Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει τώρα να ανακατευθύνει πολλά δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό στην άμυνα και την ασφάλεια, λόγω της επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο και τη συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία, σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλούνται οι «Financial Times».
Η αλλαγή πολιτικής θα αφορά περίπου το ένα τρίτο του προϋπολογισμού του μπλοκ, ή 392 δισ. ευρώ, για την περίοδο 2021 με 2027. Τα χρήματα αυτά έχουν σαν στόχο τη μείωση της οικονομικής ανισότητας μεταξύ των χωρών της ΕΕ, αναφέρουν τα ίδια στοιχεία.
Μέχρι τώρα μόνο το 5% των αποκαλούμενων κεφαλαίων συνοχής έχουν αξιοποιηθεί, με χώρες όπως η Ιταλία, η Πολωνία και η Ισπανία να έχουν αξιοποιήσει ακόμη λιγότερα.
Εργα υποδομής
Με βάση του κανόνες που ισχύουν τώρα, τα κεφάλαια συνοχής δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την άμυνα. Επιτρέπονται μόνο εξοπλισμοί για την αποκαλούμενη διπλή χρήση, όπως είναι τα drones. Πλέον, σύμφωνα με τις πληροφορίες των «Financial Times», μέσα σε λίγες εβδομάδες οι χώρες μέλη της ΕΕ θα ενημερωθούν ότι θα μπορούν να διατηρούν μεγαλύτερη ευελιξία για τη χρήση κεφαλαίων συνοχής με στόχο την ενίσχυση των αμυντικών τους βιομηχανιών και των ενόπλων δυνάμεων. Μεταξύ άλλων θα μπορούν να κάνουν και ειδικά στρατιωτικά έργα υποδομής όπως είναι η ενίσχυση γεφυρών ώστε να μπορούν να περνούν από αυτές άρματα μάχης. Επίσης θα μπορούν να χρηματοδοτούν την αύξηση παραγωγής πυρομαχικών αν και θα παραμείνει η απαγόρευση να χρησιμοποιούνται κεφάλαια συνοχής για την αγορά τέτοιων πυρομαχικών.
Ως παραδείγματα αναφέρονται από τη βρετανική εφημερίδα χώρες όπως η Γερμανία της οποίας η υποδομή στις μεταφορές θεωρείται ότι είναι παλιά και χρειάζεται αναβάθμιση. Για παράδειγμα το υπουργείο Οικονομικών της Γερμανίας έχει υπολογίσει ότι η χώρα πρέπει να κάνει επείγουσες επενδύσεις ύψους 165 δισ. ευρώ σε δρόμους, γέφυρες και σιδηροδρομικά δίκτυα. Η Γερμανία έχει να λαμβάνει έως και το 2027 κεφάλαια από το ταμείο συνοχής που υπολογίζονται σε 39 δισ. ευρώ.
Οι «FT» σημειώνουν ακόμη ότι η αλλαγή αυτή στη χρήση τέτοιων κεφαλαίων θα γίνει δεκτή με ικανοποίηση από χώρες που βρίσκονται στο ανατολικό κομμάτι της ΕΕ. Οι χώρες αυτές έχουν ήδη αυξήσει σημαντικά τις στρατιωτικές τους δαπάνες μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ειδικά η Πολωνία ασκεί μεγάλες πιέσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ξεκλειδώσουν περισσότερες δαπάνες για την άμυνα της χώρας. Η Πολωνία δαπάνησε το 4,1% του ΑΕΠ της για εξοπλισμό φέτος, διπλάσιο από τον στόχο του ΝΑΤΟ, και σχεδιάζει να φτάσει το 4,7% το 2025.
Μεγαλύτερες δαπάνες
Σε όλα αυτά συνηγορούν και πρόσφατες δηλώσεις του Τραμπ, ο οποίος νωρίτερα φέτος προειδοποίησε τους συμμάχους του ΝΑΤΟ ότι ο ίδιος ως πρόεδρος θα ενθαρρύνει τη Ρωσία να κάνει «ό,τι θέλει» εάν τα μέλη της συμμαχίας αποτύχουν να εκπληρώσουν τον στόχο αμυντικών δαπανών τους.
Ολες αυτές οι αλλαγές της πολιτικής δείχνουν να αποτελούν προοίμιο για μεγαλύτερες δαπάνες που θα αφορούν την άμυνα στον επόμενο προϋπολογισμό της ΕΕ, ο οποίος θα αρχίσει να ισχύει από το 2028. Ο προϋπολογισμός αυτός θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ όλων των χωρών της ΕΕ από το επόμενο έτος. Ηδη χώρες υποστηρίζουν ο προϋπολογισμός αυτός να δεσμεύει κεφάλαια άνω του 20% για θέματα άμυνας.
Οι χώρες της ΕΕ έχουν ξοδέψει σχετικά μικρά ποσά από τα ταμεία συνοχής τους μέχρι στιγμής, επειδή έχουν δώσει προτεραιότητα να λάβουν δισεκατομμύρια ευρώ από λεγόμενα κεφάλαια ανάκαμψης που διατέθηκαν μετά την πανδημία του Covid-19.
