1

Ο Κασσελάκης ως φαινόμενο πολιτικής ηγεσίας υπήρξε ταυτόχρονα αιτία και καταλύτης μιας απόλυτης καταστροφής. H πολιτεία του διέσυρε κάθε πολιτική, ιδεολογική, ηθική και συναισθηματική πτυχή της σχέσης των πολιτών με τον ΣΥΡΙΖΑ και ευρύτερα με την Αριστερά.

2

Οι ευθύνες για το «φαινόμενο Κασσελάκη» πρέπει να αναζητηθούν σε ένα σύνολο παραγόντων που προϋπήρχαν από καιρό στον ΣΥΡΙΖΑ: ρηχοί και αδύναμοι κομματικοί κανόνες και θεσμοί, μεσσιανική ψυχολογία και αδυναμία διαχείρισης της μετα-Τσίπρα εποχής από στελέχη και ψηφοφόρους, και, βεβαίως, η έλλειψη στοιχειώδους συντροφικότητας στα ηγετικά κλιμάκια. Ο ΣΥΡΙΖΑ έδειχνε περισσότερο ομοσπονδία ξεχωριστών κομμάτων παρά ενιαίο κόμμα.

3

Τη βασικότερη ευθύνη για τις καταστροφικές εξελίξεις έχουν τα ηγετικά στελέχη του κόμματος που έφεραν, υποστήριξαν ή πονηρώς σκεπτόμενα σιώπησαν με τον Κασσελάκη το καλοκαίρι του 2023. Παρακινούμενα από εγωιστικές επιδιώξεις, και πολλοί με απολιτικό σχεδόν τρόπο, οδήγησαν το κόμμα τους και εν τέλει τον εαυτό τους στον γκρεμό. Γνωρίζουμε, πως συχνά αυτό που δείχνει ορθολογικό για τις ατομικές επιδιώξεις αποδεικνύεται απολύτως ανορθολογικό και ζημιογόνο για το σύνολο. Αυτοί που νόμιζαν πως θα τους ωφελούσε η ήττα της Αχτσιόγλου και η περιθωριοποίηση ή και απομάκρυνση ενός σημαντικού αριθμού στελεχών, τελικώς διαπιστώνουν τώρα ότι όχι μόνο ζημίωσαν τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά και τις δικές τους καριέρες.

4

Η νίκη των «87» είναι εντούτοις η μόνη λύση για να μπει κάποια στιγμή ένα τέλος, αν μπορεί να υπάρξει τέτοιο, στην ιλαροτραγωδία. Στην πολιτική, η ηθική ευθύνη για προηγούμενες καταστάσεις δεν απαγορεύει σε κάποιον να είναι μέρος της λύσης την επόμενη μέρα. Ο Χρουστσόφ, ας πούμε, υπήρξε ο γελωτοποιός του Στάλιν αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να ηγηθεί της μετα-σταλινικής εποχής και να ενσαρκώσει την ανανέωση στην ΕΣΣΔ. Βεβαίως, κανείς εκ των τεσσάρων διεκδικητών της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ (Φάμελλος, Πολάκης, Γκλέτσος, Φαραντούρης) δεν θα γίνει ο Χρουστσόφ της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, αλλά υποθέτω επίσης πως κανείς εκ των παραπάνω δεν έφτασε στο σημείο να γίνει ο γελωτοποιός του Κασσελάκη. Ετσι όπως ήρθαν τα πράγματα, κι αυτό μια επιτυχία είναι, εδώ που τα λέμε. Οποιος κι αν εκλεγεί ανάμεσα στους δύο πρώτους που αποτελούν και τα φαβορί, μπορεί να μη φαντάζει μια μακράς πνοής ιδανική λύση αλλά οπωσδήποτε είναι ένα βήμα για να σωθεί οτιδήποτε αν σώζεται.

