Θέμελης Πέτρος

Ενας νέος τόμος του Αρχείου Θηραϊκών Μελετών - Συλλογή Δημήτρη Τσίτουρα ανοίγει προοπτικές στην έρευνα για το νησί

Ο ευεργετισμός, γνωστός και ως γενναιοδωρία ή φιλανθρωπία, αναφέρεται στην πρακτική εύπορων πολιτών της ελίτ να παρέχουν δημόσια οφέλη ή να χρηματοδοτούν διάφορα έργα προς όφελος των κοινοτήτων ή των κοινωνιών τους. Η έννοια του ευεργετισμού υπήρχε από την αρχαιότητα και συνεχίζει να ασκείται με διάφορες μορφές ως σήμερα. Ο ευεργετισμός ήταν εξέχων στις αρχαίες […]

Ενα πήλινο αγγείο του 725/700 π.Χ. που οι αρχαιολόγοι ονομάζουν κοτύλη (το σχήμα θυμίζει ποτήρι με λαβές) ήλθε στο φως στο νησί Ισχια, τις Πιθηκούσες της αρχαιότητας στον κόλπο της Νάπολης. Είναι γνωστό ως «ποτήρι του Νέστορα», φέρει γύρω στην κοιλιά μια έμμετρη επιγραφή, χαραγμένη προς τα αριστερά σε αλφάβητο ευβοϊκό. Εχει ως εξής σε […]

Εχω την τιμή να συγκαταλέγομαι στα μέλη της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως (ΕΣΜΑ), οργάνου διαφόρων ειδικοτήτων, με πρόεδρο τον εκλιπόντα διακεκριμένο καθηγητή Χαράλαμπο Μπούρα και πρόσφατα τον διάσημο αρχιτέκτονα καθηγητή και ακαδημαϊκό Μανόλη Κορρέ. Η ΕΣΜΑ εισηγείται στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) του υπουργείου Πολιτισμού, ύστερα από συζήτηση και ψηφοφορία, την έγκριση ή απόρριψη μελετών […]

Το παραμύθι είτε ως απλό κείμενο είτε ως εικονογραφημένο κόμικ είναι μια σύντομη ιστορία με ενσωματωμένο το έθος που μπορεί να εκφραστεί ρητά στο τέλος της ιστορίας ως αξιωματική αρχή. Στο τρυφερό παραμύθι της ΔΕΥΑ – Μεσσήνης με εμπνευσμένο σενάριο και ελκυστική «γαλάζια» εικονογράφηση του ταλαντούχου καλλιτέχνη Φώτη Φωτίου, εκφράζεται ξεκάθαρα στο τέλος από τον […]

Το ταξίδι των αρχαιολόγων από τη διάλυση (των λιθοσωρών) στην ανασύνθεση της χαμένης στον χρόνο μορφής των μνημείων, την αποκατάσταση και την ανάδειξή τους

Οι αρχαιολόγοι του σήμερα ως ιστορικά και κοινωνικά ευαισθητοποιημένοι ερευνητές θεραπεύουν μια Αρχαιολογία πλησιέστερη στις θετικές επιστήμες, μια Αρχαιολογία που υπογραμμίζει την κοινωνικο-πολιτική συνάφεια με το παρόν

Χάρη στις έρευνες που διενεργούνται εδώ και πολλά χρόνια στην Κύμη της Αιολίδας, η οποία μετονομάστηκε σε Καισάρεια στα χρόνια της επανίδρυσής της από τον αυτοκράτορα Τιβέριο, έχει έλθει μεταξύ άλλων στο φως ένας σημαντικός ναός του 4ου αι. π.Χ., αφιερωμένος αρχικά στη λατρεία της Κυβέλης – Αρτέμιδας και σε συνέχεια της Αφροδίτης και της […]

Ο καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης Δημήτριος Παντερμαλής αποφάσισε να εγκαταλείψει τον κόσμο των θνητών, να γίνει πάρεδρος των αθανάτων. Ο άνθρωπος που έφερε στο φως το Δίον, την ιερή πόλη των Μακεδόνων, την αγάπησε ως Μακεδών ο ίδιος, της έδωσε μεγάλο μέρος της ψυχής του, τη μελέτησε, την έκανε παγκόσμια γνωστή και […]

Το κομμάτι της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς μας αναδεικνύει τις μοναδικές χειροποίητες κατασκευές σε έργα τέχνης, σε μνημεία που ζητούν σήμερα απεγνωσμένα την προστασία μας

Η πολιτισμική αντίσταση των κατοίκων της αρχαίας Μεσσηνίας κατά τη διάρκεια των αιώνων της λακωνικής κατοχής και ο ήρωάς τους Αριστομένης

Ο κινηματογράφος Αίγλη της αγαπημένης μου Θεσσαλονίκης, όπου βρισκόμουν συχνά για να απολαύσω τις θρυλικές αμερικανικές ταινίες του ’50 και του ’60, είχε θολωτή οροφή χρωματισμένη στο γαλάζιο του ουρανού με πολλά χρυσά αστεράκια. Η ζέστη μέσα ήταν αφόρητη, τα ντουβάρια έσταζαν νερό (τα καλοκαίρια λειτουργούσε ευτυχώς υπαίθριο τμήμα) λόγω πολυκοσμίας και έλλειψης εξαερισμού φυσικά, […]

