By the book

Αποφάσισα να τον σκοτώσω. Γι’ αυτό παρακολουθούσα το σπίτι του. Είχε μια ωραία διώροφη βίλα στον Αλιμο ο πούστης. Με κήπο, με δέντρα, με κάγκελα γύρω γύρω. Ενα στρογγυλό σπίτι, σαν παλιό κάστρο. Στις Κυκλάδες μόνο είχα δει κάτι παρόμοιο. Τα παράθυρα ξύλινα, δέκα παράθυρα. Και τέσσερις ακόμα, πολύ μεγάλες, μπαλκονόπορτες. Η κεντρική πόρτα εισόδου […]

Εχουν γραφεί μελέτες επί μελετών και βιβλία επί βιβλίων για τη σχέση της λογοτεχνίας με την Ιστορία. Συνοψίζοντας, θα έλεγε κανείς πως όσο «αδικείται» η Ιστορία σ’ ένα αφηγηματικό έργο τόσο «ωφελείται» η λογοτεχνία ή όσο «υποφέρει» η λογοτεχνία τόσο ακριβέστερη γίνεται η αναπαράσταση της Ιστορίας. Αν και ο Στέφαν Τσβάιχ σ’ ένα εξαίρετο δοκίμιό […]

Στην Ηπειρο οι ζωντανοί δεν παύουν να αναθυμούνται τους νεκρούς τους, να τους κουβεντιάζουν και δεν τους λησμονούν ακόμα και στα γλέντια τους. Με ένα μοιρολόι άλλωστε ξεκινούν ακόμα και τα πανηγύρια τους, σπονδή σε όσους και όσα έχουν φύγει οριστικά. Σαν σιγανό παράπονο και σαν ηπειρώτικο μοιρολόι είναι γραμμένο και τούτο το βιβλίο. Ο […]

Ο Πόλεμος του Βιετνάμ έχει χαρακτηριστεί σαν ο πρώτος τηλεοπτικός πόλεμος. Η τηλεόραση στην αρχή, κατά το χρονικό διάστημα στο οποίο εκτυλίσσονταν, και ο κινηματογράφος αργότερα, σαν περίληψη και ανάλυση τόσο της ψυχοσύνθεσης του πολεμιστή που πήρε μέρος σ’ αυτόν αλλά και κατ’ επέκταση σαν ανάλυση του πολέμου, σαν καθρέφτης της γενικότερης αμερικανικής κοινωνίας αποτελούν […]

Για οποιονδήποτε από τους «πρωταγωνιστές» στο βιβλίο της αυστραλέζας ιστορικού Σίλα Φιτζπάτρικ η ανάγνωσή της θα ήταν από παράδοξη έως αντισοβιετική. Για τους «συμβούλους του Στάλιν», την ομάδα δηλαδή που συμμετείχε στη διακυβέρνηση της πρώην Σοβιετικής Ενωσης, την ιστορία την κινούσαν οι οικονομικές συνθήκες και αιτίες. Πάντως όχι τα άτομα και οι αλληλεπιδράσεις τους, όπως […]

Ο Γκυ Ντε Μωπασάν γεννήθηκε το 1850 και θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους διηγηματογράφους της Γαλλίας. Ξεκίνησε να γράφει από νεαρή ηλικία και είχε την τύχη να αναλάβει την λογοτεχνική του αγωγή ο Γκυστάβ Φλωμπέρ. Έγινε γνωστός δημοσιεύοντας αρχικά μυθιστορήματα, διηγήματα και άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά. Από τον κύκλο των μεγάλων καλλιτεχνών της εποχής […]

Μια βαθιά σιωπή απλώνεται πάνω από το Αλγέρι. Την πόλη σκεπάζει η βροχή και η μελαγχολία. Στην οδό Χαμανί, πρώην οδός Σαρράς, στον αριθμό 2Β, κάποιοι άντρες κατεβάζουν τα ρολά ενός παλιού καταστήματος με το πρωτότυπο όνομα «Τα Αληθινά Πλούτη». Κάποτε υπήρξε «βιβλιοθήκη, βιβλιοπωλείο, εκδοτικός οίκος, πάνω από όλα ένας χώρος για τους φίλους που […]

