Καρατράντος Τριαντάφυλλος

Το 2021, λίγους μήνες πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, δύσκολα θα μπορούσαμε να βρούμε κάποιον που θα υποστήριζε πως η Ευρώπη θα ζούσε ξανά έναν διακρατικό πόλεμο, ο οποίος διαρκεί ήδη 1.000 ημέρες. Ακόμη και αρκετοί από αυτούς που υποστήριζαν πως θα ξεσπάσει πόλεμος, προέβλεπαν μια γρήγορη και μεγάλη επικράτηση της Ρωσίας. […]

Η σημαντικότερη απειλή εσωτερικής ασφάλειας που αντιμετώπισε η Ελλάδα το 2022 ήταν οι διάφορες μορφές της βίας και κυρίως η ενδοοικογενειακή και οι γυναικοκτονίες, αλλά και η βία και η εγκληματικότητα των ανηλίκων. Αξια αναφοράς είναι και η απειλή από οπαδική-χουλιγκανική βία, με τις αλληλεπιδράσεις που έχει και με όλο το φάσμα της εξτρεμιστικής βίας. […]

Στις πρόσφατες εκλογές στην Τυνησία η συμμετοχή των πολιτών περιορίστηκε στο εξαιρετικά ισχνό 8,8%. Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί πως έντεκα χρόνια μετά το ξέσπασμα της λεγόμενης «Αραβικής Ανοιξης» στην Τυνησία, με τη χώρα να αποτελεί το μοναδικό επιτυχημένο παράδειγμα επιτυχούς δημοκρατικής μετάβασης, θα φτάναμε στο σοκαριστικό 91% αποχής από την εκλογική διαδικασία. Υπάρχουν διάφοροι […]

Η επίσκεψη της Νάνσι Πελόζι στην Ταϊβάν άφησε εκ των πραγμάτων ένα ισχυρό αποτύπωμα στον δημόσιο διάλογο. Μεγάλη συζήτηση και πολλές αναλύσεις για μια επίσκεψη που δεν σηματοδοτούσε μια σημαντική αλλαγή πολιτικής και ήταν κυρίως συμβολική. Σημαντική, αλλά συμβολική. Το ζήτημα λοιπόν δεν είναι αυτή καθαυτήν η επίσκεψη της προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων και […]

Οσο πλησιάζουμε προς τις προεδρικές εκλογές στη Γαλλία, τόσο αναδεικνύεται η ασφάλεια σε ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα αντιπαράθεσης. Είναι αναμενόμενο. Ο πρόεδρος Μακρόν δέχεται πίεση από υποψηφιότητες προς τα δεξιά του, ενώ η Ακροδεξιά έχει αναγάγει τη μετανάστευση και την ασφάλεια ως τα δύο κυρίαρχα ταυτοτικά ζητήματα στη Γαλλία. Ισλαμιστική τρομοκρατία, γυναικοκτονίες, ρατσιστικά εγκλήματα, […]

Τους τελευταίους μήνες γίνεται μία συζήτηση για το ποσοστό των δαπανών για την άμυνα και την ασφάλεια σε αντιδιαστολή με αυτό για την υγεία. Το κλασικό απλουστευτικό δίλημμα «κανόνια ή βούτυρο» το συναντάμε στις μέρες ως σύνθημα «ΜΑΤ παντού, ΜΕΘ πουθενά», το οποίο έχει ακουστεί μέχρι και στο Κοινοβούλιο. Στην αρχή, στο στόχαστρο της κριτικής, […]

H πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση στο αεροδρόμιο της Καμπούλ φέρνει με τον πλέον εμφατικό τρόπο τις επιπτώσεις από την κατάσταση στο Αφγανιστάν στην τρομοκρατία. Ο έλεγχος του μεγαλύτερου μέρους της χώρας από τους Ταλιμπάν και η αποχώρηση των στρατιωτών δυνάμεων των ΗΠΑ δημιουργεί νέα δεδομένα για το Αφγανιστάν, αλλά και την ευρύτερη περιοχή. Οπως είναι αναμενόμενο, […]

