Δουλγερίδης Δημήτρης

Σε πρώτη ανάγνωση, το βιβλίο διατηρεί αρκετά από τα σχήματα που αντιστοιχούν στη διάσταση ευρωπαϊκού Βορρά και Νότου. Οι ήρωες στο βιβλίο «Οταν δεν το περιμένεις» (εκδ. Αιώρα) του Μπόντο Κίρχοφ είναι ο αντισυμβατικός Ράιτερ, που ζει μοναχικά στους πρόποδες των Αλπεων, και η Λεώνη Παλμ, πρώην ιδιοκτήτρια καπελάδικου. Οι δυο τους αποφασίζουν να ταξιδέψουν […]

Το καπέλο που φοράει ο στρατιώτης στον πίνακα του Γιοχάνες Βερμέερ όπου φλερτάρει το «γελαστό κορίτσι» έχει περισσότερα κοινά με την παράδοση των ιθαγενών του Καναδά παρά με τα klapmuts που φορούσαν οι φτωχοί Ολλανδοί. Για την ακρίβεια, είναι φτιαγμένο από γούνα κάστορα που πιάστηκε στις παγίδες των ανατολικών δασών του Καναδά. Πενήντα τέτοιες γούνες […]

Αυτή η εξιστόρηση του ελληνικού Εμφυλίου δεν ξεκινάει από το Λιτόχωρο ή τη Λευκή Τρομοκρατία (παρόλο που βαρύτητα δίνεται και στα δύο). Και δεν εστιάζει στα επεισόδια ή τους πρωταγωνιστές του με τους όρους της «ελληνικής εξαίρεσης». Για τον Αντρέ Γερολυμάτο, καθηγητή Ιστορίας και διευθυντή του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, ο Εμφύλιος […]

Ο Ιψεν έλεγε πως ο σταθερός άνθρωπος μοιάζει με αναμμένη λαμπάδα που, αν τη γυρίσεις, η φλόγα της θα στραφεί προς τα πάνω, καίγοντάς την ολοσχερώς. Λίγες ώρες πριν από τη σημαντικότερη δουλειά της καριέρας του, ένας φημισμένος για την ακεραιότητά του πολιτικός μηχανικός, και πατέρας δυο παιδιών, μπαίνει στο αυτοκίνητό του εγκαταλείποντας τους πάντες […]

Ακόμη και για τη γενιά που θα ξεκινούσε σήμερα την περιπλάνησή της στον θαυμαστό κόσμο του θεάτρου –θεατές ή επίδοξοι ηθοποιοί και σκηνοθέτες –το όνομά του θα έφτανε αργά ή γρήγορα από μια διακλάδωση, όχι και τόσο τυχαία. Αποτελώντας έναν από τους «θετικούς ανθρώπους» του πολιτισμού ακριβώς τη στιγμή που η Ελλάδα μετρούσε δυνάμεις και […]

Ακόμη και πριν από το πρώτο φυλλομέτρημα της έκδοσης (Γκοβόστης, 2018, μετάφραση Γιώργος Μπλάνας) είναι σαν να συναισθάνεται κανείς τα ερωτήματα του επίδοξου αναγνώστη: Ακόμη μια ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου; Και μάλιστα την εποχή της Wikipedia; Ακόμη μια εκκίνηση από την εισβολή στην Πολωνία, την πτώση της Γαλλίας, το θαύμα της Δουνκέρκης, τη μάχη […]

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ 1. «Οι λεπτομέρειες, που μας παρέχουν τόσο άφθονα, θολώνουν την κρίση για το ουσιαστικό πρόβλημα. Σ’ αυτό βασίζεται η τέχνη της προπαγάνδας: στην επιδέξια χρησιμοποίηση της λεπτομέρειας, στον τεμαχισμό της αλήθειας». («Πρωτοµαγιά 1940», «Μέρες Γ’», εκδ. Ικαρος, 1977) 2. Γράµµα προς τον Ζήσιμο Λορεντζάτο (Αγκυρα, Πρωτοµαγιά, Μεγάλο Σάββατο 1948): «”Εδώ Μεγάλη Παρασκευή”, “εδώ […]