Οσοι με διαβάζουν θα έχουν παρατηρήσει πως κάθε τόσο αυτές τις μέρες σ’ αυτές τις στήλες επανέρχομαι στο πρόβλημα, παράδοξο, θαύμα, όπως θέλετε πείτε το: Λάζαρος. Είναι εξάλλου για έναν άνθρωπο που θέλει να σκέφτεται και να αναλύει ερεθιστικό να προσπαθεί να διαβάσει κάθε φορά από άλλη οπτική γωνία ένα γεγονός, μια αφήγηση, μια παράδοση, […]

Ο θρύλος της Πάπισσας Ιωάννας είναι γνωστός. Πρόκειται για μια γυναίκα που κατόρθωσε, κάπου γύρω στα 855, μεταμφιεσμένη σε άνδρα, να αναρριχηθεί στα ανώτατα αξιώματα της Εκκλησίας και να γίνει για λίγο Πάπας. Μέχρι που γέννησε παιδί, το οποίο έκανε με τον θαλαμηπόλο της, οπότε αποκαλύφθηκε. Το τέλος ποικίλλει, δεν συμφωνούν οι πηγές: κατά μία […]

Αν και λίγους μήνες πριν βρισκόταν στην Ελλάδα για την παρουσίαση του πρώτου μυθιστορήματός του, «Φαύλος Κύκλος», ο Ιβαν Σέρσεν είχε επισκεφθεί τη χώρα και ως υπεύθυνος ενός μικρού εκδοτικού οίκου ονόματι Sandorf ή σαν ατζέντης λογοτεχνών από την πρώην Γιουγκοσλαβία. Η πρώτη του φορά ήταν το 2012 στη Διεθνή Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, όταν το […]

Γιάννης Καρατζόγλου Εγγραφές κλεισίματος Εκδ. Ρώμη, 2017, σελ. 42 Κάθε ποιητής «οφείλει», στον εαυτό του κυρίως, ένα ποίημα ή ένα ποιητικό βιβλίο που, ως σύνοψη ή ως επιτομή του ποιητικού του βίου, να αισθάνεσαι πως αντικατοπτρίζει, όσο γίνεται πιο συμπαγές, το πρόσωπό του –το ποιητικό εννοείται. Και ο Γιάννης Καρατζόγλου με τα αξιομνημόνευτα πέντε προηγούμενα […]

Ο γαλλόφωνος αυτός συγγραφέας γεννήθηκε το 1953 στο Πορτ-ο-Πρενς της Αϊτής. Είναι ο δεύτερος μαύρος λογοτέχνης μετά τον σημαίνοντα ποιητή και πολιτικό της Σενεγάλης Λεοπόλντ Σεντάρ Σενγκόρ που εκλέγεται μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας. Ζει στο Μόντρεαλ του Καναδά από το 1976. Τον έχουμε ήδη γνωρίσει στη γλώσσα μας από τη μετάφραση δύο έργων του που […]

Ο Εμίλ Γκαμποριό μπορεί να μην ανήκει στους διάσημους, στις μέρες μας, κλασικούς συγγραφείς αστυνομικών μυθιστορημάτων. Η αλήθεια είναι όμως πως χωρίς τον Εμίλ Γκαμποριό δεν θα υπήρχαν , όπως οι ίδιοι είχαν παραδεχθεί, συγγραφείς όπως ο Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, ο Μορίς Λεμπλάνκ και ο Ζορζ Σιμενόν. Ο γάλλος συγγραφέας ήταν θεμελιωτής του είδους και […]