Το τελευταίο διάστημα διαβάζουμε και ακούμε συνεχώς για το δόγμα «νόμος και τάξη» που εφαρμόζει η κυβέρνηση, το οποίο, αυτοί που προωθούν το συγκεκριμένο αφήγημα, χαρακτηρίζουν ως το δόγμα της ακραίας καταστολής. Βέβαια, το ίδιο το επιχείρημα και η καμπάνια καταγγελίας του νόμου και της τάξης έχει από μόνη της μία προβληματική διάσταση. Από πότε […]

Οι περισσότερες αναλύσεις της πολιτικής τις τελευταίες δεκαετίες ξεκινούν από τη γενική διαπίστωση πως ο κόσμος άλλαξε. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Δεν έχουμε περάσει όμως σε ένα νέο καθεστώς, δεν έχει έρθει η σταθεροποίηση μετά την αλλαγή. Βρισκόμαστε σε μία διαδικασία συνεχούς αλλαγής. Το τελευταίο γύρισμα του 20ου αιώνα και οι δύο πρώτες δεκαετίες του […]

Οι εικόνες από τη βίαιη έφοδο στο Καπιτώλιο προκάλεσαν έντονο σοκ σε όλο τον κόσμο. Πολλοί έσπευσαν να τις συγκρίνουν με σενάρια από ταινίες και άλλοι με αυτοκρατορίες του παρελθόντος που κατέρρευσαν, με χαρακτηριστικότερη τη Ρωμαϊκή. Στις πρώτες αναλύσεις για το πώς έφτασε η κατάσταση στις ΗΠΑ σε αυτό το σημείο βρίσκουμε αναφορές σε διάφορα […]

Το 2019 δημιούργησε στην πλειοψηφία των πολιτών προσδοκίες για καλύτερες μέρες. Μια κοινωνία κουρασμένη από την παρατεταμένη οικονομική κρίση και τις πολλαπλές επιπτώσεις που είχε αυτή σε διάφορους τομείς αναζητούσε μέσα από την πολιτική αλλαγή σταθερότητα και προγραμματισμό, δηλαδή σχέδιο. Το βασικό αφήγημα ήταν αυτό της κανονικότητας, το οποίο χαρακτήριζε και τις ελπίδες για το […]

Μπορεί το ενδιαφέρον στον δημόσιο διάλογο στη χώρα μας να έχει εστιαστεί στο ζήτημα της Τουρκίας και στον τρόπο με τον οποίο αντιδρά η ΕΕ, ωστόσο την ίδια περίοδο προχώρησαν αποφάσεις και για πολλά άλλα σημαντικά ζητήματα. Στον τομέα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας η ΕΕ προωθεί μια νέα πολιτική, θεσμική και επιχειρησιακή αρχιτεκτονική. Οι αλλαγές […]

Τα βίαια επεισόδια και οι συγκρούσεις με την αστυνομία που παρακολουθούμε τις τελευταίες ημέρες στη Γαλλία, στη Γερμανία, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Ιταλία επιβεβαιώνουν την κατάσταση έντονης πόλωσης στην οποία βρίσκονται οι ευρωπαϊκές κοινωνίες την τελευταία περίοδο. Για την ακρίβεια, μπορούμε να μιλήσουμε για μια κατάσταση κοινωνικής και πολιτικής πόλωσης, η οποία χαρακτηρίζει τα […]

Για πολλές δεκαετίες είχε αναπτυχθεί το αφήγημα πως οι ΗΠΑ ευθύνονται για την αστάθεια σε διάφορες περιοχές του πλανήτη και για τα προβλήματα στην παγκόσμια διακυβέρνηση. Ηταν η βασική τάση που χαρακτήριζε τον αντιαμερικανισμό του 21ου αιώνα και εντάθηκε από τον παγκόσμιο πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, ο οποίος συνδυάστηκε με την πολιτική της διακυβέρνησης Μπους […]

