Δεν θα μιλήσουμε εδώ ούτε για τους φανατικούς ούτε για τους πράκτορες. Οι πρώτοι φορούν παρωπίδες, οι δεύτεροι έχουν οικονομικό συμφέρον. Θα περιοριστούμε στους καλοπροαίρετους.

Αρκετά χρόνια μετά το τέλος της Αραβικής Ανοιξης, όταν η κατάσταση στις εμπλεκόμενες χώρες είτε είχε επιστρέψει στην προηγούμενη κατάσταση είτε είχε χειροτερέψει, πολλοί από αυτούς που παρατηρούν με πραγματικό ενδιαφέρον τις πολιτικές εξελίξεις έφταναν στο συμπέρασμα ότι οι εξεγέρσεις ήταν λάθος. Ενας δικτάτορας παλαιού τύπου, έλεγαν, είναι καλύτερος από το χάος. Ο Σαντάμ και ο Καντάφι μπορεί να ήταν αυταρχικοί, ήλεγχαν όμως τον στρατό και κρατούσαν ενωμένες τις χώρες τους. Η ανατροπή τους άνοιξε τον ασκό του Αιόλου. Και επειδή οι εξελίξεις αυτές ενθαρρύνθηκαν, αν δεν οργανώθηκαν, από τη Δύση, η τελευταία φέρει και τη βασική ευθύνη για τα αποτελέσματα.

Οι ίδιοι αυτοί καλοπροαίρετοι παρατηρητές δεν μπορούν να κρύψουν σήμερα την οργή τους γι’ αυτά που συμβαίνουν στη Συρία. Ο παλιός, καλός δικτάτορας, που κατάφερε να επιβάλει την τάξη σε ένα μέρος τουλάχιστον της χώρας του και να επιτρέψει σε διάφορους όχι και τόσο καλοπροαίρετους ηγέτες να ισχυριστούν ότι οι σύροι πρόσφυγες πρέπει επιτέλους να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, ανατρέπεται όχι από κάποιο ενεργούμενο της Δύσης, αλλά από κάτι ισλαμιστές που προφανώς υποκινούνται από την Τουρκία. Ενα νέο Αφγανιστάν δημιουργείται στην Ανατολική Μεσόγειο. Ενα ζοφερό μέλλον περιμένει τις γυναίκες.

Ως προς το τελευταίο, κανείς δεν μπορεί να κάνει μια ασφαλή εκτίμηση: ο αρχηγός των σύρων ανταρτών ξεκίνησε ασφαλώς ως σκληρός ισλαμιστής, τα τελευταία χρόνια όμως προσπαθεί να δείξει ένα πιο μετριοπαθές προφίλ. Οι γενικότερες αναλύσεις όμως, τόσο για τη σκοπιμότητα της Αραβικής Ανοιξης όσο και για τη σταθερότητα που προσφέρουν οι δικτάτορες, είναι άτοπες. Eπειδή το επιχείρημα ότι ορισμένοι λαοί δεν είναι «ώριμοι» για δημοκρατία, και κατά συνέπεια πρέπει να αρκούνται στο ένα κομμάτι ψωμί που τους εξασφαλίζουν οι αυταρχικοί τους ηγέτες, είναι αυθαίρετο και ρατσιστικό. Και επειδή η υποτιθέμενη τάξη στο τμήμα της Συρίας που ελεγχόταν από τον Ασαντ ήταν αποτέλεσμα της στήριξης που του παρείχαν η Ρωσία και το Ιράν. Οταν οι στρατοί των δύο αυτών χωρών αποδυναμώθηκαν (ο πρώτος λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και ο δεύτερος από τα πλήγματα του Ισραήλ), η εξουσία του «χασάπη της Δαμασκού» κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος.

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν, ούτε ασφαλώς «αποκαλυπτικό», ότι ο Εμανουέλ Μακρόν (που δεν μπορεί να κατηγορηθεί για φιλοϊσλαμιστικές τάσεις) εξέφρασε την ικανοποίησή του για την πτώση του «κράτους της βαρβαρότητας». Ανάλογες δηλώσεις έκαναν Βερολίνο και ΕΕ. Το ότι συνεχάρησαν τον συριακό λαό και οι Ταλιμπάν δεν μειώνει τη σημασία του τέλους του Ασαντ. Η συνέχεια δεν είναι προδιαγεγραμμένη, όπως δεν ήταν προδιαγεγραμμένη όταν ξέσπασαν οι εξεγέρσεις του 2010-2012.

Ενας σίριαλ κίλερ, τουλάχιστον, έφυγε από τη μέση.