Φίλης Κωνσταντίνος

Ενα από τα κρισιμότερα πεδία που θα κρίνουν την τύχη των ελληνοτουρκικών σχέσεων, τουλάχιστον μέχρι τις επόμενες εκλογές, είναι αυτό του τουρκολιβυκού συμφώνου και της ενδεχόμενης προσπάθειας της Τουρκίας να το ενεργοποιήσει ώστε να κατοχυρώσει περαιτέρω τη θέση της στην περιοχή και να προλάβει τυχόν αρνητικές εξελίξεις για αυτή στη Λιβύη, αν και η παρουσία […]

Η ομόφωνη υιοθέτηση από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ της απόφασης για την ανανέωση της Αποστολής του ΟΗΕ στη Λιβύη για ένα έτος έδωσε την ευκαιρία στην ελληνική πλευρά να παρέμβει με έμμεσο τρόπο στις εξελίξεις. Η αρχή έγινε με την απόφαση ανάκλησης του έλληνα πρεσβευτή προτού καν επιδώσει τα διαπιστευτήριά του, μία απόφαση που […]

Η Ελλάδα έχει εξελιχθεί στον βολικό εξωτερικό εχθρό για την τουρκική ηγεσία για τους ακόλουθους λόγους: Πρώτον, προκαλεί συσπείρωση στο εθνικιστικό ακροατήριο, το οποίο πλέον δεν εκφράζεται στην πλειονότητά του από τον Μπαχτσελί και ο κίνδυνος να «υιοθετηθεί» πολιτικά από την Ακσενέρ και τους κεμαλιστές είναι υπαρκτός. Δεύτερον, συντηρώντας την ένταση με την Ελλάδα, μπορεί […]

Στις αρχές του 2013 ενημερώθηκα ότι επρόκειτο να επισκεφθεί την Ελλάδα μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, που ήταν (και παραμένει) άγνωστο αν βρίσκεται στον στενό κύκλο του Πούτιν ή έστω επηρεάζει τη διαμόρφωση  της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής ή τελοσπάντων ο λόγος του έχει απήχηση εντός Ρωσίας, μια και εκτός αυτής είχε κερδίσει έως και τον θαυμασμό κυρίως […]

Οι εξελίξεις στην Ουκρανία είναι ανατρεπτικά ραγδαίες. Ο ρώσος πρόεδρος έκανε το κατά πολλούς, συμπεριλαμβανομένου εμού, αδιανόητο. Και βέβαια κατέλαβε ορισμένους εκ των Δυτικών εξαπίνης. Ιδίως οι Ευρωπαίοι, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του Μακρόν, διασύρθηκαν από την εμπιστοσύνη που έδειξαν στον ρώσο πρόεδρο, την οποία και πρόδωσε. Ενδεικτική της κατάστασης είναι πως ενοχλήθηκαν αρκετοί ευρωπαίοι […]

Η κρίση στην Ουκρανία ανάμεσα στη Δύση και τη Ρωσία βρέθηκε στην κορύφωσή της τις τελευταίες εβδομάδες, αλλά λογικά δεν θα οδηγήσει σε επέμβαση της Μόσχας, ούτε καν σε πλήρη ρήξη ανάμεσα στην τελευταία και τη Δύση. Μήπως τελικά αυτή η κλιμάκωση αποτέλεσε συνειδητή επιλογή Κρεμλίνου και Λευκού Οίκου, για διαφορετικούς λόγους, αλλά πάντως χωρίς […]

Το 2022 ξεκίνησε όπως έκλεισε το 2021. Με ακραία ρητορική από μεριάς της Αγκυρας περί αποστρατιωτικοποίησης ελληνικών νησιών, με τη δημοσιοποίηση βίντεο που παρουσιάζει τούρκους κομάντο να κολυμπούν την απόσταση που χωρίζει τα τουρκικά παράλια από το Καστελλόριζο (σε συνέχεια σχετικής δήλωσης του Ακάρ) και τέλος με ένα ακόμη παραλήρημα του κυβερνητικού εταίρου, Μπαχτσελί, και […]

Η Ελλάδα έχει καταφέρει να επανακάμψει μερικώς στη Λιβύη, αν και χρειάζεται ακόμη πολλή δουλειά, υπομονή και επιμονή για να φτάσει το αποτύπωμά μας στο επιθυμητό σημείο. Η Διάσκεψη του Παρισιού επιβεβαίωσε μία τάση που συν τω χρόνω ισχυροποιείται και αφορά στην αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων και μισθοφόρων από τη Λιβύη αλλά και τη σύγκλιση […]