Η επίθεση στη Βιέννη, μετά από αυτές στη Γαλλία τις τελευταίες εβδομάδες, επιβεβαιώνει πως η Ευρώπη βιώνει ξανά και έντονα την απειλή από την ισλαμιστική τρομοκρατία. Η επίθεση έρχεται σε μια περίοδο που η στοχοποίηση της Δύσης, κυρίως της Γαλλίας και του προέδρου Μακρόν, είναι καθημερινή, ενώ ακόμα και η Αλ Κάιντα απειλεί ευθέως και […]

Τις τελευταίες ημέρες παρατηρούμε μια νέα έξαρση του ισλαμιστικού εξτρεμισμού, με τη Γαλλία να βρίσκεται στο επίκεντρο επιθέσεων, αλλά και στοχοποίησης από μουσουλμανικές χώρες, ισλαμιστικά δίκτυα, τρομοκρατικές οργανώσεις και μεμονωμένους συντηρητικούς μουσουλμάνους εντός και εκτός της χώρας. Οι πρωτοβουλίες του προέδρου Μακρόν έχουν προκαλέσει ένα κύμα αντιδράσεων, με διάφορες ακραίες ομάδες, αλλά και τον πρόεδρο […]

Η Γαλλία είναι η ευρωπαϊκή χώρα που έχει πληρώσει το μεγαλύτερο κόστος από την ισλαμιστική τρομοκρατία τα τελευταία χρόνια. Από την επίθεση στο Charlie Hebdo τον Ιανουάριο του 2015 μέχρι και τον αποκεφαλισμό του καθηγητή Σαμουέλ Πατί η Γαλλία έχει αντιμετωπίσει πολλές και διαφορετικές εκδοχές ισλαμιστικής τρομοκρατίας και εξτρεμισμού. Οργανωμένες επιθέσεις που κόστισαν εκατοντάδες ζωές, […]

Μία από τις τέσσερις βασικές προτεραιότητες της γερμανικής Προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στον τομέα της τρομοκρατίας, είναι η αντιμετώπιση του βίαιου ακροδεξιού εξτρεμισμού και τρομοκρατίας. Κάποιος θα έλεγε πως κάτι τέτοιο είναι αναμενόμενο, καθώς η Γερμανία είναι η χώρα της ΕΕ που αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη απειλή από τον ακροδεξιό εξτρεμισμό και τρομοκρατία. Δεν πρέπει να […]

Το Μεταναστευτικό είναι ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα της εποχής μας. Δεν αποτελεί ένα γραμμικό πρόβλημα που μπορεί να επιλυθεί εύκολα. Δεν πρέπει άλλωστε να ξεχνάμε πως από την απαρχή της η ανθρωπότητα καθορίζεται από τις μετακινήσεις πληθυσμών. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως η μετανάστευση πρέπει να αντιμετωπίζεται με έναν τελεολογικό τρόπο, έτσι είναι και […]

Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου προσεγγίστηκε από πολλούς αναλυτές και ερευνητές ως η απόλυτη επικράτηση του φιλελεύθερου μοντέλου διακυβέρνησης και της καπιταλιστικής οικονομίας. Αυτή η αίσθηση συνδυάστηκε με τον κυρίαρχο ρόλο των ΗΠΑ στις διεθνείς υποθέσεις. Δεν είναι τυχαίο πως εκείνη την περίοδο αναπτύχθηκε η ρητορική περί «νέας Ρώμης» και «παγκόσμιας τάξης», χαρακτηρισμοί και σχήματα […]

Για πολλά χρόνια, στον δημόσιο διάλογο στην Ελλάδα έχει υπάρξει ένας ιδιαίτερος τρόπος προσέγγισης των καταλήψεων. Σε γενικές γραμμές, παρουσιάζονται συνολικά ως χώροι έκφρασης κοινωνικών κινημάτων, κυρίως νεανικών, και εναλλακτικών δράσεων. Δεν είναι τυχαίο πως σε αρκετές περιπτώσεις, εκπρόσωποι πολιτικών κομμάτων, έχουν προσεγγίσει με τον ίδιο τρόπο τις καταλήψεις, ως χώρους ανάπτυξης ανατρεπτικών ιδεών και […]

