Ανδριανόπουλος Ανδρέας

Η κυβέρνηση Μπάιντεν στις Ηνωμένες Πολιτείες δείχνει να παραπαίει. Δείχνει να οδηγείται σε αδιέξοδα, από τα οποία δεν υπάρχει εύκολος δρόμος διαφυγής. Αυτό δεν σημαίνει πως το εκλογικό σώμα που τον στήριξε αναπολεί τον πρώην πρόεδρο Τραμπ. Αλλά οι αδυναμίες της πολιτικής του και η απουσία κάποιου στιβαρού χεριού που να κατευθύνει τις κυβερνητικές αποφάσεις […]

Συμβαίνουν περίεργα πράγματα τελευταία στη χώρα. Ενώ ακούγονται σοβαρές φωνές που θέτουν πολύ κρίσιμα ζητήματα και προβληματισμούς, είτε αποσιωπούνται είτε γίνεται προσπάθεια να απαξιωθούν. Προ ημερών το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦΙΜ), το οποίο, παρεμπιπτόντως, κάνει πολύ σοβαρή δουλειά, διοργάνωσε διαδικτυακή συζήτηση για το νέο αγγλόφωνο βιβλίο των οικονομολόγων Πελαγίδη και Μητσόπουλου για τα προβλήματα και […]

Οταν πριν από χρόνια έγραφα ένα βιβλίο για τις μελλοντικές προοπτικές της ανθρώπινης κοινωνίας («Μετά το μέλλον») και έκανα αναφορά στην Εικονική Πραγματικότητα (Virtual Reality) και στην Τεχνητή Νοημοσύνη (Artificial Intelligence), φίλοι και σχολιαστές με κατηγορούσαν για ονειροπόληση και ταξίδι στα σύννεφα της φαντασίας. Μάταια εξηγούσα πως σε ταξίδια μου, κυρίως στις ΗΠΑ και στην […]

Πριν από λίγες εβδομάδες έγινε στο Κέντρο Επιστημόνων Woodrow Wilson της Ουάσιγκτον, και στο πλαίσιο του Ινστιτούτου Kennan για τον Πρώην Σοβιετικό Χώρο, η παρουσίαση ενός καινούργιου σημαντικού βιβλίου. Το «Putin’s Labor Dilemma» του Stephen Crowley διερευνά τον φόβο των εργατικών αντιδράσεων που έχει πολύ συχνά εμποδίσει την υιοθέτηση πολλών σημαντικών αποφάσεων που θα οδηγούσαν […]

Από την τελευταία φορά που αναφέρθηκα σε βιβλία έχει περάσει πάνω από ένας χρόνος. Στο ενδιάμεσο διάστημα έχουν μεσολαβήσει μια μεγάλη περίοδος καραντίνας και ένα ολόκληρο καλοκαίρι. Εχουν έτσι υπάρξει πολλές ενδιαφέρουσες εκδόσεις, σε κάποιες από τις οποίες αξίζει να αναφερθούμε. Δεν μπορώ να κρύψω την προτίμησή μου για τις ιστορικές πραγματείες και τα ιστορικά […]

Δεν χωράει αμφιβολία πως η Ρωσία είναι μια μεγάλη πολιτική και στρατιωτική δύναμη. Βρίσκεται όμως σήμερα ανάμεσα στις υπερδυνάμεις μετά την παρακμή που ακολούθησε τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης και τον απότομο μετασχηματισμό της σε μια σύγχρονη τυπικά Δημοκρατία και οικονομία της αγοράς; Οι συζητήσεις δίνουν και παίρνουν με βάση τις συμπάθειες των αναλυτών απέναντι […]

Οταν ένα βιβλίο χαράζει δρόμους για την εποχή του, η σκέψη του συγγραφέα του παραμένει πάντα επίκαιρη κι ενδιαφέρουσα για την εξήγηση των γεγονότων που ακολούθησαν και που έρχονται. Οταν βγήκε το 1992 το βιβλίο του Φράνσις Φουκουγιάμα «Το τέλος της Ιστορίας και ο τελευταίος άνθρωπος» (εκδ. Λιβάνη), ο κόσμος ξαφνικά συνειδητοποίησε πως η φιλελεύθερη […]

