Γεωργουσόπουλος Κώστας

ιδέες

Εφυγε πριν από λίγες μέρες από τη ζωή, χτυπημένη από την πανδημία, η Σταυρούλα Δημητρίου, ποιήτρια και πεζογράφος που χρημάτισε για χρόνια δικαστική λειτουργός. Είχε διδάξει Δημιουργική Γραφή στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και τον Οκτώβριο του 2018, μέσω του υπουργείου Πολιτισμού, είχε εκπροσωπήσει την Ελλάδα στο Αλγέρι στη Διεθνή Συνάντηση Ευρωπαίων και Βορειοαφρικανών Συγγραφέων, μια […]

Η Λούλα Αναγνωστάκη (1928 – 2017) εμφανίστηκε στη θεατρική μας σκηνή και στην ιστορία της λογοτεχνίας μας το 1965, όταν ο Κάρολος Κουν, σε μια περίοδο που είχε εγκαταλείψει την αφοσίωσή του στο αμερικάνικο θέατρο (που γαλούχησε μια γενιά ελλήνων εραστών του θεάτρου), έστρεψε το έμπειρο μάτι του και το αφτί του στο πρόσωπο και […]

Ο Γιώργος Σκούρτης (1940-2018) έπεσε σαν βόμβα στη θεατρική μας πνευματική αγορά το 1970. Τρία χρόνια λογοκρισίας, τρομοκρατίας και γενικής πνευματικής παράλυσης είχαν δημιουργήσει σε πολλούς την ιδέα πως η παγίδα ήταν καλά στημένη και έπρεπε να συνεχίσουμε να ζούμε παγιδευμένοι. Το 1970 το άθλιο εκείνο καθεστώς των αγραμμάτων, εκτός των άλλων συνδρόμων, άφησε κάποια […]

Υπήρξε στη λογοτεχνία μας μια μεγάλη παρεξήγηση. Αναφέρομαι στην περίπτωση και τις «τύχες» των Απομνημονευμάτων του Στρατηγού Μακρυγιάννη. Κάπου μπερδεύτηκαν στον λογοτεχνικό αργαλειό το στημόνι και το υφάδι. Το χειρότερο, μπερδεύτηκε το ύφος και το ήθος του Στρατηγού. Και έκτοτε συνεχίστηκε αυτή η ηθελημένη ή αθέλητη παρεξήγηση. Αν καθίσει κανείς και αφηγηθεί με ιστορική αμεροληψία […]

Ο Στρατής Καρράς υπήρξε μια πολυπρισματική προσωπικότητα στον χώρο του μεταπολεμικού μας θεάτρου. Ηθοποιός, δάσκαλος υποκριτικής, θεατρικός συγγραφέας και σεναριογράφος. Με έντονη ηγετική προσωπικότητα και διοικητικά προσόντα διετέλεσε πρόεδρος του Δ.Σ. της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, γενικός διευθυντής της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, διευθυντής της Δραματικής Σχολής του ΚΘΒΕ, καθηγητής στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Είναι […]

Το μόνο τεκμήριο της πιθανής αθανασίας είναι η αιμάσσουσα πληγή του θνητού σώματος, η ανοιχτή πληγή των λογικών αινιγμάτων και αδιεξόδων, η αγωνία της υπάρξεως και ο αγώνας να αφήσεις πίσω σου μνεία του περάσματος

Σχεδόν πανομοιότυπα, θρησκείες και επιστήμες ομιλούν για μια πορεία από το Κενό στο Καινό, από τα αδιέξοδα του βίου, από τα λάθη στη διαδρομή

Το 1957 ήμουν φοιτητής στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετά τα μαθήματα μια παρέα συναδέλφων, φανατικών για τη λογοτεχνία, κατεβαίναμε την οδό Σόλωνος, όπου την εποχή εκείνη υπήρχαν πολλά βιβλιοπωλεία και μερικά πλούσια παλαιοβιβλιοπωλεία. Η πρώτη μου προσωπική βιβλιοθήκη (είχα τη μεγάλη βιβλιοθήκη του πατέρα μου) έγινε με τα λίγα χρήματα που διέθετα από […]

Ή ο Λάζαρος είχε μετανιώσει ή τον πλήγωνε η επιστροφή στην Κοιλάδα των Δακρύων ή τον τρομοκρατούσε η ιδέα πως θα έπρεπε να αφήσει ξανά τη ζωή και να αντιμετωπίσει την, άγνωστη σε όλους μας, αιωνιότητα και τις συνθήκες της

Ο Κώστας Μουρσελάς είναι μια προσωπικότητα της πνευματικής μας ζωής από εκείνες που, χωρίς φανφάρες, χωρίς εκκωφαντική παρουσία στους δημόσιους άμβωνες, κατέγραψε με ευθύτητα, χωρίς παρωπίδες, τα πάθη και τα λάθη της μεταπολεμικής Ελλάδος, έχοντας προσωπικές, συχνά επώδυνες, εμπειρίες, κυρίως από την εμφύλια τραυματική πληγή. Νομικός και υπάλληλος του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους απολύθηκε από […]