Ακόμη και αν δεν ομολογείται δημοσίως, έχει επηρεάσει τουλάχιστον τους πεζογράφους της Θεσσαλονίκης από το τελευταίο τέταρτο του 20ού αιώνα κι έπειτα. Εκείνο που σίγουρα ομολογείται πάντως στις συνεντεύξεις συγγραφέων –εσχάτως ολοένα και περισσότερο –είναι πόσα οφείλουν στην ολόδική του λυρική φόρμα, στο συνταίριασμα της εξομολογητικής γραφής με τη μικροϊστορία και την Ιστορία. Η Εθνική […]

Σαν να περίμενε κανείς διαισθητικά ότι ένα περιοδικό όπως το «Εντευκτήριο» της Θεσσαλονίκης θα ετοίμαζε «υπογείως» ένα αφιέρωμα για τη Λούλα Αναγνωστάκη. Με αφορμή μάλιστα την απώλεια της κορυφαίας θεατρικής συγγραφέως στις 8 Οκτωβρίου 2017, όσοι και όσες συνεισφέρουν στις 90 ωφέλιμες σελίδες του αφιερώματος (τεύχος 114), που επιμελείται ο εκδότης του περιοδικού Γιώργος Κορδομενίδης, […]

«Σε μια περίοδο κατά την οποία ο πρόεδρος Τραμπ επιτίθεται στα μέσα ενημέρωσης, η επιτροπή απένειμε το βραβείο Αμερικανικού Ρεπορτάζ στους “New York Times” και στην “Washington Post” για την κάλυψή τους που ανέδειξε την πιθανή διασύνδεση μεταξύ της Ρωσίας και του στενού κύκλου του Τραμπ». Με αυτό το σχόλιο υποδέχθηκε χθες το βράδυ η […]

Εστω ότι ένα γαλλικό καθολικό τάγμα αναλάμβανε την πρωτοβουλία να ανοίξει παράρτημα στην Αθήνα των ημερών μας για την εκπαίδευση νεαρών γυναικών. Ποιες θα ήταν οι αντιδράσεις της Εκκλησίας και με ποιους όρους θα συνεργάζονταν μαζί του οι κρατικοί θεσμοί; Η Ιστορία απεχθάνεται τις υποθετικές ερωτήσεις, αλλά ευνοεί τις αναλογίες. Εναν «μπούσουλα», λοιπόν, παρέχει το […]

Σε ένα από τα παλαιότερα ελληνικά κείμενα, γραμμένα με την αλφαβητική γραφή, ένα αντικείμενο καθημερινής χρήσης μιλάει σε πρώτο πρόσωπο: «Είμαι το καλόπιοτο ποτήρι του Νέστορα. Οποιος πιει από αυτό αμέσως θα τον κυριεύσει ο πόθος της καλλιστέφανης Αφροδίτης». Ο Ησίοδος, πάλι, είναι ο πρώτος συγγραφέας της ελληνικής αρχαιότητας που μνημονεύει το όνομά του και […]

Paul Cartledge Ομότιμος καθηγητής Ελληνικού Πολιτισμού στην Εδρα A.G.Leventis, Πανεπιστήμιο Cambridge «Εκλαιγα μισή ώρα για τον θάνατο του Aργου» Στον αγγλόφωνο κόσμο κάνουμε λόγο στην καθομιλουμένη για την οδύσσεια όταν αναφερόμαστε σε μια μεγάλη προσπάθεια που αφορά ένα ταξίδι ή μια διαδρομή, αλλά η αυθεντική “Οδύσσεια” ήταν κάτι άλλο! Η λέξη ταξίδι (travel) προέρχεται από […]

