By the book

Στο λ της «Οδύσσειας», μια αριστουργηματική πτυχή των επών, ο Οδυσσέας, με προτροπή και καθοδήγηση της Κίρκης, φτάνει στη γη των Κιμμερίων, των νεκρών, μια χώρα πέρα από τον Ωκεανό, για να ρωτήσει τον μάντη Κάλχα που έχει πλέον πεθάνει πότε θα φτάσει στην Ιθάκη. Εχω συχνά αναφερθεί σ’ αυτή τη ραψωδία. Τώρα θα μείνω […]

Αν υπάρχει κάτι που φοβίζει τους ανθρώπους είναι να ονοματίσουν αυτό που τους συμβαίνει. Γιατί όταν κάτι έχει όνομα, αποκτά αυτομάτως υπόσταση και, επομένως, δεν είναι δυνατό να αγνοηθεί. Οι ήρωες του μυθιστορήματος της Αλεξάνδρας Κ* με τον αινιγματικό τίτλο Πώς φιλιούνται οι αχινοί (Πατάκης, 2017) είναι εξασκημένοι σε αυτό. Πάνω τους βαραίνει μια πόλη […]

Από την πρώτη ήδη σελίδα της νουβέλας του «Η ιστορία της Ειρήνης», ο Ερι ντε Λούκα μπαίνει στα βαθιά νερά της ελληνικής κρίσης. Βρίσκεται σε ένα ελληνικό νησί, είναι το 2012 ή 2013 και μιλάει για τους ανθρώπους, Ελληνες, που είχαν υπάρξει μετανάστες και αναγκάζονται να μεταναστεύσουν ξανά. «Να ξαναγυρνάς στη μετανάστευση είν’ ένα άλμα […]

Στο ποίημά του «Canto CXV», ένα από τα τελευταία του, ο Ezra Pound γράφει: «Ενα τσόφλι στον άνεμο, ξοφλημένο / όμως το φως τραγουδά αιώνια / Μια αμυδρή λάμψη πάνω από τους βάλτους / όπου τ’ αλμυρά χόρτα ψιθυρίζουν στην παλίρροια. / Ο χρόνος, ο χώρος, / ούτε η ζωή ούτε ο θάνατος είναι η […]

Ο Μπιουνγκ-Τσουλ Χαν αρνείται τις συνεντεύξεις, τη συμμετοχή του σε ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά ντιμπέιτ, επιμένει πως η προσοχή του είναι στραμμένη αποκλειστικά στις παραδόσεις του περί Φιλοσοφίας και Πολιτισμού στο Πανεπιστήμιο der Künste του Βερολίνου. Οσο για τη βιογραφία του, δεν είχε τη διάθεση επί αρκετά χρόνια να αποκαλύψει λεπτομέρειες, ούτε καν την χρονολογία γέννησής […]

Σπουδαία συμβολή του Ντίνου Σιώτη στη γνωριμία της ξένης ποίησης από το ελληνικό κοινό συνιστά η συστηματική δημοσίευση συνθέσεων από αμερικανούς ποιητές στα περιοδικά που έχει εκδώσει και που εκδίδει, στα Ρεύματα, στα (δε)κατα, στο Poetix και στο tranz.ito. H συγκεκριμένη ανθολογία όμως μαζί με το χαρακτηριστικό της μεθοδικής ενασχόλησης φέρει, όπως δηλώνεται στον υπότιτλο, […]

Πριν από λίγες ημέρες ήταν η επέτειος της εξέγερσης των Γάλλων εναντίον της βασιλείας και η γέννηση των ελπίδων για ένα διαφορετικό πολιτικό, οικονομικό και κυρίως κοινωνικό σύστημα διακυβέρνησης. Η άλωση της Βαστίλλης ήταν ο μεγάλος συμβολισμός αφού πάντα μέσα στην Ιστορία οι φυλακές ήταν το ενδιαίτημα των ανθρώπων που αντιδρούσαν στη βία της εξουσίας. […]

Οι δύο πρόσφατες, φιλολογικά επιμελημένες και αισθητικά πολύ καλαίσθητες, επανεκδόσεις δύο μυθιστορημάτων του Βασίλη Βασιλικού, του περίφημου Ζ (1966) και του Τα σιλό (το πρώτο μυθιστόρημα, που έγραψε σε ηλικία 15 ετών, το 1949, και δημοσιεύτηκε το 1976), λειτουργούν ως αφορμή για να αναρωτηθούμε ποια στάθηκε τις τελευταίες δεκαετίες η πρόσληψη του έργου του, ιδίως […]

Γιατί άραγε η Βασιλική Ηλιοπούλου επιλέγει ως τίτλο του βιβλίου της (ένα σύνολο δεκαεπτά διηγημάτων) έναν τίτλο όπως «Το τέρας στο μετρό» και έναν υπότιτλο όπως «Μικρές και μικρότερες ιστορίες με τέρατα», αφού με τα ίδια της τα διηγήματα αιφνιδιάζει πολύ επαγωγότερα και αποκαλυπτικότερα, σε σχέση με τον τίτλο και τον υπότιτλο, που επιπλέον μάλλον […]

