΄ΤΑ ΝΕΑ

Στο κόμμα επικρατούσε ζόφος. Οι δύο εκλογικές ήττες ήταν βαριές, η εξουσία απομακρυνόταν οριστικά και μακροπρόθεσμα, υπήρχε άμεσος κίνδυνος ακόμη και εκτοπισμού από το ΠΑΣΟΚ. Η ανανέωση της ηγεσίας ήταν μονόδρομος. Αλλά το ενδιαφέρον για την εκλογή του διαδόχου του Αλέξη Τσίπρα ήταν μικρό.

Είναι κανείς βέβαιος πως η αλλαγή σκυτάλης θα είναι το ίδιο ομαλή μέχρι το τέλος; Μάλλον όχι. Ομως όσο τα γεγονότα που ξετυλίγονται γύρω από τη διαδοχή του Τσίπρα δεν παραπέμπουν σε έκτακτη κατάσταση, η χώρα και η δημοκρατία βγαίνουν κερδισμένες.

Η σημερινή συνάντηση του έλληνα Πρωθυπουργού με τον τούρκο πρόεδρο στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη είναι η δεύτερη μέσα στο 2023. Η πρώτη είχε γίνει στο Βίλνιους. Τότε, το κλίμα μεταξύ τους ήταν καλό. Και σήμερα, όμως, το ραντεβού γίνεται χωρίς να έχουν ακουστεί αναθεωρητικές κορόνες από τη γειτονική χώρα ή να έχουν προηγηθεί προκλητικές κινήσεις σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.

H πρακτική δεν είναι καινούργια. Ξεκίνησε πριν από αρκετά χρόνια, ως απάντηση των βιομηχανιών τροφίμων στην αύξηση του κόστους παραγωγής, και επεκτάθηκε μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022. Πρόκειται για τη μείωση του περιεχομένου των συσκευασιών, σε συνδυασμό με την αύξηση της τιμής τους. Και είναι γνωστή πλέον ως «συρρικνοπληθωρισμός» (shrinkflation).

Παράλληλα και σε συνδυασμό με αυτό, ξεχνά πως για ένα μέρος των πολιτών είναι το κόμμα που θα πρέπει με ωριμότητα να κάνει τα αναγκαία βήματα και να ξεφύγει από παλιές ιδεοληψίες (πολλές εκ των οποίων το κρατούν σήμερα δέσμιο των μικρών και μεγάλων εμφυλίων στο εσωτερικό του). Ας καταλάβουν έστω τώρα οι παλιοί και οι νέοι του ΣΥΡΙΖΑ πως η όλη εικόνα μόνο ελκυστική δεν είναι για τους ίδιους. Και πως το ζητούμενο της μεγάλης συμμετοχής την προσεχή Κυριακή είναι ένα στοίχημα που καθορίζεται από τους ίδιους και το πόσο πείθουν όλοι μαζί.

Το χθεσινό ραντεβού του Πρωθυπουργού με την πρόεδρο της Κομισιόν έγινε γρήγορα. Και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνώρισε εξίσου γρήγορα πως οφείλει να στηρίξει την Ελλάδα μετά το καταστροφικό πέρασμα της κακοκαιρίας «Daniel» – πως είναι, δηλαδή, υποχρέωσή της να επιδείξει αλληλεγγύη, βοηθώντας στην ανοικοδόμηση ενός κράτους - μέλους μετά τις χειρότερες πλημμύρες στην ιστορία της Ευρώπης αλλά και την πιο μεγάλη δασική πυρκαγιά από τότε που καταγράφονται τα σχετικά δεδομένα στην Ενωση.

Οι βιβλικές καταστροφές στον θεσσαλικό κάμπο τώρα αποτυπώνουν τις επώδυνες όψεις τους, για το περιβάλλον, την παραγωγή, τα ζώα και βέβαια τις υποδομές και τους ανθρώπους. Το πακέτο μέτρων, που ως τώρα έχει ανακοινωθεί, επιτακτικά θα πρέπει να χορηγηθεί στους πληγέντες με πλαίσιο, οργάνωση και ταχύτητα και έναν οδικό χάρτη με αρμόδια τα υπουργεία και σύμπραξη της Αυτοδιοίκησης. Οι ώρες για όσους το έχουν ανάγκη είναι κρίσιμες και τίθεται ζήτημα επιβίωσης που δεν χωρά καθυστερήσεις.

Τότε τον έλεγαν Ιανό. Ηταν ένας μεσογειακός κυκλώνας που έπληξε τον Σεπτέμβριο του 2020 τη Θεσσαλία και το Ιόνιο. Τέσσερις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, 5.000 κτίρια υπέστησαν ζημιές, τεράστιες ήταν οι καταστροφές στις καλλιέργειες. Ο Πρωθυπουργός πέταξε πάνω από τις πλημμυρισμένες περιοχές, επισκέφθηκε την Καρδίτσα, μίλησε για σπάνιο φαινόμενο, υποσχέθηκε έκτακτα μέτρα στήριξης, ανήγγειλε έργα. Κι όλοι είπαμε «ποτέ ξανά».

