Κούρκουλος Κώστας

Είναι γνωστό το «παράδοξο» της πολιτικής: όλοι οι πολιτικοί φορείς, για τους πιο απίθανους λόγους, συχνά ετεροπροσδιορίζονται από τους αντιπάλους τους. Μάλιστα μεγάλοι θεωρητικοί αποφαίνονται ότι ακόμη και οι επαναστάσεις, που φιλοδοξούν να αλλάξουν ριζικά τον κόσμο, υιοθετούν τα χαρακτηριστικά των καθεστώτων που ανατρέπουν. Αυτό όμως πάει μακριά το θέμα, γι’ αυτό επιστρέφουμε στην επικαιρότητα. […]

Οπως μας δίδαξε ο μεγαλύτερος ομογενής διανοητής των τελευταίων αιώνων, πολιτική δεν σημαίνει δολοπλοκίες και βία αλλά πρωτίστως Δημιουργία Σημασιών και Νοήματος. Αλλωστε η πολιτική, όπως και η κοινωνία, μπορεί να κάνουν στον άνθρωπο, ή να αποφύγουν να κάνουν, τα πάντα. Δηλαδή μπορεί να τον κάνουν ή να μην τον κάνουν μουσουλμάνο, χριστιανό, κομμουνιστή, δημοκρατικό […]

Μας το δίδαξε η Τραγωδία: ο «ήρωας», παρά τις επίμονες προειδοποιήσεις και συμβουλές του χορού, βαδίζει αναγκαστικά προς τις μοιραίες πράξεις, μαγεμένος από την ύβρη του. Η οποία όμως έχει έναν διττό ρόλο: παρότι αποτελεί έκφραση της χαοτικής ουσίας του ανθρώπου, είναι ταυτόχρονα και μηχανισμός επαναφοράς της τάξεως. Διότι, ωθώντας στην υπερβολή με την υπέρβαση […]

Το «βέρτιγκο» είναι η κατάρα των πιλότων, ειδικά των πολεμικών αεροσκαφών, όταν η απώλεια του σημείου αναφοράς προκαλεί την πλήρη οπτική σύγχυση μεταξύ ουρανού και θάλασσας. Με συνέπεια την παραίσθηση του πιλότου ότι αυτό που δείχνουν τα όργανα του αεροσκάφους είναι λάθος και ότι το σωστό είναι αυτό που φαντασιώνεται, με τραγικά συνήθως αποτελέσματα. Φαίνεται […]

Παρέλαση κάνουν στα κανάλια οι επαγγελματίες «πασοκολόγοι», οι οποίοι προφητεύουν ακατάπαυστα, για το τι χρειάζεται το ΠΑΣΟΚ προκειμένου να γίνει κόμμα εξουσίας. Πλην όμως, ως άνθρωποι που έχουν ξεχαστεί στο παρελθόν, επαναλαμβάνουν τα αρχαία κομματικά στερεότυπα. Τα οποία, άδεια από κάθε νόημα,  προορίζονται να «ταριχεύσουν» το ΠΑΣΟΚ και να το μετατρέψουν αμετάκλητα σε ΚΚΕ του […]

Από το ποδόσφαιρο μέχρι τις εκλογές, ο κανόνας είναι ίδιος: η νίκη και η ήττα είναι «δίδυμες αδελφές». Με τους ίδιους γεννήτορες. Και την ίδια αιτία. Από τον κανόνα αυτόν ξέφυγαν οι πρόσφατες εκλογές. Οπου η νίκη είναι αποκλειστικά έργο του νικητή και η ήττα αποκλειστικά έργο του ηττημένου. Και επειδή στα ανθρώπινα τα πάντα […]

Παρότι εμφανίστηκε ως «αντί-», το «αντιΣΥΡΙΖΑ μέτωπο» αποτελεί τη θετικότερη πολιτική δημιουργία της πρόσφατης ιστορίας μας. Διότι συγκροτήθηκε ρητά στη βάση της υπεράσπισης των δύο κορυφαίων ιστορικών δημιουργιών: της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της χώρας. Για τις σημασίες που αυτές γέννησαν και ανέδειξαν και τείνουν να γίνουν καθολικές σε όλη την ανθρωπότητα. Με […]

