Η εξημερωμένη λευκή φάλαινα, την οποία οι ντόπιοι ονόμασαν Χβάλντιμιρ, έγινε πρωτοσέλιδο πριν από πέντε χρόνια εν μέσω διαδεδομένων εικασιών ότι επρόκειτο για Ρώσο κατάσκοπο.

Τώρα μια ειδικός στο είδος λέει ότι πιστεύει ότι η φάλαινα ανήκε όντως στον στρατό και δραπέτευσε από μια ναυτική βάση στον Αρκτικό Κύκλο.

Αλλά η δρ Όλγα Σπακ δεν πιστεύει ότι ήταν κατάσκοπος. Πιστεύει ότι η μπελούγκα είχε εκπαιδευτεί για να φυλάει τη βάση και το έσκασε επειδή ήταν «χούλιγκαν».

Η Ρωσία πάντα αρνιόταν να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει ότι η φάλαινα μπελούγκα εκπαιδεύτηκε από τον στρατό της.

Αλλά η Σπακ, η οποία εργαζόταν στη Ρωσία ερευνώντας θαλάσσια θηλαστικά από τη δεκαετία του 1990 έως ότου επέστρεψε στην πατρίδα της, την Ουκρανία, το 2022, δήλωσε στο BBC News: «Για μένα είναι 100% βέβαιο».

Η Δρ Σπακ, η αφήγηση της οποίας βασίζεται σε συνομιλίες με φίλους και πρώην συναδέλφους της στη Ρωσία, εμφανίζεται σε ένα ντοκιμαντέρ του BBC, με τίτλο Secrets of the Spy Whale.

Η πρώτη εμφάνιση της μπελούγκα στη Νορβηγία

Η μυστηριώδης φάλαινα έγινε για πρώτη φορά γνωστή στο κοινό πριν από πέντε χρόνια, όταν πλησίασε ψαράδες στα ανοικτά των βόρειων ακτών της Νορβηγίας.

«Η φάλαινα άρχισε να τρίβεται πάνω στο σκάφος», λέει ο Γιόαρ Χέστεν, ένας από τους ψαράδες. «Είχα ακούσει για ζώα σε κίνδυνο που ενστικτωδώς ήξεραν ότι χρειάζονται βοήθεια από τον άνθρωπο. Σκέφτηκα ότι αυτή είναι μια έξυπνη φάλαινα».

Η εμφάνιση αυτή τράβηξε το ενδιαφέρον επειδή η μπελούγκα ήταν τόσο ήμερη. Επιπλέον είναι σπάνιο να βλέπει κανείς το είδος τόσο νότια.

Φορούσε επίσης μια εξάρτυση, η οποία είχε μια βάση για μια φωτογραφική μηχανή και έφερε τις λέξεις, στα αγγλικά, «Εξοπλισμός Αγίας Πετρούπολης».

Ο Χέστεν βοήθησε να αφαιρεθεί η ιμάντα από τη φάλαινα, η οποία στη συνέχεια κολύμπησε στο κοντινό λιμάνι του Χάμερφεστ, όπου έζησε για αρκετούς μήνες.

Ο αξιαγάπητος Χβαλντιμιρ

Φαινομενικά ανίκανη να πιάσει ζωντανά ψάρια για να φάει, γοήτευε τους επισκέπτες σκουντώντας τις κάμερές τους. Μάλιστα μια φορά επέστρεψε και ένα κινητό τηλέφωνο που είχε πέσει στη θάλασσα.

«Ήταν πολύ προφανές ότι η συγκεκριμένη φάλαινα είχε εκπαιδευτεί να βάζει τη μύτη της σε οτιδήποτε έμοιαζε με στόχο, γιατί το έκανε κάθε φορά», λέει η Ιβ Τζουρντέν, ερευνήτρια της Νορβηγικής Μελέτης για τις όρκες.

«Αλλά δεν έχουμε ιδέα σε τι είδους εγκατάσταση βρισκόταν, οπότε δεν ξέρουμε για ποιο λόγο είχε εκπαιδευτεί».

Αιχμαλωτισμένη από την ιστορία της φάλαινας, η Νορβηγία προχώρησε σε διευθετήσεις για την παρακολούθηση και τη διατροφή της μπελούγκα. Το όνομα που της δόθηκε – Χβάλντιμιρ – είναι μια νύξη στο hval που είναι η φάλαινα στα νορβηγικά και το όνομα του προέδρου της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν.

Η Σπακ λέει ότι είναι σίγουρη ότι η μπελούγκα δραπέτευσε από το ρωσικό στρατιωτικό πρόγραμμα, αλλά δεν είναι πεπεισμένη ότι ήταν κατάσκοπος

Η Σπακ δεν θέλησε να κατονομάσει τις πηγές της στη Ρωσία για την ασφάλειά τους, αλλά δήλωσε ότι της είπαν ότι όταν η μπελούγκα εμφανίστηκε στη Νορβηγία, η ρωσική κοινότητα την αναγνώρισε αμέσως ως δική της.

