By the book

Ο Πλάτων στους «Νόμους» ορίζει την Πολιτεία ως μίμησιν της άριστης πολιτείας, της θείας, της τέλειας. Αν μεταφέρουμε τον ορισμό στα μαθηματικά, θα αντιληφθούμε πως υπάρχει ένα πεδίο τιμών που ανα-φέρονται σ’ ένα πεδίο αναφοράς. Για να το κάνουμε λιανά: αν υποθέσουμε πως στην κοινωνία των ανθρώπων διαπιστώνουμε την ύπαρξη ή τη συνύπαρξη πολλών τίμιων […]

Το αστυνομικό μυθιστόρημα «Οι φόνοι της κίσσας» δεν είναι ένα μεγαλοφυές αστυνομικό μυθιστόρημα αλλά.. δύο! Είναι ένα μυθιστόρημα που εξελίσσεται μέσα σε ένα άλλο μυθιστόρημα. Ένα έξυπνο συγγραφικό εύρημα που προσθέτει γοητεία στην ήδη πετυχημένη δουλειά του διάσημου βρετανού συγγραφέα Άντονι Χόροβιτς. Έχοντας ως πρότυπο τις περιπέτειες της Αγκάθα Κρίστι και του Σέρλοκ Χολμς το […]

Ο Τζορτζ Σόντερς, o κορυφαίος Αμερικανός διηγηματογράφος και νικητής του Booker 2017για το πρώτο του μυθιστόρημα«Λήθη και Λίνκολν», έρχεται στην Αθήνα για να συναντήσει τους αναγνώστες του, το Σάββατο 30 Ιουνίου στις 20:00στοΠΟΛΙΣ Art Café(Πεσμαζόγλου 5, Αίθριο Στοάς Βιβλίου). Ο δημοφιλής συγγραφέας θα συνομιλήσει με τον μεταφραστή των βιβλίων του στην Ελλάδα,Γιώργο-Ίκαρο Μπαμπασάκη,για το παρόν […]

Οποιος χάνει τη γη του χάνει τον κόσμο. Τι συμβαίνει όμως όταν εκείνοι που τα χάνουν όλα είναι πορτογάλοι έποικοι στην Ανγκόλα; Αρκετοί έφτασαν εκεί για να ξεφύγουν από τη φτώχεια της Λισαβόνας και άλλοι για να καταπατήσουν έναν ξένο τόπο. Πάνω σ’ αυτό το συλλογικό ηθικό και πολιτικό δίλημμα, που προκαλεί ακόμη και σήμερα […]

Το Μακεδονικό είναι εξαιρετικά ευαίσθητο πρόβλημα: συνδέεται άμεσα με τις ταυτότητες των δύο όμορων κρατών, διεγείρει μνήμες και πάθη που, αντί να συμβάλλουν στη διαύγασή του, το περιπλέκουν περισσότερο. Ωστόσο εμείς για την καλύτερη κατανόηση των θέσεων των δύο συγγραφέων, για την αξία των διαφορετικών ή και αντίθετων απόψεων που θα υπάρξουν, αλλά και για […]

Σε ένα από τα διηγήματα αυτής της συλλογής, του άγνωστού μας Γιόζεφ Μίλμπεργκερ, με τον τίτλο «Ο κουβαλητής των στεφανιών», ένας συνταγματάρχης στο περικυκλωμένο από τους συμμάχους λιμάνι του Ροστόκ, στη Βαλτική, αδυνατεί να πιστέψει στην ήττα του γερμανικού στρατού. Αποφασίζει εντέλει να διαφύγει. Γεμίζει τις τσέπες του με στρατιωτικά ρολόγια και επιχειρεί να διασχίσει […]

Επιτέλους, έχουμε στα νέα ελληνικά κείμενο της «Αινειάδας» που το διαβάζεις και το καταλαβαίνεις –που το διαβάζεις και το καταλαβαίνεις ως ποιητικό κείμενο και που το απολαμβάνεις ως υψηλής κλάσεως ποίηση. Διότι, ναι, η ποίηση μεταφράζεται –αρκεί αυτός που τη μεταφράζει να γνωρίζει και τι μεταφράζει και πώς (πρέπει να) μεταφράζει κάθε φορά που καταπιάνεται […]

