Ζώης Νικόλας

«Oχι, πες μου ποιος δεν είναι Πόντιος εδώ μέσα» ρωτούσε πειρακτικά τον διπλανό του ένας εύθυμος μεσήλικος, χωρίς να περιμένει οπωσδήποτε απάντηση. «Κάμποσοι», θα ήταν μάλλον η σωστή, μιας και το 13ο Πανελλαδικό Φεστιβάλ Ποντιακών Χωρών, η ποντιακή παράδοση γενικά, που το περασμένο Σάββατο το βράδυ είχε την τιμητική της στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, […]

Υπάρχει μια σκηνή στο «Είσαι το ταίρι μου», τη σειρά του Μega, που στις αρχές της νέας χιλιετίας έκανε την ελληνική τηλεόραση να φτουράει κάπως, όπου η Στέλλα και ο Σωτήρης, τα παρ’ ολίγον κουνιαδάκια της ιστορίας, ενώ παραθερίζουν στην Ανδρο, υποχρεώνονται ένα βράδυ, ο μεν απρόθυμα, η δε όχι και τόσο, να βγουν παρέα […]

Εχουν προηγηθεί, μεταξύ άλλων, τα «Ποιήματα – ο Κανόνας» του Κ. Π. Καβάφη, σε μετάφραση Δημήτρη Γιατρομανωλάκη και Γιάννη Τσιώλη, καθώς και οι δύο συλλογές του Οδυσσέα Ελύτη «Τα ελεγεία της οξώπετρας» και «Δυτικά της λύπης», σε απόδοση του Ντέιβιντ Κόνολι. Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ όμως είναι αυτό, εξού και ο εμπλουτισμός της σειράς του «Early Modern […]

Νέες εκδόσεις Από τις θάλασσες του Κόρτο Μαλτέζε ώς τα Εξάρχεια Συμβαίνει και με άλλα εγχώρια φεστιβάλ κόμικς, συμβαίνει, σε ένα βαθμό, και με το περί ου ο λόγος: οι εκδοτικοί οίκοι παρουσιάζουν νέες κυκλοφορίες τους, στις ημέρες της διοργάνωσής του. Σταχυολογώντας στο Athens Con 2017 θα βρει κανείς τη νέα περιπέτεια του Κόρτο Μαλτέζε […]

Οταν η Λένα Παπαληγούρα είδε για πρώτη φορά τον «Γάμο της Μαρίας Μπράουν», μεγαλύτερη εντύπωση της είχε κάνει η ικανότητα του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ να σκιαγραφεί μια ολόκληρη χώρα διηγούμενος μια προσωπική ιστορία: την ιστορία μιας γυναίκας που εν μέσω του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου παντρεύτηκε, την επομένη του γάμου της αποχαιρέτησε τον άντρα της για […]

Μέχρι στιγμής, τις κριτικές για το «Golden House», το τελευταίο μυθιστόρημα του Σαλμάν Ρούσντι, δεν τις λες δα και διθυραμβικές. Κάπου γράφτηκε ότι «κάθε του πρόταση είναι ένα ακροβατικό άλμα πάνω από ένα δίχτυ ασφαλείας που μόνο ο συγγραφέας μπορεί να δει» ή πως στις σελίδες του βιβλίου η περιγραφή της Νέας Υόρκης «μοιάζει με […]

Δεν χρειάζεται να αφήνεται κανείς εύκολα στη λυτρωτική ορμή του πανκ, ούτε και να ορκίζεται στην απελευθερωτική ενέργεια των άνευ ορίων μουσικών αυτοσχεδιασμών, για να καταλάβει ότι ο Ματς Γκούσταφσον μοιάζει να τα ελέγχει αμφότερα, μόνο με τις άκρες των δαχτύλων του. Μια ακρόαση χρειάζεται, και ο Σουηδός θα πείσει και τον πλέον μετριοπαθή ότι […]