Η έκρηξη στη Βηρυτό που άφησε πίσω της εκατοντάδες νεκρούς και χιλιάδες τραυματίες θυμίζει με τον πλέον δυσάρεστο τρόπο πως ζούμε σε μία εποχή καθημερινής διακινδύνευσης. Οι απειλές και οι κίνδυνοι ασφάλειας έχουν πλέον πολλαπλασιαστεί και οι περιπτώσεις των αποκαλούμενων «μαύρων κύκνων» (black swans) είναι συχνότερες. Από τις δασικές πυρκαγιές, ως αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, των […]

Το τελευταίο διάστημα επικρατεί παγκοσμίως μία έξαρση των κινητοποιήσεων διαφόρων ακτιβιστικών, αλλά και εξτρεμιστικών ομάδων, καθώς και μία έντονη αντίδραση κατά των κυβερνήσεων, με αιτιολόγηση τη σκληρή καταστολή κατά των διαφόρων κινημάτων. Στις ΗΠΑ, το γεγονός καταλύτης της αντίδρασης ήταν η δολοφονία του George Floyd, αλλά και η γενικότερη αντίδραση για τα μέτρα περιορισμού για […]

Ο θάνατος του Τζορτζ Φλόιντ έχει προκαλέσει ένα εκτεταμένο κύμα αντιδράσεων στις ΗΠΑ, αλλά και σε πολλές χώρες, κυρίως στην Ευρώπη. Οπως είναι αναμενόμενο, ένα γεγονός – καταλύτης με αυτά τα χαρακτηριστικά τροφοδοτεί αρκετές και αντικρουόμενες ορισμένες φορές ερμηνείες. Σε αυτό το πλαίσιο, οι περισσότεροι θεωρούν τη δολοφονία Φλόιντ ως μία επιβεβαίωση του έντονου ρατσισμού […]

Η 11η Σεπτεμβρίου και οι δολοφονικές επιθέσεις στις ΗΠΑ αποτέλεσαν ένα μέγα γεγονός (mega event) για την παγκόσμια ασφάλεια. Το αποτέλεσμα των επιθέσεων ήταν μια πραγματική επανάσταση για την ασφάλεια σε πολιτικό, στρατηγικό, θεσμικό, επιχειρησιακό αλλά και επιστημονικό επίπεδο. Νέα στρατηγικά κείμενα, θεσμικές μεταρρυθμίσεις με έμφαση στην εσωτερική ασφάλεια, επικαιροποίηση και εκ βάθρων αλλαγή των […]

Από τις απαρχές των οργανωμένων ανθρώπινων κοινωνιών εμφανίστηκε η ανάγκη δημιουργίας και αποδοχής ενός πλαισίου κανόνων που να καθορίζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις όσων μετέχουν σε μια κοινότητα. Στην πορεία της εξέλιξης του ανθρώπου και μαζί με αυτή της πολιτικής και της διακυβέρνησης, έγινε μεγαλύτερη η ανάγκη να υπάρχει ένα θεσμικά κατοχυρωμένο σύστημα διακυβέρνησης […]

Η κρίση της πανδημίας του COVID-19 τροφοδότησε για ακόμη μία φορά τη συζήτηση περί της επιστροφής του έθνους – κράτους στη διεθνή σκακιέρα. Για την ακρίβεια, υπάρχει μια σημαντική μερίδα αναλυτών αλλά και πολιτικών οι οποίοι μιλούν για την απόλυτη εκδίκηση του κράτους σε όλα τα επίπεδα πολιτικής (ασφάλεια, υγεία, οικονομία, προστασία). Το βασικό τους […]

