΄ΤΑ ΝΕΑ

Και πολύ περισσότερο όταν η φετινή επέτειος έγινε σε διάστημα λιγότερο του ενός μήνα για τις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου. Μιας κάλπης που δυστυχώς δεν έχει ενεργοποιήσει έναν σοβαρό αναστοχασμό αλλά και μια ατζέντα πάνω στην αρχιτεκτονική της ΕΕ, στα διακυβεύματα της κοινωνικής συνοχής της, στη γεωπολιτική θωράκισή της σε περιβάλλον εξελισσόμενων πολεμικών μετώπων και στο φόντο της κλιματικής κρίσης. Το αντίθετο.

Μια τάση δεν πρέπει ποτέ να διαβάζεται μονόπλευρα. Eτσι, προφανώς θα πρέπει να δούμε θετικά την τάση επιστροφής των Ελλήνων στην αγορά εξοχικών κατοικιών. Και κυρίως ως μια τάση που καταγράφεται ανοδικά σήμερα μετά την πολυετή κρίση και εστιάζεται σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές της Αττικής αλλά και όλης της χώρας. Σπάει την εικόνα της τροχιάς συμπίεσης των αγοραστικών δυνατοτήτων ενώ επενεργεί θετικά και αλυσιδωτά σε πολλαπλούς κρίκους της εσωτερικής αγοράς (σπίτι εξάλλου σημαίνει συχνά και ανακαίνιση, επιδιορθώσεις, επεκτάσεις κ.τ.λ.). Είναι ένα ελπιδοφόρο στοιχείο των ημερών που αν μη τι άλλο καταδεικνύει την ανάταξη μέρους της ελληνικής οικονομίας και την επαναφορά μεσαίων στρωμάτων σε δυνητικά καλύτερα οικονομικά επίπεδα.

Και; Τι κάνουμε εμείς, θα ρωτούσε κάποιος, έστω με ειλικρινείς όρους; Η χώρα μας έχει καταφέρει επί μακρόν να διασφαλίσει πως αποτελεί σταθεροποιητικό πόλο ως παλαιό πλέον μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Με κεκτημένο δημοκρατίας και φιλελεύθερων ιδεών, δεν αμφισβήτησε ποτέ το διεθνές δίκαιο ενώ δεν εξελίχθηκε σε παράγοντα γεωπολιτικής επισφάλειας με βερμπαλιστικά δόγματα και εθνικιστικές εξάρσεις. Ετσι πορεύεται και έτσι θα πορεύεται και ανεξάρτητα των νέων πολιτικών παραγομένων. Και με διαρκή υπενθύμιση των κόκκινων γραμμών της προς κάθε ενδιαφερόμενο.               

Τον έχουν πει και κινεζικό τον αιώνα που διανύουμε. Για οικονομικούς, γεωπολιτικούς και δημογραφικούς λόγους. Πολλοί δε προεξοφλούν πως η κινεζική ηγεμονία δεν θα είναι αναίμακτη, ούτε ο παλιός άξονας θα παραχωρήσει τη θέση του εύκολα. Αλλοι, πάλι, αναλυτές βλέπουν ακόμη και στη σημερινή γεωπολιτική περιδίνηση τα σκιρτήματα της νέας αναδιάταξης παγκοσμίως και της νέας κεντρικής, βασικά οικονομικής, θέσης της Κίνας.

Η προσφυγή στη συνέχεια προφανώς θα πάει στη Βουλή, με βάση τον νόμο περί ευθύνης υπουργών, και εδώ ο νέος κύκλος θα εξετάσει εκ νέου αν υπάρχει εμπλοκή πολιτικών προσώπων. Παράλληλα με αυτό, η εντολή που έδωσε η αντιεισαγγελέας Εφετών Λάρισας, για έρευνα πάνω στους λόγους που πιθανώς είχαμε απομάκρυνση των υλικών και χωμάτων από τον τόπο της σύγκρουσης των δύο τρένων τη μοιραία νύχτα στα Τέμπη, είναι μία ακόμη εξέλιξη. Με στόχο προφανώς αυτό που προαναφέραμε. Τι έγινε στα Τέμπη και ποιος φέρει την πολιτική, επιχειρησιακή ευθύνη. Απλά και με σαφήνεια. Είναι χρέος στις οικογένειες των θυμάτων. Είναι όμως και υποχρέωση της Δικαιοσύνης απέναντι στους πολίτες που αναζητούν απαντήσεις για το δυστύχημα που μας σοκάρισε όλους.

