Θεματοφύλακες

Δεν είναι δύσκολο. Δεν είναι καθόλου δύσκολο. Αφαιρείσαι για μια στιγμή κι όταν ξανακοιτάζεις μπροστά σου τρίβεις τα μάτια σου μ’ αυτό που αντικρίζεις. Δείτε την προχθεσινή συγκέντρωση του Τραμπ στη Νέα Υόρκη. Ακούστε τους φιλελεύθερους Αμερικανούς να μιλούν για τον «αυριανό τους δικτάτορα». Παρακολουθήστε τον Ορμπαν – ως προεδρεύοντα της ΕΕ, παρακαλώ – να επισκέπτεται τη Γεωργία για να συγχαρεί τον φιλορώσο πρωθυπουργό της για τον υποτιθέμενο εκλογικό του θρίαμβο.

Κι αν αναρωτιέστε πώς ακριβώς γίνεται, πώς δηλαδή μπορεί να καταλυθεί η δημοκρατία ακόμη και σε μια ανεπτυγμένη χώρα της Δύσης, διαβάστε το «Τραγούδι του Προφήτη» του Πολ Λιντς (εκδ. Gutenberg).

Δεν υπερβάλλουν ούτε κινδυνολογούν όσοι χαρακτηρίζουν τον Τραμπ φασίστα: ο πρώην πρόεδρος, που πιθανότατα θα επανεκλεγεί, παρακίνησε τον Ιανουάριο του 2021 τους οπαδούς του να εισβάλουν στο Καπιτώλιο, ενώ σήμερα υπόσχεται μαζικές εκκαθαρίσεις και απελάσεις. Τι μπορεί να τον σταματήσει; Οι θεσμοί, εξ ου και προσπαθεί να τους αλώσει. Και οι δημοσιογράφοι, εξ ου και προσπαθεί να τους φιμώσει. Δείτε τι γίνεται αυτές τις ημέρες στην Washington Post και τους Los Angeles Times. Οι δημοσιογράφοι εξεγείρονται εναντίον των ιδιοκτητών επειδή οι τελευταίοι σπάνε μια παράδοση δεκαετιών και, την παραμονή της πιο κρίσιμης εκλογικής μάχης στη σύγχρονη ιστορία, καταργούν το περίφημο endorsement, τη δημοσίευση δηλαδή ενός κύριου άρθρου με το οποίο οι εφημερίδες τους τάσσονται υπέρ ενός υποψηφίου, εν προκειμένω της Κάμαλα Χάρις. Γιατί το κάνουν αυτό ο Μπέζος και ο Πάτρικ Σουν-Σιονγκ; Μα επειδή ανησυχούν για τα συμφέροντά τους.

Βέβαια στην Αμερική ελάχιστοι εμπιστεύονται τις μεγάλες εφημερίδες, κι ας χρωστούν σε αυτές όσα ξέρουν: μόλις το 8% των ενηλίκων θεωρούν κύρια πηγή της ενημέρωσής τους τους New York Times και μόλις 3% την Washington Post. Ανάλογη είναι η κατάσταση στην Ευρώπη, και φυσικά στην Ελλάδα. Σε έναν βαθμό φταίνε οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι, η αλαζονεία τους, η επιπολαιότητά τους, η αυταρέσκειά τους. Σκέφτεστε όμως τι θα γινόταν χωρίς αυτούς;

Ο βρετανός πρωθυπουργός το ξέρει. Και δημοσίευσε στην Guardian ένα πραγματικά γενναίο άρθρο. «Η δημοσιογραφία είναι η ζωογόνος δύναμη της βρετανικής δημοκρατίας», έγραψε ο Κιρ Στάρμερ. «Οι δημοσιογράφοι είναι οι θεματοφύλακες των δημοκρατικών αξιών». Γι’ αυτό άλλωστε και δέχονται απειλές. Από τους δικτάτορες: δείτε τι γίνεται στη Ρωσία. Από τους αδίστακτους: δείτε τι γίνεται στη Γάζα. Από τους φανατικούς: δείτε τι γίνεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Από τους ισχυρούς: δείτε τι γίνεται με τα Slapps, τις αβάσιμες μηνύσεις ή αγωγές με στόχο την τρομοκράτηση δημοσιογράφων που εκφράζουν κριτική σχετικά με ζητήματα δημοσίου ενδιαφέροντος.

Ο Στάρμερ υπόσχεται ότι η κυβέρνησή του θα προασπίζεται πάντα την ερευνητική δημοσιογραφία και όλες τις ελευθερίες του Τύπου. Γιατί; Επειδή «πιστεύουμε ότι πρέπει να ελεγχόμαστε και να λογοδοτούμε». Σαφές, ευκρινές, πλήρες.