Φίλης Κωνσταντίνος

Η στάση ορισμένων εκ των ευρωπαίων εταίρων μας είναι προβληματική, με αποτέλεσμα το μήνυμα προς την Τουρκία να παραμένει θολό. Η τελευταία, ωστόσο, διακατέχεται από εμφανή νευρικότητα τις τελευταίες μέρες. Ισως γιατί προσδοκούσε ακόμη μεγαλύτερη ανοχή (έχοντας καλομάθει το τελευταίο χρονικό διάστημα), είτε γιατί αισθάνεται πως ο κλοιός σφίγγει, εκτός εάν αναδιπλωθεί. Η τουρκική ηγεσία […]

Τις τελευταίες εβδομάδες γίνεται λόγος από πλευράς Τουρκίας για ευθύνη και απροθυμία της Ελλάδας να προσέλθει σε διάλογο. Χρησιμοποιείται ως επιχείρημα η συμφωνία οριοθέτησης με την Αίγυπτο, λίγο πριν ανακοινωθεί η επανέναρξη των διερευνητικών επαφών για πρώτη φορά μετά τον Μάρτιο του 2016. Είναι απορίας άξιο και ευθύνη της ελλειμματικής δημόσιας διπλωματίας μας πώς η […]

Η αντίδραση της Τουρκίας είναι αναμενόμενη. Η συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου διεμβόλισε το παράνομο τουρκολιβυκό σύμφωνο, δημιουργώντας το πρώτο νόμιμο τετελεσμένο οριοθέτησης στη συγκεκριμένη περιοχή της Μεσογείου, αλλά  κατά τους τούρκους ιθύνοντες εδραίωσε την πεποίθησή τους ότι διαμορφώνεται ένα αντιτουρκικό μέτωπο στην Ανατολική Μεσόγειο. Η αλαζονική τουρκική ηγεσία δεν μπορεί να «χωνέψει» ότι μία χώρα […]

Οι σχέσεις Δύσης – Τουρκίας βαίνουν επιδεινούμενες. Το ίδιο και η διεθνής εικόνα της Αγκυρας, όπως επιβεβαιώνεται από σειρά δημοσιευμάτων, που αποτυπώνουν την ανησυχία για την πορεία που ακολουθεί. Εξίσου, σε αρνητική τροχιά βρίσκεται και η οικονομία της γείτονος, με τον πρόεδρο Ερντογάν να «πληρώνει» τις ανορθόδοξες πολιτικές του περασμένου χρονικού διαστήματος (φθηνά επιτόκια – […]

Οι εξελίξεις στη Λιβύη αναμένονται ραγδαίες. Σύρτη και αλ-Τζούφρα βρίσκονται στο στόχαστρο της κυβέρνησης Σάρατζ. Η μεν πρώτη δίνει πρόσβαση στις σημαντικότερες πετρελαιοπηγές της χώρας, ενώ από το λιμάνι της εξάγεται περίπου το 70% των υδρογονανθράκων προς τις διεθνείς αγορές. Η δεύτερη περιοχή διαθέτει ένα κομβικό στρατιωτικό αεροδρόμιο για τον έλεγχο των λιμένων, των γραμμών […]

Η κίνηση της Τουρκίας να θέσει σε αναστολή τις ερευνητικές της δραστηριότητες στην Ανατολική Μεσόγειο, με αντάλλαγμα την έναρξη διαλόγου με την Ελλάδα χρήζει πολλαπλών αναγνώσεων. Είναι, πάντως, αξιοπρόσεκτη η αλλαγή τόνου χωρίς, μάλιστα, οι αναφορές στην Ελλάδα ως «ένα σημαντικό γείτονα», να συνοδεύονται με απειλές. Το ερώτημα είναι, αφενός, αν εννοεί όσα λέει και […]