«Μέσω της αλυσίδας επικοινωνίας των κτηνιάτρων και των εκπαιδευτών, το μήνυμα ήρθε πίσω – ότι τους έλειπε μια μπελούγκα που ονομάζεται Ανδρούχα», λέει.

Από που ξεκίνησε η ιστορία της

Σύμφωνα με την Σπακ, ο Ανδρούχα/Χβαλντιμιρ είχε αιχμαλωτιστεί για πρώτη φορά το 2013 στη Θάλασσα του Οχότσκ στη ρωσική Άπω Ανατολή.

Ένα χρόνο αργότερα μεταφέρθηκε από μια εγκατάσταση που ανήκε σε δελφινάριο στην Αγία Πετρούπολη στο στρατιωτικό πρόγραμμα στη ρωσική Αρκτική.

«Πιστεύω ότι όταν άρχισαν να εργάζονται σε ανοιχτή θάλασσα και ειστεύτηκαν το ζώο να μην κολυμπήσει μακριά, εκείνο απλά τους εγκατέλειψε», λέει.

Μία φάλαινα χούλιγκαν

«Αυτό που άκουσα από τα παιδιά στο εμπορικό δελφινάριο που τον είχαν, ήταν ότι ο Ανδρούχα ήταν έξυπνος, άρα μια καλή επιλογή για να εκπαιδευτεί. Αλλά ταυτόχρονα, ήταν κάπως σαν χούλιγκαν – ένα δραστήριο μπελούγκα – οπότε δεν τους εξέπληξε το γεγονός ότι εγκατέλειψε  το σκάφος και πήγε όπου ήθελε».

Δορυφορικές εικόνες από κοντά στη ρωσική ναυτική βάση στο Μουρμάνσκ δείχνουν αυτό που θα μπορούσε να είναι το παλιό σπίτι του Χβάλντιμιρ. Διακρίνονται ξεκάθαρα κλουβιά στο νερό με αυτό που φαίνεται να έχουν λευκές φάλαινες μέσα.

«Η θέση των φαλαινών μπελούγκα πολύ κοντά στα υποβρύχια και τα σκάφη μπορεί να μας πει ότι στην πραγματικότητα αποτελούν μέρος ενός συστήματος φύλαξης», λέει ο Τόμας Νίλσεν, από τη νορβηγική εφημερίδα The Barents Observer.

Η Ρωσία, από την πλευρά της, δεν έχει απαντήσει ποτέ επίσημα στον ισχυρισμό ότι ο Χβάλντιμιρ/Ανδρούχα εκπαιδεύτηκε από τον στρατό της. Έχει όμως μακρά ιστορία στην εκπαίδευση θαλάσσιων θηλαστικών για στρατιωτικούς σκοπούς.

Μιλώντας το 2019, ένας Ρώσος έφεδρος συνταγματάρχης, ο Βίκτορ Μπαρανετς, δήλωσε: «Αν χρησιμοποιούσαμε αυτό το ζώο για κατασκοπεία, πιστεύετε πραγματικά ότι θα επισυνάπταμε ένα τηλέφωνο με το μήνυμα «Παρακαλώ καλέστε αυτόν τον αριθμό»;».

Το τέλος της λευκής μπελούγκα

Δυστυχώς, η απίστευτη ιστορία του Χβάλντιμιρ/Ανδρούχα δεν έχει αίσιο τέλος.

Έχοντας μάθει να τρέφεται μόνος του, πέρασε αρκετά χρόνια ταξιδεύοντας νότια κατά μήκος των ακτών της Νορβηγίας και ακόμη και μέχρι τα ανοικτά των ακτών της Σουηδίας.

Στη συνέχεια, την 1η Σεπτεμβρίου 2024 το σώμα του βρέθηκε να επιπλέει στη θάλασσα, κοντά στην πόλη Risavika, στη νοτιοδυτική ακτή της Νορβηγίας.

Μήπως το μακρύ χέρι της Ρωσίας του Πούτιν έπιασε το απρόθυμο μπελούγκα;

Φαίνεται πως όχι. Παρά το γεγονός ότι ορισμένες ομάδες ακτιβιστών πρότειναν ότι η φάλαινα είχε πυροβοληθεί, η εξήγηση αυτή απορρίφθηκε από τη νορβηγική αστυνομία.

Λένε ότι δεν υπήρχε τίποτα που να υποδηλώνει ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα προκάλεσε άμεσα το θάνατο της μπελούγκα. Η μεταθανάτια εξέταση αποκάλυψε ότι ο Χβάλντιμιρ/Ανδρούχα πέθανε αφού ένα κοντάρι καρφώθηκε στο στόμα του.

Τελευταία Νέα