Γεωργουσόπουλος Κώστας

Η υπαρξιακή αγωνία του σύγχρονου ανθρώπου παρά την τεχνολογική πρόοδο

Το κοινωνικό και πολιτιστικό τοπίο του 1949 και πώς διαμόρφωσε με ερεθίσματα και εμπειρίες μια ολόκληρη γενιά

Κορφιάς είναι το γερό καδρόνι στην κορυφή μιας επικλινούς στέγης. Χωρίς την αντοχή αυτού του υλικού δεν μπορεί να καθοριστεί ούτε η κλίση της στέγης ούτε το βάρος της ούτε οι ροπές που καταλήγουν στους τοίχους. Στο θέατρο οι κορφιάδες είναι οι ηθοποιοί που χωρίς να είναι πάντα οι ρολίστες στηρίζουν τους πρωταγωνιστές εξασφαλίζοντας ισορροπίες. […]

Αλήθεια τι ιστορία, στον κόσμο των ιδεών, έχει ο υπέρτιτλος αυτής της εβδομαδιαίας σελίδας στην εφημερίδα μας; Εν πρώτοις είναι διατυπωμένη έννοια σε λατινική γλώσσα. Tabula σημαίνει «τάβλα, πινακίδα» και Rasa σημαίνει «ξυρισμένη» κυριολεκτικά, «άγραφη». Ο όρος έρχεται από μακριά, από την εποχή που οι άνθρωποι όταν ανακάλυψαν τη γραφή αναζητούσαν υλικά για να την […]

συχνή, δικαιολογημένη, καταφυγή κεντρικών, κρατικών, δημοτικών και ιδιωτικών θιάσων στο έργο της Λούλας Αναγνωστάκη είναι κατ’ αρχάς αναγνώριση της δραματουργικής του και ιδεολογικής του σημασίας αλλά και της καθαρά θεατρολογικής. (Εχει παρουσιαστεί στη σκηνή στην Ελλάδα σε δώδεκα παραγωγές μέσα σε τριάντα χρόνια. Κάθε δυόμισι χρόνια. Κανένα άλλο έργο ελληνικό ή ξένο είχε τέτοια τιμή.) […]

Ενα τιτανιαίο πόνημα εξιστορεί την πλούσια ελληνική θεατρική δραστηριότητα στην Αυστραλία, τόσο από Ελληνες γεννημένους εκεί όσο και από περιοδεύοντες θιάσους από την Ελλάδα

Ο πρόσφατα φευγάτος από τη γειτονιά των ζώντων Γιώργος Σκούρτης, ένας από τους περίπου 15 μετακαμπανελλικούς μας θεατρικούς δημιουργούς από το 1970 που πρωτοπαρουσιάστηκε στο Θέατρο Τέχνης με τους «Νταντάδες», άφησε έντονο και ιδιάζον το στίγμα του στη μεταπολεμική μας δραματουργία. Εγραψα ένα επικήδειο σημείωμα στη σχετική σελίδα των «ΝΕΩΝ» γιατί εκτός των άλλων η […]

Βλέποντας με πόνο ψυχής τα κατορθώματα των μπαχαλάκηδων που με ορμητήριο πανεπιστημιακούς χώρους ρημάζουν αίθουσες διδασκαλίας, εργαστήρια στημένα με μόχθο από δασκάλους που ετοίμαζαν γενιές ερευνητών, καμένα βιβλία, τεχνικό εξοπλισμό αποκτημένο από το υστέρημα του έλληνα φορολογούμενου, η σκέψη μου πηγαίνει πίσω σε δύσκολα χρόνια, μετά τον Εμφύλιο, σ’ ένα πανεπιστήμιο συντηρητικό, αυστηρό αλλά με […]

Το λαϊκό τραγούδι ως στοιχείο ταυτότητας στη μεταπολεμική Ελλάδα και η σημερινή αμηχανία σε δημιουργούς και ερμηνευτές

Εχει πολύ ενδιαφέρον η έρευνα γύρω από τις συνθήκες, κάθε φορά, που ευνοούν μια ορισμένη οικονομική ή πολιτιστική άνθηση. Είναι άραγε τυχαίο πως το νεοελληνικό δραματολόγιο, από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, ευδοκίμησε σε εποχές κρίσης; Κρίσης πολιτικής, οικονομικής, θεσμικής. Αλλά και κατά τη διάρκεια πιο επώδυνων περιπετειών του λαού μας. Σε πολέμους και δικτατορίες; […]