Ο πρόεδρος Ερντογάν βιάζεται. Θέλει να εκμεταλλευθεί την παρούσα – συμφέρουσα σε σημαντικό βαθμό – συγκυρία για να προλάβει να εδραιωθεί στο μουσουλμανικό και εθνικιστικό ακροατήριο. Πιο συγκεκριμένα, ο τούρκος πρόεδρος τοποθετεί απέναντί του τη Δύση, εμφανίζοντας την σε παρακμή και αδυναμία, ώστε, μεταξύ άλλων, να αιτιολογηθεί η απομάκρυνση της Τουρκίας και να επισφραγιστεί η […]

Η Τουρκία επανέρχεται, ως αναμενόταν, στην περιοχή νοτίως του Καστελλορίζου, με την έκδοση Navtex για σεισμικές έρευνες. Το επιχείρησε και το 2018 και μας προϊδέασε στις 31 Ιανουαρίου του 2020, όταν το «Ορούτς Ρέις» έκανε αβλαβή διέλευση σχεδόν 200 μίλια νοτίως του Καστελλορίζου. Ακόμη και τώρα, δεν είναι σίγουρο ότι θα προχωρήσει στην πρόκληση κρίσης […]

Ο τούρκος πρόεδρος επιχειρεί εδώ και χρόνια συστηματικά να αποδομήσει τον Μουσταφά Κεμάλ προκειμένου να γίνει αυτός ο νέος Ατατούρκ (πατέρας των Τούρκων). Πρώτα βέβαια, είχε φροντίσει – με την αρωγή του Γκιουλέν τουλάχιστον μέχρι το 2011 – να «ξεδοντιάσει» τους θεσμούς και μηχανισμούς του κεμαλικού κατεστημένου στο εσωτερικό. Μεταξύ άλλων ενεργειών στο εσωτερικό, με αποκορύφωμα τη […]

Ο τούρκος πρόεδρος πυροδότησε την περασμένη Παρασκευή τη βόμβα μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τέμενος. Προσωπικά, δεν ανέμενα αυτή την εξέλιξη και κυρίως την επίσπευσή της από μεριάς Ερντογάν, ενθυμούμενος και τις δηλώσεις που κατά καιρούς έχει κάνει – με αποκορύφωμα το 2019, όταν αναρωτιόταν δημοσίως για τα οφέλη μίας τέτοιας κίνησης, ισχυριζόμενος ότι η ζημία […]

Kατά την επίσκεψη Μπορέλ στην Τουρκία, η τελευταία φαίνεται να μετατοπίστηκε μερικώς από τη θέση της περί μη μεσολάβησης τρίτων, όταν ο Τσαβούσογλου ανέφερε ότι είναι δεκτικός στην προοπτική ευρωπαϊκής εμπλοκής στα ενεργειακά ζητήματα, συμπληρώνοντας πως «αρκεί να είναι έντιμη». Προσχηματικά ή όχι θα φανεί σύντομα. Το ζητούμενο για εμάς, είτε η ΕΕ αναμειχθεί ενεργά […]

Η Ελλάδα αυτοπροσδιορίζεται από το 2012 ως νησίδα σταθερότητας σε Νοτιοανατολική Ευρώπη και Ανατολική Μεσόγειο. Προφανώς, αυτό πρέπει να υποστηρίζεται με πράξεις. Η Αθήνα κατάφερε, με τις όποιες ενστάσεις, να διευθετήσει το Μακεδονικό, κλείνοντας μία εκκρεμότητα δεκαετιών, ενώ πρόσφατα υπέγραψε συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ με την Ιταλία, επικαιροποιώντας την αντίστοιχη της υφαλοκρηπίδας του 1977. Ομως, «ανοιχτά» […]

Τις προηγούμενες μέρες η Τουρκία φάνηκε να ρίχνει γέφυρες διαλόγου προς την Ελλάδα. Αντίστοιχη προσπάθεια είχε γίνει και προ περίπου δύο μηνών από Τσαβούσογλου και Ακάρ. Μάλιστα, σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις τους, αλλά πλέον και δημοσίως, τούρκοι διπλωμάτες μεταφέρουν την εικόνα ότι στην τελευταία συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν στο Λονδίνο ο τελευταίος πίεσε για την […]