Πόσο επικίνδυνη μπορεί να γίνει η Ακροδεξιά; Πολλές φορές, λόγω της φαιδρότητας των κοινοβουλευτικών της εκπροσώπων και της γραφικότητας των θέσεών της, οι πολίτες ξεχνούν τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει πάνω τους η διαρκής τριβή μαζί της. Η άνοδος της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα, αυτή που κατέληξε το 2013 στην άγρια δολοφονία του Παύλου Φύσσα, ξεκίνησε από πογκρόμ μεταναστών στις «επικίνδυνες» γειτονιές της Αθήνας. Ελάχιστοι αντέδρασαν τότε, ενδεχομένως χωρίς να συνειδητοποιούν πως οι μάχες του περιθωρίου αργά ή γρήγορα φεύγουν απ' αυτό και μπολιάζουν τη δημόσια συζήτηση με τον πιο βίαιο τρόπο.

Η χώρα διανύει κρίσεις μα έχει και δυναμική. Είναι σε τροχιά σταθερότητας και επανάκτησης του ρόλου της και στη γεωπολιτική σκακιέρα της περιοχής. Τα κόμματα είναι πυλώνες και λόγου και προτάσεων και κριτικής, μα και μικρογραφίες του πώς ονειρεύεται ο καθείς το αύριο. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης οφείλει να πετάξει πίσω κάθε αναχρονιστική ιδεοληψία και να επανέλθει στον στίβο των προτάσεων. Είναι αναγκαίο.  

Χαρισματικός δεν είναι: η αμηχανία του ήταν εμφανής από την αρχή. Ούτε ιδιαιτέρως πειστικός: η προσπάθειά του να μεταφέρει το αμερικανικό όνειρο στην ελληνική πραγματικότητα παρουσιάζει κενά και αντιφάσεις. Δεν μπορεί όμως κανείς να αρνηθεί ότι η ξαφνική υποψηφιότητα του Στέφανου Κασσελάκη για την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ τάραξε τα νερά, άλλαξε τις ισορροπίες και προκάλεσε συζητήσεις για την ταυτότητα του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Η νομοθεσία είναι ξεκάθαρη. Οσοι έχουν συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας τους είναι υποχρεωμένοι να ανανεώνουν το δίπλωμα οδήγησης ανά τρία χρόνια. Και κάθε φορά απαιτείται να εξεταστούν από οφθαλμίατρο και παθολόγο. Από τα 80 και μετά, η υποχρεωτική ανανέωση γίνεται κάθε δύο χρόνια κι εκτός από τις παραπάνω εξετάσεις, ο νόμος προβλέπει έλεγχο από ωτορινολαρυγγολόγο και νευρολόγο ή ψυχίατρο.

Η πρωτοβουλία που ανέλαβε η Αθήνα αυτό το διήμερο για μια συζήτηση επικεντρωμένη στην ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων υπήρξε αναμφίβολα σημαντική. Δεν σηματοδότησε μόνο την επιστροφή της στα Βαλκάνια. Σηματοδότησε και μια επάνοδό της στο κέντρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Ηταν ένα κοινωνικό γεγονός. Ενα ραντεβού που ταξίδεψε την Ελλάδα στα πέρατα της γης, που έδωσε τη δυνατότητα σε όλους να αντιληφθούν πως μπορούμε και στα μέρη μας να διοργανώνουμε με απόλυτη επιτυχία σπουδαία αθλητικά γεγονότα. Ο Ολυμπιακός παρουσίασε τον τρόπο. Και διαφήμισε το ελληνικό ποδόσφαιρο στην Ευρώπη, παρουσίασε ένα ραντεβού που όλοι ήθελαν να παρακολουθήσουν και συνέβη τελικά αυτό, καθόσον οι εξέδρες της ερυθρόλευκης έδρας γέμισαν από κόσμο. Ηταν ένα παράσημο για όλους. Κυρίως γιατί διασκέδασαν οι πάντες, με έναν τρόπο που πρέπει να γίνεται όταν μιλάμε για σπορ. Υπήρχε ατμόσφαιρα γιορτής. Ενα γήπεδο καταπληκτικό με όλες τις ανέσεις για το κοινό. Με τον αγωνιστικό χώρο σε άρτια κατάσταση. Και πάνω απ' όλα με ασφάλεια, κάτι επίσης απαραίτητο.

