Μελετόπουλος Μελέτης Η.

Το ελληνικό πολιτικό σύστημα έχει καταστεί μέρος του συνολικού προβλήματος και δεν μπορεί να προβεί σε αυτό που οι Αγγλοσάξονες αποκαλούν «thinking out of the box». Δηλαδή να συλλάβει, να σχεδιάσει και να πραγματοποιήσει ριζοσπαστικές αλλά εξόφθαλμα απαιτούμενες λύσεις, που θα διαταράξουν συμφέροντα, ισορροπίες και εθισμούς δεκαετιών. Ομως η εξαιρετικά επικίνδυνη κρίση που διέρχεται η […]

Τα στερεότυπα της μεταπολεμικής εποχής καταρρέουν παταγωδώς το ένα μετά το άλλο. Τα κατεστημένα καταρρέουν, ενώ ανέρχονται αντισυστημικές και ακραίες πολιτικές δυνάμεις, αποφασισμένες να αυτομεταλλαχθούν όσο χρειάζεται προκειμένου να καταλάβουν την εξουσία. Τα ευρωπαϊκά σοσιαλιστικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, που θα μπορούσαν σήμερα να προσφέρουν κάποια διέξοδο, ενσωματώθηκαν στα κατεστημένα, υπαλληλοποιήθηκαν από τις καπιταλιστικές ελίτ, υιοθέτησαν […]

Η Ευρωπαϊκή Ενωση απέτυχε να μετεξελιχθεί σε ενιαία γεωστρατηγική οντότητα διότι αποδείχθηκε απρόθυμη ή ανίκανη να διαμορφώσει κοινή εξωτερική πολιτική και άμυνα. Ομως, χωρίς αυτά καμία ομοσπονδία ή συνομοσπονδία δεν απέκτησε ποτέ πραγματική ισχύ ή έστω ικανότητα μεσοπρόθεσμης επιβίωσης. Η Ελβετία, οι ΗΠΑ και άλλες σύνθετες κρατικές οντότητες ξεκίνησαν ως χαλαρές συνομοσπονδίες αλλά γρήγορα συγκρότησαν […]

Ο τούρκος πρόεδρος διεύρυνε περαιτέρω τον κατάλογο των προς συζήτηση θεμάτων με την ελληνική πλευρά, εισάγοντας τον όρο «τουρκική μειονότητα». Ο όρος αυτός όχι μόνο υπερβαίνει την έννοια «μουσουλμανική μειονότητα της Δυτικής Θράκης», τη μόνη νόμιμη μειονότητα που προβλέπει η Συνθήκη της Λωζάννης, αλλά και τον ίδιο τον αντίθετο στη Συνθήκη όρο «τουρκική μειονότητα της […]

Η ελληνική κυβέρνηση, η Βουλή, τα κόμματα και η κοινή γνώμη, που έχει ασφαλώς τον τελευταίο λόγο στις δημοκρατίες, γνωρίζουν πολύ καλά το εξής: ότι ο διαχρονικός, διακομματικός, επίμονος, διακεκηρυγμένος επισήμως στόχος της Τουρκίας είναι η αναθεώρηση του υφισταμένου συνοριακού καθεστώτος και η επέκταση της τουρκικής κυριαρχίας εις βάρος της ελληνικής. Οσο η Τουρκία δεν […]

Το κρατικό μονοπώλιο στην ανώτατη παιδεία αποτελεί θεσμό ολοκληρωτικού χαρακτήρα, που αποσκοπεί στον έλεγχο και στην ομοιομορφία της σκέψης και της επιστημονικής έρευνας. Συναντάται αποκλειστικά σε καθεστώτα ολοκληρωτικού χαρακτήρα (ναζιστική Γερμανία, φασιστική Ιταλία, κομμουνιστικά καθεστώτα, σήμερα η Βόρεια Κορέα κ.λπ.). Στις ελεύθερες κοινωνίες (ΗΠΑ, ΕΕ κ.λπ.) η ανώτατη παιδεία παρέχεται ελεύθερα είτε από κρατικούς φορείς […]

Η ρωσοουκρανική επίθεση διανύει ήδη τον δεύτερο χρόνο της, διαψεύδοντας τα προγνωστικά. Οσοι προέβλεπαν κεραυνοβόλα προέλαση των ρωσικών στρατευμάτων και επικράτηση της Ρωσίας σε λίγες εβδομάδες, απατήθηκαν οικτρά. Η εισβολή κατέληξε σε φιάσκο και εξελίσσεται ήδη σε ένα είδος ατέρμονου ρωσικού Βιετνάμ. Πώς πέτυχε η Ουκρανία να βραχυκυκλώσει τη Ρωσία; Πώς κατάφερε η Ρωσία, η […]

Η αναμενόμενη νίκη της ΝΔ στην Ελλάδα μετά την επικράτηση του ΑΚΡ στην Τουρκία στις αντίστοιχες επαναληπτικές εκλογές, επαναφέρει ακέραιο το ψυχροπολεμικό σκηνικό της τελευταίας τετραετίας. Το 2022 η πιθανότατη εκτροπή (με ευθύνη της Τουρκίας) των ελληνοτουρκικών σχέσεων σε θερμό επεισόδιο ή και σε πολεμική σύρραξη, απετράπη λόγω των σεισμών στην Τουρκία. Επειτα από μία […]

