Είναι ο πιο παράνομος πρόεδρος στην αμερικανική ιστορία. Καθώς oι παραβιάσεις νόμων από τον Ντόναλντ Τραμπ συνεχίζονται, η τελευταία γραμμή υπεράσπισης της Αμερικής είναι τα ομοσπονδιακά δικαστήρια. Αλλά το σημαντικό εδώ (που δεν έχει λάβει σχεδόν την απαραίτητη προσοχή) είναι ότι το καθεστώς Τραμπ – Βανς – Μασκ αγνοεί τα δικαστήρια. Την Κυριακή ο Τζ. Ντ. Βανς δήλωσε ότι «δεν επιτρέπεται στους δικαστές να ελέγχουν τη νόμιμη εξουσία της εκτελεστικής εξουσίας».

Αυτό είναι εντελώς παράλογο. Στο σύστημα διακυβέρνησής μας εναπόκειται στα δικαστήρια να καθορίσουν εάν ο πρόεδρος χρησιμοποιεί την εξουσία του «νόμιμα», όχι ο ίδιος ο πρόεδρος. Σκεφτείτε την απόφαση του Τραμπ για το πάγωμα όλων των ομοσπονδιακών δαπανών. Το άρθρο I, τμήμα 8 του Συντάγματος δίνει στο Κογκρέσο την εξουσία να διαθέτει χρήματα, όχι στον πρόεδρο.

Μέχρι στιγμής, δύο ομοσπονδιακοί δικαστές έχουν διατάξει να σταματήσει το πάγωμα των δαπανών που διέταξε ο Τραμπ, εν αναμονή των ακροάσεων για τις αγωγές. Ομως ο πρόεδρος αγνοεί αυτές τις δικαστικές αποφάσεις και συνεχίζει να παγώνει τα κεφάλαια που έχει διαθέσει το Κογκρέσο. Η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Καρολάιν Λίβιτ λέει ότι το πάγωμα θα συνεχιστεί παρόλο που το Γραφείο Διαχείρισης και Προϋπολογισμού του Λευκού Οίκου (ΟΜΒ) έχει αποσύρει το σημείωμα για την εφαρμογή του.

Χθες, ο ομοσπονδιακός δικαστής Τζον Μακόνελ διέταξε την κυβέρνηση Τραμπ να συμμορφωθεί με απόφαση για την αποδέσμευση δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ομοσπονδιακές επιχορηγήσεις. Είναι η πρώτη φορά που ένας δικαστής δήλωσε ρητά ότι ο Λευκός Οίκος του Τραμπ δεν υπακούει σε δικαστική εντολή. Την περασμένη εβδομάδα, ο περιφερειακός δικαστής των ΗΠΑ Λόρεν Αλικάν επέπληξε το γραφείο OMB επειδή αγνόησε μια παρόμοια εντολή: «Φαίνεται ότι το OMB προσπάθησε να ξεπεράσει ένα εμπόδιο που επιβλήθηκε δικαστικά χωρίς να σταματήσει ουσιαστικά τα όσα κάνει. Το δικαστήριο μπορεί να σκεφτεί λίγα πράγματα πιο ανειλικρινή».

Το Σάββατο, ο δικαστής του Ομοσπονδιακού Περιφερειακού Δικαστηρίου Πολ Ενγκελμάγιερ αρνήθηκε προσωρινά στους νεαρούς νεοσύλλεκτους του Μασκ την πρόσβαση στα συστήματα πληρωμών και δεδομένων του υπουργείου Οικονομικών, διαπιστώνοντας κίνδυνο «ανεπανόρθωτης βλάβης». Ο δικαστής διέταξε οποιονδήποτε είχε πρόσβαση στα συστήματα από τις 20 Ιανουαρίου να «καταστρέψουν οποιοδήποτε και όλα τα αντίγραφα του υλικού που κατέβασαν» από αυτό.

Ενας άλλος ομοσπονδιακός δικαστής, ο Τζον Κάφνουρ, μπλόκαρε το προεδρικό διάταγμα του Τραμπ για την αλλαγή της ιθαγένειας όσων γεννιούνται στις ΗΠΑ, χαρακτηρίζοντάς το «σαφώς αντισυνταγματικό» και προσθέτοντας: «Γίνεται όλο και πιο προφανές ότι, για τον πρόεδρό μας, το κράτος δικαίου είναι εμπόδιο για τους στόχους της πολιτικής του. Το κράτος δικαίου δείχνει να είναι για εκείνον κάτι που πρέπει να αγνοήσει, είτε πρόκειται για πολιτικό είτε για προσωπικό όφελος».

Εν τω μεταξύ, σε μήνυση που μόλις κατατέθηκε, πολλές πόλεις και κομητείες αμφισβητούν τόσο το προεδρικό διάταγμα του Τραμπ για την απόσυρση ομοσπονδιακών κεφαλαίων από μέρη που αρνούνται να βοηθήσουν στην υλοποίηση της ατζέντας του για τη μετανάστευση όσο και την απειλή του υπουργείου Δικαιοσύνης του για διώξεις. Οι ενάγοντες επιδιώκουν να «ελέγξουν αυτήν την κατάχρηση εξουσίας» ζητώντας από τα δικαστήρια να κηρύξουν παράνομες τις ενέργειες του καθεστώτος Τραμπ και να αποτρέψουν την επιβολή τους.

Ο νόμος είναι ξεκάθαρα στο πλευρό τους. Το Ανώτατο Δικαστήριο έχει επανειλημμένα κρίνει ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν μπορεί να αναγκάσει πόλεις και Πολιτείες να υιοθετήσουν νόμους ή να επιβάλουν ομοσπονδιακές εντολές.

Αλλά ο Τραμπ δεν υποχωρεί. Και εδώ μπαίνει ένα επικίνδυνο ερώτημα: Τι θα γίνει εάν το καθεστώς Τραμπ αγνοήσει κάποια απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου η οποία δεν του αρέσει, όπως ακριβώς αγνόησε τα κατώτερα δικαστήρια; Τότε, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το καθεστώς Τραμπ – Βανς – Μασκ να το αγνοήσει, υποστηρίζοντας, όπως έχει πει ο Βανς, ότι «ο πρόεδρος μπορεί να διοικεί όπως νομίζει». Εάν ο Ντόναλντ Τραμπ αγνοήσει το Ανώτατο Δικαστήριο, μήπως έχουμε φτάσει στο τέλος του νόμου;

Ο Ρόμπερτ Ράιχ, πρώην υπουργός Εργασίας των ΗΠΑ, είναι καθηγητής Δημόσιας Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