Το έχουμε δει ξανά και ξανά τις τελευταίες δεκαετίες. Σε μια κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση να έχουμε από τη μια κάποια φιγούρα η οποία αντιμετωπίζεται ως το πολιτικό «κακό» και από την άλλη μια φιγούρα η οποία ως βασικό επιχείρημα έχει ότι «δεν πρέπει να εκλεγεί ο άλλος». Είναι η εκλογική στρατηγική που έχει περιγραφεί ως «οποιοσδήποτε εκτός από…». Και δεν έχει υπάρξει, στην πράξη, ιδιαίτερα πετυχημένη.
Κυρίως η στρατηγική δοκιμάστηκε – και εξακολουθεί να δοκιμάζεται… – από χώρους που διεκδικούν τον χώρο από το πολιτικό Κέντρο και αριστερότερα. Η δαιμονοποίηση κυρίως αφορά κάποιον που βρίσκεται δεξιότερα και συχνά χρεώνεται κάποια παραλλαγή «λαϊκισμού» (άλλη μια έννοια εκρηκτικής ασάφειας), απέναντι στον οποίο υποτίθεται ότι χρειάζεται η μέγιστη δυνατή συσπείρωση. Σε ορισμένες περιπτώσεις αυτό παίρνει και την παραλλαγή του «ώριμου φρούτου»: επειδή έχει προκαλέσει μεγάλη δυσαρέσκεια οι ψηφοφόροι θα συσπειρωθούν γύρω από την υποψηφιότητα που θα εκπροσωπήσει τη διαμαρτυρία.
Το πρόβληµα είναι ότι απέναντι στον όποιο πόλο δαιμονοποιείται δεν υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο περιεχόμενο, ένα θετικό όραμα, μια δυνατότητα να εκπροσωπηθούν κοινωνικά στρώματα όχι απλώς επειδή είναι «δυσαρεστημένα», αλλά επειδή βλέπουν ότι με μια τέτοια επιλογή οι ζωές τους θα γίνονταν καλύτερες. Το γεγονός ότι το Κέντρο και η Κεντροαριστερά έχουν δεκαετίες τώρα προσχωρήσει στον πυρήνα της νεοφιλελεύθερης ορθοδοξίας, προσυπογράφουν τις πολιτικές της αυταρχικής σκλήρυνσης, ουσιαστικά αποδέχονται την αντιμεταναστευτική πολιτική και με την εξαίρεση μιας μεγαλύτερης έμφασης στα ατομικά δικαιώματα δεν προτείνουν κάποια συνολικά εναλλακτική πολιτική πρόταση, απλώς επιτείνει την αίσθηση σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας ότι «κανείς δεν μιλά για εμάς» και ότι δεν υπάρχει έξοδος από μια συνθήκη δομικής επισφάλειας.
Είναι σε αυτό το τοπίο που προηγούμενες πολιτικές ταυτότητες και εκπροσωπήσεις ρευστοποιούνται και κατά συνέπεια δεν μπορούν να λειτουργήσουν παραδοσιακές μορφές «αντισυσπείρωσης». Και αυτό θα συνεχιστεί όσο η πολιτική δεν επιστρέφει στην αντιπαράθεση όχι απλώς ρητορικών αλλά ιστορικών οριζόντων.