Ηταν πραγματικό πρόσωπο ο Πέερ Γκυντ; Ναι, αρκετές πηγές λένε ότι ήταν κι ότι η ζωή του έγινε λαϊκό παραμύθι της Σκανδιναβίας. Το 1867 ο Ερρίκος Ιψεν το διασκεύασε για το θέατρο, αγνοώντας συνειδητά όλες τις σκηνικές συμβάσεις της εποχής, που δύσκολα μπορούσαν να υποστηρίξουν την έκταση, τις εναλλαγές σκηνικών ή το μείγμα ρεαλισμού και […]

Oχι ότι δεν είναι σημείο των μουδιασμένων καιρών, αλλά οι περίφημοι «Δαιμονισμένοι» της Στέγης και κυρίως ο σκηνοθέτης τους μαγνητίζουν τις βαρύγδουπες δημοσιογραφικές εκφράσεις: «μηδενιστές» αλλά και «προφήτες», «τρομοκράτες» αλλά και «αυτόχειρες» οι ήρωες, «ανελέητη εμπειρία» η παράσταση και βεβαίως «αντισυμβατικός» ο Κονσταντίν Μπογκομόλοφ, «ριζοσπαστικός αισθητικά και πολιτικά». Ισως φταίνε εκείνοι οι «Αδελφοί Καραμάζοφ» του […]

Πέρασαν περίπου έξι χρόνια από τότε που ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος άφησε την Αθήνα για να ζήσει στο Βερολίνο λόγω «αυτού του γκρίζου κλίματος». Δεν σχεδίαζε, παρόλη την πείρα του σε τηλεόραση, κινηματογράφο και θέατρο, να εργαστεί εκεί ως ηθοποιός. Συνέβη, όμως, σε παραστάσεις σκηνοθετημένες μεταξύ άλλων από τον Τόρστεν Φίσερ και κάπως έτσι, άμα τη […]

Σε ένα από αυτά εμφανίζεται να διακοσμεί το γραφείο του στα πρότυπα της Καπέλα Σιξτίνα, με τη «Δημιουργία του Αδάμ» όμως να περιλαμβάνει τον ίδιο αντί για τον πρωτόπλαστο. Σε κάποιο άλλο, η λιμουζίνα του εκτοπίζεται από έναν υπερήρωα, ώστε να περάσει ένα βιαστικό ασθενοφόρο. Σε ένα τρίτο, καλείται να αντιμετωπίσει μια παγκόσμια επέλαση ζόμπι, […]

«Μια χώρα τη μαθαίνεις μόνο όταν δεις τις φυλακές της» λέει μία από τις ηρωίδες της «Μαίρης», του τελευταίου μυθιστορήματος του Αρη Φιορέτου. Δεν απευθύνεται μόνο στην ομώνυμη πρωταγωνίστρια, αλλά σε όλες τις γυναίκες που, όπως κι αυτή, βρίσκονται σε ένα ξερονήσι του Αιγαίου για παρόμοιους, ευνόητους λόγους, αλλά με διαφορετική προέλευση. Ειδικά η Μαίρη, […]

Αφροφουτουρισμός είπατε; Τι σημαίνει πάλι αυτό; Μα, το καλλιτεχνικό και εν μέρει πολιτικό εκείνο κίνημα, που από τη δεκαετία του ’90 επισήμως και από δεκαετίες νωρίτερα ατύπως, εκφράζει με τη βοήθεια της επιστημονικής φαντασίας, της μυθολογίας, της φιλοσοφίας, των κόμικς, των εικαστικών, του κινηματογράφου ή της μουσικής, τους υπαρξιακούς και κοινωνικούς προβληματισμούς της αφρικανικής διασποράς, […]

Αν ρωτήσει κανείς τη Λήδα Πρωτοψάλτη πώς αισθάνεται που φέτος επιστρέφει στο Θέατρο Τέχνης έχοντας στο μεταξύ διανύσει εξήντα χρόνια από την πρώτη φορά που πέρασε την πόρτα του, θα θυμηθεί εικόνες και στιγμιότυπα: την ημέρα που έδωσε εξετάσεις στη Δραματική Σχολή του ενώ ήταν μόλις 17 χρονών ή εκείνη που ο Κάρολος Κουν τής […]