Οταν σε ανακρίνανε οι ασφαλίτες της δικτατορίας, σπάνια ρωτούσαν για τις πεποιθήσεις σου. Γιατί ενδιαφέρονταν κυρίως για την έκδηλη συμπεριφορά σου. Δηλαδή, για τις πράξεις σου. Ηταν λοιπόν καθήκον σου όχι μόνον για λόγους αυτοπροστασίας, αλλά και για την προστασία των φίλων σου, για τις πράξεις των οποίων επίσης σε ρωτούσαν, να μην  λες ποτέ […]

Είναι κανόνας: Κάθε κόμμα που χάνει την εξουσία, αναγεννιέται μέσα από την ήττα του. Αφού αμέσως, ως αξιωματική αντιπολίτευση πλέον, αρχίζει να ξεπερνά δημοσκοπικά το ποσοστό της ήττας του. Οι λόγοι πολλοί. Με πρώτον την απουσία συλλογικής ιστορικής μνήμης. Ετσι αρκεί ελάχιστος χρόνος για να ξεχαστεί η θητεία της προηγούμενης κυβέρνησης, όσο αποτυχημένη και αν […]

Ο συνεντευξιαζόμενος καθηγητής – δεν έχει σημασία το όνομα αλλά ο «ανθρωπολογικός τύπος» που παράγει αυτήν την ιστορία – ήταν χείμαρρος. Μάλιστα άκουγε μόνο τη φωνή του, μη τυχόν και κάποια ερώτηση τον εξέτρεπε από το καθήκον να μας πείσει για δύο θέματα: α) Οτι τα όσα συμβαίνουν στην Αγγλία, όπου η εναλλαγή των πρωθυπουργών κινήθηκε […]

Το ξέρουμε από την Ιστορία. Οι άνθρωποι πέθαιναν πάντα για την πίστη τους στον Θεό, για τα σύνορα, για τον Φίρερ, τον Τύραννο ή τον Βασιλιά, ποτέ όμως για τη Δημοκρατία. Και αυτό γιατί όλες οι τυραννίες υπόσχονται έναν Παράδεισο. Αλλος τον Παράδεισο κάποιας κοινωνικής τάξης, άλλος της φυλής και άλλος του Θεού. Είναι οι […]

Ενα από τα πιο νοσηρά επινοήματα των δημαγωγών είναι το λεγόμενο «επιχείρημα του σκιάχτρου». Σύμφωνα με αυτό, όταν οι δημαγωγοί βρίσκονται σε αδυναμία να αντιμετωπίσουν ένα επιχείρημα ή μια άποψη των αντιπάλων τους, τότε στη θέση τους κατασκευάζουν αυτοί ένα «ομοίωμα» (σκιάχτρο) αυτού που θέλουν να καταρρίψουν. Και βάλλουν εναντίον αυτού που κατασκεύασαν οι ίδιοι, […]

Πήραν, λέει, «σηκωτή» γυναίκα οι άνδρες της προσωπικής ασφάλειας του κ. Τσίπρα, η οποία του φώναζε «Προδότη.., η Μακεδονία είναι ελληνική»! Ενώ βεβαίως ιστορικά, από τους Βαλκανικούς Πολέμους και εφεξής, ουδείς αμφισβήτησε ποτέ το ότι η (ελληνική) Μακεδονία είναι ελληνική. Τι συνέβη λοιπόν και η κενολογία εκφωνείται σαν ηρωισμός; Ο κοινός μας κόσμος, αυτός που, […]

Λέγεται πως αρκούν 100 οπλισμένοι φανατικοί για να παραλύσουν εκατομμύρια ανθρώπους. Αρκεί όμως και ένας αδίστακτος δημαγωγός για να παραλύσει όλον τον κόσμο. Διότι ο δημαγωγός είναι σαν τον «μάγο» της φυλής που γυρίζει ανάποδα τον κόσμο, καταργώντας κάθε διαφορά μεταξύ φαντασίωσης και πραγματικότητας, αλήθειας και ψέματος. Κάτι όμως που καταστρέφει τη σχέση μας με […]