Θα μου επιτρέψετε σήμερα να καταφύγω και σε μερικές προσωπικές καταθέσεις αλλά και της γενιάς μου πάνω σ’ ένα θέμα που πραγματικά με καίει, δεδομένου πως η ζωή μου είναι ζυμωμένη με την εκπαίδευση όλων των βαθμών και των ειδών. Δίδαξα σε δημόσια και ιδιωτικά σχολεία μέσης εκπαίδευσης, σε νυκτερινά εμποροϋπαλλήλων στην πρωτεύουσα και σε […]

Χωρίς να υπάρχει κάτι κοινό στους τίτλους των έξι ποιητικών βιβλίων που έχει δημοσιεύσει μέσα σε είκοσι χρόνια ο ποιητής Βαγγέλης Χρόνης («Σύμμαχος χρόνος», «Νέοι στον Αδη», «Ενα χωνάκι θλίψη», «Η ευθύνη του Μαΐου», «Τα αγάλματα και οι ψυχές», «Το αρχαίο κεραμίδι»), κατά έναν δυσεξιχνίαστο, ταυτόχρονα όμως και ευεξήγητο τρόπο, ειδοποιείσαι για μια ατμόσφαιρα που […]

Επιτρέψτε μου μερικά σχετικά αυτοβιογραφικά. Το 1957 ήμουν παρών στην πρεμιέρα στο υπόγειο του «Θεάτρου Τέχνης» της «Αυλής των θαυμάτων» του Καμπανέλλη. Πριν από 60 χρόνια, στην Ανοιξη της νεοελληνικής δραματουργίας. Μαθητής Ροντήρη δεν είχα χάσει ούτε μια παράσταση του Κουν. Ημουν παρών στην εναρκτήρια παράσταση στο Υπόγειο του Αρσακείου της «Μικρής μας πόλης» του […]

Ο Σωτήρης Σαράκης γεννήθηκε το 1949 και η πρώτη του ποιητική συλλογή, Το δέρας, εκδόθηκε το 1994. Από τις εννέα συλλογές του, που προηγούνται των Σημαντικών λεπτομερειών, οι επτά πρώτες βρίσκονται τώρα συγκεντρωμένες στους τόμους Δοκιμασίες και δοκιμές (Κουκκίδα, 2011) και Στιγμή στο χάος (Κουκκίδα, 2014). Σύμφωνα με τον Αργύρη Χιόνη, ο συγκεκριμένος ποιητής ανήκει […]

Η νέα σειρά σκληρόδετων βιβλίων των εκδόσεων Καστανιώτη μάς εισάγει εδώ στο έργο του Σλοβένου Ντράγκο Γιάντσαρ (γεν. 1948), ενός από τους γνωστότερους συγγραφείς και κήρυκα της εθνικής αφύπνισης / συγκρότησης σε μια χώρα που ήθελε διακαώς να αποκολληθεί από τις αγκάλες της πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβίας. Από ό,τι μου έλεγε ο συγγραφέας και αρθρογράφος στο […]

Ενας συγγραφέας που δεν βασανίζει τις προτάσεις του βασανίζει τον αναγνώστη N.G. Davila, «Αποφθέγματα» Διαβάζοντας το τελευταίο αστυνομικό μυθιστόρημα της Χρύσας Σπυροπούλου Ταραγμένα νερά συνέλαβα τον εαυτό μου ν’ αναρωτιέται για τα κριτήρια που εντάσσουν ένα κείμενο στη λογοτεχνία και μια ιστορία/πλοκή στην αστυνομική λογοτεχνία. Το πρώτο προαπαιτούμενο είναι το ίδιο το κείμενο να έχει […]