Aπό σκονισμένη γειτονιά της πρώην Σοβιετικής Ενωσης η Κεντρική Ασία μετατρέπεται βαθμιαία σε κρίσιμο παράγοντα διεθνών εξελίξεων και της παγκόσμιας ειρήνης. Δύο κυρίως παράγοντες έχουν συμβάλει στις εξελίξεις αυτές. Ο ένας είναι η ροή των γεγονότων στο Αφγανιστάν. Κι ο άλλος η στροφή του ενδιαφέροντος των ΗΠΑ προς την Κίνα. Και στις δύο περιπτώσεις η […]

O πατριάρχης της οθωμανικής δυναστείας Οσμάν (εξ ου και οι Οθωμανοί αποκαλούνταν κατά καιρούς Οσμανλήδες) είχε, σύμφωνα με τον θρύλο, δει ένα όνειρο που του έδειχνε πως θα γινόταν κυρίαρχος του κόσμου. Από το όνειρο όμως του Οσμάν μέχρι και την κατάλυση, πολλούς αιώνες αργότερα, του Χαλιφάτου ξεδιπλώνεται ολόκληρη η διαδρομή του οράματος της παγκόσμιας […]

Στη Γαλλία η δημοκρατία έχει βαθιές ιστορικές ρίζες. Και η δημόσια σφαίρα έχει από πολύ παλιά αποτινάξει κάθε ίχνος κληρικισμού. Η θρησκεία έχει ήδη, από την εποχή του τέλους των ευρωπαϊκών θρησκευτικών πολέμων, της ειρήνης της Βεστφαλίας και την εμφάνιση λίγο αργότερα του εθνικισμού και του Ναπολέοντα Βοναπάρτη, εγκαταλείψει το προσκήνιο της πολιτικής. Στη Γαλλία […]

Διάφορα γεγονότα στη ζωή οδηγούν σε περίεργους συνειρμούς και σε έλλειψη συνοχής και σταθερότητας. Σκεφθείτε λ.χ. δύο γιατρούς στην ίδια πόλη να κάνουν διαφορετική διάγνωση σε ασθενείς που τους έχουν επισκεφθεί με τα ίδια συμπτώματα. Ή δύο δικαστές στο ίδιο δικαστήριο και στην ίδια πόλη, να εκδίδουν διαφορετικές ετυμηγορίες για τα ίδια πάνω-κάτω εγκλήματα. Επίσης […]

Πάλι η συζήτηση έχει στραφεί στην πράσινη ενέργεια και στην πράσινη ανάπτυξη. Παρά τα φαινόμενα που δείχνουν τις καταστροφικές επιπτώσεις αυτών των επιλογών. Η εκτόξευση προς τα πάνω των τιμών του ηλεκτρισμού, είτε λόγω αύξησης των τιμών του αερίου και του πετρελαίου είτε λόγω στενότητας στην παραγωγή τους (λόγω προβλημάτων στη Ρωσία, πολύ ψυχρού χειμώνα, […]

Η παγκόσμια πολιτική αρχιτεκτονική αλλάζει με ριζοσπαστικούς ρυθμούς. Ο τρόπος που εγκαταλείφθηκε το Αφγανιστάν από τους Αμερικανούς, και τη συνακόλουθη πανικόβλητη αποχώρηση όλων των υπόλοιπων Δυτικών, ακολούθησε  η αναπάντεχη δημιουργία της AUKUS μεταξύ Αυστραλίας, Βρετανίας και ΗΠΑ, με στόχο την κυριαρχία στην Απω Ανατολή και στον Ειρηνικό. Κι όλα αυτά δίχως την παραμικρή διαβούλευση των […]

Για πολλούς ο ρόλος της θρησκείας στην ανάπτυξη και εξέλιξη των διαφορετικών οικονομικών συστημάτων είναι ασήμαντος. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε πως η θρησκεία χτίζει γύρω της ένα σύστημα ηθικών και κοινωνικών αξιών που καθορίζουν συμπεριφορές καθώς και την αντίληψη των ανθρώπων για το μέλλον και για την πορεία του κόσμου. Στο πλαίσιο αυτό ο […]