Πριν καλά καλά ολοκληρωθεί η πρώτη προεδρική θητεία του, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα έχει κυβερνήσει την Τουρκία περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον ηγέτη της. Από την άνοδό του στην εξουσία –το 2003 ως πρωθυπουργός –μέχρι σήμερα έχει αναμετρηθεί, αιματηρές διαδηλώσεις πολιτών εναντίον του, αποκαλύψεις διαφθοράς συνεργατών του, μια απόπειρα πραξικοπήματος και κρίσεις σε διμερείς σχέσεις. […]

Η παράσταση στην οποία συμπρωταγωνιστεί, βασισμένη στην περίφημη, ομώνυμη ταινία του 1962, παρακολουθεί την Μπέιμπι Τζέιν και την Μπλανς: δύο ξεπεσμένες ηθοποιούς που, από παιδί-θαύμα η μία και από μεγάλη σταρ των χολιγουντιανών μελό η άλλη, πλέον, καθηλωμένες η πρώτη στο παρελθόν και η δεύτερη σε αναπηρικό καροτσάκι, ζούνε μαζί, περνώντας τις μέρες τους κυριολεκτικά […]

Σε κάποιες διαβάζεις το θέμα τους και η περιέργεια χτυπάει κόκκινο. Αλλες τις είχες σταμπάρει σε προγράμματα εγχώριων κινηματογραφικών φεστιβάλ, τις έχασες όμως λόγω sold out. Και μερικές ακόμα σε «τραβάνε» μόνο και μόνο λόγω προσωπικού γούστου. Τα έχει αυτά το IN-EDIT, το μεγαλύτερο φεστιβάλ μουσικών ντοκιμαντέρ στον κόσμο, γι’ αυτό και από το 2003 […]

Δεν είναι εύκολο να περιγράψεις το μέγεθος ή την κυρίαρχη τάση μιας διοργάνωσης τόσο αχανούς όσο η Διεθνής Εκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης. Μπορείς να πεις για την απόσταση που χωρίζει την κεντρική είσοδο, φιλόξενη για παλαιοβιβλιοπώλες με κιτρινισμένες εκδόσεις του Βιργιλίου, από τον απώτατο χώρο της έκθεσης, όπου στεγάζονταν οι καλύτερα ενημερωμένοι λογοτεχνικοί ατζέντηδες. Ή […]

Πρωτανέβηκε την περασμένη άνοιξη και πήρε παράταση για την τρέχουσα σεζόν: καθόλου άσχημα για μια παράσταση βασισμένη στο βιβλίο ενός ιδιοσυγκρασιακού και ευαίσθητου, ανεπιτήδευτου και σχολαστικού, αλλά ουδέποτε διασκευασμένου στο ελληνικό θέατρο, αμερικανού συγγραφέα. Στις «Σύντομες συνεντεύξεις με απαίσιους άνδρες» του Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας, η Ζωή Μυλωνά σκηνοθετεί και παίζει μαζί με τη Σταυρούλα Κοντοπούλου, […]

Ακριβώς είκοσι χρόνια έχουν περάσει από εκείνο το πολυσυζητημένο «Shopping and Fucking» στο Θέατρο του Νότου. Και στο διάστημα που ακολούθησε, ο εκ των πρωταγωνιστών του Αργύρης Ξάφης, απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου, όχι μόνο βρέθηκε στον στενό πυρήνα του Αμόρε, όχι μόνο τιμήθηκε με Βραβείο Χορν (για το «Στρίψιμο της βίδας» το […]

Ξεκίνησε ως υποσχόμενος ποδοσφαιριστής, συνέχισε ως δυσαρεστημένος από τη δουλειά του χρηματιστής, ενώ και το πέρασμά του από τη μουσική, παραλίγο να τον ανεβάσει στα ύψη των ροκ σταρ. Ηταν όμως ένα ταξίδι προς το Σίδνεϊ, που αποκάλυψε στον Γιου Νέσμπο την πραγματική του κλίση. Ηταν σε εκείνες τις τριάντα ώρες που ο γιος δύο […]

