Aς πούμε ότι κάνουμε μια μέρα με τον Γιάννη ένα πείραμα. Ζητάμε από το ChatGPT να γράψει τις στήλες μας σαν να τις γράφαμε εμείς. Και τις δημοσιεύουμε, είτε ενημερώνοντας τους αναγνώστες ότι είναι γραμμένες από την ΑΙ είτε αποκρύπτοντάς το για 24 ώρες. Την επομένη περιμένουμε αντιδράσεις. Ελπίζοντας – εντάξει, είναι φανερό τι θα ελπίζαμε.
Η ιταλική «Il Foglio», μια ολιγοσέλιδη συντηρητική εφημερίδα που ιδρύθηκε το 1946 και δίνει έμφαση στην άποψη, ξεκίνησε προχθές μια εκδοχή του παραπάνω πειράματος: θα κυκλοφορεί για έναν μήνα σε δύο εκδόσεις, που η μία θα είναι προϊόν ανθρώπινης εργασίας και η άλλη προϊόν Τεχνητής Νοημοσύνης. Οπως διευκρινίζεται, η δεύτερη δεν θα αποτελεί συμπλήρωμα της πρώτης, πολλές φορές μάλιστα μπορεί να έρχεται και σε σύγκρουση με τη γραμμή της εφημερίδας. Οι στόχοι είναι δύο. Να περάσει η ΑΙ από τη θεωρία στην πράξη. Και να μελετηθούν οι επιπτώσεις μιας τέτοιας τεχνολογικής επανάστασης στον τρόπο που δουλεύουν οι δημοσιογράφοι.
Το πρώτο μη ανθρώπινο φύλλο αποτελούνταν από 4 σελίδες και περιλάμβανε 3 άρθρα (ένα από τα οποία ανέφερε τους δέκα λόγους για τους οποίους πρέπει να μην πιστεύουμε τον Πούτιν), 22 ρεπορτάζ (ένα για τη σχέση των νέων με τον έρωτα, ένα για τα δέκα πιο διαβασμένα βιβλία στη Γερμανία, ένα άλλο για τους κινδύνους που έχει η ΑΙ για την καλλιτεχνική δημιουργία), δύο φωτογραφίες κατασκευασμένες από την ΑΙ, επιστολές (εικονικές) προς τον διευθυντή με απάντηση και μια βιβλιοκριτική. Ενας δημοσιογράφος της El País, ο Ινιγο Ντομίνγκεθ, το διάβασε όλο. Και όπως γράφει, η μεγάλη διαφορά ανάμεσα στην ανθρώπινη και την τεχνητή δημοσιογραφία είναι οι πηγές.
Τα κείμενα που γράφτηκαν από την ΑΙ χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Υπάρχουν αυτά που δεν αναφέρουν πηγές, οπότε ο αναγνώστης αναρωτιέται από πού αντλήθηκε η σχετική πληροφόρηση. Υπάρχουν κι εκείνα που αναφέρουν πηγές, που ο αναγνώστης θα πρέπει όμως να επαληθεύσει, αφού δεν ξέρει αν είναι ακριβείς. Ακόμη κι αν είναι ακριβείς όμως, είναι δημόσιες, τις βρίσκεις στο Διαδίκτυο, άρα τις ξέρει όλος ο κόσμος. Μόνο που η καλή (και πρωτότυπη) πληροφόρηση είναι κρυμμένη και την κατέχει μόνο ο άνθρωπος – από τις πηγές του. Καμιά μηχανή δεν μπορεί να πιει καφέ με μια πηγή, να αξιολογήσει τις πληροφορίες που ακούει και να τις δημοσιεύσει με το βάρος της υπογραφής της. Και αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο για τις γνώμες: τι ακριβώς σημαίνουν αν δεν τις γράφουν άνθρωποι.
Ενας φίλος μού έστειλε χθες ότι το ChatGPT αρνείται πως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είπε κάποτε, όπως έγραψα στη στήλη, ότι το Αιγαίο δεν είναι ελληνική λίμνη. Δεν το βρίσκει, λέει, πουθενά. Του απάντησα ότι το γράφει στα βιβλία του ο έγκυρος Αλέξης Ηρακλείδης, επικαλούμενος φυσικά έγκυρες πηγές. Αν ήμουν μηχανή, τι θα απαντούσα;