Ο Λεονάρδο Παδούρα έχει δημιουργήσει ένα αρκετά φανατικό κοινό στη χώρα μας που, βρέξει – χιονίσει, αγοράζει τα βιβλία του, έρχεται να τον δει στις κατά καιρούς επισκέψεις του στην Ελλάδα που την αγαπάει και προσπαθεί να την επισκέπτεται σχετικά τακτικά. Το κοινό τον παρακολουθεί τόσο γιατί γράφει ένα είδος μυθιστορήματος που αναμειγνύει πολλά επιμέρους […]

Αρκεί η εξής επιλογική δήλωση, η οποία παρέχει εμμέσως πλην σαφώς ένα ενδεικτικό μέτρο της μεθοδολογίας, η οποία ευφυώς υιοθετείται για τις πλείστες ανάγκες των σαρωτικών αναλύσεων του θέματος: «σκέφτομαι ότι, αυθόρμητα, ενστικτωδώς, ο δημοτικός ποιητής στοιχημάτισε τόσο πολύ στο αίμα επειδή το προέκρινε σαν το μόνο άξιο και τίμιο όπλο με το οποίο θα […]

Επίμονος παρατηρητής των κραδασμών που συγκλονίζουν κοινωνικό σώμα και ατομική ψυχοσύνθεση κατά τη διάρκεια της κρίσης, ο Χρήστος Χρυσόπουλος αναλαμβάνει εδώ να αποτυπώσει τις βίαιες ψυχικές μετατοπίσεις που χαρακτηρίζουν την εποχή μας. Ο συγγραφέας χωρίς περιστροφές μάς δείχνει από τον τίτλο κιόλας τι πραγματεύεται ακριβώς. Ενα λεπτό τομίδιο που πάλλεται από την ένταση της εποχής. […]

Αν για κάτι θα πρέπει να χαρακτηριστεί ως πολύ σημαντικό το βιβλίο της Κωνσταντίας Σωτηρίου «Φωνές από χώμα», είναι γιατί τα δώδεκα κείμενα σε σχέση με τα είκοσι τέσσερα που το συγκροτούν, αν και γραμμένα στην κυπριακή διάλεκτο (να τη χαρακτηρίσουμε καλύτερα ως ντοπιολαλιά;) με άγνωστες τις περισσότερές τους λέξεις, δεν παρουσιάζουν το παραμικρό πρόβλημα […]

Ο Χάρης Βλαβιανός είναι μία από τις περισσότερο διακριτές παρουσίες της σύγχρονης ελληνικής ποίησης, καθώς τα δεκατρία προηγούμενα ποιητικά βιβλία του διαμόρφωσαν ένα όχι μόνο εκφραστικό αλλά και κοσμοθεωρητικό στίγμα, ανάλογο του οποίου δεν έχει κανένας άλλος συγκαιρινός του έλληνας ποιητής. Η δέκατη τέταρτη συλλογή του, Αυτοπροσωπογραφία του λευκού, συνεχίζει λοιπόν την πορεία ενός έργου […]

Την άνοιξη του 2017 εκδόθηκε στη Νέα Υόρκη, από τον Simon & Schuster, μια ακυκλοφόρητη συλλογή διηγημάτων του Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ, του συγγραφέα του «Μεγάλου Γκάτσμπι», που πέθανε το 1940 σε ηλικία μόλις 44 ετών. Την έκδοση, που έχει τον τίτλο «Θα πέθαινα για σένα και άλλα χαμένα διηγήματα», επιμελήθηκε η μελετήτρια του έργου του […]

Στον «Μεγάλο Αμπάι», ο Μιχάλης Μοδινός, γεωγράφος και περιβαλλοντολόγος μεταξύ άλλων, μυθιστοριογράφος και κριτικός λογοτεχνίας πλέον, πάνω απ’ όλα, αναζητούσε τις πηγές του Νείλου –του Μεγάλου Αμπάι, όπως τον λένε οι Αιθίοπες. Μαζί μ’ αυτό αναζητούσε τα βαθύτερα κίνητρα του ανθρώπου για την περιπέτεια, το ταξίδι, τη γνώση, την κατανόηση όσων δυσκολεύεται να κατανοήσει, στοχαζόμενος […]