Εν αρχή ήταν το «Ταμ Ταμ» και η «Κολούμπρα», το «Μαμούθ» και η «Βαβέλ» ή το «Παρά Πέντε». Σειρά είχε το «9» και το «mov.». Εκείνες όμως ήταν πολύ διαφορετικές εποχές: ειδικά η «Βαβέλ» κυκλοφορούσε σε μια περίοδο χωρίς διαδικτυακές ευκολίες, χωρίς πολλούς έλληνες δημιουργούς κόμικς και με ολόκληρη σχεδόν την underground κουλτούρα στις πλάτες […]

Ποια θέματα καταγράφουν και ποια γλώσσα χρησιμοποιούν τα καλύτερα σύγχρονα αμερικανικά ντοκιμαντέρ; Ποιος είναι, για έναν σκηνοθέτη ταινιών τεκμηρίωσης, ο δικαιότερος τρόπος να αφηγηθεί τις ζωές των πρωταγωνιστών του; Ιδού ορισμένα ερωτήματα που απασχολούν τις προβολές και τα εργαστήρια του American Film Showcase, του αφιερώματος στα ντοκιμαντέρ από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, που διοργανώνει […]

Κάποτε απευθυνόταν σε ένα πιο εξειδικευμένο κοινό. Σήμερα, όμως, ταινίες όπως το «Blade Runner 2049» κερδίζουν ολοένα και περισσότερους θεατές, ενώ θεσμοί περίβλεπτοι όπως το Νομπέλ Λογοτεχνίας τιμούν συγγραφείς –ο λόγος για τον Καζούο Ισιγκούρο –που έχουν κάνει περάσματα από την επικράτειά της. Πώς λοιπόν το genre της επιστημονικής φαντασίας κατόρθωσε να γίνει τόσο αποδεκτό; […]

Η εντεινόμενη παρουσία του στο εξωτερικό γίνεται αντιληπτή με μια ματιά στον κατάλογο των μεταφράσεων την περίοδο 2016-2017: σαράντα έλληνες συγγραφείς είδαν τα έργα τους στα ράφια πολλών εντός και εκτός Ευρώπης βιβλιοπωλείων. Χώρια που πέντε ανθολογίες ποιημάτων και δοκιμίων για την «Ελλάδα της κρίσης» κυκλοφόρησαν και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού. Διόλου παράξενο λοιπόν […]

Υπάρχουν μερικά βιντεοκλίπ, που συζητιούνται για τα χλιδάτα σκηνικά τους ή τους διάσημους πρωταγωνιστές τους. Υπάρχουν κάποια άλλα, σχολιασμένα μάλλον για τα μπόλικα «χτυπήματά» τους στο youtube. Κι είναι και ορισμένα ακόμα, που μια ιστορία έχουν να πουν και τη λένε καλά: για ένα κορίτσι στο Ναύπλιο, που βιαστικό καθώς είναι, ξεχνάει το φουλάρι του […]

Το διαισθανόσουν –εντάξει, το υπέθετες –ακόμα και αν παρακολουθούσες τα αποτελέσματα από την ασφάλεια της ζωντανής διαδικτυακής σύνδεσης: η φετινή απονομή του βραβείου Νομπέλ Λογοτεχνίας έμοιαζε προορισμένη να συγκριθεί με την εν πολλοίς αμφιλεγόμενη, περσινή επιλογή του Μπομπ Ντίλαν. Κι όταν χθες, στις δύο το μεσημέρι, η γραμματέας της Σουηδικής Ακαδημίας Επιστημών Σάρα Ντάνιους εξήλθε […]

Μια ιδέα για το περιεχόμενό της μπορούσες να πάρεις από τη θεματική της, αναγραμμένη σε αφίσες και σε διαφημιστικά πανό, διάσπαρτα στην πόλη και στους τόπους διεξαγωγής της: η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης, δέκα χρόνια μετά το ντεμπούτο της, καταπιάνεται στην έκτη διοργάνωσή της με τις «Φαντασιακές εστίες». «Η εστία που χάνουμε, το σπίτι […]