To χθεσινό πρωτοφανές επεισόδιο βίας στη Βουλή, μεταξύ του ανεξάρτητου βουλευτή των «Σπαρτιατών» Κωνσταντίνου Φλώρου και του βουλευτή της Ελληνικής Λύσης Βασίλη Γραμμένου μόνο προβληματισμό μπορεί να προκαλέσει. Τα χρόνια που η Χρυσή Αυγή είχε θέση στα έδρανα με τη λεοντή της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, τα επεισόδια ήταν αρκετά, όπως και οι προπηλακισμοί από τη μεριά της. Τότε οι οπαδοί της πανηγύριζαν που μια «ειλικρινής φωνή» ακουγόταν στην Εθνική Αντιπροσωπεία. Την ίδια ώρα η τοξικότητα, η βία, ο κακοποιητικός λόγος κινδύνευε – λόγω ακριβώς της παρουσίας της – να κανονικοποιηθεί. Ευτυχώς η δικαστική έκβαση δεν επέτρεψε να ξαναδούμε τη ΧΑ στη Βουλή τουλάχιστον αυτοπροσώπως. Βλέπουμε όμως βουλευτές άλλων χώρων να δανείζονται τα ήθη της και τη βία να επιστρέφει και μάλιστα σε δημόσια θέα.

Λόγω των ραγδαίων κλιματικών μεταβολών και των ασυνήθιστων θερμοκρασιών για την εποχή, ο κίνδυνος των πυρκαγιών είναι ήδη εδώ και προφανώς και νωρίτερα ενεργοποιείται η φετινή αντιπυρική θωράκιση. Η τελευταία δεν αφορά απλώς τα δάση και τους οικισμούς, μα και ειδικά και ξεχωριστά και τα ακίνητα με μέτρα προληπτικής πυροπροστασίας που επιλέχθηκαν για πρώτη φορά και που υπακούν σε συγκεκριμένες οδηγίες. Εδώ όμως και παρά τον οδικό χάρτη που οφείλει ο κάθε ιδιοκτήτης να εφαρμόσει και να ακολουθήσει με στόχο την αποτροπή του κινδύνου, δεν αρκεί αυτό. Μαζί με την πλήρη τήρηση των κανόνων και κυρίως για ακίνητα μέσα σε δάση, δασικές εκτάσεις, περιαστικό πράσινο, κηρυγμένες δασωτέες, αναδασωτέες και χορτολιβαδικές εκτάσεις και αλλού, συνδυαστικά θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα έτσι κι αλλιώς.

Αυτό, σε συνδυασμό με τους πεθαμένους των εκλογικών καταλόγων που παραμένει κάτι ακανθώδες και για τη χώρα μας, είναι μια διάσταση που συμβάλλει όχι μόνο σε λανθασμένα συμπεράσματα, μα και προδίδει μια εικόνα κράτους αναλογικών εμποδίων σε μια ψηφιακή εποχή. Η εκκαθάριση των μητρώων, η αντιστοίχιση των εκλογικών καταλόγων, η καταγραφή του πληθυσμού με ορθότητα, δεν είναι ένα δευτερεύουσας υποχρέωσης μέτρο. Είναι βασική προϋπόθεση για ένα σοβαρό κράτος και μια πολιτεία όπου δεν θα κοροϊδεύει ο ένας τον άλλον. Είναι αδιανόητο, σε μια εποχή που εισαγόμαστε στην Τεχνητή Νοημοσύνη με γοργούς ρυθμούς, να διατηρείται μια εικόνα παλιάς γραφειοκρατίας και μαζί με αυτό να επιβαρύνεται και το κράτος. Βούληση απαιτείται και ταχύτητα. Τα εργαλεία πλέον υπάρχουν. Δικαιολογίες, όχι.

Στα αγγλικά, η λέξη «αντίποινα» ακούγεται σχεδόν αστεία: «tit for tat». Ο πρόεδρος Μπάιντεν δεν διασκέδαζε πάντως καθόλου με τον κίνδυνο κλιμάκωσης της ιρανοϊσραηλινής σύγκρουσης. Ανησυχούσε δηλαδή μήπως τα ισραηλινά αντίποινα για την πρόσφατη επίθεση του Ιράν εναντίον του Ισραήλ, που έγινε με τη σειρά της σε αντίποινα για τον βομβαρδισμό του ιρανικού προξενείου στη Δαμασκό από το Ισραήλ, ενέπλεκαν τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Και οδηγούσαν την ηγεσία του τελευταίου είτε να αναθεωρήσει το πυρηνικό δόγμα της χώρας, που προβλέπει τη χρήση πυρηνικής ενέργειας αποκλειστικά για μη στρατιωτικούς σκοπούς, είτε να διατάξει πλήγματα εναντίον πυρηνικών στόχων του Ισραήλ.

