Γεωργουσόπουλος Κώστας

Στις μεγάλες δοκιμασίες πάντα, είτε στην πολιτική, είτε στην οικονομία, είτε στα ήθη, αλλά, κυρίως, στις τέχνες, οι ανθρώπινες δοκιμαζόμενες κοινότητες ακολουθούν δύο αντίθετες πορείες. Επανεκτιμούν αξίες, λάθη, ουσιαστικά και τυπικά, του παρελθόντος (τι, τις πταίει, τι προδώσαμε, τι αγνοήσαμε, τι υπερεκτιμήσαμε) και, συγχρόνως, δοκιμάζει νέες μορφές, νέες οικονομικές, πολιτικές και πνευματικές ιδέες και μορφές. […]

Ο βραβευμένος με Χορν Γιωργής Τσουρής και η ανάγκη στήριξης του νεοελληνικού θεατρικού λόγου

Το «κυνήγι μαγισσών» και διανοουμένων από τις κατά καιρούς απολυταρχικές εξουσίες, που διαβλέπουν πάντοτε στον κόσμο του πνεύματος τον εχθρό

Οπως είναι γνωστό, μετά την παρατεταμένη πολιτική κρίση του 1965-67, που έμεινε στη λαϊκή της διατύπωση ως Αποστασία, οι πολιτικοί αρχηγοί των δύο μεγάλων αστικών πολιτικών παρατάξεων Γεώργιος Παπανδρέου και Παναγιώτης Κανελλόπουλος, όπως κοινοποιήθηκε πολύ αργότερα, είχαν συναντηθεί στα βασιλικά ανάκτορα του Τατοΐου υπό την προεδρία του βασιλιά Κωνσταντίνου και είχαν αποφασίσει να προχωρήσει η […]

Πώς η αρχαία ελληνική γραμματεία και η παγκόσμια λογοτεχνία ενσωμάτωσαν το ανθρώπινο δέος απέναντι στις επιδημίες και τις πανδημίες

ε τον μεγάλο θεατρικό δημιουργό Μαριβό συμβαίνουν, για το σύγχρονο κοινό αλλά και τους θεατρικούς δημιουργούς της σκηνής, δυσεπίλυτα διλήμματα σκηνικού ύφους. Οπως όλοι οι μεγάλοι θεατρικοί συγγραφείς, ο Μαριβό καταπιάνεται με τα ανθρώπινα πάθη, αλλά και την αφέλεια, τη γελοιότητα, τα τραύματα, τα αδιέξοδα του βίου, τις προσδοκίες αλλά και τα ανεκπλήρωτα σχέδια και […]

Η σημαντική παρουσία του ποιητή, μεταφραστή αρχαίων λυρικών και δοκιμιογράφου Γιάννη Δάλλα, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 24 Φεβρουαρίου

Είδα τον Κώστα Βουτσά το 1958, την πρώτη ακριβώς μέρα που πάτησε το πόδι του στη σκηνή του θεάτρου Περοκέ. Από τα πρώτα εφηβικά μου χρόνια στην επαρχία όπου μεγάλωσα είχα μυηθεί στην τέχνη του θεάτρου, ως μανικός θεατής, από τους περιοδεύοντες θιάσους, τα ηλιθιωδώς υποτιμώμενα μπουλούκια, που δεν ήταν τίποτε άλλο από επαγγελματίες θεατρίνους […]

Η παράλληλη πορεία της ποίησης και της δοκιμιογραφίας του κορυφαίου νομπελίστα ποιητή, με αφορμή τη σημερινή επέτειο

Γνώρισα την Κική Δημουλά το 1963, άγνωστη ακόμη ποιήτρια στην πνευματική μας αγορά. Ο σπουδαίος υπερρεαλιστής ποιητής Εκτωρ Κακναβάτος (ως Γιώργος Κοντογιώργης) ήταν μαθηματικός και διδάσκαμε στα ίδια τμήματα (εγώ Εκθεση) στο Φροντιστήριο Τσατσάκη – Σταυρόπουλου πίσω από τον ναό της Ζωοδόχου Πηγής στην Ακαδημίας. Οταν ανακάλυψα πως ο συνάδελφος φροντιστής ήταν ο Κακναβάτος, τον […]