Η Τουρκία αναβαθμίζει σταθερά και προσπαθεί να παγιώσει τις αναθεωρητικές της βλέψεις. Με όρους βιντεοπαιχνιδιού, αλλάζει συνεχώς πίστα προκειμένου να πετύχει τον στόχο της, που δεν είναι άλλος από την επιβολή της Γαλάζιας Πατρίδας. Πρόκειται για ένα ευθέως επιθετικό δόγμα που αποσκοπεί στην αλλαγή του status quo σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο. Επινοήθηκε το 2006 […]

Η εβδομάδα της 76ης Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών ήταν γεμάτη ειδήσεις. Από την κρίση στις σχέσεις Αρχιεπισκόπου Αμερικής με τις κυβερνήσεις Ελλάδας και Κύπρου, η οποία στη συνέχεια φάνηκε να διευθετείται, μέχρι τις ομιλίες των ηγετών, τις συναντήσεις τους, τις συζητήσεις στο παρασκήνιο και τις συνεντεύξεις τους, πήραμε μια γεύση των προθέσεών τους. […]

Τούρκοι αξιωματούχοι, προεξάρχοντος του υπουργού Αμυνας, Ακάρ, εξακολουθούν να έχουν ψηλά στις προτιμήσεις τους την Ελλάδα. Παρά το γεγονός ότι η επικοινωνία σε επίπεδο ηγετών έχει μερικώς αποκατασταθεί και ο Ερντογάν είναι -για τα δεδομένα του – προσεκτικός και μάλλον ήπιος όταν αναφέρεται στη χώρα μας. Γιατί όμως έχουμε μία κατάσταση ελεγχόμενης, αν όχι πλέον εδραιούμενης, […]

Στο σημερινό πολυκεντρικό διεθνές σύστημα, ένα κράτος, όσο ισχυρό και να είναι, δεν μπορεί να αποφασίζει μόνο του και να επιβάλλει τις θέσεις του σε μεγάλη γεωγραφική κλίμακα. Δεν είναι τυχαίο ότι όχι μόνο η Κίνα, αλλά και περιφερειακές δυνάμεις, όπως η Ρωσία, η Τουρκία, το Ιράν, η Ινδία, το Πακιστάν διεκδικούν διευρυμένη αυτονομία κινήσεων […]

Στη διήμερη επίσκεψή του στα Κατεχόμενα, ο Ερντογάν δεν επιβεβαίωσε τις προσδοκίες που ο ίδιος είχε καλλιεργήσει, καθώς δεν ανακοίνωσε τη δημιουργία ναυτικής βάσης ή/και drones ούτε κάτι σχετικό με την αξιοποίηση υδρογονανθράκων. Για το μεν πρώτο, εύλογα έχουν προκύψει αντιδράσεις και από άλλες περιφερειακές δυνάμεις, όπως το Ισραήλ, τις οποίες η Τουρκία φαίνεται ότι […]

Στην εποχή μας η λέξη «κρίσιμος» για να προσδιοριστεί μία κατάσταση ή μία περίοδος έχει εξελιχθεί σε κλισέ. Ομως, στην περίπτωση των επόμενων δύο εβδομάδων αποδίδει την πραγματικότητα. Και αυτό γιατί θα έχουμε δύο σημαντικές συνόδους κορυφής, ΝΑΤΟ και ΕΕ, τις συναντήσεις Μπάιντεν – Ερντογάν και του τελευταίου με τον έλληνα Πρωθυπουργό, που εν πολλοίς […]

Η επίσκεψη Τσαβούσογλου στη Θράκη αποτέλεσε σόου για εσωτερική κατανάλωση για να εξυπηρετηθεί το εθνικιστικό αφήγημα με σημείο αναφοράς το Ισλάμ. Παράλληλα, όμως, η Αγκυρα, εκτιμά ότι το μειονοτικό ζήτημα αποτελεί εργαλείο συνεχούς πίεσης προς την Αθήνα και το χρησιμοποιεί τόσο για διαπραγματευτικούς λόγους όσο και για να διατηρεί την παρουσία της στη Θράκη ως […]

