Μπορεί ο Τσίπρας να επιστρέψει; Παίζει όντως κάτι με τον αρχιερέα του λαϊκισμού, τον πολιτικό που υποκίνησε και επωφελήθηκε από τον οιονεί εμφύλιο «μνημόνιο-αντιμνημόνιο», τον άνθρωπο που διακήρυξε «ή εμείς ή αυτοί»; Και το κυριότερο: έχει ο Τσίπρας βάλει μυαλό, έχει μάθει από τα λάθη του, έχει αλλάξει και μπορεί σήμερα, και στο μέλλον, να επιστρέψει ως μια λογική φωνή που, με σύνεση και μετριοπάθεια, θα μπορέσει να χτίσει μια αριστερή πρόταση για τη χώρα;
Οι ερωτήσεις αυτές δεν τίθενται απ’ όλους. Κάποιοι προεξοφλούν ότι ένας άλλος Τσίπρας είναι εφικτός – ένας Τσίπρας μεταμορφωμένος, ένας Τσίπρας με γραβάτα. Πώς θα μπορούσε να πιστοποιηθεί η αλλαγή αυτή; Αναφέρεται στα σοβαρά ότι ήδη δείχνει δείγματα γραφής με τις εκδηλώσεις που διοργανώνει το Ιδρυμά του ή με εκείνες στις οποίες συμμετέχει.
Κάτι που εμφανώς δεν ισχύει. Στην πρόσφατη εκδήλωση για την ακρίβεια, π.χ., εκτός από την παρουσία της παρέας που είχε βυθίσει τη χώρα στην ύφεση τα χρόνια των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, ο ίδιος ο Τσίπρας μίλησε μεταφυσικά, σαν παλιό ΠΑΣΟΚ: αφού διαπίστωσε ότι «διολισθαίνουμε στο περιθώριο της Ευρώπης» (ο Τσίπρας, που έκανε δημοψήφισμα με το οποίο θα φεύγαμε όχι από την Ευρώπη αλλά από τον πλανήτη!) επικαλείται την ανάγκη ενός «στρατηγικού, αναπτυξιακού κράτους», ενώ ταυτόχρονα είναι υπέρ της «κοινωνίας που έδωσε και δίνει μάχες στους δρόμους», δηλαδή αντιστρατεύεται κάθε λογική επεξεργασία ενός στρατηγικού, αναπτυξιακού κράτους. Δεν γίνονται όλα, φίλε. Πολιτική δεν είναι να μιλάς για σύγκρουση με τα μεγάλα συμφέροντα, από τα κότερα που κάποια από τα συμφέροντα αυτά σε πάνε κρουαζιέρα.
Κατανοώ ότι ο Τσίπρας είναι πολύ νέος κι ότι το σχήμα ΣΥΡΙΖΑ, που θα μπορούσε να του εξασφαλίσει ζωή και ελευθερία (δηλαδή την καλή αμοιβή ενός αριστίνδην βουλευτή του και δημόσια εμβέλεια) τελειώνει, οπότε πρέπει να νοιαστεί και για τα γκρίζα χρόνια που έρχονται. Πιθανόν γι’ αυτό, όπως ακούω, να έχει κάποιους υποστηρικτές, πιθανόν δηλαδή κάποιοι να έχουν συμφέρον να κυβερνά ένας άνθρωπος που μπορούν να τον φιλοξενήσουν στο κότερό τους. Δεν φτάνει. Επειδή ο Τσίπρας είναι ένα αξέχαστο πρόσωπο, ένας πολιτικός συνυφασμένος με τις μαύρες μέρες της περασμένης δεκαετίας, με έναν εφιάλτη διαρκείας που ζήσαμε στο πετσί μας. Και η παρουσία του τον θυμίζει, επειδή τον έχουμε ζήσει – κι αυτόν και το έργο του.