Η απαξίωση της ρητορικής τέχνης στις παραδόσεις πανεπιστημιακών δασκάλων, που προτιμούν πλέον την ανάγνωση χειρογράφου

Ενας μεγάλος γερμανός ποιητής στα ύστερα χρόνια μετά τη Γαλλική Επανάσταση και τους συμβιβασμούς της έως την αυτοχειρία της έγραψε: «Και τι χρειάζονται οι ποιητές στους μίζερους χρόνους;». Βέβαια την ίδια εποχή ο Ρήγας Βελεστινλής αλλά και ο Κοραής ήταν οι επαναστάτες γραφιάδες που τροφοδοτούσαν το δούλο έθνος με ιδέες και ήθος και ιστορική συνείδηση. […]

Ας μου συγχωρεθεί στο σημερινό κείμενο η αυξημένη ευαισθησία και, γιατί όχι, ο συναισθηματισμός. Επί εξήντα χρόνια είμαι δάσκαλος, η βιογραφία μου, θα έλεγα, είναι οι μαθητές μου, πολλούς από τους οποίους συναντώ και σήμερα, πράγμα βεβαίως που σημαίνει πως ο ομφάλιος λώρος δεν έχει κοπεί. Είναι λοιπόν φυσικό και ως εκ τούτου και λογικό […]

Η ανάγκη για μία πολυπρισματική προσέγγιση στη διδασκαλία της Ιστορίας που δεν μπορεί να περιορίζεται στα τμήματα κλασικής κατεύθυνσης

Πριν από 37 χρόνια (πώς, δυστυχώς, κυλάει ο χρόνος;) έγραψα τα παραπάνω και τα επαναλαμβάνω διότι τίποτα ακόμη δεν φάνηκε στον ορίζοντα ώστε να τα καταστήσει περιττά: «Ξέρουμε πως υπήρξε παράδοση στο θέατρό μας. Οταν πριν από δέκα ακριβώς χρόνια (1971) ξεκίνησε αυτή η στήλη τον αγώνα της αυτός ο σκοπός την έτρεφε: να αποκαλυφθεί […]

Η πατρίδα που υπερασπίστηκαν οι φοιτητές του Πολυτεχνείου ήταν μνήμες, βιώματα και πάνω απ’ όλα η ελληνική γλώσσα των ποιητών

Ο Μαξίμ Γκόρκι μάς έχει κληροδοτήσει ένα συνταρακτικό βιβλίο με τίτλο: «Τα σχολειά μου». Εκεί αυτός ο γιος μουζίκων που βγήκε στη βιοπάλη σχεδόν παιδάκι, που κοιμόταν στις αποθήκες των μαγαζιών, που εργαζόταν και έτρωγε συχνά στα άσυλα των φτωχών σπούδασε τη ζωή σ’ όλες τις όψεις της, θετικές και αρνητικές. Αυτό που λέγεται συχνά […]

πάγια γνώμη της ιστοριογραφίας δογμάτιζε πως για να έχει κύρος και πειθώ η καταγραφή των ιστορικών γεγονότων χρειάζεται να υπάρχει απόσταση ασφαλείας ανάμεσα στο γεγονός και στην καταγραφή και την κριτική του αποτίμηση. Η αιτιολογία αυτής της δογματικής αρχής είναι πως όταν καταγράφει κανείς ζέοντα ιστορικά συμβάντα και αποτιμά πράξεις ατόμων ή λαών δεν πρέπει […]

Ο σπουδαίος φιλόλογος μελετά προβλήματα που αφορούν σε θέματα της τραγικής ποίησης, της θρησκείας, των δημόσιων εορτών του διονυσιακού στοιχείου ειδικότερα, της Ιστορίας και της τραγικής χαρακτηρολογίας