Υπήρξα δυστυχώς καπνιστής από τα γυμνασιακά μου χρόνια ως την έβδομη αν θυμάμαι καλά δεκαετία του βίου μου. Εχω δοκιμάσει όλες τις μάρκες, άφιλτρα βαριά, μυρωδάτα, ελληνικά κυρίως αλλά και ξένα, βαριά και ελαφρά, τσιγάρα με φίλτρο ακόμα και στριφτά με τσιγαρόχαρτα. Το τετράγωνο πλακέ πακέτο των είκοσι σιγαρέτων, κατασκευασμένο από σκληρό χαρτόνι με ζωγραφισμένη […]

Ο Μένανδρος ο Κηφισιεύς (342/1-291/90 π.Χ.), κύριος εκπρόσωπος της Νέας Κωμωδίας, είχε συγγράψει δεκάδες δημοφιλείς κωμωδίες, εκατόν οκτώ σύμφωνα με φιλολογικές πηγές, οι οποίες ανέβαιναν συχνά στα θέατρα του ελληνόφωνου κόσμου των ελληνιστικών και των ρωμαϊκών χρόνων. Το θεματολόγιό του έχει στο επίκεντρο τον μέσο άνθρωπο της εποχής με τα μικροπάθη και τις μικροαδυναμίες του, […]

Οι σύγχρονες μέθοδοι προπαγάνδας που βιώνουμε καθημερινά επιβάλλουν δεσμευτικούς τρόπους συμπεριφοράς, επαναλαμβάνοντας – συνεχώς και εξοργιστικά – ερεθίσματα συνυφασμένα με συναισθηματικές ανταμοιβές Ή τιμωρίες

Οι σεισμοί και τα ακραία γενικώς φυσικά φαινόμενα, οι «βάρβαροι» εισβολές και οι συνεχείς κάθοδοι δεν προκαλούν την κατάρρευση των αυτοκρατοριών, των κρατών και των αστικών τους κέντρων, αποτελούν απλώς μοιραία επακόλουθα μιας προηγηθείσας οικονομικής κατάρρευσης των σύνθετων κοινωνιών. Οι «βάρβαροι» εισβολείς αποτρέπονται και οι φυσικές καταστροφές οδηγούν στην επισκευή ή την οικοδόμηση ισχυρότερων και […]

Σύμφωνα με τον Πλίνιο τον Νεότερο (61-113 μ.Χ.), κάνουμε ταξίδια και διασχίζουμε τις θάλασσες, παρά τους κινδύνους, αναζητώντας αυτά που απαξιούμε να κοιτάξουμε όταν είναι μπροστά στα μάτια μας (2.17 και 5.6). Το ίδιο ακριβώς ισχύει και σήμερα, οι κάτοικοι του δυτικού κόσμου, μέσης γενικώς ηλικίας, συμπεριλαμβανομένων φυσικά των Νεοελλήνων, ταξιδεύουν σε εξωτικές κατά κανόνα […]

Τα νησιά του Αιγαίου ως τόπος εξορίας ανεπιθύμητων πολιτικών αντιπάλων ή μελών της αριστοκρατίας στα ρωμαϊκά αυτοκρατορικά χρόνια

Μαθήματα από το έργο «Τα εις εαυτόν» του ρωμαίου φιλόσοφου αυτοκράτορα για την επόμενη μέρα των καταστροφικών πυρκαγιών

Από τα άτια της μυθολογίας, των ομηρικών επών και των αρχαίων τεχνών, σε εκείνα που ήρθαν αντιμέτωπα με τη μεγάλη φωτιά στην Πάρνηθα

Τις τελευταίες δεκαετίες, μουσικολόγοι και μουσικοί ανά τον κόσμο προσπαθούν να μεταγράψουν και να αποδώσουν τους ήχους και τη μελωδία των σωζόμενων αρχαίων αποσπασμάτων

Διαισθάνομαι ότι οι πολιτικοί μας άρχισαν να κατανοούν ότι έχουμε χορτάσει από υποσχέσεις και λόγια και αναμένουμε έργα, ας ακολουθήσουν λοιπόν και στην περίπτωση αυτή τον σοφό Δημόκριτο (B 145) που  είχε από τον 5ο π.X. αιώνα διαγνώσει ότι «λόγος έργου σκιή», ότι δηλαδή τα λόγια είναι απλώς σκιά των έργων ούτε καν μακέτες. Kαι […]

Η διαχείριση των οικονομικών ως παράγοντας πλούτου και πολιτιστικής ακμής από την αρχαιότητα ως την Ελληνική Επανάσταση

Το δημοφιλέστερο αρχαίο μουσικό κείμενο, που εντοπίστηκε το 2013 στο Εθνικό Μουσείο της Δανίας και διεκδικούν σήμερα οι τουρκικές αρχές ως προϊόν αρχαιοκαπηλίας

Η ιδανική αρχιτεκτονική μιας πόλης με βάση τα αρχαία πρότυπα της Ρόδου, της Μεσσήνης και της Αλεξάνδρειας σε σύγκριση με την αυθαίρετη, χαώδη και ανεξέλεγκτη δόμηση της νεοελληνικής κοινωνίας

Από τη Γλαυκώπιδα Αθηνά έως την Παναγιά την Αθηνιώτισσα και από τα κανόνια του Μοροζίνι και τις λεηλασίες του Ελγιν έως τις φθορές από τη γερμανική κατοχή και τα Δεκεμβριανά