Βέης Γιώργος

Αρκεί η εξής επιλογική δήλωση, η οποία παρέχει εμμέσως πλην σαφώς ένα ενδεικτικό μέτρο της μεθοδολογίας, η οποία ευφυώς υιοθετείται για τις πλείστες ανάγκες των σαρωτικών αναλύσεων του θέματος: «σκέφτομαι ότι, αυθόρμητα, ενστικτωδώς, ο δημοτικός ποιητής στοιχημάτισε τόσο πολύ στο αίμα επειδή το προέκρινε σαν το μόνο άξιο και τίμιο όπλο με το οποίο θα […]

Ο Γουίλιαμ Σόμερσετ Μομ (1874-1965) δεν δίστασε, κατά γενική ομολογία, να γυρίσει αποφασιστικά την πλάτη του στις κειμενικές στρατηγικές του μοντερνισμού. Εγραψε με σπάνια συνέπεια ύφους, όντας επαρκέστατος μελετητής της ανθρώπινης ιλαροτραγωδίας στο σύνολό της. Ηταν, άλλωστε, συν τοις άλλοις, προσοντούχος γιατρός χειρουργός. Σύμφωνα μάλιστα με τους «Times», «υπήρξε ο μοναδικός συγγραφέας της γενιάς του […]

Ο γαλλόφωνος αυτός συγγραφέας γεννήθηκε το 1953 στο Πορτ-ο-Πρενς της Αϊτής. Είναι ο δεύτερος μαύρος λογοτέχνης μετά τον σημαίνοντα ποιητή και πολιτικό της Σενεγάλης Λεοπόλντ Σεντάρ Σενγκόρ που εκλέγεται μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας. Ζει στο Μόντρεαλ του Καναδά από το 1976. Τον έχουμε ήδη γνωρίσει στη γλώσσα μας από τη μετάφραση δύο έργων του που […]

Γνωρίζουμε από παλαιότερες επισκέψεις στη βιβλιοθήκη του φαντασιακού χωροχρόνου, αλλά και σε εμβληματικά πονήματα περί των καβαλιστών, ότι «Γκόλεμ ήταν το όνομα του ανθρώπου που δημιουργήθηκε από συνδυασμούς γραμμάτων· κατά λέξη σημαίνει άμορφος ή άψυχος σβόλος χώματος [. . . ] Ο Ελεάζαρ της Βορμς φύλαξε τη μυστική φόρμουλα για τη δημιουργία ενός Γκόλεμ. Οι […]

Γράφει, σκάβοντας ένδον. Οι δηλώσεις ενίοτε απηχούν νιτσεϊκή αλκή. Οπως φέρ’ ειπείν: «Ο άνθρωπος είναι ικανός να κάνει εκείνο που είναι ανίκανος να φανταστεί. Το κεφάλι του οργώνει το γαλαξία του παράλογου». Κι ακόμα: «Η αιωνιότητα δεν είναι και πολύ μεγαλύτερη από τη ζωή». Γράφει συστηματικά, ενώ την ίδια στιγμή κρύβεται από τους γερμανούς εισβολείς, […]

Το κορμί ως ρητορική απόκλιση. Τα έμβολα της γραφής: οι εξάρσεις των μελών, τα συνθήματα των αισθήσεων, τα ομιλήματα των οργάνων του σώματος. «Kατά βάθος, ο ποιητής έχει ένα θέμα: το ζωντανό σώμα του». Το σεφερικό αυτό πρόταγμα στοιχειώνει τον στοχαστικό βίο και την άκρως συγκινησιακή πολιτεία του πρωταγωνιστή του δράματος. Η δράση του φιλολόγου […]

Οι εξομολογήσεις, λιτές και διεξοδικές ταυτοχρόνως, καταφέρνουν να διατηρήσουν ανέπαφο κάθε φορά όλο το σθένος, όλη την αλκή των πρώτων εκείνων κρίσιμων εντυπώσεων. Η γραφή έμπειρη, εμπύρετη, εκ προοιμίου αποδεικτική, επαναφέρει το παρελθόν της γονιμοποιού έκπληξης στο εργαστήριο του κειμένου με μιαν άδολη, υποδειγματική παράταξη στοχαστικών αναφορών και αυτοαναφορών. Πεζόμορφα χωρία σε συνδυασμό με βραχύτατες […]

