Τι μπορεί να κρύβει στον βυθό της μια λίμνη;

Μια καινοτόμος δράση που ξεκίνησε πριν από λίγες εβδομάδες στα Ιωάννινα φέρνει στην επιφάνεια απαντήσεις που εκπλήσσουν: μοτοσικλέτες, ποδήλατα, φωτιστικά, τραπέζια, ελαστικά αυτοκινήτων αλλά και… στρατιωτικά κράνη, όλμοι, οβίδες και μια ταμειακή μηχανή «ψαρεύτηκαν» μεταξύ άλλων μέσα από τη λίμνη Παμβώτιδα κατά τη διάρκεια ενός εκτεταμένου υποβρύχιου καθαρισμού που λαμβάνει χώρα για πρώτη φορά στην ιστορία της.

Και όλα αυτά σε μια λίμνη που αποτελεί προστατευόμενη περιοχή του Δικτύου NATURA 2000…

Ο καθαρισμός γίνεται με πρωτοβουλία του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) και θα διαρκέσει σχεδόν δύο μήνες, ενώ τα ευρήματα που έχουν ανασυρθεί παρουσιάζονται σε υπαίθρια έκθεση, στην πλατεία Μαβίλη των Ιωαννίνων, με το μήνυμα «Ο,τι βυθίζεται, ΔΕΝ εξαφανίζεται…».

Ο καθαρισμός του πυθμένα ξεκίνησε στις αρχές Νοεμβρίου και πραγματοποιείται σε έκταση περίπου 105.000 τ.μ., σε μήκος 3,5 χιλιομέτρων και σε πλάτος 30 μέτρων από την ακτή, από τη θέση «Μάτσικα» ως τη θέση «Σφαγεία».

Υλοποιείται από ομάδα επαγγελματιών δυτών, με ειδική μέριμνα για την αποφυγή της αναμόχλευσης του ιζηματογενούς πυθμένα της λίμνης, και έχει ενταχθεί στις εμβληματικές δράσεις του ΟΦΥΠΕΚΑ.

«Ηταν κάτι που θέλαμε να το κάνουμε εδώ και χρόνια, για να δώσουμε μια ανάσα στο οικοσύστημα της λίμνης» λέει στα «ΝΕΑ» η δρ Κατερίνα Χιωτέλη, προϊσταμένη της Μονάδας Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Ηπείρου του ΟΦΥΠΕΚΑ.

«Τα τελευταία χρόνια στον πυθμένα της είχε καταγραφεί μεγάλος όγκος στερεών απορριμμάτων, ενώ κατά τη θερινή περίοδο, όταν η στάθμη του νερού πέφτει, τα αντικείμενα που βρίσκονται στον βυθό είναι ορατά».

Επίσης, μια εθελοντική δράση που είχε γίνει παλαιότερα από δύτες κοντά στον μόλο είχε αποκαλύψει μεγάλο όγκο υλικών.

«Παρότι είχαμε αυτές τις ενδείξεις»,  αναφέρει η κ. Χιωτέλη, «μας προκάλεσε μεγάλη εντύπωση η ποικιλία των ευρημάτων. Κάποια από αυτά βρίσκονταν στον βυθό της λίμνης για 70 ή και 80 χρόνια».

«Κάδος σκουπιδιών»

Το στρατιωτικό υλικό που εντοπίστηκε απομακρύνθηκε με ειδική διαδικασία, ενώ «ανασύρθηκαν, επίσης, τμήματα στρατιωτικού οχήματος, μια βάρκα, ένας ολόκληρος κάδος σκουπιδιών του δήμου, αγγεία, τα οποία παραδώσαμε στην Εφορεία Αρχαιοτήτων, και ένα χάλκινο καζάνι από αυτά που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του τσίπουρου», λέει η Κατερίνα Χιωτέλη.

«Δυστυχώς, οι άνθρωποι, ιδίως τα παλαιότερα χρόνια, είχαν τη νοοτροπία πως ό,τι δεν χρειαζόμαστε το πετάμε στη λίμνη.

Τελευταία υπάρχει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση, όμως χρειάζεται χρόνος για να εδραιωθούν νέες αντιλήψεις» προσθέτει και σημειώνει ότι κάποια από τα υλικά θα δοθούν σε καλλιτέχνες που ενδιαφέρονται να φτιάξουν με αυτά έργα με στόχο την οικολογική ευαισθητοποίηση.

Η λίμνη Παμβώτιδα είναι μία από τις αρχαιότερες λίμνες παγκοσμίως

και η δεύτερη αρχαιότερη σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με ηλικία περίπου 7 εκατομμυρίων ετών.

Λόγω του ότι δεν υπέστη ποτέ τις δυσμενείς επιπτώσεις των παγετώνων λειτούργησε ως καταφύγιο για τη χλωρίδα και την πανίδα της Ευρώπης και ως κέντρο εξάπλωσης των διασωθέντων ειδών και επανάκαμψής τους βορειότερα μετά την υποχώρηση των παγετώνων.

Παρά την περιβαλλοντική υποβάθμιση που έχει υποστεί επί σειρά ετών, εξακολουθεί να επιτελεί αυτόν το ρόλο προσφέροντας τροφή και διαμονή σε πολλά είδη ζωής.

Φιλοξενεί εννέα από τα 17 συνολικά είδη αμφιβίων της Ελλάδας, εκ των οποίων τα δύο προστατεύονται αυστηρά. Επιπλέον σε αυτήν εντοπίζονται σχεδόν 200 είδη πουλιών, 20 είδη θηλαστικών, 24 είδη ψαριών – μεταξύ των οποίων χέλια και καραβίδες – και 24 είδη ερπετών. Αλλωστε το αρχαίο της όνομα «Παμβώτις» σημαίνει «αυτή που τρέφει τους πάντες»…