Honeste vivere, neminem laedere, suum cuique tribuere. «Να ζεις με τιμιότητα, να μη βλάπτεις κανέναν, να αποδίδεις στον καθένα ό,τι του ανήκει. Θεμελιώδης αρχή της ρωμαϊκής νομικής ηθικής, αποδιδόμενη στον Ουλπιανό (Domitius Ulpianus). Το ιταλικό υπουργείο Παιδείας και Αξιοκρατίας εργάζεται πάνω σε έναν νέο Κώδικα Ηθικής για τους εκπαιδευτικούς και το σχολικό προσωπικό.

Ο Κώδικας, που έχει ήδη εξεταστεί από επιτροπή νομικών, θα περιλαμβάνει σαφείς οδηγίες συμπεριφοράς για τους διδάσκοντες, ευθυγραμμισμένες με τον γενικό Κώδικα Συμπεριφοράς των Δημοσίων Υπαλλήλων, που τροποποιήθηκε τελευταία φορά τον Ιούνιο του 2023. Η ανάγκη για έναν ενιαίο Κώδικα Ηθικής προέκυψε από διάφορες περιπτώσεις που έχουν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στην ιταλική κοινωνία. Πρόσφατα, η Elena Maraga, νηπιαγωγός από το Τρεβίζο και παράλληλα bodybuilder, αναγκάστηκε να παραιτηθεί καθώς γονείς ανακάλυψαν ότι δημοσίευε γυμνές και ημίγυμνες φωτογραφίες στην πλατφόρμα OnlyFans. Ο συγγραφέας και εκπαιδευτικός Christian Raimo υπέστη πειθαρχικές κυρώσεις για σχόλια που ανήρτησε στο Facebook κατά του υπουργού Παιδείας Giuseppe Valditara, καθώς κρίθηκαν ως παραβίαση του Ηθικού Κώδικα των δημοσίων υπαλλήλων. Συνολικά, έχουν καταγραφεί δεκάδες περιπτώσεις όπου συνομιλίες εκπαιδευτικών με μαθητές μέσω WhatsApp ξεπέρασαν τα όρια του αμιγώς διδακτικού σκοπού, δημιουργώντας ζητήματα ηθικής και δεοντολογίας. Ο Κώδικας Ηθικής θα προβλέπει κανόνες για τη χρήση των social media και των ψηφιακών μέσων. Ηδη, στο προσχέδιο αναφέρεται ότι οι εκπαιδευτικοί πρέπει να αποφεύγουν σχόλια ή αναρτήσεις που θα μπορούσαν να βλάψουν το κύρος και την εικόνα του σχολείου ή της δημόσιας διοίκησης. Επίσης κάθε σχολείο θα μπορεί να θεσπίσει δική του «πολιτική κοινωνικών μέσων», προσαρμοσμένη στις ανάγκες του, ώστε να προστατεύσει τη φήμη του.

Λόγω της έλλειψης ενός ενιαίου κανονιστικού πλαισίου, πολλά σχολεία έχουν δημιουργήσει τους δικούς τους κανόνες για τη χρήση των social media από τους εκπαιδευτικούς. Σε σχολείο του Κούνεο οι δάσκαλοι οφείλουν να είναι προσεκτικοί με την εικόνα που προβάλλουν στο Διαδίκτυο και να διαχωρίζουν το προσωπικό από το επαγγελματικό προφίλ τους. Απαγορεύεται ρητά η απευθείας επικοινωνία με μαθητές μέσω προσωπικών λογαριασμών. Σε σχολείο της Νάπολι απαγορεύεται η διάδοση επιθετικών, απειλητικών ή προσβλητικών σχολίων εναντίον του σχολείου ή των μαθητών.

Σε σχολείο της Ρώμης οι κανόνες είναι ακόμη αυστηρότεροι, καθώς απαγορεύονται ρητά ρατσιστικά, σεξιστικά ή πορνογραφικά σχόλια. Η Εθνική Ενωση Διευθυντών Σχολείων (Andis) έχει εδώ και χρόνια επιχειρήσει να καθιερώσει σαφείς κανόνες για τη χρήση των social media από τους εκπαιδευτικούς. Παρόλο που μια πρώτη απόπειρα να συνταχθεί ένας Κώδικας Συμπεριφοράς το 2023 δεν κατέληξε σε δεσμευτικό πλαίσιο, η πίεση αυξάνεται για τη θεσμοθέτηση αυστηρότερων κανόνων.

Η Paola Bortoletto, πρόεδρος της Andis, παρεμβαίνοντας στο θέμα της νηπιαγωγού του Τρεβίζο, τόνισε: «Η δημοσίευση φωτογραφιών στο OnlyFans δεν είναι συμβατή με τον ρόλο του εκπαιδευτικού ανηλίκων». Η Ομοσπονδία Ιδιωτικών Νηπιαγωγείων (Fism), που εκπροσωπεί καθολικά και μη κερδοσκοπικά σχολεία, ετοιμάζεται να ψηφίσει τον δικό της ηθικό Κώδικα στις 30 Μαρτίου.

*«Μόνο η αρετή εξευγενίζει»

Τελευταία Νέα