Ο Ερντογάν χρειάζεται χρόνο. Οι κινήσεις του πάνω στη σκακιέρα, όμως, δείχνουν απώλεια προσανατολισμού. Ξέρει ότι προκειμένου να ανακάμψει η οικονομία πρέπει να κερδίσει την εμπιστοσύνη των αγορών. Αυτό δεν θα συμβεί αν δεν αποκαταστήσει, έστω και μερικώς, τις σχέσεις με τη Δύση. Ο πολιτικός χρόνος δεν λειτουργεί υπέρ του και ο δρόμος προς τις […]

Ως αναμενόταν, μετά την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων από τον πρόεδρο Μπάιντεν, ο Ερντογάν αποφάσισε να σηκώσει τους τόνους, αλλά να μην ξεπεράσει τα όρια. Γιατί άραγε ήταν υποτονική η αντίδρασή του; Πρώτον, διότι η Τουρκία βρίσκεται σε μερική διπλωματική απομόνωση. Αρκεί να απαριθμήσουμε τις προσπάθειες των τελευταίων μηνών προκειμένου να αποκαταστήσει τις σχέσεις […]

Ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών αντιπαρατέθηκε δημόσια με τον τούρκο ομόλογό του την περασμένη Πέμπτη. Ετσι, προκύπτουν δύο ερωτήματα. Γιατί η Τουρκία λειτουργεί σαν Ιανός (και) στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και κατά πόσο η Ελλάδα πρέπει να συνομιλεί μαζί της; Ξεκινώντας από το πρώτο, είναι σαφές ότι η τουρκική ηγεσία διέρχεται μια περίοδο δοκιμασίας. Η οικονομία, χωρίς […]

Ο χθεσινός, 62ος γύρος, των διερευνητικών δεν βελτίωσε την κατάσταση ή τους όρους της συζήτησης. Η Τουρκία φέρεται να επέμεινε σε θέσεις, που δεν επιτρέπουν σκέψεις για μακροημέρευσή τους. Οσοι έχουν αμφιβολίες για τις προθέσεις της, συνειδητοποιούν ότι η συμμετοχή της στις διμερείς διαβουλεύσεις αποτελεί μέρος ενός παιχνιδιού εντυπώσεων, με το βλέμμα στραμμένο στην ΕΕ […]

Ο πρόεδρος Ερντογάν καλείται να διορθώσει τα φάλτσα της πολιτικής του στο εσωτερικό. Κατά γενική ομολογία, το δεύτερο εξάμηνο του 2021 θα είναι ακόμη πιο απαιτητικό για τον τούρκο ηγέτη. Αρα, αν δεν βελτιώσει τις συνθήκες εγκαίρως, η διαχείριση των ανοιχτών ζητημάτων θα είναι δυσχερέστερη. Στο εσωτερικό, η μάχη είναι πολυδιάστατη και διασυνδεόμενη. Το ελλειμματικό […]

Η αμερικανική διοίκηση έχει ξεκινήσει δυναμικά στην εξωτερική πολιτική. Δείχνει, μάλιστα, αποφασισμένη να επανα-οριοθετήσει τις σχέσεις της με σειρά κρατών, όχι μόνο με αντιπάλους αλλά και παραδοσιακούς εταίρους (βλ. άρση υποστήριξης Σαουδική Αραβίας στην Υεμένη). Ασφαλώς, δεν αποκλείεται προϊόντος του χρόνου η Ουάσιγκτον να προσαρμοστεί με τη σειρά της στα δεδομένα (πολύ διαφορετικά από εκείνα […]

Την περασμένη Τετάρτη έγινε πραγματικότητα η επέκταση των χωρικών μας υδάτων στο Ιόνιο μέχρι και το ακρωτήριο Ταίναρο στην Πελοπόννησο. Πρόκειται για ιστορικής σημασίας απόφαση γιατί επεκτείνεται η επικράτειά μας για πρώτη φορά μετά την παραχώρηση των Δωδεκανήσων από τους Ιταλούς το 1947, ενώ οι πολιτικές δυνάμεις κατάφεραν να ομονοήσουν (με κάποιες αχρείαστες αλλά αναμενόμενες […]

Δύο σημαντικές εξελίξεις της εβδομάδας ήταν η εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ των μοναρχιών του Κόλπου και η 20ετής αμυντική συμφωνία Ελλάδας – Ισραήλ, ύψους 1,68 δισ. δολαρίων. Στον Κόλπο, τριάμισι χρόνια μετά τη ρήξη του Ιουνίου του 2017, οι χώρες της περιοχής συμφώνησαν σε πλήρη αποκατάσταση των διπλωματικών τους σχέσεων, με την υποστήριξη της απερχόμενης […]

