Δεν έχουν δικαίωμα να ομιλούν οι Αθηναίοι – τα όποια πικρόχολα σχόλια άλλωστε δεν αγγίζουν τους Θεσσαλονικιούς, οι οποίοι και υπέμειναν πολλά και τους πιστώνεται ο αυτοσαρκασμός για ένα έργο που σε τελική ανάλυση κατάντησε «ανέκδοτο» για ολόκληρη τη χώρα και το αθηνοκεντρικό κράτος. Δεν έχει νόημα να σχολιάζει κανείς το αν είναι «χρήσιμο» το μετρό της Θεσσαλονίκης και το αν θα ήταν «καλύτερη και φθηνότερη» λύση ένα τραμ, εφόσον η καθημερινότητά του είναι εκτός πόλης. Εχουν δικαίωμα να μιλούν όσοι ξέρουν τι σημαίνει να οδηγείς από τον Σιδηροδρομικό Σταθμό μέχρι τη Νέα Ελβετία – τη διαδρομή που καλύπτουν από το Σάββατο οι 13 πρώτοι σταθμοί του μετρό. Εχουν δικαίωμα να ακουστούν για όσα άντεξαν και για όσα προσδοκούν οι επιχειρηματίες και οι έμποροι, αλλά και οι εργαζόμενοι πίσω από τις λαμαρίνες – άνθρωποι που μπήκαν στα εργοτάξια στα 35 τους και φεύγουν στα 50. Το hashtag #metro συνοδεύεται στα social media από (τη συνήθη) μεμψιμοιρία: «Ολα λάθος… Το μηχάνημα για τα εισιτήρια βγάζει σφάλμα», «Να μας πουν και πόσο κόστισε τώρα, να δούμε αν αξίζει», «Καλώς τους κουβάδες με την πρώτη βροχή». Υπήρξε, ευτυχώς, η πλευρά της χαράς: «Σαν ψέμα», «Ρε, όντως λειτουργεί!», «Μάνα έρχομαι σπίτι με το βαγόνι»… Οχι ότι πρέπει να διαγραφεί το παρελθόν. Το αντίθετο. Να αναλυθούν τα λάθη για να μην επαναληφθούν. Γιατί όντως χάθηκε το μέτρημα των διαβεβαιώσεων και των χρονοδιαγραμμάτων χωρίς αντίκρισμα. Από τον ΣΥΡΙΖΑ θα πουν ότι από το 2019 είχαμε σύμβαση για πρόδρομες εργασίες και ότι προβλέπονταν κατασκευαστικά έργα από το 2021, αλλά η κυβέρνηση ΝΔ τα πάγωσε, παραδίδοντας μετρό πεντέμισι χρόνια μετά. Από τη ΝΔ θα σταθούν στα εκδοτήρια-μουσαμάδες επί ΣΥΡΙΖΑ ή στην περιπέτεια με τα αρχαία στον σταθμό Βενιζέλου.

Διαχρονική η συμβολή των κυβερνήσεων, όπως και οι ευθύνες. Ας αφήσουν στην άκρη τούς τίτλους ιδιοκτησίας. Δεν υπάρχουν στη δημόσια περιουσία. Ας ρίξουν την προσοχή στο μέλλον. Οι ράγες των 9,6 χιλιομέτρων είναι μια (καθυστερημένη) αρχή, αλλά η Θεσσαλονίκη πρέπει να ολοκληρώσει τη νέα της «ταυτότητα»: περιμένει παρεμβάσεις με θετική επίπτωση στην κοινωνικο-οικονομική ζωή της.