Η ρητορική ως «επιστήμη» της πειθούς και η αγελαία συμπεριφορά, έρμαιο στις διαθέσεις των λαοπλάνων

Ημουν μαθητής της έκτης και της εβδόμης Γυμνασίου (δεν υπήρχε τότε Λύκειο) που πρωτοδημοσίευσα μεταφράσεις μου. Δεν κάνω εδώ αυτοβιογραφία, αλλά βιογραφία της γενιάς μου και μνεία στους τότε έξοχους δασκάλους μου. Ζούσα στην επαρχία και μεγάλωσα τα δύσκολα χρόνια τα παιδικά και την εφηβεία μέσα στον Εμφύλιο, με επιπτώσεις, όχι μόνο στη γενιά μου, […]

Με τον Δημήτρη Κεχαΐδη βρεθήκαμε σε δύσκολες εποχές συνοδοιπόροι στο φοιτητικό κίνημα των ετών 1955 – 1960, εκείνος, πρώην φοιτητής Νομικής, εγώ και ο Ανδρέας Λεντάκης φοιτητές της Φιλοσοφικής. Ετσι ήμασταν οι συνοδοιπόροι της εποχής και των αγώνων της για Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία και οι πρώτοι θεατές της πρώτης, σχεδόν ερασιτεχνικής, παρουσίασης του πρώτου έργου […]

Γιατί τιμάται σήμερα από την Ορθόδοξη Εκκλησία η μνήμη των Μιλτιάδη, Ηρακλή, Θεμιστοκλή, Περικλή, Σοφοκλή, Επαμεινώνδα και Δήμου

Το έργο – σταθμός στην ελληνική δραματουργία, η «Αυλή των θαυμάτων» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, παρότι είναι κωδικό, τουλάχιστον ιδεολογικά, έργο για την εποχή του και για την ιστορία της ελληνικής σκηνικής τέχνης, δεν είναι ένα έργο που φύτρωσε ξαφνικά, ούτε είναι ως προς τα κοινωνικά του δεδομένα πρωτότυπο. Ακόμα και η αυλή ως χώρος έπαιζε […]

Τα περιοριστικά μέτρα για τη λειτουργία των βιβλιοπωλείων και η αναντίστοιχη εικόνα στην αναγνωσιμότητα του γενικού πληθυσμού

Η άτυπη, αλλά συνάμα πάνδημα «σεβαστή» εορτή της Πρωταπριλιάς ως ημέρας του ψεύδους, τι πράγματι σημαίνει; Είναι τάχα η ημέρα που, κατ’ εξαίρεσιν της καθημερινής μας συμβίωσης με την αλήθεια, γιορτάζουμε την άρνησή της ή κυνικότατα τιμούμε ό,τι καθ΄ημέραν συνήθως πράττουμε; Ενας σχολαστικός θα όριζε την αλήθεια ως έλλειψη του ψεύδους και το ψεύδος ως […]

Το έφερε η συγκυρία και σήμερα κλείνουν ακριβώς 10 χρόνια από την απώλεια του Ιάκωβου Καμπανέλλη (1921 – 2011). Υπήρξε ακριβός φίλος σε αγώνες πνευματικός συνοδοιπόρος. Αν ήθελε κανείς να σχεδιάσει τη συγγραφική, θεατρική γεωγραφία της Ελλάδας και προχωρούσε στη σήμανση των κορυφογραμμών θα έμενε, πιστεύω, χωρίς αντίρρηση, στον Γεώργιο Χορτάτση της «Ερωφίλης», στον Αντώνιο […]

Η τραγική εμπειρία του πολέμου στην Αλβανία, η Κατοχή και η τραγικότερη συνέχεια, ο Εμφύλιος, μας κληροδότησαν μια σπουδαία και, συχνά, ανεπανάληπτη λογοτεχνική και θεατρική προίκα. Πικρή, αλλά και ηρωική μαζί. Και το μυθιστόρημα και το διήγημα και η ποίηση, κυρίως η ποίηση, παρέδωσαν στην ιστορία της εθνικής συνείδησης πλούσιο και εξαίρετο σε ποιότητα πνευματικό […]

Τα λάθη της Επανάστασης και τα «εγκλήματα» που διέπραξαν Ελληνες εναντίον Ελλήνων, ως μέρος της συνολικής εικόνας για την επέτειο των 200 χρόνων