Η συζήτηση για τις επικείμενες κυρώσεις της ΕΕ στο Ιράν με αφορμή την ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή δεν είναι καινούργια και έχει απασχολήσει τις κυβερνήσεις της Ευρώπης και σε σχέση με τη Ρωσία. Η μέχρι τώρα εμπειρία όμως δεν είναι επιτυχημένη και καθεστώτα όπως η Ρωσία ή το Ιράν έχουν τρόπο και την ευελιξία να παρακάμπτουν τις υποτιθέμενες αυτές κυρώσεις. Σε απόλυτη δε αντιδιαστολή, σε περιβάλλον κυρώσεων, χώρες όπως αυτές σημειώνουν και... οικονομικές επιτυχίες. Οπως το Ιράν που προσφάτως κατέγραψε ρεκόρ εξαετίας στο πετρέλαιο. Το ίδιο ισχύει και για τη Ρωσία.

Ευκαιρία είναι σήμερα η όλη εικόνα της τελετής να κεφαλαιοποιηθεί και ως εικόνα μιας χώρας που με τις ιδιαίτερες γεωγραφικές και γεωπολιτικές συντεταγμένες της και βαρύ πολιτισμικό φορτίο φέρει αλλά και δύναμη σταθερότητας και συνεννόησης είναι. Ολα αυτά έχουν τη σημασία τους σε ένα καθεστώς μονιμο-κρίσης και επισφάλειας παγκοσμίως.

Η νέα εμπλοκή στην πυριτιδαποθήκη της Μέσης Ανατολής, μετά την επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ, ενισχύει την παγκόσμια ανησυχία και διαμορφώνει όρους ακόμη και ενός εφιαλτικού σεναρίου ευρύτερης ανάφλεξης με απρόβλεπτες συνέπειες – έως και πυρηνικές. Οι πιο σοβαροί γεωπολιτικοί αναλυτές αφήνουν ανοιχτά όλα τα σενάρια της κλιμάκωσης ενώ όπως είναι κατανοητό δεν υπάρχει χώρα που να μην επηρεάζεται από τη νέα κρίση.

Η Ελλάδα, μια χώρα που βρέχεται στο μεγάλο της μέρος ή διατηρεί μια πλούσια πολυνησία, να μπει μπροστά στη νέα κλιματική συμφωνία των ωκεανών. Eνα νέο παγκόσμιο συμβόλαιο με κέντρο το «γαλάζιο» και με μοχλούς μια νέα δυναμική ναυτιλία, μια νέα αλιεία και έναν νέο τουρισμό για τις επόμενες δεκαετίες. Προφανώς όλα αυτά προϋποθέτουν μια μακρά και αμοιβαία συνεργασία των κυβερνήσεων και των παγκόσμιων οργανισμών. Αλλά και μια νέα εμπεδωμένη αντίληψη των πολιτών πως δεν μιλάμε για μια πολυτελή ατζέντα αλλά για το ίδιο το μέλλον.

Ιδεατά, όλα τα πολιτικά κόμματα του δημοκρατικού τόξου θα πρέπει στις λιγότερες από εξήντα ημέρες που απομένουν για τις ευρωκάλπες της 9ης Ιουνίου να διεξαγάγουν καμπάνια για μαζική ψήφο. Για μαζικές βέβαια εγγραφές στην πλατφόρμα. Και τελικά για έναν τρόπο που άμεσα και γρήγορα θα πρέπει να λάβει τα χαρακτηριστικά θεσμού. Η «αλλοίωση του εκλογικού σώματος» ανήκει σε επιχειρήματα που όχι μόνον είναι ανεδαφικά αλλά και έρχονται σε σύγκρουση με την έγνοια για τους απόδημους Ελληνες. Δεν μπορεί σήμερα πολιτικές δυνάμεις που φέρεται ότι αγωνιούν για το brain drain να είναι αρνητικές στην επιστολική ψήφο ή να «τζογάρουν» στην αποτυχία της. Η μαζική συμμετοχή θα είναι θετική για τη δημοκρατία μας.      

