Στη γλώσσα του TikTok, η συντομογραφία POV σημαίνει Point Of View: αυτός που φτιάχνει το βίντεο σε καλεί να το δεις από την οπτική γωνία που το περιγράφει. Να βγεις από τη δική σου θεώρηση, να μπεις στον ρόλο, να καταλάβεις τον κόσμο ενός χαρακτήρα. Να περπατήσεις με τα παπούτσια κάποιου άλλου, όπως λένε στην αγγλοσαξονική αργκό. Οσο πιο γνώριμο το σενάριο, τόσο πιο δύσκολη η αποστολή.

Και σε συλλογικό επίπεδο, υπάρχουν περιπέτειες που νομίζεις πως ξέρεις καλά, γιατί τις έχεις ζήσει. Ας δοκιμάσει κάποιος να εξηγήσει την Κατοχή σε έναν αντάρτη, την ατμόσφαιρα της χούντας σε έναν φοιτητή του Πολυτεχνείου, την πρώτη Μεταπολίτευση στον έφηβο του 1981 –χρειάζεται χρόνος και απόσταση για να γίνει το βίωμα ιστορία. Στο βιβλίο της («Ελευθερία», εκδόσεις Μεταίχμιο), η Ανγκελα Μέρκελ, άθελά της, υποβάλει τους Ελληνες που πέρασαν μια δεκαετία της ζωής τους σε λιτότητα στην πρώτη τους δοκιμασία POV: να δουν τη σύγχρονη ιστορία της χώρας τους ως εξωτερικοί παρατηρητές, περπατώντας στα παπούτσια μιας Γερμανίδας που έπαιξε κομβικό ρόλο στη διατήρηση της ευρωζώνης. Εμπόδιο πρώτο: η Ελλάδα είναι μόνο ο μοχλός που την κίνησε να πάρει τις αποφάσεις της και η ανάγκη διάσωσής της ήταν απόφαση που δεν την αφορούσε αποκλειστικά – δεν ήταν ο μισθός και ο ΕΝΦΙΑ, ήταν το ευρώ. Εμπόδιο δεύτερο: οι γνώμες για τους πρωταγωνιστές του δράματος είναι ήδη εμπεδωμένες βεβαιότητες. Ολοι μπορούν να προσδιορίσουν ακριβώς πότε ο «καλός» ήταν «καλός», πότε έγινε «κακός» γιατί δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς, πότε εξαπάτησε ή σήκωσε τον αμανέ. Ξέρουν πόσο κόστισε η τάδε ή η δείνα ολιγωρία, πότε όντως έγινε κωλοτούμπα. Ποιος έφταιξε, πόσο και γιατί.

Ποιος αναγνώστης μπορεί να παραδεχτεί πως η δική του πλευρά μπορεί να μην ήταν μόνο το θύμα, αλλά κάποιες στιγμές έγινε θύτης; Εκείνος που διαβάζοντας ελληνικά βιβλία για το νήμα που κόντεψε να κοπεί το 2015 αναγνώρισε τη δική του αγωνία, αντέχει να ακούσει πως ο Αλέξης Τσίπρας, από την πλευρά ενός εξωτερικού παρατηρητή, ήταν ένας καλός διαπραγματευτής; Μπορεί να αναγνωρίσει σε μια καγκελάριο, που βρέθηκε 16 χρόνια στο τιμόνι της πιο ισχυρής οικονομίας στην Ευρώπη, το δικαίωμα να βρίσκει αρετές σε έναν πολιτικό που πληρώνει ακόμα σε πολιτικό κεφάλαιο και υστεροφημία τη διαχείριση για την οποία εκείνη τον εξαίρει; Το μερκελικό POV δεν υποτιμά και δεν αναιρεί την ελληνική εμπειρία. Δεν επιβάλλει να αναγνωριστούν καθυστερήσεις στις αποφάσεις του Παπανδρέου, κακές επιλογές της κυβέρνησης Σαμαρά ή κλίση του Τσίπρα στα αγγλικά. Κανείς δεν υποχρεούται να πανηγυρίσει με τον ΣΥΡΙΖΑ επειδή η Μέρκελ αποφάσισε να περιγράψει τον Αλέξη που εκείνη γνώρισε, την ώρα που μια άλλη του μορφή επικρατεί στο εσωτερικό. Υπενθυμίζει όμως πως μια ιστορία μπορεί να ειπωθεί από πολλές πλευρές, πέρα από το αφήγημα που ο καθένας έχει επιλέξει. Από διαφορετικό POV, μπορεί όλες να έχουν κάπου ένα δίκιο.

Ο κύκλος της κρίσης έχει κλείσει όχι μόνο τυπικά αλλά και ουσιαστικά. Μετράμε πια δύο εκλογικούς κύκλους που διαμόρφωσαν νέες εξελίξεις. Οι πρωταγωνιστές του τότε έχουν πια άλλους ρόλους, οι «μπαμπούλες» διαλύθηκαν, οι πολιτικές δυνάμεις τολμούν να ψελλίσουν τη λέξη «rebranding». Ο Σόιμπλε πέθανε, o Ολάντ ξαναγύρισε στη γαλλική Βουλή, ο Ρέντσι έγινε φιλελεύθερος και η Μέρκελ έγραψε βιβλίο. Πάμε παρακάτω;