Τι σπουδαίο μάθημα για όλα τα μειράκια της θεατρικής τέχνης, ξένα και ντόπια, που στερημένα την αρτεσιανή πηγή που τροφοδοτεί τα κείμενα καταφεύγουν στα εμφιαλωμένα και συχνά ληγμένα νερά, τα οποία μάλιστα νοθεύουν με φάρμακα και φαρμάκια. Αναφέρομαι στις μεταμοντέρνες προκλήσεις (διότι ως προκλήσεις αναγγέλλονται από τους αμήχανους δράστες) που δανείζονται διάσημα έργα του κλασικού […]

Οσο αινιγματικός κι αν είναι ο τίτλος του πρώτου μυθιστορήματος του χαρισματικού Νέιθαν Χιλ άλλο τόσο κατεργασμένη και ρεαλιστική είναι η γραφή του. Συνήθως ό,τι σαρώνει τις κριτικές στις ΗΠΑ φέρει μια διάχυτη καχυποψία. Οχι άδικα. Πλείστες όσες φορές το αφηγηματικό σιδέρωμα στις ποιοτικές δουλειές με αντάλλαγμα την εμπορική απήχηση καταλήγει σε λογοτεχνική στείρωση. Το […]

Το «Αριστερά, Πολιτική και Ποδόσφαιρο», που έγραψε ο φιλέρευνος συγγραφέας και δημοσιογράφος Θανάσης Κ. Κάππος, είναι ένα σπονδυλωτό βιβλίο που συγκεντρώνει 17 ιστορίες πολιτικής και ποδοσφαίρου με άξονα τηνΑριστερά. Σπαρταριστό, συγκινητικό, με εκπλήξεις, όπως η μαρτυρία του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα για τη σχέση του με την μπάλα, ξεκλειδώνει μια αθέατη όψη του αθλήματος ως μέρους […]

Ο συγγραφέας στη σημείωση η οποία προηγείται του μυθιστορήματος γράφει μεταξύ άλλων τα ακόλουθα: «Είναι η ιστορία μιας πολεμικής οικογένειας, που ήρθε από την Ηπειρο στις Σπέτσες με τη στρατιά του Μοροζίνι το 1685. Σε όλη την διάρκεια της Τουρκοκρατίας, η οικογένεια αυτή πολέμησε αδιάλλακτα τους κατακτητές, ενώ όλοι ανεξαιρέτως οι γόνοι της, τρεις γενιές […]

Mια πρόχειρη εκτίμηση, διατρέχοντας τους καταλόγους μεγάλων εκδοτικών οίκων της Ευρώπης και των ΗΠΑ και τις αναγγελίες στο Amazon, οδηγεί στο συμπέρασμα πως το ενδιαφέρον για την Ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου βαίνει αυξανόμενο: περισσότεροι νέοι τίτλοι, επανεκδόσεις, επανεκτιμήσεις. Οι εξηγήσεις που δίνονται είναι ότι με την πάροδο των χρόνων έχει περιοριστεί η απαγόρευση πρόσβασης […]

Σε ποιον βαθμό δέχεται να κινδυνέψει κανείς πραγματικά γράφοντας ποίηση και να μην αραδιάζει απλά λέξεις έστω και αρμολογημένες με έναν τόσο εντελή τρόπο ώστε το ποίημα να φαίνεται πως λάμπει; Να κινδυνεύσεις εσωτερικά με έναν τρόπο που καμιά άλλη τέχνη, ακόμα και του λόγου, δεν φαίνεται να προϋποθέτει, με την έννοια ότι ανακαλύπτεις ουσίες […]

Είχα γνωρίσει προ οκταετίας τον Τομπάιας Γουλφ διαβάζοντας τη νουβέλα του Ο κλέφτης του στρατοπέδου (Πόλις), την οποία και είχα παρουσιάσει σε αυτές εδώ τις στήλες. Είδα στη συνέχεια αναδρομικά την ταινία «Αγεφύρωτες σχέσεις» –πρωτότυπος τίτλος: «This boy’s life», με την Ελεν Μπάρκιν, τον νεαρό τότε Λεονάρντο ντι Κάπριο και τον Ρόμπερτ ντε Νίρο, η […]