Είναι αυτονόητα τα μέτρα - τομές που ανακοινώθηκαν και συναποφασίστηκαν χθες για την οπαδική βία και τις επώδυνες επιπτώσεις της. Το πρόβλημα είναι εδώ και επείγει η άρση του και η αντιμετώπισή του χωρίς «ναι μεν αλλά» και λοιπές σχετικοποιήσεις. Πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις έχει σημασία η ταχύτητα των αποφάσεων, το βάθος τους και ο τρόπος εφαρμογής τους σε ένα επίσης αυστηρό περιβάλλον που οφείλει να διαμορφωθεί. Οπως επίσης δεν πρέπει να μένουν ασάφειες ή παρερμηνείες ως προς τη ρίζα του κακού, αφού κάτι τέτοιο θα δίνει τον χώρο για τυχόν αναπαραγωγή τους και επανάληψή τους στο άμεσο μέλλον - δεν πάει καιρός που είχαμε νεκρό τον Αλκη Καμπανό στη Θεσσαλονίκη.

Η οικονομική στήριξη των νοικοκυριών και, κυρίως, των νέων αποτελεί βασική προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη, καθώς αμβλύνονται δημογραφικά προβλήματα και φαινόμενα κοινωνικού αποκλεισμού. Ωστόσο, η στήριξη θα πρέπει να γίνεται στοχευμένα, ώστε να λαμβάνουν τη μέγιστη δυνατή βοήθεια αυτοί που πραγματικά έχουν ανάγκη.

Η χρήση δορυφόρων για τον εντοπισμό αδήλωτων ακινήτων και αυθαίρετων κτισμάτων αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί η τεχνολογία από τον δημόσιο τομέα και ειδικά από υπηρεσίες που έχουν επιφορτιστεί με ελέγχους, για την πρόληψη και την καταστολή αθέμιτων και εγκληματικών ενεργειών. Η Γαλλία, για παράδειγμα, με ένα τέτοιο μοντέλο αποκάλυψε περίπου 20.000 αδήλωτες πισίνες και επέβαλε συνολικά πρόστιμα 10 εκατ. ευρώ.

Λέμε συνήθως ότι ο συναγερμός είναι διαρκής και δεν επιτρέπεται ο εφησυχασμός. Η άνοδος και η απήχηση της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη συμβαδίζει με τα πλέον δυσοίωνα συμπτώματα του λαϊκισμού, του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας. Η δημοσκόπηση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, την οποία παρουσιάζουν σήμερα «ΤΑ ΝΕΑ», είναι η τελευταία υπενθύμιση - για τα διαφορετικά προσωπεία που παίρνει το φαινόμενο και τα πολιτικά πρόσωπα τα οποία ευνοεί. Υπό την κάλυψη συχνά ενός μανδύα «νομιμοφάνειας» και φιλολαϊκών προτάσεων ευρωπαίοι ηγέτες βλέπουν τα ποσοστά τους να αυξάνονται. Την ίδια στιγμή, όμως, είναι μια υπενθύμιση και για τη στάση του φιλελεύθερου ευρωπαϊκού τόξου. Χρειαζόμαστε λιγότερα ευχολόγια και περισσότερη πολιτική δράση. Λιγότερες καταγγελίες και περισσότερες προτάσεις. Για την ανεργία και την προελαύνουσα τεχνητή νοημοσύνη, την κοινωνική συνοχή στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Δυστυχώς το θεώρημα «στην πολιτική δεν υπάρχει κενό» ισχύει και σε αυτή τη σκοτεινή και επικίνδυνη εκδοχή του. Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες αναζητούν τις προτάσεις από τις κυβερνήσεις και την αξιωματική αντιπολίτευση. Οταν αυτές αργούν να φτάσουν ή - το χειρότερο - δεν προκύπτουν καν, το κενό αποδεικνύεται εύφορο έδαφος για την ανάπτυξη του λαϊκισμού, της αντίδρασης και της σκληρής Δεξιάς σε όλες τις εκφάνσεις της.

Δεν είναι μόνο η κλιματική κρίση που φέρνει καταστροφικές πυρκαγιές τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Τον δικό του ρόλο παίζει και ο ανθρώπινος παράγοντας: πολίτες από αμέλεια, από αδιαφορία ή από δόλο αποκαλύπτεται πως ενίοτε βρίσκονται πίσω από μια φωτιά που δεν κατάφερε να ελεγχθεί εγκαίρως.

Η κλιματική κρίση προφανώς αφήνει και φέτος το δικό της αποτύπωμα. Ενδεχομένως να προϊδεάζει για καιρικά φαινόμενα που θα γίνονται όλο και πιο ακραία, όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Τα 400.000 και πλέον στρέμματα που έχουν γίνει στάχτη στην Ελλάδα στη μέση του καλοκαιριού αρκούν για να γενικευθεί ο συναγερμός. Και παρά την όποια προετοιμασία, ο κρατικός μηχανισμός μπορεί όντως να βρίσκεται αντιμέτωπος με καταστάσεις που όχι μόνο δοκιμάζουν επί ημέρες τις αντοχές του, αλλά ξεπερνούν και τις δυνατότητές του.