Η γραφή, έμπειρη, πολύτροπη και μεθοδική, ανακεφαλαιώνει εδώ, στην τέταρτη κατά σειρά ποιητική συλλογή της Λιάνας Σακελλίου, κρίσιμα βιωματικά στοιχεία. Αναδεικνύοντας ταυτοχρόνως σε σημαίνοντες κειμενικούς δείκτες τις περισσότερες πτυχές του γενέθλιου τόπου, ο λόγος διεκδικεί αλήθειες. Ο Πόρος, ένα από τα ελάχιστα άρρενα νησιά μας, γεννά τα ικανά και αναγκαία ερεθίσματα των συναφών αποτυπώσεων. Επισημαίνω […]

Πολυεστιακές αναφορές, αφαιρετικές διατυπώσεις. Κυρίαρχη η μέριμνα για την αποβολή του περιττού. Ενίοτε διαφαίνονται ώς και τα οστά της έκφρασης. Αμιγώς ανθρωπολογική πρόταση. Καλός συγκερασμός των ουσιών του πρωταρχικού κειμένου-μητέρας. Εμφανώς λειτουργική γραφή απολέπισης. Οι ψυχοσωματικές αναδιπλώσεις αποτυπώνονται αρμονικά. Αν και πρόκειται για την πρώτη εμφάνιση της Μυρσίνης Γκανά στο πεδίο των μεθοδικών κειμενικών εμπεδώσεων, […]

Προϊόν εμφανώς αναβαθμισμένης γραφής είναι η νέα συλλογή του ποιητή Σωτήρη Κακίση. Συνιστά κι αυτό αντιπροσωπευτικό δείγμα της στρατηγικής του. Καλεί τον υποψιασμένο αναγνώστη να αφεθεί εξ ολοκλήρου στις παρεχόμενες προοπτικές. Να περιδινηθεί δηλαδή εκεί όπου τεκμηριώνεται εκ του ασφαλούς η ώσμωση ορατών και υπεραισθητών. Ο κόσμος δείχνει άλλη μια φορά ότι επιθυμεί να ελαχιστοποιηθεί, […]

Το «Ενα δωμάτιο με θέα» συνιστά ορόσημο όχι μόνο της δημιουργικής πορείας του ομολογουμένως ταλαντούχου αυτού συγγραφέα (Λονδίνο 1879 – Κόβεντρι 1970), ο οποίος, σημειωτέον, διεκδίκησε δεκαέξι φορές το βραβείο Νομπέλ, αλλά και της δυτικοευρωπαϊκής στρατηγικής εν γένει στον χώρο της καθαρά δημιουργικής γραφής. Εκείνης δηλαδή της στρατηγικής η οποία πράγματι ήξερε πώς να αναδείξει […]

Ο θάνατος του Βίνσεντ βαν Γκογκ στις 29 Ιουλίου του 1890,έπειτα από έναν εξ επαφής πυροβολισμό,έχει καταγραφεί λεπτομερώς. Εως σήμερα όμως, ως γνωστόν, αμφισβητούνται τα εξ αντικειμένου αίτια και τα αιτιατά του. Οι έρευνες, μεταξύ άλλων, από εξειδικευμένους εμπειρογνώμονες και αναλυτές συνεχίζονται, παρά την προσπάθεια ορισμένων κύκλων να κλείσουν οριστικά τον φάκελο. Η γοητεία του […]

«Το ζήτημα, λοιπόν, είναι να πείσω τον εαυτό μου ότι υπάρχει χώρος για μένα σ’ εκείνο το αθέατο σημείο που δημιουργούν δύο προβολείς όταν διασταυρώνονται. Θα μου επέτρεπε η θέση να βλέπω άνετα και διακριτικά… Δεν αμφιβάλλεις ούτε στιγμή ότι κάθε σκιά είναι αφερέγγυα. Το παράξενο είναι πως σε πείθει κάποια, αόριστη κι αυτή, όταν […]