Το νέο μυθιστόρημα του πολυγραφότατου Γιάννη Καλπούζου με τίτλο «Γινάτι – Ο σοφός της λίμνης» θα βρίσκεται στα βιβλιοπωλεία την Πέμπτη 22 Μαρτίου από τις εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ. Ο ηπειρώτης συγγραφέας μετά το «Ιμαρέτ», τους «Άγιους και δαίμονες» και την «Σέρρα», τώρα μας ταξιδεύει με το νέο του μυθιστόρημα στα χρόνια της ιταλικής κατοχής των Ιωαννίνων […]

Ελάχιστα μυθιστορήματα έχουν δώσει φωνή σε ένα αγέννητο βρέφος. Η διαμάχη γύρω από τις επιδράσεις της περιόδου της κυοφορίας στον μελλοντικό ψυχισμό, τον χαρακτήρα, τις αντιληπτικές ικανότητες, ακόμη και τη σωματική υγεία του εμβρύου καλά κρατεί, δανειζόμενη επιχειρήματα από επιστήμες όπως η βιολογία, η φυσική, η ιατρική, η βιοηθική και η ψυχολογία. Εννοείται ότι στον […]

Η «Κωνσταντινούπολη» της Μπέτανι Χιουζ (πρωτότυπος τίτλος Istanbul) είναι το αποτέλεσμα δέκα ετών έρευνας και πέντε ετών συγγραφής. Κείμενο επτακοσίων τριάντα δύο σελίδων, υποστηριζόμενο από εξήντα τρεις εικόνες και χάρτες, από καταλόγους βασιλέων και αυτοκρατόρων, από εκατό και πλέον σελίδες σημειώσεων και επεξηγήσεων, διαβάζεται απνευστί. Το ενδιαφέρον παραμένει αμείωτο, όχι επειδή τα ιστορικά γεγονότα παρουσιάζονται […]

Γνωρίζουμε από παλαιότερες επισκέψεις στη βιβλιοθήκη του φαντασιακού χωροχρόνου, αλλά και σε εμβληματικά πονήματα περί των καβαλιστών, ότι «Γκόλεμ ήταν το όνομα του ανθρώπου που δημιουργήθηκε από συνδυασμούς γραμμάτων· κατά λέξη σημαίνει άμορφος ή άψυχος σβόλος χώματος [. . . ] Ο Ελεάζαρ της Βορμς φύλαξε τη μυστική φόρμουλα για τη δημιουργία ενός Γκόλεμ. Οι […]

«Ο λόγος είναι σπόρος». Δεν μπορεί να γνωρίζει κανείς ποιος διεκδικεί την πατρότητα της φράσης αυτής, που της επιφυλάχτηκε λαμπρή σταδιοδρομία αιώνες τώρα (δεν αποκλείεται η καταγωγή της να μπορεί να ανιχνευτεί στα Ευαγγέλια), χωρίς στο μεταξύ να έχει χάσει σε ενάργεια και κύρος στα νεότερα χρόνια, όπως τόσες λαμπρές ρήσεις που τις έχουν τα […]

Συμπληρώθηκαν εξήντα χρόνια από τότε που ο Αιμίλιος Χουρμούζιος, διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, αλλά και το ΔΣ του ιδρύματος ενέκριναν την πρόταση του Αλέξη Σολομού να ανεβάσει Αριστοφάνη στην Επίδαυρο (1958), τρία χρόνια μετά την καθιέρωση επισήμως των Επιδαυρίων με την «Εκάβη» του Ευριπίδη με σκηνοθέτη τον Μινωτή και θηριώδη διανομή (Παξινού, Κωτσόπουλος, Συνοδινού, Αλεξανδράκης […]

