Διαβάζω αναλύσεις για τον ΣΥΡΙΖΑ. Συγχωρέστε με, μα έχω την ταπεινή γνώμη πως έχουμε αρχίσει να ξεχνούμε ακόμη και στοιχεία της νεότερης πολιτικής ιστορίας. Ακόμα και καταγωγές των πολιτικών χώρων, ίσως και τις εκβάσεις αυτών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το κόμμα της Κουμουνδούρου. Κατ’ αρχάς δεν ξέρω πώς και γιατί σήμερα οι περισσότεροι το εντάσσουν – το εντάσσουμε – στον ευρύτερο χώρο της Κεντροαριστεράς.
Αν θυμηθούμε τις αρχικές καταβολές του ΣΥΡΙΖΑ ούτε Κεντροαριστερά ήταν ούτε σοσιαλδημοκρατία. Το αντίθετο ήταν. Ανταγωνιστικός πόλος σε αυτά και η βασική του καταγωγή προερχόταν από το ρεύμα της ανανεωτικής Αριστεράς. Βεβαίως ο ΣΥΡΙΖΑ περιέλαβε και άλλα ρεύματα και ίσως εκεί ήταν και η επιτυχία της δικής του μαζικοποίησης.
Για παράδειγμα ο Κοινός Χώρος Διαλόγου και Δράσης που κατέληξε στον ΣΥΡΙΖΑ είχε προφανώς ως κεντρική συνιστώσα τον ΣΥΝ και ένα μεγάλο ρεύμα των ανθρώπων που προέρχονταν από το ρήγμα του 1968 και την ανανεωτική τάση. Είχε όμως και άλλα ρεύματα. Για παράδειγμα με τον ΣΥΡΙΖΑ στοιχήθηκαν τάσεις και συνιστώσες με εθνοτική αναφορά, με αναφορά ακόμα και σε προτάγματα κομμουνισμού τουλάχιστον μέχρι το 2012.
Από κει και πέρα ο ΣΥΡΙΖΑ ανέλαβε τη χώρα όταν εκείνη είχε χρεοκοπήσει. Και αυτό επίσης είναι κάτι σημαντικό και το μαθαίνουμε σήμερα από τα απομνημονεύματα της Μέρκελ – κυρίαρχου παίκτη της εποχής εκείνης. Υπό αυτή την έννοια δεν ξέρω πώς και γιατί γίνεται η σύγκριση με το ΠΑΣΟΚ του ’81. Μα εκείνο είχε ένα ευρύτερο πολιτικό σχέδιο, ήταν ένα μεγάλο κοινωνικό ρεύμα με τη χαρισματική προσωπικότητα του Ανδρέα που στην πραγματικότητα ξανάπιασε το νήμα του ριζοσπαστισμού του 1965 αλλά και πολλές παραδόσεις των νεότερων ριζοσπαστικών ρευμάτων.
Συν το γεγονός ότι είχε το μεγάλο προνόμιο γρήγορα να φτιάξει κυβερνώσα προοπτική. Ο ΣΥΡΙΖΑ αντιθέτως ανέλαβε τη χώρα σε χρεοκοπία. Πιεσμένος και σε πολύ πυκνό πολιτικό χρόνο έπρεπε να διαμορφώσει πολιτικό σχέδιο και πολιτικά στελέχη. Οι εποχές δεν συγκρίνονται. Σήμερα βεβαίως ο ΣΥΡΙΖΑ είναι απομειωμένος. Βρίσκεται σε μία πολύ δυσμενή θέση στο ευρύτερο πολιτικό σύστημα. Συρρικνώθηκε η ίδια του η αξιοπιστία, είναι το αποτέλεσμα πολλών ρήξεων και διασπάσεων και διατηρεί μια συρρικνωμένη κοινοβουλευτική έκφραση. Το πιθανότερο είναι πως ούτε θα αναταχθεί, ούτε θα μπορέσει να διεκδικήσει εκ νέου πρωταγωνιστικό ρόλο – τουλάχιστον μόνος του.
Παρ’ όλα αυτά και δεδομένου πως ο κατακερματισμένος πολιτικός χώρος αριστερά της ΝΔ δεν διαμορφώνει όρους πρωταγωνιστή – και παρά την προφανή δυναμική που καταγράφουν οι δημοσκόποι για το ΠΑΣΟΚ – και ο ΣΥΡΙΖΑ και οι υπόλοιποι χώροι σήμερα διαβάζονται και μελετώνται με ένα πρίσμα: Πως παραμένουν αδύναμοι να είναι ανταγωνιστικός πόλος απέναντι στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Και αυτό είναι το κυρίαρχο συστατικό του πολιτικού σκηνικού. Αυτό δεν συνεπάγεται ότι ο Μητσοτάκης έχει την άφθαρτη δυναμική.
Αυτήν σήμερα την έχει ο «κανένας» όπως δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις ενώ ατύπως διαμορφώνεται ένα κόμμα χωρίς ενιαία χαρακτηριστικά στα δεξιά της Δεξιάς – φτάνει στο 20% – το οποίο προφανώς θα παίξει καθοριστικό ρόλο το επόμενο διάστημα. Ενα συμβατικό σενάριο θέλει την ανάταξη του δικομματισμού α λα δεκαετία 1990-2000 και με το ΠΑΣΟΚ κυρίαρχο πόλο. Ολα αυτά θα εξαρτηθούν από τρία θέματα: Ελληνοτουρκικά, το κοινωνικό μέτωπο ακόμα και η νέα Προεδρία της Δημοκρατίας. Μέσα σε αυτό το νέο τοπίο θα φανεί και αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι μία συνιστώσα σε μία άτυπη μεγάλη νέα ομπρέλα χώρων ή αν απλώς έκλεισε τον κύκλο του.