Η Τουρκία έχει ανοίξει πολλά μέτωπα με την Ελλάδα. Μέσω δηλώσεων, χαρτών, δέσμευσης θαλάσσιων οικοπέδων, απειλών και προειδοποιήσεων αλλά και μίας ευρύτερης κινητικότητας, μοιάζει έτοιμη είτε να κάνει ένα βήμα χωρίς επιστροφή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις (π.χ. ερευνητική γεώτρηση σε ελληνική υφαλοκρηπίδα) ή να επιχειρήσει να διευθετήσει μία και καλή τις ανοιχτές υποθέσεις με την Αθήνα. […]

Η Αίγυπτος έχει υπάρξει αρκετά φοβική απέναντι στην Τουρκία και απρόθυμη να συγκρουστεί μαζί της, χάριν της διευθέτησης θαλασσίων ζωνών με την Ελλάδα. Επίσης, η παρείσφρηση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στο αιγυπτιακό υπουργείο Εξωτερικών και δη από τη θέση των χαρτογράφων, εμπόδιζε την τελεσφόρηση των συνομιλιών. Σε πρόσφατη συνάντηση του νυν υπουργού Εξωτερικών της Αιγύπτου, Σούκρι, […]

Την περασμένη εβδομάδα δημοσιεύτηκαν στο φύλλο της εφημερίδας της τουρκικής κυβέρνησης αιτήματα της κρατικής εταιρείας ερευνών πετρελαίου (TPAO), που υποβλήθηκαν στις 21 Απριλίου 2019, για τη λήψη αδειών για σχετικές έρευνες σε περιοχές από τα βορειοανατολικά της Ρόδου μέχρι και τα νοτιοανατολικά της Κρήτης. Το εν λόγω σημεία δεν αποτελούν μέρος του τουρκολιβυκού συμφώνου αλλά […]

Οι εξελίξεις στη Λιβύη τις τελευταίες εβδομάδες είναι ραγδαίες. Ποια είναι, λοιπόν, τα νέα δεδομένα; Η Τουρκία, αξιοποιώντας το μούδιασμα των προστατών του Χάφταρ, τροφοδότησε το καθεστώς Αλ Σάρατζ, με αποτέλεσμα αυτό να αναπνέει πλέον χωρίς μηχανική υποστήριξη. Η αποτυχία του Χάφταρ έχει προκαλέσει αναταράξεις στο στρατόπεδό του, ενώ η αυτοανακήρυξή του σε ηγέτη της […]

Η τουρκική οικονομία κλυδωνίζεται. Τα πρώτα σημάδια κάμψης έκαναν την εμφάνισή τους το 2017, υποχρεώνοντας τον Ερντογάν να προσφύγει σε πρόωρες εκλογές (κοινοβουλευτικές και προεδρικές το 2018, αφού είχε προηγηθεί το δημοψήφισμα αλλαγής του Συντάγματος το 2017) για να αποφύγει τη διεξαγωγή τους εν μέσω οικονομικής κρίσης. Εκτοτε, χρησιμοποιώντας διάφορα εργαλεία (συχνά ανορθόδοξα, όπως η […]

Στις αρχές της εβδομάδας Ελλάδα, Κύπρος, Αίγυπτος, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Γαλλία εξέδωσαν κοινό ανακοινωθέν, στο οποίο καταδικάζονται οι παραβατικές κινήσεις της Τουρκίας σε Ανατολική Μεσόγειο, Αιγαίο και Εβρο, όπως και η εργαλειοποίηση του Προσφυγομεταναστευτικού. Επακόλουθα, η Αγκυρα αντέδρασε με σφοδρότητα, μέσω του υπουργείου Εξωτερικών και του προέδρου Ερντογάν. Το σχετικά νέο στοιχείο, ωστόσο, είναι […]

Παρά τις δύο συναντήσεις του έλληνα Πρωθυπουργού με τον τούρκο πρόεδρο (Σεπτέμβριος και Δεκέμβριος 2019), τη συνάντηση των επιτροπών των υπουργείων Αμυνας στο πλαίσιο των ΜΟΕ τον περασμένο Φεβρουάριο, αλλά και την κρίση της πανδημίας, η ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν έχει κοπάσει. Βέβαια, με νωπές τις μνήμες από την αποτυχημένη τουρκική επιχείρηση στον Εβρο, […]