Για οποιονδήποτε από τους «πρωταγωνιστές» στο βιβλίο της αυστραλέζας ιστορικού Σίλα Φιτζπάτρικ η ανάγνωσή της θα ήταν από παράδοξη έως αντισοβιετική. Για τους «συμβούλους του Στάλιν», την ομάδα δηλαδή που συμμετείχε στη διακυβέρνηση της πρώην Σοβιετικής Ενωσης, την ιστορία την κινούσαν οι οικονομικές συνθήκες και αιτίες. Πάντως όχι τα άτομα και οι αλληλεπιδράσεις τους, όπως […]

Ο χαρακτηρισμός «έκδοση της χρονιάς» ακούγεται ίσως καταχρηστικός στις ημέρες μας, όταν ομολογουμένως η σύγχρονη βιβλιοπαραγωγή παραδίδει σημαντικούς τίτλους από την εγχώρια και τη διεθνή βιβλιογραφία, συχνά με επιμελημένες σημειώσεις και προσεγμένες μεταφράσεις. Αλλά τα «Ελληνικά έθνη κατά την Εποχή του Χαλκού» του Μιχαήλ Β. Σακελλαρίου (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) είναι μία από τις εκδόσεις της […]

Στον δικό της «Αλκιβιάδη» (εκδ. Αστυ, 1995) η Ζακλίν ντε Ρομιγί επικεντρωνόταν στην πολιτική διαδρομή του υπερφιλόδοξου Αθηναίου, στη θέση της μέσα στην κλασική Αθήνα και τα συμπεράσματα που μπορούμε ακόμη και σήμερα να κρατήσουμε για τη σαγήνη που ασκεί ο ναρκισσισμός στην πολιτική ζωή. Οχι ότι και ο ερευνητής –και θεατρικός σκηνοθέτης –Ντέιβιντ Στάταρντ […]

Το Ελληνικό Φεστιβάλ διοργανώνεται φέτος με προϋπολογισμό 10,7 εκατ. ευρώ και ένα περιβόητο «πλεόνασμα» 700.000-800.000 ευρώ, το οποίο οφείλεται σε «επιστροφές ΦΠΑ από παλαιότερα έτη» (τη στιγμή που η επιστροφή αυτή αποτελεί άγιο δισκοπότηρο για πολλούς φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα). Διοργανώνεται, ωστόσο, με το ίδιο πάγιο αίτημα και πολλά ερωτήματα. Το αίτημα είναι η […]

Πέρασε πολλές ημέρες βλέποντας τους Ναζί να διασκεδάζουν με ανθρώπους που έμπαιναν στα «ντους» ακούγοντας τις κραυγές τους. Γι’ αυτό και υπέφερε από εφιάλτες στο υπόλοιπο της ζωής του. Αγαπούσε τη θάλασσα της γενέτειράς του Θεσσαλονίκης και την κουβαλούσε μέσα του, ακόμη και όταν «δούλευε στους νεκρούς» –μια φράση σπαρακτική με την οποία ο γιος […]

Σε όλη τη ζωή της αναζητούσε την αγάπη. Αυτήν που δεν μπορούσε να αναγνωρίσει στη μητέρα της και αυτήν που στερήθηκε στα πρώτα παιδικά της χρόνια. Για τη Φρανσουάζ Ξενάκη, που έφυγε από τη ζωή στις 12 Φεβρουαρίου, η γενέτειρά της, το Μπλουά της Βόρειας Γαλλίας, και το Σολόν, η κωμόπολη όπου δίδασκε η μητέρα […]

Ιάσονας Χανδρινός, ιστορικός Ενα πορτοκαλί σωσίβιο μετανάστη Το δικό μου αντικείμενο για το Μουσείο του Μέλλοντος θα ήταν ένα σωσίβιο μετανάστη. Αν μάλιστα υπήρχε χώρος στο μουσείο θα έφτιαχνα μια τεράστια προθήκη ώστε μέσα της να εκτίθεται ολόκληρο βουνό από σωσίβια που στοιβάζονταν στις ακτές των ελληνικών νησιών, με φόντο την εμβληματική φωτογραφία του Μάριου […]