Η έντονη αντιπάθεια του δέκατου ένατου αιώνα για τον συνεπέστατο στις αρχές του ρεαλισμό είναι η λύσσα του Κάλιμπαν, όταν αντικρίζει το πρόσωπό του στον καθρέφτη, για να θυμηθούμε τον Οσκαρ Ουάιλντ (1854-1900), ο οποίος ουδέποτε σφάλλει, σύμφωνα με τον Χόρχε Λούις Μπόρχες. Το κοσμοείδωλο, όπως ακριβώς αναπαράγεται μέσα στο καθ’ όλα πειστικό αφήγημα ενός […]

Η προσωποπαγής κειμενική τακτική του Κώστα Γ. Παπαγεωργίου, ο οποίος συγκαταλέγεται στους αντιπροσωπευτικότερους, πολυβραβευμένους δημιουργούς της γενιάς του ’70, διασφαλίζει, μεταξύ άλλων, την απρόσκοπτη διαδοχή των διαφορετικών τρόπων πρόσληψης των όποιων δεδομένων. Τόσο όσων προέρχονται από τη σφαίρα της λεγομένης εξ αντικειμένου πραγματικότητας όσο και των άλλων βεβαίως, τα οποία κατάγονται κατευθείαν από την ενδοχώρα […]

Η ταυτότητα του ευκίνητου, εξομολογητικού υποκειμένου, το οποίο μεταβαίνει όντως με ιδιαίτερη άνεση από το ένα γένος στο άλλο, συμπεριλαμβανομένου του ουδετέρου, παρέχεται με υποδειγματική σαφήνεια στο επιλογικό κομμάτι της συλλογής. Η ομολογία επιβεβαιώνει, μεταξύ άλλων, το ποιητικό ήθος, το οποίο συνέχει το κείμενο από την υποβλητική του έναρξη ώς το εγκαυστικό τέλος του. Ασφαλώς […]

O σχεδόν ιδανικός εραστής, ο οποίος για να κατοχυρώσει ταυτότητα, υιοθετεί στην προκειμένη περίπτωση τους ελάχιστα διευκρινιστικούς προσδιορισμούς «κύριος φον Γιούνα», επιχειρεί να υποδυθεί τον ρόλο ενός επαγγελματία διπλωμάτη, ο οποίος μετατίθεται διαρκώς από πρωτεύουσα σε πρωτεύουσα. Απεχθάνεται τους μόνιμους δεσμούς και λατρεύει τις μακρινές αποστάσεις. Εφιάλτες του είναι τα ίδια του τα ίχνη. Θα […]

Οποτε προσεγγίζουμε έναν δομικά επαρκή κειμενοχώρο, αρκούν, ως γνωστόν, λίγες μόνο λέξεις, ελάχιστα συμφραζόμενα, για να δοθεί, κατά τρόπο συνοπτικό, εναργή, έγκαιρο κι άλλο τόσο έγκυρο, το στίγμα ενός αισθητικά ολοκληρωμένου προϊόντος του παραγωγικού λόγου. Οπως, φέρ’ ειπείν, συμβαίνει στην προκειμένη περίπτωση. Απομονώνω αμέσως λοιπόν τα εξής χαρακτηριστικά εγκώμια για τις ανάγκες της εποπτικής στιγμής: […]

Το εμβληματικό αυτό έργο, το οποίο επηρέασε καθοριστικά τόσο τον γραφέα-εξερευνητή των Δρόμων Τζακ Κέρουακ, όσο και τον ρηξικέλευθο, υποψήφιο νομπελίστα Φίλιπ Ροθ, όπως τονίζεται στον άρτια συγκερασμένο πρόλογο, γράφτηκε σε διάστημα είκοσι μηνών. Εμφανίστηκε στην αμερικανική λογοτεχνική σκηνή πρώτη φορά το 1929, όταν ο Τόμας Γουλφ συμπλήρωνε ήδη τα είκοσι εννέα του χρόνια. Ο […]

Οι δύο κύριοι χαρακτήρες αυτού του υποδειγματικά συγκερασμένου μυθιστορήματος, δηλαδή ο φιλέρευνος φοιτητής φιλοσοφίας ονόματι Μανουέλ Μανρίκε και η βιβλιομανής, απρόβλεπτη Χουάνα, η ηλικιακά μεγαλύτερη αδελφή του, σπουδάστρια κοινωνιολογίας σε κρατικό πανεπιστήμιο, συνιστούν τυπικούς ανυπότακτους νέους της σύγχρονης Κολομβίας. Διερευνάται σε βάθος η ψυχοσύνθεσή τους, καθώς τους παρακολουθούμε πώς εκόντες άκοντες μεταβαίνουν από τη μητρώα […]