Σε μια εποχή – ανεξήγητα πάντως – που δεν γράφεται, παρά μόνο σε περιοχές της Ευρώπης όπου στο παρελθόν ευδοκίμησε η δραματουργία (Ιρλανδία, Σκωτία, Αγγλία), θέατρο και από την άλλη αυξάνονται, όπως στον τόπο μας, οι άνθρωποι που επιθυμούν να υπηρετήσουν μια τέχνη, ίσως την τελευταία μαζί με τον χορό, που απαιτεί ομάδα και δημόσια επικοινωνία και […]

Μία ιστορική αναδρομή στην εμφάνιση της Μουσειολογίας και της ίδρυσης Μουσείων

ο 1956 στην ξεδοντιασμένη πλέον Βρετανική Αυτοκρατορία, που είχε χάσει το σύνολο σχεδόν των αποικιών της, πνέει ένας αέρας που βέβαια στο κατεστημένο φέρνει δύσπνοια αλλά απελευθερώνει κραυγές λύτρωσης από τη νέα γενιά. Για να αντιληφθεί κανείς την πολιτική σύγχυση της εποχής στην πρώην μεγάλη αποικιακή αυτοκρατορία θυμίζω πως το Εργατικό Kόμμα της Αγγλίας έχει […]

Αφηγήσεις και αναμνήσεις για τους ανθρώπους της τέχνης και των γραμμάτων που υπηρέτησαν στο αλβανικό μέτωπο το 1940

Φεύγει η μεγάλη γενιά του ’60 και του ’70. Μετά την αποδημία του Μάτεσι, του Μουρσελά, της Αναγνωστάκη, του Βογιατζή, του Ευαγγελάτου, του Χουρμουζιάδη, του Δεληβορριά πήρε σειρά για τις ουράνιες διαμονές ο Γιώργος Μιχαηλίδης. Οταν το 1965 ίδρυσε το Θέατρο της Νέας Ιωνίας ήταν ο πρώτος θεατράνθρωπος που αποφάσισε, μετά τον παλιό πρόδρομο Αδαμάντιο […]

άθε φορά, και δεν είναι λίγες οι ευκαιρίες – στο περασμένο σημείωμα αναφέρθηκα στη θεατρική δράση στη Ρόδο – που ερχόμαστε σε επαφή με θεατρικά γεγονότα που γίνονται στην ελληνική περιφέρεια, διαπιστώνουμε πως ακροβολιστές, τολμητίες και συνάμα, συχνά, πρωτοπόροι και ενημερωμένοι άνθρωποι του θεάτρου καταθέτουν γνώση, πείρα και έμπνευση στο διψασμένο για θέατρο και για πρωτοπορία θεάτρου […]

Σκέψεις για τα όρια της τέχνης και το καλλιτεχνικό περιθώριο, ορισμένοι εκπρόσωποι του οποίου επιμένουν στα εργαλεία και όχι στο μήνυμα προς το ακροατήριό τους

σημερινός τίτλος της κριτικής θέλει συνειδητά να παραπέμψει στο θεμελιώδες για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό δοκίμιο του Γκαίτε «Σαίξπηρ για πάντα» που καθιέρωσε τον μεγάλο ελισαβετιανό ως μία από τις συνειδήσεις της ευρωπαϊκής καλλιέργειας. Την ίδια εποχή που ο Γκαίτε έγραφε το δοκίμιό του, ο Εγελος στις παραδόσεις του στο Πανεπιστήμιο της Ιένας (που ήταν και […]

Η ανάγκη για όσο το δυνατόν καλύτερη προετοιμασία των ηθοποιών με αναγνώσεις και δοκιμές συνιστά ουσιαστικά μια «παράσταση» πριν από την πρεμιέρα

ριν από 46 χρόνια (Θεέ μου, πέρασε τόσο νερό στην κοίτη του ποταμού της χώρας και της ζωής μας) στα πρώτα βήματα του συντάκτη αυτής της στήλης στη θεατρική κριτική είχα συμπαραταχτεί από το δικό μου μετερίζι σε μια διάσωση σε εποχές ολικού ναυαγίου αυτής της χώρας. Μέσα στη λοιμική της χούντας ο Κουν είχε […]

Σκέψεις για την υποκρισία πίσω από τις εκστρατείες χορτοφάγων και ζωόφλιων που ξεχνούν ότι η ζωή μας είναι γεμάτη από πολλά κατεργασμένα εργαλεία του πολιτισμού