Την έντονη αίσθηση της απειλής από την πανδημία την έδωσαν οι περισσότεροι πολιτικοί ηγέτες των κρατών- μελών, μεταξύ αυτών και ο έλληνας Πρωθυπουργός, μιλώντας για πόλεμο και για αόρατο εχθρό. Σε αυτόν όμως τον πόλεμο τη νίκη δεν μπορούν να δώσουν οι μεγάλοι και άρτια εκπαιδευμένοι στρατοί, τα τεχνολογικά προηγμένα οπλικά συστήματα και τα ηλεκτρονικά […]

Τις τρεις τελευταίες δεκαετίες βιώσαμε μια πολιτική, επιστημονική και τεχνοκρατική αλλαγή παραδείγματος στην πρόσληψη της ασφάλειας. Οι παγκόσμιες απειλές, όπως είναι η τρομοκρατία, οι πανδημίες, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και η διασπορά των όπλων μαζικής καταστροφής, αλλά και οι μη-κρατικοί δρώντες (τρομοκρατικές οργανώσεις, διεθνικές εγκληματικές οργανώσεις, παγκόσμια εξτρεμιστικά κινήματα) που δραστηριοποιούνται έντονα ασκούν μεγάλες […]

Η τελευταία στροφή του 20ου αιώνα, η οποία σημαδεύτηκε από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης, προσεγγίστηκε από πολλούς επιστήμονες και πολιτικούς ως η φάση της περιόδου της ασφάλειας, της οικονομικής και τεχνολογικής ανάπτυξης και τέλος της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Η χαρακτηριστικότερη στιγμή αυτής της χρονικής περιόδου είναι πιθανότατα η πτώση […]

Πολλές φορές στον δημόσιο διάλογο, αλλά δυστυχώς και στην πολιτική αντιπαράθεση, η διαφορά προόδου – συντήρησης γίνεται μέσω της απλουστευμένης αξιοποίησης και της εργαλειοποίησης θεσμών και συμβόλων. Οι περιπτώσεις είναι πολλές και χαρακτηριστικές, από το ζήτημα της θρησκείας μέχρι την υποστήριξη των εργαζομένων. Ισως όμως η πλέον φορτισμένη ιδεοληπτικά περίπτωση πολιτικής εργαλειοποίησης είναι αυτή των […]

Εχουν υπάρξει πολλές και διαφορετικές απόπειρες ιστορικής προσέγγισης της εμφάνισης της τρομοκρατίας. Από την αρχαία Ρώμη και τους φανατικούς Ζηλωτές του Ισραήλ ως το Ροβεσπιέρο και την εποχή του τρόμου μετά τη Γαλλική Επανάσταση. Σε μία επιστημονική προσπάθεια, η οποία όμως δεν έχει στενή ιστορική χροιά, αλλά βασίζεται στο μεθοδολογικό σχήμα των εξελικτικών σχημάτων, ο […]

Τα τελευταία χρόνια συνηθίζουμε να χαρακτηρίζουμε τις συγκρούσεις στη Συρία ως το αρχέτυπο των πολέμου «δι’ αντιπροσώπων» (proxy war). Παραδοσιακά, με τον όρο εννοούμε μια πολεμική αντιπαράθεση στην οποία εμπλέκονται δύο ή περισσότερα εξωτερικά κράτη χρησιμοποιώντας άλλες ένοπλες δυνάμεις (επίσημες και ανεπίσημες) και όχι τις δικές τους. Στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου αυτή ήταν η […]

Μία από τις πλέον έντονες ιδεολογικές, φιλοσοφικές, πολιτισμικές και πολιτικές αντιπαραθέσεις είναι αυτή μεταξύ ασφάλειας και ελευθερίας. Αρκετές φορές, οι συζητήσεις που γίνονται στο πλαίσιο αυτής της αντιπαράθεσης, μοιάζουν να καταλήγουν σε έναν διαγκωνισμό για το τι θέλουμε περισσότερο: ασφάλεια ή ελευθερία; Φιλοσοφικά και ιδεολογικά μπορεί να έχει ένα ενδιαφέρον να προσπαθούμε σήμερα να καταλήξουμε […]