Ο Έι Τζέι Φιν είναι αμερικανός συγγραφέας, γεννημένος στην Νέα Υόρκη. Έζησε για περίπου δέκα χρόνια στην Αγγλία πριν επιστρέψει στην πατρίδα του. Έχει συνεργαστεί με τους Los Angeles Times, την Washington Post και το Times Literary Supplement. Η «Γυναίκα στο παράθυρο» είναι το πρώτο του μυθιστόρημα και κυκλοφορεί στη χώρα μας από τις εκδόσεις […]

Δυστυχώς η υλοποίηση του τίτλου είναι πλέον ανέφικτη, ειδικά στον τόπο μας, αφού συστηματικά απαξιώθηκε και κυνηγήθηκε άγρια κάθε πλουραλισμός και κυρίως αυτό που υπονοεί ο όρος Βαβυλωνία, ο γλωσσικός. Στην Αρχαία Ελλάδα κάθε περιοχή και κάθε πόλη είχε το γλωσσικό της ιδίωμα. Πέρα από τις μεγάλες γλωσσικές ομάδες, την ιωνική, τη δωρική και την […]

Η ποίηση, εδώ και πολλά χρόνια, είναι μία μορφή τέχνης με λίγους αναγνώστες και ελάχιστο ακροατήριο. Οι ποιητές, ως ποιητές, πάντα δυσκολεύονταν να τα βγάλουν πέρα ως προς το ζην. Είναι τόσο πιθανό στις μέρες μας να υπάρξει ποιητής με τραπεζικό λογαριασμό από τα ποιήματά του, όσο πιθανό είναι και να απαλλαγεί από τις λωρίδες […]

«Παράδοξο», αν μη τι άλλο θα χαρακτήριζε κανείς το βιβλίο του πεζογράφου Αλέξη Πανσέληνου «Σεμινάρια δημιουργικής γραφής» («48 πνευματώδη παίγνια με μια γερή δόση υπερβολής αλλά και με αρκετή σοβαρότητα κατά βάθος», όπως το συνοψίζει το οπισθόφυλλο), αν σκεφτείς πως ένας δόκιμος συγγραφέας, όπως ο δημιουργός της «Ζαΐδας ή η καμήλα στα χιόνια», με έναν […]

Το ερώτημα που διαπερνά κάθετα το πολιτικό αφήγημα του Μίμη Ανδρουλάκη είναι σχεδόν καθολικό: Ποιος είναι ο Μίκης Θεοδωράκης; Ποιες είναι οι ακροστιχίδες που συνθέτουν το παζλ της γεωμετρίας του; Με νωπές τις μνήμες από το πρόσφατο συλλαλητήριο, το βιβλίο έρχεται να κορφολογήσει μεταιχμιακές στιγμές της πρόσφατης νεοελληνικής Ιστορίας, σε πολιτικό και πολιτιστικό επίπεδο, κάτω […]

Την Ιρσα Σιγκουρδαρντότιρ την γνωρίσαμε από τις εκδόσεις Διήγηση το 2006 και αμέσως τα βιβλία της έκαναν αίσθηση στους φίλους της αστυνομικής λογοτεχνίας. Η ισλανδή συγγραφέας, μηχανικός στο επάγγελμα, έχει ένα εντελώς διαφορετικό στυλ από τους υπόλοιπους σκανδιναβούς συναδέλφους της. Τα βιβλία της, αν και σύγχρονα αστυνομικά που ακολουθούν όλους τους τύπους, έχουν μέσα τους […]

Πόσο κοντά είναι ή επιτρέπεται να είναι η λογοτεχνία και η πολιτική; Μπορεί η επικαιρότητα, τοπική ή διεθνής, να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για την τέχνη της μυθοπλασίας; Και κατά πόσο το πνεύμα τού (κάθε) καιρού επιβάλλει θεματικούς περιορισμούς και αφηγηματικές τάσεις; Φιλόδοξα ερωτήματα, πλην όμως ρητορικά, στα οποία η θεωρητική σκέψη επανέρχεται εδώ και αιώνες […]