ΘΕΑΤΡΟ Δημήτρης Καταλειφός, ηθοποιός Σταύρος Ξενίδης και Μαργαρίτα Λαμπρινού Υποτιμημένοι για μένα ήταν οι δύο ηθοποιοί, ο Σταύρος Ξενίδης και η Μαργαρίτα Λαμπρινού. Ηταν μάλιστα και στη ζωή ζευγάρι. Ηταν δύο ηθοποιοί με μεγάλη φινέτσα και λεπτότητα, αλλά επειδή η εποχή αυτή ειδικά στον κινηματογράφο ήταν πιο εξωστρεφής, δεν τους ανέδειξαν όσο τους άξιζε. Τη […]

Οι πρώτες, αντικρουόμενες πληροφορίες επέτρεπαν τις αμφιβολίες. Μέχρι που η είδηση επιβεβαιώθηκε: «Ανακοινώνουμε με θλίψη τον θάνατο του πατέρα, αδελφού, συζύγου και φίλου μας Τομ Πέτι. Υπέστη καρδιακή ανακοπή στο σπίτι του στο Μαλιμπού τα ξημερώματα της Δευτέρας, μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, χωρίς όμως να μπορέσει να ανανήψει» δήλωνε ο μάνατζέρ του Τόνι Δημητριάδης. Και αμέσως […]

Δεν είναι να απορεί κανείς που τα αινίγματα και οι γρίφοι για το «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» συνεχίζονται 104 χρόνια μετά την έκδοση του επικού έργου. Στο τελευταίο από αυτά, δύο ρωσίδες μουσικοί έβαλαν στο μικροσκόπιο τη μουσική που συνεπήρε τον Σαρλ Σουάν σε μια από τις δεξιώσεις που περιγράφει ο Προυστ στο βιβλίο. Αυτό […]

Ενα από τα επιτεύγματα που του έχουν αποδοθεί είναι ο «συνδυασμός της κινεζικής παράδοσης με τον δυτικό μοντερνισμό». Τα διεθνή βραβεία και οι συμμετοχές σε μεγάλες λογοτεχνικές διοργανώσεις δεν λείπουν από το βιογραφικό του, ενώ φέρεται να έχει βρεθεί υποψήφιος και για το Νομπέλ Λογοτεχνίας. Κι όμως, ο Γιανγκ Λιαν δεν έχει εκδοτική παρουσία σε […]

Ξεκίνησε με ένα τραγούδι για «της ψυχής τα πέλαγα». Συνεχίστηκε με τον στίχο του Σεφέρη «κι όμως πρέπει να λογαριάσουμε πώς προχωρούμε (…) κι όμως πρέπει να λογαριάσουμε κατά πού προχωρούμε». Κατόπιν μοιράστηκε τυπωμένο σε ένα σχολικό τετράδιο και κάπως έτσι το πρόγραμμα παραστάσεων του Θεάτρου Τέχνης Κάρολος Κουν, 75 χρόνια μετά την ίδρυσή του, […]

Στην Ελλάδα τον γνωρίσαμε μέσα από τις σκηνοθεσίες του στο «Λεωφορείον Ο Πόθος» του Τενεσί Ουίλιαμς και στο «Εγκλημα και τιμωρία» του Ντοστογέφσκι. Στο κρατικό Kote Marjanishvili της Τιφλίδας που διευθύνει, οι περισσότερες παραστάσεις προέρχονται επίσης από το κλασικό ρεπερτόριο. Ακόμα και στο Υπόγειο Θέατρο, το πρώτο ανεξάρτητο θέατρο της Γεωργίας που ο ίδιος ίδρυσε […]

Δεν συνηθίζει, λέει, να σκηνοθετεί δύο έργα μαζί. Προτιμά να ανεβάζει μία με δύο παραστάσεις τον χρόνο, φροντίζοντας ενδιαμέσως να έχει κάποιους μήνες για προετοιμασία ή «αποθεραπεία». Αυτή τη φορά ωστόσο, οι περιστάσεις είναι ειδικές. Από τη μια, η «Αλκηστη» του Ευριπίδη, που τον Ιούλιο παρουσιάστηκε στην Επίδαυρο, χρειάζεται πρόβες «προσαρμογής» για το νέο της […]