Το φαινόμενο του μπούλινγκ στα σχολεία και σε πολύ νεαρές ηλικίες αποτελεί μια μάστιγα του καιρού μας με αποτρόπαιες επιπτώσεις στον ψυχισμό και την ακεραιότητα παιδιών. Η μάχη σε όλα τα μέτωπα κατά τέτοιων φαινομένων πρέπει να είναι συλλογική και κάθετη, χωρίς σχετικοποιήσεις και δικαιολογίες. Προφανώς ένα μέρος της επιθετικής στρατηγικής κατά της κακοποίησης στα σχολεία περνάει και πρέπει να περνάει από τη βούληση της πολιτείας και σε αυτό το πλαίσιο είναι ορθές οι χθεσινές αποφάσεις και πρωτοβουλίες του Πρωθυπουργού και της κυβέρνησης με πρώτο βήμα την ενθάρρυνση του να σπάσουν τα σιωπή τους τα θύματα με μια νέα ψηφιακή πλατφόρμα. Η δε πιο ενεργή ενημέρωση των γονέων αλλά και η αυστηροποίηση του πλαισίου για αυτές τις παραβάσεις διαμορφώνουν ένα δίχτυ προστασίας και απόκρουσης ή και εκμηδενισμού του μπούλινγκ.

Η διαφάνεια είναι μια προϋπόθεση για όλες τις πλευρές, θιγμένους και μη και το «άπλετο φως» δεν είναι σχήμα ρητορικό που μπορούν ορισμένοι απλώς να επαναλαμβάνουν. Η εμπλοκή με τον δημόσιο βίο δεν μπορεί να έχει σκιές αλλά προφανώς οικοδομείται σε μια σχέση εμπιστοσύνης και αμοιβαίων εξηγήσεων. Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας και οι νέες εξελίξεις που δίδουν το δικαίωμα στον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ αλλά και σε άλλους παράγοντες που φέρεται ότι έχουν παρακολουθηθεί, να λάβουν ενημέρωση, είναι θεσμικό βήμα για την περαίωση της υπόθεσης και βέβαια δεν χωρούν εδώ πολιτικά παιχνίδια ή ακραίες ρητορικές.

H απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας με την οποία κρίνεται αντισυνταγματική η στέρηση του δικαιώματος όσων παρακολουθούνται να μαθαίνουν γιατί αποτέλεσαν αντικείμενο παρακολούθησης είναι σημαντική για δύο λόγους. Ο πρώτος έχει σχέση με το σκεπτικό της απόφασης. Η ρύθμιση του άρθρου με το οποίο θεσπίστηκε η πλήρης απαγόρευση της δυνατότητας ενημέρωσης του θιγομένου, αναφέρει το ΣτΕ, αποτελεί υπέρμετρο περιορισμό του απαραβίαστου της επικοινωνίας, που δεν δικαιολογείται στο πλαίσιο της λειτουργίας του κράτους δικαίου και αντίκεται στο Σύνταγμα και τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ.

Κανένα φύλλο δεν κουνήθηκε, και ενώ τα ερωτήματα είναι αμείλικτα, και ενώ και οι συγγενείς των θυμάτων αναζητούν απαντήσεις, εξηγήσεις για την τραγωδία που τους στοίχισε ανεπανόρθωτα. Είναι κοινός τόπος, νομίζουμε, πως όσο περισσότερο τα ερωτήματα αιωρούνται και ο αέρας συγκάλυψης συνεχίζει να φυσά πάνω από το πολιτικό τοπίο, τόσο περισσότερο το όλο κλίμα θα επιμολύνεται και θα γίνεται πιο τοξικό. Πρέπει να γίνει κατανοητό στην κυβερνητική πλειοψηφία πως είναι προς όφελός της η απόλυτη διαλεύκανση της υπόθεσης. Πρέπει επίσης να γίνει σαφές πως η ταχύτητα με την οποία θα παρέμβει η Δικαιοσύνη είναι ευθέως ανάλογη με το κύρος της. Σαφές.

Στο τέλος της ημέρας οι κυβερνήσεις κρίνονται και από την ποιότητα της καθημερινότητας των πολιτών. Εδώ νούμερο ένα πρόκληση για τη δική μας κυβέρνηση είναι η ανάσχεση των επενεργειών από την τρέχουσα ακρίβεια. Μια πρώτη γραμμή άμυνας είναι προφανώς η αύξηση του κατώτατου μισθού. Οι πρωτοβουλίες όμως για τη συγκράτηση των τιμών και της υπεράσπισης του μέσου νοικοκυριού πρέπει να πολλαπλασιαστούν και να ενταχθούν σε ένα επείγον και επιτακτικό σχέδιο με ορίζοντα το καλοκαίρι. Μαζί με την απόκρουση των πληθωριστικών τάσεων που εξουθενώνουν τον πολίτη θα πρέπει να δοθεί βάση στην ασφάλεια των πόλεων αλλά και σε άλλες πλευρές της καθημερινότητας.

