Γεωργουσόπουλος Κώστας

Η γυναίκα του ευρωπαϊκού Βορρά παλεύει και εν τέλει κατορθώνει να αφαιρέσει τα δεσμά τής υποταγής στα προτάγματα της ανδρικής ηθικής

Ο Ιψεν ήταν σύγχρονος πολίτης με τους τολμηρούς πολιτικούς του Βορρά που ανέδειξαν μια άλλη κρυμμένη και σχεδόν απαγορευμένη γυναικεία, κοινωνική παρουσία

Στη σημερινή μου αναδρομή στη θητεία στο ελληνικό θέατρο του σύγχρονου αγγλικού θεάτρου θα αναφερθώ σε δύο έργα ενός ιδιοφυούς βρετανού συγγραφέα, του Εντουαρντ Μποντ, έργα που παίχθηκαν στην Ελλάδα, το πρώτο το 1974 και το δεύτερο το 1990. Το 1974 γνωρίσαμε αυτόν τον έξοχο θεατρικό ποιητή με το έργο του «Το μονοπάτι που πάει […]

Είναι πράγματι αξιοθαύμαστο πως στη μητριαρχική Ελλάδα ως πρόσφατα τα έργα του Αύγουστου Στρίντμπεργκ λειτούργησαν ως εργαλεία αυτογνωσίας και κριτικής

Συνεχίζοντας την αναφορά μου στην ευρωπαϊκή θεατρική δημιουργία μετά τον πόλεμο, δεν ξέρω, εγώ τουλάχιστον, μια οικονομική, κοινωνική, θεσμική, ιδεολογική μελέτη που να εξηγεί την μπίλια του θεατρικού παιγνίου και την αλλαγή, κάθε φορά, πορείας. Υπάρχουν στον αιώνα μας περίοδοι όπου ακμάζει για λίγο το ιταλικό, ύστερα το γερμανικό, κατόπιν το γαλλικό και παράλληλα το […]

Η «Στρίγγλα» είναι μια δραματουργική περσόνα και μετά τον Σαίξπηρ, θα έλεγα η θεατρική μεταφορά μιας κοινωνικής παθογένειας, ηθικής και αισθητικής

Είχα το προνόμιο να έχω παππού, πατέρα, σύζυγο φιλολόγους και δασκάλους της έδρας που υπηρέτησαν σχολεία στην ελληνική περιφέρεια, σε ορεινά χωριά, σε προσφυγικούς συνοικισμούς, ακόμη και σε φυλακές. Ο πατέρας μου είχε επιλεγεί από τους παράγοντες της παιδειάς της επαρχίας που δίδασκε, να διδάξει στις φυλακές Λαμίας καταδίκους που επιθυμούσαν να συμπληρώσουν την εκπαίδευσή […]

Συνεχίζω, μετά την «παράβαση» του αρχαίου δράματος στην ελληνική φεστιβαλική περίοδο, με τη μεγάλη στην παγκόσμια ιστορία θεάτρου κατάθεση του αγγλικού θεάτρου μετά τον πόλεμο και μια Αγγλία χωρίς πλέον αποικίες και εκμετάλλευση του μόχθου ξένων λαών. Στο προηγούμενο κριτικό μου κείμενο (26/6/2023) αναφέρθηκα στο γενέθλιο έργο της αγγλικής δραματουργίας που εγκαινίασε και μια νέα […]

Ο κόσμος είναι τελικά ένα παιχνίδι, ένα πάει κι ένα έλα μεταξύ Ερμού και Αφροδίτης, μια Σαλμακίδα κοίτη, ένας παράλογος, αλλά ιδανικός ανδρόγυνος

Πριν από ακριβώς 50 χρόνια, το 1973, παίχθηκαν στην Επίδαυρο, από το ΚΘΒΕ και σε σκηνοθεσία Γιώργου Θεοδοσιάδη, οι «Βάκχες» του Ευριπίδη, στη μετάφραση του Παντελή Πρεβελάκη. Θεωρώ αυτονόητο να ανατρέξω στις τότε θέσεις μου, με δεδομένο ότι στα 50 αυτά χρόνια τραγικότεροι γίναμε και αμετανόητοι. Σημείωνα, λοιπόν, τότε στην κριτική μου στο «ΒΗΜΑ»: «Οι […]