Η δυναμική Ελεάνορ της Ακουιτάνης έμεινε στην Ιστορία όχι λόγω της αδάμαστης ζωής και προσωπικότητάς της, αλλά επειδή υπήρξε σύζυγος και μητέρα τεσσάρων βασιλέων. Ο Λουδοβίκος της Γαλλίας και ο Ερρίκος Β’ της Αγγλίας και κύριος της Νορμανδίας, του Ανζού και της Βρεττάνης υπήρξαν άνδρες της. Ενώ ο Ριχάρδος Α’ (ο Λεοντόκαρδος) και ο Ιωάννης […]

Για πολλά χρόνια όλοι επιθυμούσαν να έχουν κοινωνίες πολυπολιτιστικές. Πολλές πόλεις εξασφάλιζαν τον θαυμασμό λόγω του πολύμορφου πληθυσμού τους. Τα περισσότερα πανεπιστήμια στη Δύση πάσχιζαν να διαλέξουν φοιτητές που θα εξασφάλιζαν πολυπολιτιστικές εμπειρίες. Οι μεγάλες επιχειρήσεις προσπαθούσαν να αποδείξουν πως επέλεγαν εργαζόμενους με στόχο τη δημιουργία ενός πολυπολιτιστικού υπαλληλικού δυναμικού. Η ανθρώπινη πολυποικιλότητα συνιστούσε κοινωνικό […]

Ο δημόσιος διάλογος πλημμυρίζει, με την πρώτη αφορμή από πλευράς Ακρας Δεξιάς, με καταγγελίες του είδους «εκκολάπτεται το αβγό του φιδιού», «ο φασισμός σηκώνει και πάλι κεφάλι», «δεν αρκεί η φυλακή για την εξάλειψη της φασιστικής συμμορίας» κ.ά. Κυριαρχεί εντούτοις απόλυτη σιωπή όταν πολλαπλασιάζονται οι προκλήσεις κατά της δημοκρατικής τάξης και των θεσμών του φιλελεύθερου […]

Παρατηρούνται τελευταία φαινόμενα που προκαλούν ανησυχία και αναστάτωση. Πολλών προϊόντων οι τιμές ανεβαίνουν στα ύψη με αποτέλεσμα να σημειώνονται ελλείψεις στην αγορά (μεταξύ άλλων οι εισαγωγείς δεν εφοδιάζονται με προϊόντα των οποίων το κόστος γίνεται απαγορευτικό ή κάποιοι παραγωγοί απέχουν από την κατασκευή και την προώθησή τους στην κατανάλωση). Στις περισσότερες περιπτώσεις το πρόβλημα ξεκινά […]

Κάτι δεν πάει καλά με τις αξίες και τις πρακτικές των φιλελεύθερων δυτικών κοινωνιών. Αυτό που κυριαρχούσε για χρόνια στις ιδέες και στο περιεχόμενό τους ήταν η ενθάρρυνση των συζητήσεων, η προώθηση αντίθετων απόψεων ώστε από τη ζύμωση και τη δοκιμασία αντιτιθέμενων τοποθετήσεων και επιχειρημάτων να σχηματίζονται συμπεράσματα πάνω στα οποία χτιζόταν η πρόοδος. Οι […]

Το καθεστώς της Ρωσικής Ομοσπονδίας βρίσκεται πάντοτε κάτω από το διερευνητικό μάτι δυτικών επιστημόνων που ψάχνουν να εντοπίσουν ιδιαιτερότητες και περιφρόνηση δημοκρατικών διαδικασιών και δυτικών αντιλήψεων περί ελεύθερων εκλογών και έλλειψης κινήσεων διαμαρτυρίας. Εν τούτοις η πραγματικότητα διαφέρει πολύ από τις κυρίαρχες εντυπώσεις. Οχι βέβαια πως η Ρωσία αποτελεί κάποιο μοντέλο δημοκρατίας και σεβασμού των […]

Για την κυριαρχία του ορθού λόγου είναι απαραίτητη η διατύπωση επιχειρημάτων και αντεπιχειρημάτων αντί για αφορισμούς και κατηγορηματικές τοποθετήσεις. Κάθε επιχείρημα οφείλει να έχει ισχυρά και αδύνατα σημεία, που αυτός που τα διατυπώνει να τα γνωρίζει και να τα έχει μελετήσει. Κι αφού τα ζυγίσει να συνθέσει ένα πειστικό συμπέρασμα. Η επιχειρηματολογία αποτελεί στην ουσία […]