Οσοι έχουν παρακολουθήσει την εξαιρετική πρώτη σεζόν της τηλεοπτικής σειράς Φάργκο, σίγουρα γνωρίζουν την πόλη του Ντούλουθ στην πολιτεία της Μινεσότα. Η πόλη αυτή των περίπου 280.000 κατοίκων, χτισμένη στη νοτιοδυτική όχθη της λίμνης Σουπίριορ, περιγράφεται από τους συντελεστές τής σειράς ως ένας απομονωμένος και τραχύς μη τόπος, όπου η ζωή ρυθμίζεται από τις συνήθως […]

O Πέτρος Μάρκαρης κατέχει εδώ και χρόνια μια περίοπτη θέση στην ελληνική λογοτεχνία. Έως το 1995 που κυκλοφόρησε το πρώτο του μυθιστόρημα «Νυχτερινό δελτίο» ήταν γνωστός ως μεταφραστής του Μπρεχτ και του Γκαίτε και σεναριογράφος της τηλεόρασης (στην τηλεοπτική σειρά «Ανατομία ενός εγκλήματος») όπως επίσης και του κινηματογράφου (σε ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου). Σαν συγγραφέας […]

Τέλλος Φίλης Το έσχατο έρμα Εκδ. Πόλις, 2018, σελ. 61 Τιμή: 10 ευρώ Δεν είναι η Ανω Πόλη, η Αγίου Δημητρίου, η Τσιμισκή, η Πορτάρα, η Ροτόντα, η Πλατεία Διοικητηρίου και η ρητή αναφορά της Θεσσαλονίκης με το περίφημο κουλούρι της, που κάνουν τα ποιήματα του Τέλλου Φίλη «Το έσχατο έρμα», αν και με προσδιορισμένο […]

Mark Mazower Οσα δεν είπες Μτφ. Παλμύρα Ισμυρίδου, Εκδ. Αγρα, 2018, σελ. 440 Τιμή: 19,90 ευρώ Ο άγγλος ιστορικός, που έχει αποδείξει το ειδικό ενδιαφέρον του για τη σύγχρονη ελληνική Ιστορία, ανασυνθέτει την ιστορία των προγόνων του από την εποχή της προεπαναστατικής Ρωσίας ώς την άφιξη στα περίχωρα του Λονδίνου και, παράλληλα, συγκεντρώνει θραύσματα από […]

Γκόλφω Μαγγίνη Κίνησις, Βίος, Καιρός, Τέχνη, Πόλις. Φαινομενολογικές προσεγγίσεις Εκδ. Πατάκης, 2018, σελ. 526 Τιμή: 25 ευρώ Για το μόνο που δεν μπορούμε να παραπονεθούμε σ’ αυτή τη χώρα είναι πως δεν έχουμε σύγχρονη φιλοσοφική παραγωγή. Η Γκόλφω Μαγγίνη είναι μια σταθερή διαχρονικά συνιστώσα αυτής της προσπάθειας. Εδώ εκ πρώτης όψεως φαίνεται να αναλύονται οι […]

Leonardo Padura Η διαφάνεια του χρόνου Μτφ. Κώστας Αθανασίου, Εκδ. Καστανιώτη, 2018, σελ. 573 Τιμή: 23 ευρώ Ο Κουβανός Λεονάρδο Παδούρα ξεκίνησε να γράφει ένα μυθιστόρημα που ήθελε να είναι όσο πιο καθαρόαιμο αστυνομικό γινόταν, έγραψε όμως, όπως συνήθως γίνεται στην περίπτωσή του, ένα σύνθετο αστυνομικό, κοινωνικό, ιστορικό και ψυχολογικό μυθιστόρημα που έχει ως αφετηρία […]

Δεν συνιστά ακριβώς τάση, έχει όμως ανάλογα χαρακτηριστικά: τα μυθιστορήματα που βασίζονται σε αληθινά γεγονότα, οι αυτοβιογραφίες που αμφισβητούν τα όρια του ρεαλισμού και οι προσωπικές ημερολογιακές καταχωρίσεις κατέχουν σχετικά σημαντικό μερίδιο των πρόσφατων εκδόσεων ξένης λογοτεχνίας. Τα παραδείγματα του Ερίκ Βιγιάρ, του Χαβιέρ Θέρκας ή και του Εντουάρ Λουί είναι χαρακτηριστικά, όχι όμως ότι […]

Αν κάνει κανείς μια βόλτα από τα βιβλιοπωλεία, θα διαπιστώσει πως ένα μεγάλο μέρος του αναγνωστικού κοινού –και φυσικά όχι μόνο –δεν μπορεί να διαθέσει τα απαραίτητα χρήματα για την αγορά βιβλίων. Υπάρχουν μεγαλύτερες ανάγκες για την επιβίωση. Αρα θα πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια ώστε το βιβλίο να γίνει ξανά ένα από τα πρωταρχικά συστατικά […]