Tο έργο της χαρακτηρίστηκε ως «….απόπειρα ανασυγκρότησης της πολιτικής σκέψης πάνω σε μια καινούργια βάση», που «αψηφά τον χρόνο». (Κορνήλιος Καστοριάδης, «Οι μοίρες του ολοκληρωτισμού».) Και ο Πέτρος Παπασαραντόπουλος με τις εκδόσεις Επίκεντρο, ως αμετανόητος εραστής της μαχόμενης δημοκρατίας, εξέδωσε και βιβλίο με τον αντίστοιχο τίτλο: «Γιατί πρέπει να διαβάζουμε Χάνα Αρεντ». Η πρόσφατη όμως […]

Οσοι, κατά καιρούς, υποσχέθηκαν να κάνουν «τέλεια» τη ζωή των ανθρώπων πάνω στη Γη, τους οδήγησαν αμέσως είτε στην Ιερά Εξέταση και στην πυρά είτε στο Αουσβιτς και στα γκουλάγκ. Γι’ αυτό και οι πιο επικίνδυνοι άνθρωποι είναι διαχρονικά όσοι προβάλλουν την «τελειότητα» των ιδεών τους, της «κοινωνικής μηχανικής» τους ή εν πάση περιπτώσει των […]

Είχα την τύχη να ξεκαθαρίσω πολύ νωρίς τις ιδεολογικές μου σχέσεις με όλες τις εκδοχές της αντιδημοκρατικής Αριστεράς. (Αναφέρομαι σε αντιδημοκρατική Αριστερά, διότι υπάρχει και δημοκρατική, σε πείσμα πολλών «φιλελεύθερων» πρώην σταλινικών οι οποίοι αδυνατούσαν να τη συλλάβουν κατά την προηγούμενη θητεία τους. Αλλά και σήμερα επίσης αδυνατούν, αφού απλώς αντικατέστησαν τον σταλινικό θεό που […]

Ο Απόστολος Παύλος, πραγματικός ιδρυτής της χριστιανικής θρησκείας, είναι αυτός που όρισε και την πίστη: «Εστι δε πίστις ελπιζομένων υπόστασις, πραγμάτων έλεγχος ου βλεπομένων». Κατά τον Απόστολο Παύλο δηλαδή, πίστη είναι η βεβαιότητα για την ύπαρξη πραγμάτων τα οποία ούτε βλέπουμε, ούτε υπάρχει καμία απόδειξη ότι υπάρχουν. Πρόκειται για περιγραφή, που περιέχει όλη τη χριστιανική […]

Ηταν ο Θουκυδίδης, αυτός που πρώτος διέστειλε  την πολιτική από τη δημαγωγία. Οταν, στο πρόσωπο του Περικλή, όρισε την πολιτική δράση ως προσφορά έργου στην πόλη. Το οποίο μάλιστα, υπερβαίνοντας σε διάρκεια και σημασία τη ζωή των θνητών δημιουργών του, σηματοδοτεί τη συλλογική αθανασία. Ενώ οι δημαγωγοί – π.χ. Κλέων και Αλκιβιάδης – αδιαφορούσαν ακόμη και για […]

Δεν υπάρχει στα ανθρώπινα επιστήμη των μελλόντων και των ενδεχομένων, δίδασκαν οι σοφοί μας. Γιατί έβλεπαν ότι ανάμεσα σε κάθε πρόβλεψη και στα γεγονότα που ακολουθούν μεσολαβούν πάντα τα απροσδόκητα αποτελέσματα της ανθρώπινης πράξης. Αυτό ξεχάσαμε όταν, πριν από δύο χρόνια προβλέπαμε, σχεδόν με όρους «ιστορικής αναγκαιότητας», την αποτυχία οποιουδήποτε εκσυγχρονιστικού εγχειρήματος του Κυριάκου Μητσοτάκη. […]