Κάποτε, σε μια άλλη γενική Παιδεία, όταν διαβάζουμε ή βλέπουμε Σαίξπηρ, θα πρέπει να έχουμε εφοδιαστεί και με μια άλλη ιδεολογική και ηθική περιουσία γύρω από μια εποχή που συνήθως αγνοούμε ή αποσκορακίζουμε, τον Μεσαίωνα. Εχει όμως κι αυτή η εποχή ενδιαφέρον, σκοτεινή τη χαρακτηρίζουν οι ιστορικοί (όχι όλοι) όπου κυριαρχούν ένας βίαιος χριστιανισμός μπολιασμένος […]

Λεπτομέρειες για τις παραστάσεις της αρχαίας κωμωδίας στο εξαντλητικό πόνημα του Alan Hughes από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης

Αλήθεια, τι υποκρισία διακρίνει τον σύγχρονο βίο μας. Δεν παριστάνω τον κριτή των άλλων, μετέχω σ’ αυτήν την υποκρισία και το χειρότερο την εορτάζω, όπως όλοι, τηρώντας τάχα το έθιμο. Σήμερα είναι μια θρησκευτική και συνάμα λαϊκή γιορτή, Τσικνοπέμπτη· έτσι γράφει το ημερολόγιο και ίσως έτσι σήμερα πολλοί θα τιμήσουν το έθιμο, ανεξάρτητα αν θρησκεύονται […]

αραπέμπω σε κείμενά μου πριν από 35 περίπου χρόνια. Δεν άλλαξα οπτική και κρίση: «Η φάρσα έχει μαζί με την τραγωδία και την κωμωδία την ίδια ιερή καταγωγή και το ίδιο βαθύρριζη. Ηδη ο Αριστοφάνης σε πρώιμες κωμωδίες του αναφέρεται στη μεγαρική φάρσα, στη δωρική λαϊκή βωμολοχική “πλαστή» μίμηση. Μπορώ μάλιστα να πω ότι ο […]

«Αγαπητοί Ελληνες, εγώ είμαι Κεντροευρωπαίος και καταλαβαίνω, ακολουθώ, συμφωνώ και μιμούμαι τον ορθολογιστή Κρέοντα! Αυτό το κορίτσι, την Αντιγόνη, δεν την καταλαβαίνω, αλλά τη θαυμάζω και συχνά με τρομάζει η θυσία της και οι λόγοι της θυσίας της»

Συνεχίζω σήμερα, παγιδευμένος λόγω έμμονης βρογχίτιδας οίκοι, μακριά από την τρέχουσα θεατρική δράση, την αναφορά μου στο παροπλισμένο νεοελληνικό έργο για λόγους, ομολογώ, ανεξήγητους. Οταν μας κατακλύζουν χωρίς αμφιβολία ιρλανδικά έργα σύγχρονου προβληματισμού, ποιος ο λόγος να απαξιώνουμε σύγχρονα ελληνικά έργα καίριου και τραυματικού προβληματισμού. Στο προηγούμενο κείμενο αυτής της στήλης αναφέρθηκα σε μεταπολεμικούς συγγραφείς […]

Η γνώση της μεταφραζόμενης και της μεταφραστικής γλώσσας, αλλά κυρίως του ρυθμού που πρέπει να αποκτήσει η μεταφορά για να μην αλλοιωθεί το πρωτότυπο νόημα

Μια εποχική βρογχίτιδα που με ταλαιπωρεί μέρες με εμπόδισε να δω κάποιες από τις παραστάσεις που θα έκρινα εδώ. Για να μη μείνει ορφανή η σελίδα αλλά και επειδή με απασχολεί ένα χρόνιο νεοελληνικό πρόβλημα του θεάτρου, ας μου επιτραπεί σήμερα να μετατρέψω τη σελίδα σε δραματουργική εποπτεία του μεταπολεμικού μας θεάτρου και κυρίως της […]

Οι θετικές, αλλά κυρίως αρνητικές συνέπειες από το ανέβασμα κλασικών έργων – χωρίς πνευματικά δικαιώματα – από νεανικούς θιάσους στην Αθήνα

Αμλετ, ο Δον Κιχώτης, ο Φάουστ, ο Δον Ζουάν είναι οι μεγάλοι μύθοι της Ευρώπης – έρχονται να συμπαραταχθούν δίπλα στον Οιδίποδα, την Κλυταιμνήστρα, την Ηλέκτρα, την Ιφιγένεια, τη Μήδεια, τον Οδυσσέα και βέβαια τον Διγενή. Εχουν αναλυθεί από χιλιάδες ειδικούς ο ρόλος, η σημασία και το συμβολικό φορτίο που μεταφέρουν μέσα στους αιώνες αυτές οι […]