Yπήρξε ένταση. Εγιναν καταγγελίες για πόλεμο συμφερόντων, ανίερες συμμαχίες, υπόγειες συμφωνίες, προσβολή της μνήμης νεκρών. Αντηλλάγησαν βαριές εκφράσεις, ακραίοι χαρακτηρισμοί, δυσάρεστα υπονοούμενα. Υποβλήθηκαν παραιτήσεις υψηλόβαθμων στελεχών. Ενα πράγμα έμεινε στο περιθώριο: η λειτουργία του Τύπου σε μια δημοκρατία. Η υποχρέωση των μέσων ενημέρωσης, δηλαδή, να δημοσιεύουν την αλήθεια και να ελέγχουν την εξουσία.

Είναι σαν να πρόκειται για δύο παράλληλους κόσμους, δύο παράλληλα σύμπαντα, χωρίς καμιά επικοινωνία μεταξύ τους. Στο ένα σύμπαν, μια εφημερίδα αποκαλύπτει ότι λίγες ώρες μετά την τραγωδία των Τεμπών προωθήθηκε σε Μέσα ένα προϊόν μοντάζ ηχητικών συνομιλιών ώστε να φανεί ότι η σύγκρουση των τρένων οφείλεται αποκλειστικά σε ανθρώπινο λάθος. Στο άλλο σύμπαν, κυβερνητικά στελέχη αναφέρουν πρώτα ότι το ρεπορτάζ είναι ανυπόστατο κι ύστερα ότι αυτά που γράφει η εφημερίδα δεν αποτελούν κάτι καινούργιο, αλλά έχουν μεταδοθεί εδώ κι έναν χρόνο από την κρατική τηλεόραση.

Το επιχείρημα της κυβέρνησης, που διατυπωνόταν για μήνες είτε ρητά είτε άρρητα, ήταν περίπου το εξής: είμαστε το πιο ισχυρό κεντροδεξιό κόμμα της Ευρώπης, ο ελληνικός λαός ανανέωσε πρόσφατα την εμπιστοσύνη του σ' εμάς με ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό, η διαφορά μας από τα επόμενα κόμματα είναι δυσθεώρητη, δεν δεχόμαστε λοιπόν να μας δίνουν μαθήματα ή να μας κουνούν το δάκτυλο ούτε Ελληνες ούτε, πολύ περισσότερο, ξένοι.

Η «Διακήρυξη των Αθηνών», που υπογράφηκε ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία τον περασμένο Δεκέμβριο, δεν ήταν δεσμευτική με βάση το διεθνές δίκαιο. Ηταν όμως μια ένδειξη καλής θέλησης, της διάθεσης που δημιουργήθηκε (με κόπο, ύστερα από μια μακρά περίοδο έντασης) για σεβασμό των κανόνων καλής γειτονίας ανάμεσα στην Αθήνα και την Αγκυρα. Ηταν ένας οδικός χάρτης για τη συνέχεια, που κατηύθυνε τις σχέσεις των δύο χωρών σε πιο ήρεμα νερά.

Ας μην ξεχνούμε επίσης πως οι πολιτικές περιδινήσεις και μια είδους γεωπολιτική αστάθεια δεν θα συμβάλλουν στην ανθεκτικότητα και στη στερέωση της οικονομίας μας. Ας δούμε το στοίχημα ακύρωσης των βαριδιών συλλογικά και με αποφασιστικότητα.

Το ένα μέτωπο είναι στην Ουκρανία. Εδώ, η Δύση παρακολουθεί τις πολύνεκρες μάχες εκ του μακρόθεν, αρκούμενη να στέλνει όπλα και πυρομαχικά στο Κίεβο ώστε να μπορέσει να αποκρούσει τον εισβολέα. Ο πρόσφατος υπαινιγμός του προέδρου Μακρόν, έτσι, ότι ορισμένες χώρες του ΝΑΤΟ ενδέχεται να στείλουν στο μέλλον στρατιώτες στην περιοχή προκάλεσε αίσθηση και βροχή διαψεύσεων. Διότι με εξαίρεση τον ενεργειακό τομέα και τη γενικότερη γεωπολιτική αστάθεια, οι απειλές για το παγκόσμιο σύστημα από τον συγκεκριμένο πόλεμο είναι προς το παρόν περιορισμένες.