Αναφέραμε σε προηγούμενο άρθρο («Τουρκική οικονομία και Covid-19», στις 11 Απριλίου) ότι η τουρκική οικονομία νοσεί σοβαρά. Η πτωτική της πορεία προϋπήρχε της πανδημίας και όσο και αν επιχειρεί η τουρκική ηγεσία να φτιασιδώσει την εικόνα, η πραγματικότητα είναι αδήριτη. Η υποτίμηση του εθνικού νομίσματος διευκολύνει τις εξαγωγές και οι μειωμένες εισαγωγές μειώνουν το έλλειμμα […]

Εχουμε αναφέρει, από το ξέσπασμα της πανδημίας, ότι αυτή λειτουργεί ως επιταχυντής εξελίξεων στις διεθνείς σχέσεις, οι οποίες ωστόσο προϋπήρχαν, με τη γενική τάση να κατευθύνεται σε έναν πολυπολικό κόσμο. Εχουμε, όμως, έγκαιρα σημειώσει ότι οι όποιες εκτιμήσεις γίνονται με μεγάλο βαθμό επισφάλειας, αποφεύγοντας να εστιάσουμε στις άμεσες συνέπειες, ορισμένες εκ των οποίων θα αποδειχθούν […]

Η εδραίωση του Ερντογάν οφείλεται εν πολλοίς στα επιτεύγματά του στην οικονομία. Στον απόηχο της χρηματοοικονομικής κρίσης του 1999-2001, κατόπιν της εκλογής του AKP το 2002, το ΑΕΠ σχεδόν τριπλασιάστηκε σε μία δεκαετία, η ανάπτυξη εκτοξεύθηκε (5,5% μεσοσταθμικά μεταξύ 2003-2018), η φτώχεια περιορίστηκε σημαντικά (αν και οι ανισότητες διευρύνθηκαν), ενώ η μείωση του χρέους κινήθηκε […]

Ο κόσμος, όπως τον γνωρίσαμε μεταπολεμικά, έχει παρέλθει. Οι εκτιμήσεις είναι παρακινδυνευμένες. Θα επιχειρήσουμε, εντούτοις, να εντοπίσουμε τις βασικές παραμέτρους της διαμορφούμενης πραγματικότητας, εστιάζοντας στην οικονομία. ΗΠΑ και ΕΕ (όπως και ο Καναδάς και η Ιαπωνία), εκτός απρόοπτου, θα βρεθούν σε ύφεση, ενώ οι τελευταίες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ανάπτυξη της Κίνας μόλις μεταξύ 2% […]

Ο ρυθμός αύξησης κρουσμάτων και θανάτων στη γειτονική Τουρκία είναι ανησυχητικός. Στις 19 Μαρτίου οι επιβεβαιωμένοι θάνατοι ήταν μόλις 3 αλλά στις 31 Μαρτίου ανήλθαν σε 214. Παρότι το Ιράν βρίσκεται στο έλεος του κορωνοϊού τουλάχιστον από τις 19 Φεβρουαρίου, μετρώντας 3.000+ νεκρούς, η τουρκική ηγεσία άρχισε να λαμβάνει μέτρα προστασίας μόλις προ περίπου δύο […]

Με την κρίση του κορωνοϊού να βρίσκεται στην κορύφωσή της στη Γηραιά Ηπειρο, οι πρώτες ενδείξεις στο πεδίο της γεωπολιτικής δεν είναι ενθαρρυντικές για τη Δύση. Η Κίνα, καταφέρνοντας με δρακόντεια μέτρα να συγκρατήσει τη νόσο, πλέον μοιράζεται την τεχνογνωσία της με τα κράτη που βρίσκονται στην πιο δυσχερή θέση, όπως η Ιταλία. Οχι μόνο […]