«Η Γλώσσα είναι το σπίτι του ανθρώπου», έγραψε ο μέγας φιλόσοφος του 20ου αιώνα Χάιντεγκερ. Και μέσα σε αυτό το σπίτι συνοικούν όλες οι γλωσσικές οικογένειες, τα σόγια, οι γέροι και οι νέοι συγκάτοικοι, αλλά και οι φωτογραφίες των προγόνων, οι συνταγές των γιαγιάδων, τα νυφικά, τα νυχτικά, οι πάνες των μωρών και τα κρεβάτια […]

Η παράδοση της μυθοπλασίας, οι χαρακτήρες και τα ήθη στο σενάριο της τηλεοπτικής σειράς «Αγριες μέλισσες»

Το θέατρο, εκτός από ιδέες και ήθη που φιλοδοξεί να εντάξει μέσα στην αριστοτελική συνθήκη της «μιμήσεως πράξεως», είναι και τεχνική, κοινώς μαστοριά. Δεν φτάνουν ούτε οι πρωτότυπες συλλήψεις, ούτε οι ιδεολογικές συγκρούσεις, ούτε οι ιδιάζουσες πράξεις. Ο θεατρικός συγγραφέας οφείλει να μελετήσει τα προβλήματα που θέτει το «πατάρι», η σκηνή. Ο Λόπε ντε Βέγκα, […]

Η επίδραση της κινηματογραφικής εικόνας στην αφηγηματική γλώσσα της πεζογραφίας

Μέσα στον μικροβιακό, αλλά και τον πνευματικό ζόφο που περνάει η χώρα, έστω και μια χαραμάδα φωτός είναι παρήγορα γεγονότα και μαλάξεις ανάνηψης. Ετσι ήρθε στην κατάλληλη ώρα η έκδοση μιας πολύτιμης πνευματικής προσφοράς. Τα τραγούδια του Ιάκωβου Καμπανέλλη με τον τίτλο: «Ακουσε τη φωνή μου κι έλα» (Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ), με επιμέλεια του Θάνου Φωσκαρίνη […]

Η θεατρολογική επιστήμη, και στην ιστορική και στη θεατρολογική της στόχευση, διακρίνει διάφορες μορφές και περιεχόμενα στον γενικό όρο Κωμωδία. Κωμωδία ηθών, κωμωδία χαρακτήρων, σάτιρα, φάρσα. Ολα αυτά τα είδη έχουν σημαντικό μερίδιο στο παγκόσμιο θέατρο. Τα «Παντρολογήματα» του Γκόγκολ, π.χ., είναι κωμωδία ηθών, ο «Ταρτούφος» του Μολιέρου, κωμωδία χαρακτήρων, το «Λουτρό» του Μαγιακόφσκι, πολιτική […]

Ακόμη και σήμερα ένα παιδί φανατικό για γράμματα, ασφυκτιώντας μέσα στην αποπνικτική πολιτική, ηθική, κοινωνική συνθήκη διεθνώς, βρίσκει, αν καθοδηγηθεί από φωτισμένους δασκάλους και οικείους, καταφύγιο στα μεγάλα κείμενα, κυρίως της ποίησής μας

Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο στα πνευματικά μας πράγματα η παρεξήγηση, η παραποίηση, η διαστρέβλωση πολλών πολιτιστικών μορφών και ιδιωμάτων. Το πιο κραυγαλέο παράδειγμα είναι η συρρίκνωση εννοιολογικά του θεατρικού είδους που ονομάζεται «ηθογραφία». Ενας τίμιος αναγνώστης ή χρήστης, κυριότερα, του όρου θα έπρεπε να διεισδύσει στο πρώτο συνθετικό του όρου, το «ήθος» ή τα «ήθη», […]

Ορισμένες σκέψεις με αφορμή την πολιτική θεωρία για τα δικαιώματα των ζώων που αναπτύσσουν οι Σου Ντόναλντσον και Γουίλ Κιμλίκα στο «Ζωόπολις»

Αλήθεια, πότε, στην ιστορία της ανθρωπότητας, γράφτηκε ή εκφωνήθηκε το πρώτο ποίημα; Πριν από την καταραμένη εκείνη ημέρα που το πρώτο ζεύγος της θνητής ανθρωπότητας έφαγε τον απαγορευμένο καρπό στο δέντρο του Παραδείσου και «ντράπηκε» που ήταν γυμνό, το πρώτο Αχ, το πρώτο Βαχ που βγήκε από τα χείλη του, είτε από απελπισία, είτε από […]

Η γενιά του 1930, που κατέθεσε την πνευματική της παρουσία σε δύσκολες εποχές για τον λαό μας και την πολιτική του οικοδομή, εμφανίστηκε, κυρίως, μετά την καταστροφή των πανάρχαιων κοιτίδων της ιστορίας μας στη Μικρά Ασία και, συνάμα, ήρθε αντιμέτωπη με μια πολιτική διαπάλη επανειλημμένων πραξικοπημάτων, της βραχύβιας δημοκρατίας και, σε διεθνές επίπεδο, της ανόδου […]