Η ελληνική κοινωνία έχει εξοικειωθεί πλέον αρκετά με το Ισλάμ. Ειδήσεις από όλο τον κόσμο για βιαιότητες, συγκρούσεις, επαναστάσεις και καταλήψεις εξουσίας συχνότατα κατακλύζουν τις οθόνες των τηλεοράσεων και τη θεματολογία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Το σαλόνι μας γεμίζει από περιγραφές, αιματηρών συχνά, ανταλλαγών επιθετικών ενεργειών, ενώ αραβικές λέξεις, συνήθεις στην ισλαμική θρησκεία, έχουν γίνει […]

Σύμφωνα με έκθεση, λέγεται, κρατικών υπηρεσιών γύρω στα 2 εκατομμύρια Αφγανοί θα βρεθούν στα ελληνικά σύνορα με την Τουρκία. Και λοιπόν; Γιατί κάτι τέτοιο θα πρέπει να ανησυχεί την Ελλάδα; Εχουν αυτοί οι άνθρωποι κάποιο κατοχυρωμένο δικαίωμα να μπουν στη χώρα; Εχει η χώρα κάποια υποχρέωση να ανοίξει τα σύνορά της και να τους φροντίσει; […]

Παρατηρείται τελευταία μια αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος των διεθνών πνευματικών κύκλων για την Υδρα. Με αφορμή την αποκάλυψη της αγάπης που έτρεφε για το νησί ο παγκοσμίου φήμης καναδός συνθέτης, τραγουδιστής και ποιητής Λέοναρντ Κοέν και τα χρόνια που πέρασε εκεί δημιουργώντας μερικές από τις γνωστότερες συνθέσεις του, πολλοί συγγραφείς επικεντρώνονται στην εκεί ζωή του (βλ. […]

Η τεχνολογία πλέον κυριαρχεί στη ζωή μας. Και είναι φυσικό να δημιουργούνται καινούργια προβλήματα άγνωστα κατά το παρελθόν. Το κυριότερο ζήτημα είναι πως η τεχνολογία αλλάζει ριζικά το επιχειρηματικό και γενικότερα το οικονομικό περιβάλλον καθιστώντας ιδιαίτερα δύσκολη την άσκηση ελέγχου από το Δημόσιο. Συνακόλουθα, οι κρατικές αρχές αισθάνονται ευάλωτες, ψυχανεμίζονται πως δεν είναι εύκολο πλέον […]

Ο παλιός μου συνάδελφος στο Woodrow Wilson Center της Ουάσιγκτον και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Hull της Αγγλίας (επικεφαλής της Ομάδας Ερευνών για τη Μέση Ανατολή) Raphael Cohen-Almagor, μόλις εξέδωσε ένα καινούργιο βιβλίο που έχει προκαλέσει αρκετό θόρυβο. Σ’ αυτό («Just, Reasonable, Mulruculturalism», 2021 – «Δίκαιος, Λογικός, Πολυπολιτισμός») ασχολείται κυρίως με τη δυνατότητα συνύπαρξης, στο πλαίσιο […]

Με την εκκαθάριση της Ισπανίας από τους μαυριτανούς μουσουλμάνους (Reconquista) οι αυτοκρατορικές δυνάμεις του Καρόλου Ε’ της Ισπανίας και της Γερμανίας αποφάσισαν πως έπρεπε να απαλλάξουν ολόκληρη τη Μεσόγειο από τις δυνάμεις και τις επιρροές της Οθωμανικής  Αυτοκρατορίας. Ο Σουλτάνος Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής, έχοντας ουσιαστικά κάτω από τις διαταγές του τούς ηγεμόνες της Βόρειας Αφρικής […]

Μετά τις τελευταίες εξελίξεις στο Αφγανιστάν και την εμμονή και διάρκεια που δείχνουν οι μαχητές του Ισλάμ για την επιδίωξη των στόχων τους, αξίζει να αναζητήσουμε τις ιδεολογικές βάσεις του αγώνα τους (τζιχάντ) για να καταλάβουμε τα κίνητρα και τον χαρακτήρα τους. Υπάρχει εκτεταμένη βιβλιογραφία πάνω στον τρόπο που βλέπουν την ιδεολογία του αγώνα για […]