Η παγκόσμια οικονομία όδευε στην ύφεση κυρίως εξαιτίας των χαμηλότερων ρυθμών ανάπτυξης της Κίνας, ωστόσο τώρα τα δεδομένα έχουν τροποποιηθεί δραστικά. Χρηματιστήρια διεθνώς καταγράφουν ιστορικά χαμηλά, με την πτώση των μετοχών να αφαιρεί έως και 16 τρισ. δολάρια από την παγκόσμια κεφαλαιοποίηση, οι χώρες Σένγκεν υποχρεώνονται να κλείσουν τα εξωτερικά τους σύνορα και να μετριάσουν […]

Ο τούρκος πρόεδρος παίζει εδώ και καιρό ριψοκίνδυνα. Κινείται συχνά στην κόψη του ξυραφιού και παρότι δεν έχει απολέσει τον πραγματισμό του, προσθέτει συνεχώς ισχυρές δόσεις τυχοδιωκτισμού. Ενεργοποιώντας πριν από δύο εβδομάδες το όπλο του προσφυγομεταναστευτικού απέναντι στην Ευρώπη, προσδοκούσε ότι με τη μαζική είσοδο κυρίως μεταναστών στην ελληνική επικράτεια θα έβαζε το μαχαίρι στον […]

Η Τουρκία παίζει ένα από τα τελευταία της χαρτιά. Στην Ιντλίμπ, η σχέση της με τη Ρωσία δοκιμάζεται. Κανένα από τα δύο μέρη δεν θέλει να διαρρήξει τους δεσμούς που έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια, όμως, έχει προκύψει μία δομική διαφωνία: η Αγκυρα επιδιώκει τη μονιμοποίηση της παρουσίας της στη Βορειοδυτική Συρία, ενώ η Μόσχα […]

Το παράνομο σύμφωνο Αγκυρας – Τρίπολης έχει δημιουργήσει μία τετελεσμένη κατάσταση. Εξαρχής, είχε επισημανθεί ότι η εν λόγω συμφωνία δεν μπορούσε να ακυρωθεί με την ευκολία που παρουσιαζόταν από κυβερνητικούς κύκλους. Οι άλλες δύο λύσεις, με υψηλό, πάντως, βαθμό δυσκολίας, είναι η οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας – Αιγύπτου, η οποία θα επικάλυπτε την αντίστοιχη Τουρκίας […]

Ο τούρκος πρόεδρος έχει συνηθίσει να λειτουργεί υπό πίεση. Στο εσωτερικό αρχικά αντιπαρατέθηκε με ένα σκληρό, κεμαλικό σύστημα που κυριάρχησε για 80 χρόνια, ελέγχοντας όλες τις δομές εξουσίας, και το κατέβαλε. Εν συνεχεία, βρέθηκε αντιμέτωπος με το δίκτυο Γκιουλέν (ήδη από το 2011), το οποίο είχε απλώσει τα πλοκάμια του σε δικαστικό σύστημα και αστυνομία […]

Οι εξελίξεις στην Ιντλίμπ της Συρίας τις τελευταίες εβδομάδες είναι καταιγιστικές. Ποια είναι, όμως, τα γεγονότα που τις πυροδότησαν και πώς θα επιλυθεί η ρωσοτουρκική κρίση; Καταρχάς, η Αγκυρα, που είχε αναλάβει τον αφοπλισμό των τζιχαντιστικών ομάδων που είχαν συγκεντρωθεί στην Ιντλίμπ και τον διαχωρισμό τους από τις σχετικά μετριοπαθέστερες δυνάμεις της συριακής αντιπολίτευσης, όχι […]

Εδώ και αρκετές εβδομάδες στη Συρία δοκιμάζεται η ρωσοτουρκική σχέση. Οι δυνάμεις του Ασαντ, υποστηριζόμενες από τη ρωσική αεροπορία και ιρανικές πολιτοφυλακές, επανακάμπτουν δυναμικά στην περιοχή της Ιντλίμπ. Σήμερα ελέγχουν τέσσερα από τα συνολικά δώδεκα φυλάκια/παρατηρητήρια στα οποία κατοικοεδρεύουν τουρκικές δυνάμεις, ενώ εκτός εάν ο Ερντογάν καταφέρει ένα νέο συμβιβασμό με τον Πούτιν, το συριακό […]