Αναζήτηση
Οταν τον Ιούλιο του 2022 η Γερμανία βασανιζόταν από τον διάχυτο φόβο μια πιθανής επερχόμενης ύφεσης η κυβέρνηση συνασπισμού του Ολαφ Σολτς έφθασε στο όριο αντοχής της. Μέσα στη γενική κατήφεια, ο υπουργός Οικονομικών, Κρίστιαν Λίντνερ παντρεύτηκε στο νησί Σιλτ της Βόρειας Θάλασσας και ένας από τους καλεσμένους, ο Φρίντριχ Μερτς, επέλεξε να κάνει την είσοδό του στη χλιδάτη τριήμερη γιορτή με το ιδιωτικό του αεροπλάνο, ένα δικινητήριο Diamond DA62. Ο ηγέτης της Χριστιανοδημοκρατικής Ενωσης (CDU) της κεντροδεξιάς αντιπολίτευσης επικρίθηκε τότε δριμύτατα τόσο για την προκλητική όπως θεωρήθηκε επίδειξη του πλούτου του όσο και για το ότι αγνόησε τις ανησυχίες για την κλιματική κρίση. «Χρησιμοποιώ λιγότερα καύσιμα από οποιοδήποτε αυτοκίνητο που ανήκει σε μέλος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης», επέμεινε ο ίδιος.
Ο 69χρονος Μερτς είναι καθολικός, παντρεμένος για περισσότερα από σαράντα χρόνια, πατέρας και παππούς, που ζει ακόμα στο Μπρίλον, την πόλη της δυτικής Γερμανίας στην οποία γεννήθηκε. Πέραν της πολιτικής, το προφίλ του έρχεται σε πλήρη αντίθεση με εκείνο της Ανγκελα Μέρκελ, της προτεστάντριας δις παντρεμένης πρώην καγκελαρίου που μεγάλωσε στην πάλαι ποτέ Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας.
Ο Μερτς θεωρήθηκε αρχικά ως μεταβατικός ηγέτης για τους συντηρητικούς. Οταν η Ανγκελα Μέρκελ αποχώρησε έπειτα από σχεδόν 19 χρόνια από την προεδρία του κόμματος, ηττήθηκε από άλλους υποψηφίους το 2018 και το 2021, πριν κερδίσει τελικά τη θέση το 2022. Οι θαυμαστές του τον επαινούν ως συγκροτημένο τακτικιστή. Η κατάρρευση της κυβέρνησης του Σολτς τον Νοέμβριο ήρθε αφού η νομική αμφισβήτησή του στον προϋπολογισμό του περασμένου έτους επιτάχυνε την κρίση χρηματοδότησης που κατέστρεψε έναν ήδη δυσκίνητο τριμερή συνασπισμό. Στην προεκλογική εκστρατεία του, οι οικονομικές συνταγές του επικεντρώθηκαν σε φορολογικές περικοπές, στην απορρύθμιση και στην προσφορά κινήτρων για εργασία. Εχει επίσης αφήσει να εννοηθεί ότι μπορεί να χαλαρώσει ένα συνταγματικό ανώτατο όριο δαπανών – η αυστηρότητα του οποίου αποδείχθηκε καταστροφική – για να κερδίσει τους ψηφοφόρους που εξοργίστηκαν για την κατάσταση των υποδομών της Γερμανίας, ενώ υποσχέθηκε ότι οποιαδήποτε αλλαγή θα γίνει για τη χρηματοδότηση επενδύσεων και όχι δαπανών. Προστατευόμενος του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, του πρώην υπουργού Οικονομικών και συμβόλου του δημοσιονομικού συντηρητισμού, ο Μερτς ανήλθε στην κοινοβουλευτική ηγεσία του CDU τη δεκαετία του 2000 και έχτισε σταδιακά και μελετημένα το προφίλ του.
Παραιτήθηκε από το Κοινοβούλιο όταν η Μέρκελ έγινε καγκελάριος και δεν κατείχε ποτέ κυβερνητικό αξίωμα. Τότε ήταν που έφυγε από την πολιτική και ξεκίνησε μια προσοδοφόρα δικηγορική καριέρα. «Μου άρεσε το γεγονός ότι είχε συνείδηση του τι σημαίνει να έχει κανείς εξουσία», έγραψε η Μέρκελ για τον Μερτς στην αυτοβιογραφία της που κυκλοφόρησε πρόσφατα. «Αλλά από την αρχή υπήρχε ένα πρόβλημα: Θέλαμε και οι δύο να είμαστε το αφεντικό».