Το ερώτημα ακούγεται εύλογο από τις κερκίδες, ειδικά στην εποχή της Wikipedia: ακόμη μία «Ιστορία της αρχαίας Ρώμης»; Με τη γνωστή παρέλαση των αυτοκρατόρων, που αποθεώνονται, βυσσοδομούν, δολοφονούν και δολοφονούνται, αρκετές φορές κάτω από το πέπλο της άκρας μυστικότητας; Η απάντηση από την καθηγήτρια Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ και εταίρο της Βρετανικής Ακαδημίας Μαίρη […]

Από τη στιγμή που κυκλοφόρησε –τον περασμένο Οκτώβριο –η τελευταία συλλογή άρθρων του Μάρτιν Εϊμις «The rub of time» (Jonathan Cape), η συνέχεια ήταν προδιαγεγραμμένη. Ηταν ζήτημα χρόνου να εμφανιστούν επαινετικές μονογραφίες (στον «φίλα προσκείμενο» «New Yorker» ο Τόμας Μαλόουν υπέγραψε το κομμάτι «Ο σουπρεματιστής του στυλ») έως εικονοκλαστικοί τίτλοι: ο Φίλιπ Μάθιους υπέγραψε στο […]

Eνα βιβλίο κορυφαίου σαιξπηριστή της εποχής μας για ένα λατινικό ποίημα του 50 π.Χ., το οποίο επηρέασε με τη σειρά του ορισμένα από τα σημαντικότερα βιβλία της δυτικής σκέψης και άνοιξε τον δρόμο στη νεωτερικότητα. Από μια άποψη είναι δυστύχημα που η ανάγκη της συμπύκνωσης «λογοκρίνει» το πραγματικό ύφος και περιεχόμενο του τίτλου, ο οποίος […]

Με την έκθεση για τον πρώην καλλιτεχνικό της διευθυντή Στέφανο Λαζαρίδη (1942-2010) η Εθνική Λυρική Σκηνή επιστρέφει σε μια «τραυματική» περίοδο, όταν το όραμα ενός ανθρώπου για πρωτοπορία και άλμα προς τα εμπρός συνάντησε τις αγκυλώσεις και την άρνηση του οργανισμού. Το 2006 ο Στέφανος Λαζαρίδης άφηνε πίσω του τις 30 και πλέον παραγωγές στην […]

Στη μεγάλη εικόνα, η Ρώμη του 1978: οι Ερυθρές Ταξιαρχίες κρατούν όμηρο τον χριστιανοδημοκράτη πρώην πρωθυπουργό Aλντο Μόρο. Η αρχή του τέλους της αθωότητας για μια ολόκληρη χώρα. Στην ενδιάμεση εικόνα, τρία 11χρονα αγόρια στο Παλέρμο της Σικελίας αποδέχονται τα ερεθίσματα της βίας σε ένα ιδιότυπο τελετουργικό ενηλικίωσης. Στα δικά τους μάτια οι τρομοκράτες είναι […]

Καρολίνα Μέρμηγκα Συγγραφέας Τα γκραφίτι Γύρω στα μέσα της δεκαετίας του ’60, ενώ στη μουντή τότε από εγκληματικότητα και ανέχεια Νέα Υόρκη γεννιόταν το χιπ-χοπ, κάποιοι από τους φτωχούς, εγκλωβισμένους στην ανωνυμία νεαρούς κατοίκους της βρήκαν τρόπο να αντιδράσουν με τη ραπ, το breakdancing και το γκραφίτι. (Ή γκράφιτι, αντιδάνειο από το graffiti, ενικός graffito, […]

