«Στην Ελευσίνα μια φορά», κατά το παλιό δημοφιλές λαϊκό τραγούδι, μπορούσες να διασχίσεις τον αρχαιολογικό χώρο και στο ύψωμα να αντικρίσεις στα δεξιά σου το μικρό αρχαιολογικό μουσείο. Και απέναντι, στη γωνία αριστερά, τους πρωταγωνιστές της φωτογραφίας του Ανδρέα Εμπειρίκου που στο καρέ του χωρούσε όλη η ιστορία της Ελευσίνας: τις αρχαιότητες και την υψικάμινο. Ομως, για λόγους προστασίας, η ορμή των ανανεωτικών ανέμων «έσβησε» το γνώριμο στο βλέμμα του θεατή τοπίο. Αλλά και η επίσκεψη στο αρχαιολογικό μουσείο, επίσης εκσυγχρονισμένο, σε αναστατώνει. Ο λόγος είναι η διαταραχή μιας πρωταρχικής αίσθησης που κρατούσες από τη γνωριμία σου με τη «Φεύγουσα Κόρη» καθώς ξαφνικά την έβλεπες να τρέχει παράξενα κόντρα στον αέρα, να ξεφύγει για να μη δει μια πράξη βίας από την οποία η τέχνη δημιούργησε πολλά αριστουργήματα.

Κι έτσι νέα εκθέματα προστέθηκαν, κάποια άλλαξαν θέση, ορισμένα μετακινήθηκαν και πύκνωσαν συντροφικά. Μα το πιο ισχυρό ξάφνιασμα είναι η πληθώρα πληροφοριών σε πολλαπλές ταμπέλες, τα γραφιστικά σχέδια στους σκουρόχρωμους πράσινους τοίχους, η παρουσία της εξήγησης που εκδιώχνει το μυστήριο από αυτά τα σπαράγματα ενός παρελθόντος που κατεξοχήν ο ρόλος του ήταν η μυητική τελετουργία. Στο τέλος της περιήγησης, στον χώρο όπου βίντεο και μία εγκατάσταση φωτισμού προσκαλούν μέσω τεχνολογικών μέσων στην αυξανόμενη βιωματική εμπειρία των Ελευσίνιων Μυστηρίων, αναρωτιέσαι αν το πριν ήταν καλύτερο από το τώρα. Αν η συζήτηση για τον διδακτικό χαρακτήρα των μουσείων εξαντλεί την αύρα μυστηρίου που εκπέμπει η ύλη των εκθεμάτων. Να αισθάνεσαι και να μαντεύεις ή μήπως ψύχραιμα να πληροφορείσαι;

Το μουσείο είναι τόπος φύλαξης, αποθήκευσης και έκθεσης αξιόλογων έργων τέχνης. Είναι τόπος μετάβασης των ευρημάτων από τη σιωπή του αρχαιολογικού σκάμματος στην επιστροφή τους με κάποιον τρόπο στις παρυφές της ζωής. Ωστόσο η τέχνη είναι καρπός της αίσθησης και όχι της πολυμάθειας. Ισως η αγωνία των θεσμών να παραμένουν πάνω στο κύμα του εκσυγχρονισμού προξενεί στη μνήμη μας ρήγματα με αυτή την υπέροχη αταξία που τα θραύσματα του παρελθόντος μας καλούν σε αντιπαράθεση και σε αυτογνωσία.