Θυμήθηκα πρόσφατα τα λόγια ενός αφγανού καθηγητή, φίλου μου, που σχολίαζε πως «εσείς ευχαριστείτε τον Θεό πριν αρχίσει το φαγητό. Εμείς αφού τελειώσει. Πώς τον ευχαριστείς πριν τελειώσεις, πριν ξέρεις αν σου αρέσει κι αν δεν έχεις πάθει τίποτα!». Ετσι και πολεμούν. Περιμένουν το τέλος για να βγάλουν συμπέρασμα. «Εύκολα μπαίνεις στο Αφγανιστάν», θυμάμαι έναν […]

Η θεαματική συντριβή της αμερικανικής ηγεμονίας στο Αφγανιστάν δεν υπήρξε παρά μία μόνο ένδειξη της παρακμής της ισχύος των ΗΠΑ παγκόσμια. Αυτό που είναι καθαρό για κάθε αντικειμενικό παρατηρητή είναι πως η χώρα υφίσταται μια προφανή και ριζοσπαστική μεταμόρφωση που την απομακρύνει από την αυτοαποκαλούμενη θέση της στην ηγεσία του κόσμου. Οι ΗΠΑ έχουν απoλέσει […]

Στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα για το καθετί σχεδόν υπεύθυνος είναι ο νεοφιλελευθερισμός. Που σύμφωνα με την περιρρέουσα ατμόσφαιρα λογικής που ισχύει, πασχίζει με νύχια και με δόντια να βρει τρόπους υπονόμευσης της λατρεμένης πολιτείας που φροντίζει, υποτίθεται, για όλα. Με τη διαφορά μόνο πως αυτή η λατρευτή πολιτεία, ο δημόσιος τομέας δηλαδή ή το κράτος, […]

Η συζήτηση για το κλίμα δεν πρόκειται να κοπάσει. Ιδίως όταν οι πυρκαγιές σήμερα, οι βροχές και οι πλημμύρες αύριο και πιθανώς το υψηλό ψύχος αργότερα κάνουν το ζήτημα κρίσιμο. Τι ακριβώς συμβαίνει; Το ότι η θερμοκρασία αυξάνεται δεν μπορεί κανείς να το αρνηθεί. Αλλά δεν είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που κάτι τέτοιο […]

Με την έξοδο των Αμερικανών από το Αφγανιστάν στο τέλος Αυγούστου του 2021, όλοι περιμένουν αναζωπύρωση των προσφυγικών ροών προς τη Δύση και νέες εντάσεις στα σύνορα της Ελλάδας και της ΕΕ γενικότερα. Σύμφωνα με τον αρθρογράφο του «ΒΗΜΑΤΟΣ» Γιάννη Καρτάλη η προοπτική μιας «νέας προσφυγικής απειλής» βρίσκεται προ των πυλών. Για τις χώρες που […]

Ενώ οι «ειδικοί του κλίματος» μας ειδοποιούν για επερχόμενες καταστροφές και οικονομικούς ολέθρους, αν δεν λάβουμε μέτρα για να περιορίσουμε τις αρνητικές συνέπειες της δραστηριότητας του ανθρώπου στην ατμόσφαιρα, ένα καινούργιο βιβλίο του πρ. υπουργού Ενέργειας του Ομπάμα και καθηγητή Θεωρητικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και πρώην κοσμήτορα, αντ/δρου και καθηγητή στο Caltech […]

Μέσα στην ταραχώδη ιστορία της χώρας μας λίγα πράγματα είναι γνωστά για τις εξελίξεις στα νησιά του Αιγαίου, αφού η υπόλοιπη χώρα είχε πέσει στα χέρια των Οθωμανών. Πολύ συχνά ο σουλτάνος ερχόταν σε σύγκρουση με τους Βενετούς και τους Γενοβέζους που ασκούσαν άμεση επιρροή σε πολλά από τα ελληνικά νησιά. Σημαντικός παράγων στις εξελίξεις […]