5

Η επιλογή των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ που έφυγαν αμέσως μετά την εκλογή Κασσελάκη και ίδρυσαν τη Νέα Αριστερά μπορεί να μη δικαιώθηκε πολιτικά αλλά διέσωσε ένα σημαντικό κεφάλαιο πολιτικής αξιοπρέπειας απολύτως απαραίτητο για το μέλλον και τις όποιες εξελίξεις ακολουθήσουν. Ειδικά ο Αλέξης Χαρίτσης που ηγείται αυτής της προσπάθειας πιστώνεται πως ανέλαβε την αποστολή αυτή με πλήρη συνείδηση των κινδύνων που αυτή ενείχε και πέτυχε να εκφράσει μια χαμηλών τόνων σοβαρή και συγκροτημένη ηγεσία. Η σοβαρότητα και η συγκρότηση μπορεί να μην έλκουν πάντα, αλλά σίγουρα έχουν το χάρισμα να μην απωθούν ούτε να προκαλούν τον σαρκασμό στους υπόλοιπους.

6

Από τον ενιαίο ΣΥΡΙΖΑ προέκυψαν ήδη πέντε κόμματα και απ’ ό,τι φαίνεται ετοιμάζεται και ένα έκτο. Η Αριστερά είναι περισσότερο κατακερματισμένη από ποτέ και εντελώς αδύναμη υπό τις παρούσες συνθήκες να παραγάγει μια εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης. Τόσο οι πολιτικές όσο και οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν διαρραγεί. Δεν είναι πάντοτε πολιτικά τα αίτια. Αρκετοί από αυτούς που ομνύουν στη συλλογικότητα και την ανιδιοτέλεια πάσχουν από φιλαυτία και ναρκισσισμό όσο ελάχιστοι.

7

Μετά από όλα αυτά τα «ρεζιλίκια», το σημερινό ΠΑΣΟΚ δείχνει πως έχει τις δυνατότητες να γίνει ο κυρίαρχος πόλος στην Κεντροαριστερά. Για την ώρα, το ΠΑΣΟΚ δεν είναι ούτε φίλος ούτε εχθρός για την Αριστερά. Εφόσον, αυτό επιθυμεί να συμβάλει στη διαμόρφωση των συνθηκών για μια πραγματική αλλαγή γνωρίζει ποιες είναι οι πολιτικές προϋποθέσεις.

8

Ο Αλέξης Τσίπρας παρά την αναμφισβήτητη φθορά που έχει υποστεί παραμένει δημοφιλής. Αποτελεί επίσης τον άνθρωπο που φοβάται περισσότερο το κατεστημένο πολιτικό σύστημα. Οι «άριστοι» νιώθουν πως ακόμη και τώρα, ο Τσίπρας συνιστά μια δυνάμει απειλή και ανησυχούν με τη σκέψη πως μπορεί να τον ξαναβρούν μελλοντικά μπροστά τους.

9

Η ίδια ακριβώς σκέψη, πως ο Τσίπρας, δηλαδή, μπορεί μια μέρα να επιστρέψει όχι ως μεσσίας αλλά ως ηγέτης ενός νέου φορέα που θα διεκδικεί δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια για τους πολλούς, που θα ενοποιεί, θα διευρύνει και δεν θα κατακερματίζει, λειτουργεί παρηγορητικά για πολλούς πολίτες. Μοιράζομαι τα ίδια αισθήματα.

10

Η Αριστερά εφόσον θέλει να ξεφύγει από την απαξίωση έχει ένα δρόμο: αυτόν της σύγκλισης των δυνάμεών της στην κατεύθυνση αρχικά ενός λαϊκού μετώπου και αργότερα εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις σε έναν νέο πολιτικό φορέα. Αν μέχρι τώρα ήταν η Κεντροαριστερά που αναζητούσε ένα ελληνικό Επινέ, μήπως ήρθε η ώρα της Αριστεράς να το πραγματοποιήσει;

Ο Νίκος Μαραντζίδης είναι καθηγητής, στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας