Ποιος κρατάει την καρφίτσα;

Είδα την ταινία «The Apprentice», «Ο Μαθητευόμενος». Μου έφυγε το κλαπέτο.

Παρουσιάζει τον τριαντάρη Ντόναλντ Τραμπ να ξεκινάει ως επιχειρηματίας, τέλη της δεκαετίας του 1970, αρχές των 80s. Να αυτονομείται από τον εργολάβο οικοδομών πατέρα του χωρίς να αμφισβητεί τις βασικές αρχές του. Ο Φρεντ Τραμπ είναι σκληρός και άξεστος. Ο Ντόναλντ λαχταρά να τον ξεπεράσει, να ξεφύγει από το Μπρονξ, να κατακτήσει τη Νέα Υόρκη και μετά τον κόσμο. Περιφρονούν αμφότεροι τον μεγαλύτερο γιο, που γύρισε την πλάτη στην οικογενειακή δουλειά και έγινε πιλότος. «Πιλότος; Λεωφορειατζής του αέρα εννοείς!» καγχάζει ο Φρεντ. Και εναποθέτει τις ελπίδες του στον δευτερότοκο, τον ξανθό Ντον, ο οποίος θέλει να νομίζει ότι μοιάζει με τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ.

Στις αρχή της ταινίας, ο Τραμπ πασχίζει να διεισδύσει στους κύκλους που κάνουν παιχνίδι, που μοιράζουν το χαρτί. Δείχνει ένας συνεσταλμένος, κοινωνικά αδέξιος, συμπαθητικός σχεδόν νεαρός. Οι μαφιόζοι τον κοροϊδεύουν μέσα στα μούτρα του. Ο διεφθαρμένος μεγαλοδικηγόρος, που στη συνέχεια θα γίνει μέντοράς του, τον μεθάει για πλάκα. Ερωτεύεται κεραυνοβόλα μια τσέχα ομορφούλα, την Ιβάνα, στο βλέμμα της διαβάζεις την έκπληξη πώς αυτός ο χάλιας τολμάει να τη φλερτάρει. Ως και όραμα έχει ο Ντόναλντ. Να αναβαθμίσει την πιο ξεπεσμένη γειτονιά του Μανχάταν. Να χτίσει εκεί ένα πολυτελέστατο ξενοδοχείο με ιταλικά μάρμαρα – το επαναλαμβάνει αυτό τρεις φορές θαμπωμένος. Τα καταφέρνει. Κι όσο πιο πρύμα πάνε οι δουλειές του, τόσο πιο αδίστακτος νάρκισσος καταντάει. «Πώς επιτρέπεται εγώ να έχω κοιλιά; Αρχή φαλάκρας;» διαμαρτύρεται σε έναν γιατρό. Η λιποαναρρόφηση και η εμφύτευση τονώνουν την αυτοπεποίθησή του. Προδίδει, σπρώχνει στην καταστροφή τους πιο δικούς του δίχως ίχνος τύψεων. Είναι ακόρεστος, αεικίνητος, δυσλειτουργικός στο σεξ, φρικτά κακόγουστος. Είναι ο Ντόναλντ Τραμπ που ξέρουμε.

Μπήκα σε υποψίες. Μπας και δεν πρόκειται για δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ αλλά για έναν κινηματογραφικό λίβελο που χρηματοδότησαν οι Δημοκρατικοί, με τη φρούδα ελπίδα πως οι ψηφοφόροι του Τραμπ θα τον δουν και θα κλονιστούν; Απίθανο μου μοιάζει. Στην ελάχιστη παραποίηση της αλήθειας, το επιτελείο του υποψήφιου Προέδρου θα ζητούσε ασφαλιστικά μέτρα, απαγόρευση προβολής. Εάν ήθελαν να αναπλάσουν ελεύθερα, κατά το συμφέρον τους, τη βιογραφία του, θα άλλαζαν απλώς τα ονόματα των χαρακτήρων. Ολοι θα καταλάβαιναν σε ποιον αναφέρονται. Οχι. Ο,τι παρουσιάζεται στον «Μαθητευόμενο» είναι ασφαλώς τριπλοτσεκαρισμένο.

Λίγες ημέρες πριν από τις αμερικανικές εκλογές, άνθρωποι σαν εσάς κι εμένα στην Ευρώπη – ίσως και στις ακτές των ΗΠΑ – παραμένουν κατάπληκτοι. Γίνεται ένας τύπος σαν τον Ντόναλντ Τραμπ να πολιορκεί με τόσες αξιώσεις, ξανά, τον Λευκό Οίκο; Υπνωτισμένα είναι τα πλήθη που όχι απλώς τον στηρίζουν, τον αποθεώνουν;

Οι εξ αντιδιαστολής ερμηνείες – ότι το Δημοκρατικό Κόμμα υπερτονίζοντας τη γουόκ ατζέντα αποξένωσε τον μέσο Αμερικανό, πως η οικονομική πολιτική του Τραμπ μοιάζει ευνοϊκότερη για μικρούς και μεγάλους, ότι η Κάμαλα δεν γοητεύει –, οι προκαταβολικές απόπειρες να εμφανιστεί τυχόν νίκη του Τραμπ ως ήττα της Χάρις προσβάλλουν την κοινή λογική. Τη στοιχειώδη αισθητική. Που αν υπήρχε, όποιος και να στεκόταν απέναντι στον «πορτοκαλί» θα τον συνέτριβε.

Αν θες να καταλάβεις τι συμβαίνει με τον Τραμπ, δες απλώς τις κολοσσιαίες συγκεντρώσεις του Μουσολίνι και του Χίτλερ. Τύποι που από την απόσταση του χρόνου φαντάζουν κλόουν – φανφαρόνος μέχρι αηδίας ο ένας, νευρασθενικός ο άλλος, «του γιατρού» – λατρεύονταν, έπαιζαν στα δάχτυλά τους ολόκληρους λαούς. Γιατί; Διότι έδιναν την αίσθηση μιας υπεράνθρωπης ισχύος. Το φουσκωμένο τους εγώ λειτουργούσε σαν τεράστιος μαγνήτης. Η περιφρόνηση κάθε μέτρου, κάθε ορίου, ενέπνεε άνευ όρων θαυμασμό – δεν ορρωδούσαν προ ουδενός, κάτι άρα θα έβλεπαν, κάτι θα ήξεραν που δεν το αντιλαμβανόταν ο μέσος άνθρωπος. Επρεπε να συμβεί ένας παγκόσμιος πόλεμος για να διαλυθεί ο μύθος τους.

Είναι μαγνήτης ο Ντόναλντ Τραμπ; Φτιαγμένος από συμπαγές, βαρύ μέταλλο; Περισσότερο μου θυμίζει μπαλόνι. Ποιος όμως κρατάει την καρφίτσα για να το σκάσει;