«Φύσις φιλεί κρύπτεσθαι». Ερχεται από τον παντοτινό προφήτη της ανθρώπινης μοίρας, τον Ηράκλειτο, αυτή η διαπίστωση. Η φύση συνηθίζει, το έχει χούι, θα έλεγε η γιαγιά μου, να κρύβεται, να καταφεύγει κάθε φορά σε κρυφά μέρη, απρόσιτα, κρησφύγετα και να εμφανίζεται ξαφνικά εκεί που δεν το περιμένεις, με άλλη δυναμική, άλλη κατεύθυνση, άλλον σκοπό και […]

Το Προσφυγικό και το Μεταναστευτικό δεν αφορούν μόνο την Ευρώπη, ούτε καν κυρίως αυτήν. Είναι λανθασμένη η άποψη που θέλει οι μεγάλες μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές από τα μέτωπα της Συρίας, του Ιράκ και του Αφγανιστάν να κινούνται μόνο προς την Ευρώπη. Οι μεγαλύτερες μεταναστευτικές ροές από αυτές τις χώρες κινούνται προς άλλες μουσουλμανικές χώρες. […]

Ο τέταρτος Βενετοτουρκικός Πόλεμος είχε ξεσπάσει το 1570. Οι Τούρκοι είχαν καταλάβει την Κύπρο και, το φθινόπωρο του 1571, ο στόλος τους έπλεε στο Ιόνιο, κατευθυνόμενος στη Ζάκυνθο, την οποία πολιόρκησε. Οι βομβαρδισμοί κράτησαν είκοσι μέρες, αλλά η επιχείρηση απέτυχε: άρχοντες και ποπολάροι κατάφεραν να αποκρούσουν τους εχθρούς. «Κατά την απελευθέρωσιν από την επίθεσιν των […]

«Ηταν είκοσι τέσσερις, δίπλα στα νεκρά δέντρα της όχθης, είκοσι τέσσερα μαύρα, καφέ ή στο χρώμα του κονιάκ πανωφόρια, είκοσι τέσσερα ζευγάρια ώμων παραγεμισμένων με μαλλί, είκοσι τέσσερα σακάκια με γιλέκα και αντίστοιχος αριθμός παντελονιών με πιέτες και φαρδύ στρίφωμα. Οι σκιές μπήκαν στον μεγάλο προθάλαμο του μεγάρου του προέδρου του Κοινοβουλίου· αλλά σε λίγο […]

Αξιέπαινη η προσπάθεια της Βίκης Κοσμοπούλου να συνδέσει στο βιβλίο της (που είναι μάλιστα το πρώτο) «Το τσόφλι» («δώδεκα ζεύγη πεζών», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο υπότιτλος) το τι συμβαίνει ή μάλλον τι έχει συμβεί στο Σύμπαν με την καθημερινότητα των ανθρώπων, έτσι ώστε περιστατικά και συμπεριφορές, πράξεις και παραλείψεις να αποκτήσουν μια προοπτική που να […]

Στην ώριμη ποίηση οι λεκτικοί τρόποι δεν αποτελούν μεταφορικά σχήματα. Αντίθετα, παραπέμπουν σε ένα ανώτερο επίπεδο κυριολεξίας. Στις συνθέσεις της Ιωάννας Διαμαντοπούλου οι παρομοιώσεις και οι μεταφορές δεν αντιπροσωπεύουν τον μετασχηματισμό και εν τέλει τον εξωραϊσμό των πεζολογικών φράσεων αλλά ανάγονται στην ακριβολόγο απόδοση αυθεντικών γεγονότων (Ηχοι τρομακτικοί όπως όταν οι μάνες σχίζονται στα δύο. […]