Ο μπουλουκτζής θεατρίνος ποιητής μας άφησε πάνω από είκοσι αριστουργήματα, γραμμένα σε καφενεία, σε πανδοχεία, σε πορνεία, σε πρόχειρα στημένα αντίσκηνα, σε πανηγύρια ή σε αυλές πλουσίων που γιόρταζαν

Δεν γνωρίζω, αν υπάρχει άλλο διεθνώς φαινόμενο συγγραφικής πεζογραφίας σαν την περίπτωση του Χ. Α. Χωμενίδη. Από το 1993 που πρωτοείδε το φως το έξοχο μυθιστόρημά του «Το σοφό παιδί» έως σήμερα, 30 χρόνια γεμάτα, μας χάρισε 13 μυθιστορήματα και 3 συλλογές διηγημάτων. Κάθε δύο χρόνια μέσο όρο. Το εκπληκτικό αυτό συγγραφικό κατόρθωμα (κάθε δύο […]

Το ότι εγκύπτουμε με διάφορους λόγους (θεωρητικοί, κριτικοί, σκηνοθέτες, υποκριτές, εικαστικοί) στα αρχαία θεατρικά κείμενα δίνει τη δυνατότητα σε κάθε γενιά και σε κάθε δημιουργό να προσθέτει με άλλη οπτική από άλλη γωνία στις προσεγγίσεις μιας αρχαίας τραγωδίας ή κωμωδίας. Το 1973, προλογίζοντας τη μετάφρασή μου της «Ηλέκτρας» του Σοφοκλή στις εκδόσεις της Εταιρείας Σπουδών […]

Ενα από τα απίστευτα μεγαλειώδη αινίγματα του παγκόσμιου πολιτισμού είναι ο μύθος του Οιδίποδα που κατακυρίευσε την ηθική και την πολιτική συνείδηση της αρχαίας Αθήνας, καταρχάς, της Ελλάδος και έως σήμερα του κόσμου ολόκληρου. Πώς η λογική ενός απλού ανθρώπου μπορεί να χωρέσει ότι ένας ήρωας που σκότωσε τον πατέρα του και ανίδεος κοιμήθηκε με […]

Κανένας μύθος τραγωδίας του άγγλου ποιητή, θεατρικού συγγραφέα, θιασάρχη και ηθοποιού δεν είναι δημιούργημα της φαντασίας του. Είναι, όμως, έργο της μεγαλοφυΐας του και της μαστοριάς του

«Πατήρ πάντων πόλεμος»: αυτή η τελεσίδικη διαπίστωση για τα ανθρώπινα είναι του Ηράκλειτου και είναι αυτονόητο ότι κυκλοφορεί μέσα στη συνείδηση των ανθρώπων μετά από αυτόν. Είναι πρυτανεύουσα έννοια μέσα στην ιστορία, από τον Ηρόδοτο και τον Θουκυδίδη ως τους ιστορικούς όλων των αιώνων και των λαών. Βέβαια ο Ηράκλειτος γνωρίζει το έτυμον της λέξης […]

Ο Στάθης Λιβαθινός υπήρξε εκλεκτός σπουδαστής στη Δραματική Σχολή Κατσέλη, όπου και δίδασκε ο θείος του Μάνος Κατράκης, και εγώ Ιστορία Θεάτρου και Λογοτεχνίας. Οταν, ως αριστούχος σπουδαστής, χάρις και στην επαφή που είχε ο Κατράκης με τη Σοβιετική Ενωση, αποφασίστηκε να σπουδάσει θέατρο στις έξοχες σχολές Υποκριτικής και Σκηνοθεσίας στη Μόσχα, η υποτροφία του […]

Ο    «Οιδίπους επί Κολωνώ» είναι ένα ακόμα αριστούργημα του αρχαίου τραγικού λόγου. Σπάνια, και μόνο από φοιτητές στην Ευρώπη παιζόταν. Δεν είχε μπει και δεν είχε ιστορία στις σκηνοθετικές προτάσεις. Ηταν ύψιστη τιμή για τη χώρα μας που ο Αλέξης Μινωτής έκανε το αριστούργημα του Σοφοκλή λαϊκή αισθητική και πνευματική απόλαυση στην πλήθουσα αγορά του […]