Εργάστηκε για 15 χρόνια ως λομπίστας και μέλος διοικητικών συμβουλίων σε εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των γερμανικών υποκαταστημάτων της αμερικανικής επενδυτικής εταιρείας Blackrock και της τράπεζας HSBC, καθώς και του κρατικού αεροδρομίου Κολωνίας – Βόννης.
Ψηλός, νευρικός και βαρύτονος, ο Μερτς έχει δεχθεί κριτική για τον τρόπο με τον οποίο αναφέρεται στους μετανάστες. Σε μια τηλεοπτική εκπομπή τον Ιανουάριο του 2023 είχε χαρακτηρίσει αγόρια από εθνοτικές μειονότητες «μικρούς πασάδες». Τον Σεπτέμβριο του 2023, ισχυρίστηκε ότι οι πρόσφυγες έφτιαχναν τα δόντια τους με έξοδα των φορολογουμένων, ενώ γερμανοί τακτικοί ασθενείς δεν μπορούσαν να κλείσουν ραντεβού κάτι που διέψευσε ο επικεφαλής της Γερμανικής Οδοντιατρικής Ενωσης. Κι ενώ έχει υποπέσει σε αστοχίες και για άλλα θέματα σε μια σειρά τοποθετήσεών του, ο ίδιος υπερασπίζεται τον εαυτό του λέγοντας: «Προσπαθώ να εκφράσω τις πολιτικές μου απόψεις σε απλή γλώσσα και ομολογώ ότι δεν το καταφέρνω πάντα με τέλεια ακρίβεια λεξιλογίου».
Αν και η ηγεσία του δεν οδήγησε σε περιορισμό της δύναμης του AfD τουλάχιστον σύμφωνα με τις δημοσκοπικές μετρήσεις, οι αναλυτές θεωρούν ότι μπορεί να συμβάλει ώστε να σταματήσει η απώλεια περισσότερων ψήφων για το CDU όπως συνέβη με την Ακροδεξιά στα χρόνια της Μέρκελ.
«Από τη μια πλευρά, πρέπει να ξεπεράσει το προφίλ του άνδρα πολιτικού του παρελθόντος και να πείσει τις γυναίκες και ίσως κάποιους αριστερούς ψηφοφόρους ότι ο συντηρητισμός του δεν πρόκειται να θέσει αυτούς τους ψηφοφόρους σε κίνδυνο», επεσήμανε η Σούντα David-Wilp του GMF των ΗΠΑ.
Οσον αφορά τη δημόσια εικόνα του, ο Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος έχει συμμετάσχει σε διοικητικά συμβούλια σχεδόν δώδεκα μεγάλων εταιρειών και πετά με προσωπικό αεροπλάνο επιμένει ότι ανήκει στη μεσαία τάξη. Αυτό έχει εξοργίσει πολλούς Γερμανούς, οι οποίοι θεωρούν ότι απέχει θεαματικά από το να κατανοήσει την οικονομική πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν πολλά μέλη της μεσαίας τάξης.
Παρά τα όποια λάθη του, ο Φρίντριχ Μερτς κατάφερε να συσπειρώσει το κόμμα του γύρω του και να το μετατοπίσει σε μια πιο παραδοσιακή συντηρητική στάση, αφού κατά τη μακρά θητεία της Ανγκελα Μέρκελ είχε μάλλον μετακινηθεί πιο αριστερά.
«Τα τελευταία χρόνια, ο Μερτς αξιοποίησε τον χρόνο που βρισκόταν στην αντιπολίτευση για να ανοικοδομήσει το CDU», δήλωσε η Μαριάν Κνέερ, πολιτικός επιστήμονας στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Δρέσδης. «Είχε επίσης τον χρόνο να αποκτήσει τη δική του εμπειρία και να μάθει από τα λάθη των πολιτικών του αντιπάλων». Στις πρόωρες εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου διεκδικεί με αξιώσεις την καγκελαρία.