Οι μαθητές του Χριστού, παρ’ όλο που τον άκουσαν όσο ζούσε και είδαν τον θάνατό του, τη μεταμόρφωσή του στο Ορος και την Ανάσταση, δεν μπόρεσαν με τα Ευαγγέλιά του να δημιουργήσουν μια μοναδική αυθεντία ώστε να την παραδώσουν στην ανθρωπότητα. Ηδη ένας θεμελιώδης «μαθητής» που δεν τον γνώρισε ζώντα και δρώντα, ο Σαύλος κατ’ […]

Η μελέτη του Ολοκαυτώματος και η τύχη των εβραϊκών κοινοτήτων κατά τη διάρκεια (και μετά το τέλος) του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αποτελούν μία από τις ισχυρότερες ιστοριογραφικές τάσεις των τελευταίων ετών. Η σταθερά αυτή είναι παγκόσμια και ανιχνεύεται στο σύνολο σχεδόν της βιβλιοπαραγωγής: αφηγήσεις θυμάτων ή «δήμιων», εργασίες ιστορικών για τα γεγονότα αλλά και για […]

Μία από τις σημαντικότερες σύγχρονες αμερικανίδες συγγραφείς έρχεται στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση για μία και μοναδική εμφάνιση. Η πάντα φειδωλή στην κριτική τηςWall Street Journal την αποκάλεσε «κορυφαία αμερικανίδα συγγραφέα». Με τέτοιες περγαμηνές και με το όνομά της να φιγουράρει ανάμεσα στους φιναλίστ για τις σημαντικότερες διακρίσεις (National Book Award, Man Booker Prize), ηHanya […]

Οσοι ανοίξουν αυτό το βιβλίο με την προσδοκία να ανακαλύψουν μία ακόμη προσέγγιση υπέρ της ταύτισης του Χίτλερ με τον Στάλιν, του ναζισμού με τον κομμουνισμό, καλά θα κάνουν να γνωρίζουν ότι αυτή δεν θα ευοδωθεί. Οσοι πάλι από την άλλη υποστηρίζουν την άποψη που θέλει να μην υπάρχει τίποτα κοινό μεταξύ των δύο, ας […]

Με τον απολαυστικό Ορλάντο της η ιέρεια του μοντερνισμού Βιρτζίνια Γουλφ έβαζε στα 1920 τον ήρωά της να διασχίζει διάφορες ιστορικές περιόδους, να αλλάζει φύλο και ταυτότητα, παραμένοντας ωστόσο ουσιωδώς ο ίδιος (σε ωραία νέα έκδοση από τις εκδόσεις Gutenberg, μετάφραση – εισαγωγή Αργυρώ Μαντόγλου). Πολύ πρόσφατα, η Κέιτ Ατκινσον, στο Ζωή μετά τη ζωή […]

Πριν από τριάντα χρόνια βρέθηκα στη Σικελία, Πάσχα. Και ήταν κατά ευτυχή συγκυρία Πάσχα κοινό ορθόδοξο και καθολικό. Ετσι μου δόθηκε η ευκαιρία να παρακολουθήσω τις δύο άγιες εβδομάδες των Παθών στις δύο λαϊκές αναπαραστάσεις του Πάθους. Η ορθόδοξη εκδοχή γίνεται στην περιοχή των Γκραικών ή των Αλβανών (ντέι Γκρέτσι, ντέι Αλμπανέζι). Εκεί, στη μικρή […]

Συχνά γυρνώ στις παλιές πρώτες λογοτεχνικές μου αγάπες. Ηταν δύσκολες εποχές για τη γενιά μου. Εμφύλιος, πατέρας εξορία, μητέρα με τρία παιδιά στην προεφηβική ηλικία, σχολείο στο οστεοφυλάκιο του νεκροταφείου επειδή το σχολείο είχε γίνει φυλακή. Τις νύχτες στις παρυφές της επαρχιακής γενέθλιας πόλης ακούγονταν πυκνοί πυροβολισμοί και φήμες, μια έφερναν την είδηση πως ο […]