Η χώρα μας παρουσιάζει το εξής παράδοξο: Βρίσκονται υπό συνδικαλιστική προστασία, μόνον όσοι μισθωτοί δεν έχουν ανάγκη προστασίας. Δηλαδή η δημοσιοϋπαλληλική γραφειοκρατία (μέσω της ΑΔΕΔΥ) και οι προνομιούχες «συντεχνίες» των ΔΕΚΟ, που ελέγχουν τη ΓΣΕΕ αποκλειστικά για τον εαυτό τους. Ολη δηλαδή εκείνη η κοινωνική κατηγορία η οποία έκανε ακόμη και τον Μαρξ να «χάσει […]

Το κύριο χαρακτηριστικό του χριστιανισµού είναι ότι «…δεν υπήρξε ποτέ χριστιανισμός» (Κ. Καστοριάδης, «Η άνοδος της ασημαντότητας»). Αφού οι χριστιανοί «γύρισαν την πλάτη» στη θεμελιώδη, για να είναι χριστιανοί, ηθική υποχρέωση που έθεσε ο Ιησούς, όπως αυτή περιγράφεται αυθεντικά στα Ευαγγέλια: να εγκαταλείψουν τον πατέρα τους, τη μητέρα τους, τη γυναίκα τους και τα παιδιά […]

Μία από τις συνηθέστερες προκαταλήψεις μας είναι πως δεν γίνονται ανθρώπινα θαύματα. Κι όμως, τα μόνα θαύματα που γνωρίζουμε είναι τα ανθρώπινα! Πρόκειται για τα θαυμαστά εκείνα έργα, τα οποία διακόπτουν ή ανατρέπουν τη φυσική ακολουθία. Κυρίως μέσω της επιστήμης. Πίσω από την οποία υπάρχει ο άνθρωπος, ως ο μόνος θαυματοποιός. Αφού τα ανθρώπινα πλάσματα, […]

Με τις φοβερές Δίκες της Μόσχας που διηύθυνε ο περιβόητος Βισίνσκι, οδηγήθηκε στον θάνατο ό,τι καλύτερο είχε η Σοβιετική Ενωση. Τότε μάλιστα είχαμε και το εξής, πρωτοφανές στην ιστορία, μαζικό φαινόμενο: όλοι σχεδόν οι κατηγορούμενοι υποχρεώθηκαν να ομολογήσουν ότι ήταν «πράκτορες» του εχθρού. Και αυτό τους επιβλήθηκε σαν τελευταία προσφορά τους προς τη «σοσιαλιστική πατρίδα». […]

Η ιστορία όχι μόνον δεν επαναλαμβάνεται, αλλά αντίθετα, σταθερά «μας θέτει αντιμέτωπους με το καινούργιο» και το απροσδόκητο. Επειδή όμως η ιδέα του απροσδόκητου είναι τρομακτική για να την αντέξουμε, αποδεχτήκαμε τους μύθους των προφητών, πως δήθεν η ιστορία επαναλαμβάνεται. Όμως δεν βλέπαμε πουθενά την επανάληψη. Έτσι, για να ησυχάσουμε, είπαμε να πιστέψουμε στους μύθους […]

Οι «αγαπητικοί» όλων των εποχών, από τους «αγαπητικούς της γειτονιάς», μέχρι τους «αγαπητικούς της πατρίδας» και του «λαού», είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό: μετέτρεπαν πάντοτε σε ερείπια το αντικείμενο του «πόθου» τους. Και όπου πήραν την εξουσία, αποδύθηκαν σε «πόλεμο εναντίον του ίδιου τους του λαού», κατά τη βαθυστόχαστη – έτσι τη χαρακτήρισε ο Καστοριάδης – φράση […]