Είναι κι αυτός ένας τίτλος που περνάει κάτω από τα ραντάρ της «εύκολης αναγνωσιμότητας», αλλά διατηρεί μακροπρόθεσμα την αναγνωστική υπεραξία του. Με μια ψύχραιμη ματιά, βέβαια, θα έλεγε κανείς ότι αυτό ισχύει πάντοτε στον φαύλο κύκλο των ερωτημάτων για το ποιοι τίτλοι αγγίζουν το αναγνωστικό κοινό. Τα «Βιβλία που ελευθερώνουν» (Πόλις, 2018, μετάφραση Μιχάλης Πάγκαλος), […]

Στο «Πορτρέτο του καλλιτέχνη σε νεαρά ηλικία» (εκδ. Πατάκη, 2001) ήρθε αντιμέτωπος με τους γλωσσικούς πειραματισμούς, τη μουσικότητα και το ελεύθερο ύφος γραφής του Τζόις, που κορυφώνεται στην αφηγηματική τεχνική της συνειδησιακής ροής. Στο ομότιτλο διήγημα του Φιτζέραλντ (από τη συλλογή «Επιστροφή στη Βαβυλωνία», εκδ. Αγρα) είχε χρησιμοποιήσει τη λέξη «κατάρρευση» αντί της παλιότερης «σπάσιμο» […]

Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο - το βίντεο του Πρωθυπουργού και το συλλαλητήριο - η πόλη βρέθηκε ξανά στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Απευθύναμε το ερώτημα σε συγγραφείς, πανεπιστημιακούς, καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες

ντί συνέντευξης Τύπου σκέφτεται μια αυτοσχέδια συναυλία με τη μουσική που έχει γράψει ο Αγγελος Τριανταφύλλου (ο Μιτς της παράστασης). Ομαδική ανάγνωση θα γίνει μία φορά πριν από την πρεμιέρα στις 2 Φεβρουαρίου, καθώς ο σκηνοθέτης δεν εμπιστεύεται, κατά δήλωσή του, την υπερανάλυση του έργου. Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός εισχωρεί για πρώτη φορά στον σκηνικό κόσμο […]

Δημήτρης Ραυτόπουλος, κριτικός λογοτεχνίας Το λάθος του λάθους Λίγα έργα μεταπολεμικών πεζογράφων μας έτυχαν υποδοχής τόσο θερμής –μέχρι αμετροέπειας –όσο «Το λάθος» του Αντώνη Σαμαράκη· από τους λίγους προφήτες που αναγνωρίσθηκαν ζώντες στην εαυτών πατρίδα και ανά τας Ευρώπας: αποκαλυπτικό, λαμπρό, συγκλονιστικό· καινούργιο ρίγος, καθηλώνει· ιδιοφυΐα· από τα καλύτερα της λογοτεχνίας μας… (παραλείπω τα εισαγωγικά, […]

Οταν ανήκεις στη γενιά των σαραντάρηδων κι εργάζεσαι για τις πολιτιστικές σελίδες μιας εφημερίδας, κουβαλάς αναπόφευκτα μια μειονεξία, η οποία ποτέ δεν γίνεται πλεονέκτημα, όπως θέλει ο κανόνας της αυτογνωσίας. Δεν έχεις προλάβει πολλά από τα ιερά τέρατα του ελληνικού θεάτρου και τις παραστάσεις του Θεάτρου Τέχνης, για να αντλήσουμε ένα παράδειγμα από την πρόσφατη […]

Μετά την ανάγνωση μιας βιογραφίας που φέρει την υπογραφή της Ελιζαμπέτ Ρουντινεσκό ένα από τα πρώτα, σχεδόν αυτοματοποιημένα, συμπεράσματα είναι η βαρύτητα που αποκτούν οι υπότιτλοι των έργων. Ο Φρόιντ, εν προκειμένω, βιογραφείται «στην εποχή του και τη δική μας». Ενώ η εξαντλητική βιογραφία του Ζακ Λακάν (που είχε κυκλοφορήσει στα ελληνικά το 2007 από […]