Ηταν ο πολιτικός ο οποίος έκλεινε το μάτι στους ταραξίες που διέλυσαν την Αθήνα, μετά τον φόνο του Γρηγορόπουλου. Ηταν ο άνθρωπος που από την κάτω πλατεία της εποχής των Αγανακτισμένων φλέρταρε με την άνω πλατεία. Ο άνθρωπος που νομιμοποίησε τη βία που δικαιολογείται ανάλογα με την πλευρά των μολότοφ όπου βρίσκεσαι. Ο πατέρας των σαρδάμ, όχι λόγω δυσλεξίας, αλλά λόγω άγνοιας (ακόμα γελάω όταν θυμάμαι ότι θα καταργούσε τον νεοποτισμό). Ο εμπνευστής της κολεγιάς με τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, ο άνθρωπος πίσω από τον Βαρουφάκη, τη Ζωή Κωνσταντοπούλου, τo δημοψήφισμα, τα capital control… O άνθρωπος που ψήφισε το Τρίτο Μνημόνιο.
Μπορεί αυτός οι άνθρωπος, σήμερα και στο μέλλον, έστω συμβολικά, να πολιτευθεί με γραβάτα; Πρόλαβε να γελοιοποιήσει και αυτή την εκδοχή σε εκείνη την τελετή που, πλάι στον Καμμένο, φόρεσε γραβάτα προκειμένου να μιλήσει δήθεν για το τέλος της αυξημένης εποπτείας από τους εταίρους και της σκληρής λιτότητας. Για να εξαπατήσει ακόμα μια φορά. Δεν ξεχνώ.
Πώς εμπνέεται ένας ζωγράφος
Πριν από λίγο καιρό, ο ζωγράφος Μιχάλης Μαδένης καταδικάστηκε πρωτοδίκως για λογοκλοπή. Το δικαστήριο πείστηκε ότι αντέγραψε φωτογραφίες ψυχικά ασθενών του Γιώργου Κατσάγγελου. Εκλεψε όμως, όντως, ο ζωγράφος τον φωτογράφο;
Ο ζωγράφος δεν έκρυψε, βέβαια, ότι εμπνεύστηκε από βιβλίο με φωτογραφίες. Το αναφέρει ρητά και ο επιμελητής της έκθεσης, Νίκος Παΐσιος, στον κατάλογο αλλά και στον εκθεσιακό χώρο, όπου σημειώνει ότι το βιβλίο το χάρισε στον Μαδένη ο δάσκαλός του Παναγιώτης Τέτσης, που τον παρότρυνε να ασχοληθεί με αυτό.
Μπορεί ένας ζωγράφος να εμπνευστεί από ένα έργο τέχνης, να παραγάγει τα δικά του έργα, με τη δική του τεχνοτροπία; Ο Παΐσιος λέει ναι και επιχειρηματολογεί σχετικά. Ο Θεόφιλος, που τον τιμούμε, τον μελετούμε και τον αναφέρουμε συνεχώς, χρησιμοποιούσε κατά σύστημα εικόνες ως πηγή έμπνευσης – μια άλλη εποχή, που οι αναπαραστάσεις δεν ήταν εύκολα προσιτές, αλλά αυτό δεν αναιρεί την πραγματικότητα. Η ζωγραφική έχει άλλα μέσα, άλλα υλικά, άλλους τρόπους. Τις αλληλεπιδράσεις δεν υπάρχει κανόνας που να τις απαγορεύει.
Τότε, γιατί η δικαστική περιπέτεια του ζωγράφου; Πιθανόν επειδή η έκθεσή του φιλοξενήθηκε στην Εθνική Βιβλιοθήκη – κι είναι γνωστή η δουλειά του προέδρου της, Σταύρου Ζουμπουλάκη, για τη λειτουργία της ως κυψέλη πνευματικότητας. Οσοι απορούν, ας ψάξουν στις αντιζηλίες και στην ιστορία κάποιων εμπλεκομένων – και ας έχουν εμπιστοσύνη στην ελληνική δικαιοσύνη και στην τελεσίδικη απόφασή της.