Είναι γνωστό το ιστορικό «παράδοξο»: Από το Ολοκαύτωμα σώθηκαν μόνο οι απαισιόδοξοι Εβραίοι. Οσοι δηλαδή απώλεσαν έγκαιρα κάθε ελπίδα ότι μπορούσε να αλλάξει το φονικό πρόσωπο των ναζί και έτσι, για να σωθούν, έφυγαν μετανάστες στην Αμερική. Αντίθετα, όλοι οι αισιόδοξοι Εβραίοι έγιναν βορά στην τερατώδη βιομηχανία θανάτου που επινόησε και υλοποίησε η ναζιστική θηριωδία.Τηρουμένων […]

Οταν στην επέτειο της 25ης Μαρτίου τιμούμε τους νεκρούς της ελευθερίας μας και όχι τους «Νενέκους», κάνουμε αυτό ακριβώς που διέταξε ο Κρέοντας: να ταφεί με τιμές ο Ετεοκλής που σκοτώθηκε για την ελευθερία της πόλης και να μείνει άταφος ο Πολυνείκης ως προδότης. Αυτό επιτάσσει πάντα ο νόμος της πόλεως. Ο οποίος όμως για […]

Η δήλωση του κ. Τσίπρα ότι σε περίπτωση «δεύτερης φοράς Αριστερά» δεν θα αρκεστούν στην κυβέρνηση, αλλά θα ελέγξουν και τους «αρμούς της εξουσίας», που πάει να πει πως θα καταργήσουν τη διάκριση των εξουσιών, βεβαίως ήταν επανάληψη της παλιάς επιθυμίας της συζύγου του. Οταν η κυρία Μπαζιάνα, ζηλεύοντας την εξουσία της Ελενας Τσαουσέσκου, παραπονιόταν […]

Ο φίλος μου, γνωστός ψυχοθεραπευτής. Με διεθνή μάλιστα αναγνώριση. Από την πρώτη στιγμή, σε κάθε επικοινωνιακή «μπλόφα» του κ. Τσίπρα, με κορυφαία αυτήν του δημοψηφίσματος, σχολίαζε μονότονα: στο τέλος χάνει όποιος κάνει τις περισσότερες μπλόφες. Μάλιστα, τελευταία το έλεγε και διαφορετικά: στο τέλος κερδίζει όποιος κάνει τις λιγότερες μπλόφες! Βλέποντάς τον να επιβεβαιώνεται με τόση […]

Εντυπωσιάζει το τελευταίο παράδοξο: πρώην ΠΑΣΟΚικοί παράγοντες και τώρα ΣΥΡΙΖΑ, διαγκωνίζονται για το ποιος θα εκτοξεύσει την πιο πομπώδη ανοησία. Με τελευταία, τη «γνωμάτευση» ότι ο χαρακτηρισμός «τοξικός» δεν είναι προσβολή, αλλά περιγραφή! Η μαζική αυτή διαταραχή της σχέσης τους με τη σοβαρότητα, έχει εξήγηση που πάει πολύ πίσω: Οταν ο γενάρχης του ΠΑΣΟΚ βρισκόταν […]

Είναι γνωστή η κατάσταση της συλλογικής ομηρείας στην οποία έφεραν την κοινωνία οι διορισμένοι στο Δημόσιο και κυρίως στις ΔΕΚΟ πελατειακοί κομματικοί στρατοί όταν μετατράπηκαν από δημόσιους λειτουργούς σε ομάδες συμφερόντων (Βλ. Χ. Ιορδάνογλου, «Κράτος και ομάδες συμφερόντων», Πόλις 2013). Αυτό τους επέτρεψε να καταλάβουν την περιουσία των δημόσιων οργανισμών, επιβάλλοντας ως αυτονόητο το τερατώδες: […]

Βεβαίως η Ιστορία δεν διδάσκει. Αλλωστε, όπως έχει ειπωθεί, αν δίδασκε, δεν θα είχαν γίνει και οι δύο τελευταίοι μεγάλοι πόλεμοι. Παρ’ όλα αυτά είναι συναρπαστική για τις εκπλήξεις της. Αφού ποτέ δεν ξέρεις τι σου επιφυλάσσει το παρελθόν. Μέχρι και τις ριζωμένες βεβαιότητές σου μπορεί να σου διαταράξει. Με πρώτη απ’ όλες τη φαντασίωσή […]