Mια εβδομάδα έχει σχεδόν περάσει στο Μπέλφαστ του 1981, από το θάνατο του διοικητή του IRA και απεργού πείνας Μπόμπι Σάντς και η πόλη ζει στη δίνη των Ταραχών, στο επίκεντρο δηλαδή εκτεταμένων επεισοδίων που έχουν μετατρέψει την πόλη σε πεδίο μάχης. Ο Στρατός και η αστυνομία στους δρόμους, τα ελικόπτερα πετάνε πάνω από τα […]

Τι είναι αυτό που κάνει να διαβάζεται ως ένα συγκλονιστικό ανάγνωσμα το «Ημερολόγιο ενός συνθέτη (1982-2012)» του Χάρη Βρόντου ακόμη κι αν μισογνωρίζει ή αγνοεί κανείς παντελώς –όπως μπορεί να συμβαίνει και το ακριβώς αντίθετο –ονόματα ή τα ίδια τα πρόσωπα που τα φέρουν, γεγονότα και καταστάσεις ώστε ακόμη κι όταν μνημονεύονται ή σχολιάζονται με […]

Η Γαλλία είναι σαφώς μια χώρα που μας ενδιαφέρει εδώ στην Ελλάδα, μια χώρα με την οποία παραδοσιακά υπάρχει σύνδεση (και συμμαχία) σε διάφορους τομείς, με προεξάρχοντα αυτόν της τέχνης. Το νέο, ανοιξιάτικο τεύχος του περιοδικού (δε)κατα είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στη Γαλλία, θέλοντας να διευρύνει τις γνώσεις μας για το τι τρέχει σήμερα στη […]

Ας θυμηθούμε την εικόνα από το περίφημο τραγούδι των Σταύρου Ξαρχάκου και Νίκου Γκάτσου στην ταινία «Ρεμπέτικο»: στο «Μάνα μου Ελλάς», ο τραγουδιστής απευθύνεται με σπαρακτικό τρόπο στη «μάνα Ελλάδα» η οποία στη συγκυρία της Καταστροφής ξεπουλάει τα παιδιά της, τη στιγμή που η ίδια (εξακολουθεί να) βαυκαλίζεται με τα «αρχαία της στολίδια». Στο εξαιρετικά […]

Συνήθως η αποτίμηση γίνεται μετά θάνατον. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τους ανθρώπους, ισχύει και για τα έργα τους, δηλαδή και για τα κινήματα, τα ιδεολογικά ρεύματα, τις πνευματικές και καλλιτεχνικές τάσεις μιας εποχής που αφήνουν τα ίχνη τους μέσα στον χρόνο. Από αυτή την άποψη, η βιογραφία του Πάνου Γαβαλά δικαίως γράφεται τώρα, που […]

Ο Θεόδωρος Π. Λιανός, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ντέιβις της Καλιφόρνιας και ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, δεν κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την ευρισκόμενη σε σύγχυση σήμερα ανθρωπότητα. Μας προειδοποιεί ότι είμαστε ήδη μερικές φάσεις έπειτα από αυτή την κρούση. Στο βιβλίο, με επιστημονική αυστηρότητα, η οποία όμως δεν φοβάται να […]

Χωρίς αμφιβολία ο κόσμος αλλάζει. Μια ματιά γύρω μας είναι αρκετή για να πιστοποιήσει πως σχεδόν τίποτε από όσα θεωρούσαμε δεδομένα πριν από λίγα χρόνια δεν έχει κρατηθεί αναλλοίωτο. Ενώ μόλις είκοσι χρόνια πριν διαβάζαμε πως το τέλος της κοινωνικής εξέλιξης έχει τελειώσει με τον δυτικό άνθρωπο, τίποτα δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από […]

Ο Πλάτων στους «Νόμους» ορίζει την Πολιτεία ως μίμησιν της άριστης πολιτείας, της θείας, της τέλειας. Αν μεταφέρουμε τον ορισμό στα μαθηματικά, θα αντιληφθούμε πως υπάρχει ένα πεδίο τιμών που ανα-φέρονται σ’ ένα πεδίο αναφοράς. Για να το κάνουμε λιανά: αν υποθέσουμε πως στην κοινωνία των ανθρώπων διαπιστώνουμε την ύπαρξη ή τη συνύπαρξη πολλών τίμιων […]

Το αστυνομικό μυθιστόρημα «Οι φόνοι της κίσσας» δεν είναι ένα μεγαλοφυές αστυνομικό μυθιστόρημα αλλά.. δύο! Είναι ένα μυθιστόρημα που εξελίσσεται μέσα σε ένα άλλο μυθιστόρημα. Ένα έξυπνο συγγραφικό εύρημα που προσθέτει γοητεία στην ήδη πετυχημένη δουλειά του διάσημου βρετανού συγγραφέα Άντονι Χόροβιτς. Έχοντας ως πρότυπο τις περιπέτειες της Αγκάθα Κρίστι και του Σέρλοκ Χολμς το […]