Τον Ιούλιο του 1977 ο Σπύρος Ευαγγελάτος, με μεταφραστή τον Κώστα Ταχτσή, παρουσίασε στο ελληνικό κοινό μια αξέχαστη ερμηνεία των «Βατράχων» του Αριστοφάνη. Τότε, με τον τίτλο – σχόλιο «Τερπνή και φιλόλογος σύστασις», καίρια προσέγγιση της φιλολογικής ερμηνείας ενός αριστουργήματος, έγραφα στην κριτική μου στο «ΒΗΜΑ»: «Θα πρέπει να ήταν από καλό προζύμι αυτός ο […]

Εχω κι άλλες φορές σε αυτή τη θέση που υπηρετώ 52 χρόνια επισημάνει πως η ερμηνεία των σωζόμενων τραγωδιών των τριών αρχαίων δραματουργών είναι ένα κριτήριο κάθε εποχής, για το γούστο της, τα πνευματικά της αδιέξοδα, τις μορφολογικές της ερμηνευτικές λύσεις που προτείνουμε. Την ερχόμενη Παρασκευή θα παιχθεί στην Επίδαυρο η «Μήδεια» του Ευριπίδη, σε […]

Είναι άξιο βαθιάς μελέτης, κοινωνιολογικής ηθικής, αισθητικής, θεσμικής το πώς ένας σύγχρονος χριστιανός ή βουδιστής ή μουσουλμάνος θεατής εισπράττει αυτό που ο Αριστοτέλης μέσα στην ιδεολογική ασπίδα της εποχής του ονόμασε κάθαρσιν

Είναι λογικά και πολιτιστικά παράδοξο το πόσο αραιά παίζεται ένα από τα αριστουργήματα του παγκοσμίου θεάτρου, οι «Σφήκες» του Αριστοφάνη. Δεκάδες οι «Λυσιστράτες» και οι «Ειρήνες», γιατί όχι μια κωμωδία – καταπέλτης για τα κοινωνικά, πολιτικά, ηθικά δεινά που νιώθεις από την αρχή πως έχει να κάνει με μια σύγχρονη σάτιρα του πολιτικού βίου του […]

Δεν έχει γίνει, τουλάχιστον στο ευρύ ενήμερο θεατρικό κοινό, γνωστή η προσφορά του Ροντήρη στην υποκριτική τέχνη του τραγικού είδους

Εχει και η κριτική την ιστορία της. Με αντικείμενο, μάλιστα, τα λίγα έργα του αρχαίου δραματολογίου, συχνά βλέπουμε νέες εκδοχές μεγάλων τραγικών κειμένων. Πριν από 50 ακριβώς χρόνια έγραφα για τον «Ιππόλυτο» του Ευριπίδη που παρουσίασε στην Επίδαυρο το Εθνικό Θέατρο, με σκηνοθέτη τον Σπύρο Α. Ευαγγελάτο και κύριους πρωταγωνιστές, τη Μαίρη Αρώνη (Φαίδρα), τον […]

Πέρασαν 65 χρόνια (1958) από τον αιφνιδιασμό της θεατρικής εμπειρίας της δυτικής ανθρωπότητας από τα «Οργισμένα νιάτα» του Τζον Οσμπορν. Δεν ήταν μόνο μια νέα, εξαίσια δραματουργική φόρμα κριτικής ερμηνείας της κοινωνικής παθογένειας της Ευρώπης. Ηταν και η τολμηρή παραδοχή των βρετανών δραματουργών, και η αυτοκρατορία και ο αποικιακός εγωτισμός πήγαν περίπατο και στη θέση […]

Ποιος είπε, χωρίς να το πολυσκεφτεί, πως η φωτογραφία είναι μια νεκρή εικόνα της ζωής; Πάντα κοιτώντας μια φωτογραφία στο παλιό οικογενειακό άλμπουμ ή ένα βιβλίο στα παλαιοπωλεία που διαθέτουν χιλιάδες φωτογραφίες, σε περιοδικά ή, αν είσαι φίλος των συγγραφικών εκθέσεων, θα έχεις, πιστεύω, μέσα σου συχνά ομολογήσει πως οι φωτογραφίες και κινούνται και ομιλούν […]