Οι χαρακτήρες, εμβληματικοί ή μη, τους οποίους μας έχει συστήσει κατά καιρούς η λογοτεχνία, σε παγκόσμιο επίπεδο, αρκούν και με το παραπάνω για να πληρώσουν το μέσο αναγνωστικό μας στάδιο. Ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες μάλιστα, ως γνωστόν, τόνιζε συχνά ότι δεν είχε διανοηθεί ποτέ να ασχοληθεί με τη σύνθεση ενός αποκλειστικά δικού του μυθιστορήματος. Δεν […]

Από τα πληθωρικά κατάλοιπα του πολυμήχανου φορμαλιστή Λάμπρου Λαρέλη, όπου καταμετρήθηκαν αισίως πάνω από χίλια ποιήματα, ταξινομούνται στην παρούσα έκδοση μόνο τριάντα δύο. Απτονται επί πολλών ετεροκλήτων θεμάτων. Βαθύς γνώστης των ανθρωπίνων παθών, των κυριοτέρων ατομικών και κοινωνικών μωροφιλοδοξιών, των δυτικοευρωπαϊκών αισθητικών ρευμάτων, των μυστικών της μετανεωτερικής τέχνης, της κειμενογλωσσολογίας, αλλά και των γεωτεκτονικών δεδομένων, […]

Eκτός από τον «Πρόλογο» και την ιδιαιτέρως κατατοπιστική «Εισαγωγή», το έργο του Παντελή Μπουκάλα «Οταν το ρήμα γίνεται όνομα», πρώτο σε μια σειρά έξι τόμων, συνιστά για πλείστους λόγους φιλολογικό και όχι μόνον άθλο. Απαρτίζεται από τρία μέρη, τα οποία επιγράφονται αντίστοιχα: «Και τα τραγούδια λόγια είναι», «Το κοινοτικό γλωσσικό εργαστήριο» και «Τα ρήματα της […]

Διακρίνω και αξιολογώ τα εξής: «Δεν είναι τάμα η αγάπη / Κι η αφοσίωση δεν είναι του πιστού / Μα του άθεου»: η συνειδητή αντιμετάθεση των κατεστημένων σημαινομένων χωρίς έπαρση. «Εσύ / Ενας παλμός στην επιφάνεια του νερού, ρυτίδα / Ή πτύχωση του αέρα»: η φαντασιακή απόδοση των διακριτών στοιχείων της ετερότητας. «Στο πεπρωμένο του […]

Οι δύο κεντρικοί χαρακτήρες του βιβλίου, σύγχρονοί μας, κατά τρόπο άμεσο κι εξαιρετικά φροντισμένο από σημασιολογική τακτική, αμφότεροι υπήκοοι του Ηνωμένου Βασιλείου, εμφανώς αμετανόητοι αλαζόνες, πατέρες ανυπότακτων, καταστατικά θυμοειδών, δηλαδή ερωτομανέστατων θυγατέρων, ήτοι ο έμπορος προϊόντων τέχνης Σάιμον Στρούλοβιτς και ο αβυσσαλέος Σάιλοκ, οίκοθεν νοείται εμφανείς απόγονοι του Μωυσή και του Αβραάμ, επικοινωνούν άμεσα με […]

Ο αντισυμβατικός γερμανός φιλόσοφος Αρτουρ Σοπενχάουερ (1788 – 1860) παραμένει δημοφιλής στην αναγνωστική μας σκηνή. Υπήρξε πολύγλωσσος αρχαιογνώστης, φανατικός διά βίου φιλέλληνας, προκλητικά ιδιόρρυθμος, ενίοτε οξύθυμος και εκρηκτικός. Συγκαταλέγεται, δίπλα στον Γκαίτε, στους ριζικούς ανανεωτές της εθνικής του γλώσσας. Σύμφωνα μάλιστα με έναν από τους πλέον πιστούς θαυμαστές του, τον Χόρχε Λουί Μπόρχες, πέτυχε κατά […]