Τα κριτήρια με τα οποία ασκείται η αξιολόγηση των θεατρικών παραστάσεων και τα ερωτήματα που προκύπτουν για τη σχέση κριτών και κρινόμενων μέσα στις διαφορετικές κάθε φορά εποχές

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τουλάχιστον τα έργα θεάτρου, έστω και ως περιεχόμενο αλλά και ως ολοκληρωμένα παραστάσιμα θεάματα, στην πόλη που εφεύρε το θεατρικό είδος, την Αθήνα, έχουν πάντα και διαχειρίζονται και κρίνουν πολιτικά γεγονότα σύγχρονά τους και πάντα τραυματικά. Εγραφα και πρόσφατα για το έργο του Φρυνίχου που δεν σώθηκε, αλλά γνωρίζουμε […]

Κρίνοντας παλιότερα την έξοχη παράσταση του αξέχαστου φίλου, πριν απ’ όλα, Τζούλι Ντασσέν του έργου του Αλμπι «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ», το 1982, με την Καρέζη, τον Καζάκο, τον Γρ. Βαλτινό, τη Λαζαρίδου (οι δύο τελευταίοι έκτοτε έλαμψαν στο θεατρικό μας σύμπαν), εστίαζα σε δύο διακριτά και ανεξάρτητα μεταξύ τους αλλά ερεθιστικά δεδομένα. Από […]

Οι προβολές, αναφορές, προσδοκίες και διαψεύσεις που συνεπάγονται λέξεις και αντικείμενα, τις οποίες συνήθως λησμονούμε στην καθημερινότητά μας

α ξεκινήσω με δύο τρανταχτά παραδείγματα της αγοράς στην προσέγγιση του «Θανάτου του εμποράκου» του Αρ. Μίλερ που ανέβασε στο θέατρο Εμπορικόν ο Καταλειφός στον κεντρικό ήρωα. Πριν από πολλά χρόνια στην Αμερική και ειδικά στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, όπου προσέγγιζαν τα μεγάλα εμπορικά πλοία με τα κιβώτια των εμπορευμάτων, οι αχθοφόροι του λιμανιού […]

Η βαθύτερη σημασία της λέξης και της επιστήμης ως συνείδηση για τη γνώση ενός αντικειμένου, μιας ιδέας, ενός συναισθήματος

Τα κείμενα του αρχιτέκτονα Παναγή Ψωμόπουλου για τον Δημήτρη Πικιώνη και τον Νίκο Χατζηκυριάκο - Γκίκα σε μια νέα έκδοση

Οι οικογενειακές τραγωδίες, κυρίως των ανθρώπων που ασκούν κάθε είδους εξουσία, ήταν πάντα το θέμα και των λαϊκών αφηγήσεων και ο καμβάς των επικών έργων διαχρονικά, σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Ηδη το πρώτο έπος της ανθρωπότητας, η «Ιλιάδα» του Ομήρου και, αργότερα, οι τραγικοί ποιητές, αναφέρθηκαν στα πάθη και στο πένθος της οικογένειας του […]

Το θέατρο του Ντέιβιντ Μάμετ ως καθρέφτης για τις ανοιχτές πληγές της μεταπολεμικής Αμερικής

πάρχει ένα έξοχο νεοελληνικό θεατρικό έργο που έκανε μάλιστα τρικούβερτη επιτυχία στη Γερμανία στη δεκαετία του ’70, όταν ο συγγραφέας του, ο μακαρίτης φίλος Βασίλης Ζιώγας, ανήκε στην τότε Δυτική Γερμανία σε μια πρωτοποριακή ομάδα θεάτρου που πρέπει να θεωρηθεί προάγγελος της γαλλικής σχολής του παραλόγου, ενώ στη Γερμανία ανήκει στην αισθητική και ιδεολογική σχολή […]

κέφτομαι συχνά πως όχι μόνο το θέατρο αλλά όλες, τουλάχιστον οι παραστατικές, τέχνες καταπιάνονται με καταστάσεις σε κρίση, κοινωνική, οικονομική, ηθική είτε ατομική και οικογενειακή είτε των θεσμών και των κοινωνιών. Φοβάμαι πως δεν θα υπήρχε πιο πληκτικό θέμα για μυθιστόρημα, σκηνικό γεγονός, φιλμ ή χορόδραμα από την έκθεση μιας ισορροπημένης, ευτυχισμένης ανέφελης, τίμιας και […]

Η «γλώσσα» των ζώων μέσα από τους μυθοπλαστικούς μονολόγους εφτά σκύλων στο νεότερο βιβλίο της ιστορικού Λύντιας Τρίχα