Η Αθήνα εγκλωβίστηκε τους τελευταίους μήνες στις κυρώσεις έναντι της Αγκυρας, γνωρίζοντας εξαρχής τις σοβαρές δυσκολίες και το ατελέσφορο της κατάστασης

Στον απόηχο των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ, ας δούμε πώς διαμορφώνεται το σκηνικό στο εσωτερικό τους και τον αντίκτυπο στα ελληνοτουρκικά. Κατ’ αρχάς, ο Τραμπ επέδειξε μια αξιοπρόσεκτη ανθεκτικότητα. Αύξησε κατά σχεδόν 5 εκατ. τις ψήφους που έλαβε, ενώ το σχετικά πολιτικά παρωχημένο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα διατήρησε τον έλεγχο της Γερουσίας και αύξησε τις θέσεις του […]

Η Τουρκία επανέφερε την περασμένη Δευτέρα, με την επιστροφή του «Ορούτς Ρέις», την κατάσταση στις 12 Σεπτεμβρίου, όταν κόντρα στα προγνωστικά είχε αποφύγει να εκδώσει NAVTEX εγγύτερα του Καστελορίζου. Τελικά, μετά από έναν μήνα διπλωματικών διαβουλεύσεων, δεν ικανοποιήθηκε από το αποτέλεσμα και αποφάσισε να ανεβάσει πάλι επικίνδυνα την ένταση. Τι μεσολάβησε τις προηγούμενες 30 μέρες; […]

Η κίνηση της Τουρκίας με την έκδοση νέας Navtex για τη διεξαγωγή σεισμικών ερευνών εκ μέρους του Ορούτς Ρέις σε περιοχή ακόμη και 6,5 ν.μ. από το Καστελλόριζο, δεν είναι μόνο προκλητική αλλά και επιθετική. Η Τουρκία παρανομεί για πολλοστή φορά, τόσο διότι δεσμεύει περιοχή της οποίας το νομικό καθεστώς δεν έχει καθοριστεί με διακρατική […]

Η Τουρκία έκανε ένα βήμα πίσω. Το ερώτημα είναι αν αυτή η κίνηση αποτελεί τακτικό ελιγμό ή στρατηγική επιλογή, χωρίς το ένα να αναιρεί το άλλο. Αδιαμφισβήτητα, όπως άλλωστε είχε εκτιμηθεί, η πορεία της τουρκικής οικονομίας προσμετρήθηκε από τον Ερντογάν στην τελική του απόφαση. Οι συνεχείς υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας αλλά και τραπεζών […]

Η Τουρκία προέβη το περασμένο Σάββατο σε αναδίπλωση. Αλλωστε, πριν από λίγο καιρό ο Τσαβούσογλου είχε προαναγγείλει σεισμικές έρευνες στην εν λόγω περιοχή για τρεις μήνες. Ασφαλώς, να επισημάνουμε ότι η αποχώρηση του σκάφους, μετά την κατά τα φαινόμενα διεξαγωγή δισδιάστατων σεισμικών ερευνών, συνιστά τερματισμό (προσωρινό;) μίας παράνομης ενέργειας. Τι, όμως, οδήγησε την τουρκική ηγεσία […]

Οι πιθανότητες περαιτέρω κλιμάκωσης της έντασης είναι σοβαρές. Η Τουρκία μοιάζει να προκρίνει ακόμη και την πρόκληση μίας ελεγχόμενης κρίσης προκειμένου να καταφέρει να επιβάλει τους δικούς της όρους στον διάλογο. Εκτιμά ότι σε μία τέτοια περίπτωση, ο δυτικός παράγοντας, θορυβημένος από τον κίνδυνο σύρραξης και κυρίως προσμετρώντας τις παρενέργειες στα συμφέροντά του στην περιοχή […]

Δύο είναι τα κυρίαρχα σενάρια που εξηγούν την επιθετικότητα της Τουρκίας. Στο πρώτο, ενδεχομένως υπερεκτιμώντας τις δυνάμεις του και το διπλωματικό του εκτόπισμα, ο Ερντογάν τραβάει το σκοινί, προσέχοντας να μη το «σπάσει», αλλά δείχνει αποφασισμένος να μην υπαναχωρήσει αν πρώτα δεν επιβάλλει τους όρους του. Σε αυτή την ορθολογική εκδοχή, αξιοποιεί στο έπακρο τη […]