Ασχέτως του τελικού αποτελέσματος των τουρκικών εκλογών, τα ποσοστά που λαμβάνουν οι δύο παρατάξεις, οι ισλαμιστές και οι κεμαλικοί, δείχνουν μια κάθετη διχοτόμηση του εκλογικού σώματος. Η οποία αντανακλά μια κοινωνία βαθιά διχασμένη όχι μόνο πολιτικά αλλά και πολιτιστικά. Καλούνται να συμβιώσουν εντός ενός κράτους δύο ομάδες εκατομμυρίων ανθρώπων με εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά, οντολογία, μεταφυσική […]

Είτε συμφωνεί είτε διαφωνεί κανείς ιδεολογικά, αυτό που αποκαλούμε «Δύση» (συνοπτικά η Ευρώπη, η Αμερική και η Ωκεανία) διαμορφώθηκε στη βάση του ελληνορωμαϊκού κόσμου, όπως αυτός εξελίχθηκε μέσα από διαδοχικές μεταλλάξεις. Οι κυριότερες ήταν ο Χριστιανισμός, η Αναγέννηση, ο Διαφωτισμός, η Βιομηχανική Επανάσταση και τελικώς η νεότερη αστική κοινωνία. Στην τελευταία φάση, από τα μέσα […]

Προηγήθηκε η πολυετής προσπάθεια εκφοβισμού της ελληνικής πλευράς από την Τουρκία, που απέτυχε παταγωδώς. Παρά το γεγονός ότι Ελλάδα και Τουρκία έφτασαν στα πρόθυρα του πολέμου, η ελληνική κοινωνία συσπειρώθηκε γύρω από την αταλάντευτη υπεράσπιση της εθνικής ακεραιότητας, απορρίπτοντας τις φωνές για «διαπραγμάτευση εφ’ όλης της ύλης». Ταυτόχρονα, η πάνδημη συμμετοχή στην υπεράσπιση του ορίου […]

Το αποτέλεσμα των τουρκικών εκλογών δεν είναι προδιαγεγραμμένο ούτε προβλέψιμο, παρά τις δημοσκοπήσεις που δείχνουν υπεροχή της αντιπολίτευσης. Η τουρκική κοινωνία είναι κατακερματισμένη σε πολλά αλληλοτεμνόμενα στρατόπεδα. Ο Ερντογάν ήρθε σε βίαιη σύγκρουση με κεμαλιστές, γκιουλενιστές και την κουρδική μειονότητα, αλλά το θρησκευτικό του προφίλ ενώνει τον ανομοιογενή πολυεθνοτικό πληθυσμό της Μικράς Ασίας και της […]

Διανύουμε ξανά επετειακό έτος, την εκατονταετηρίδα από τη Συνθήκη της Λωζάννης. Και για άλλη μία φορά, η επέτειος στην Ελλάδα συναρτάται με αντίστοιχη επέτειο στην Τουρκία, αλλά με την ακριβώς αντίστροφη σημασία για κάθε πλευρά. Το 1821 εξερράγη η Ελληνική Επανάσταση, που σήμανε την απελευθέρωση των Ελλήνων και τη συντριβή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι Βαλκανικοί […]

Η τρομερή καταστροφή που υπέστη η Τουρκία θα οδηγήσει ασφαλώς σε σοβαρές ανακατατάξεις, πολιτικού και κοινωνικού χαρακτήρα. Αγνωστο εάν τελικώς θα πληγεί ή θα ανανεωθεί η πολιτική κυριαρχία του Ερντογάν. Το δεύτερο είναι πιθανότατο πάντως. Επίσης άγνωστο εάν η αρωγή της Ελλάδας στην κρίσιμη μετασεισμική φάση θα έχει επιπτώσεις στις διμερείς σχέσεις, εάν η τουρκική […]

Η ανθρωπιστική κινητοποίηση για τα θύματα της βιβλικής καταστροφής σε Τουρκία – Συρία είναι ηθικά επιβεβλημένη και ορθώς ως πολιτισμένος λαός κινητοποιηθήκαμε υπέρ των σεισμόπληκτων. Αλλά η προσδοκία γεωπολιτικού οφέλους από αυτή την κινητοποίηση είναι και άτοπη και λανθασμένη και επικίνδυνα παραπλανητική. Ούτε οι μακροπρόθεσμες επιδιώξεις του τουρκικού πολιτικού συστήματος θα μεταβληθούν λόγω της στιγμιαίας […]

Η επέτειος των 100 ετών από τη Μικρασιατική Καταστροφή ανέδειξε την πολύπαθη μοίρα των Μικρασιατών. Ενα αρχαίο τμήμα του ελληνικού έθνους, το Μικρασιατικό (Ιωνες, Πόντιοι, Καππαδόκες κ.ά.), εξοντώθηκε από την οργανωμένη τουρκική επιχείρηση γενοκτονίας (οι νεκροί υπολογίζονται ανάμεσα σε 800.000 και 1.200.000, υπήρξε τεχνικά αδύνατον να καταμετρηθούν τα θύματα, οι υπολογισμοί έγιναν κατά προσέγγιση και […]

Ανιστόρητο και ανύπαρκτο είναι το νοσταλγικά επαναλαμβανόμενο παραμύθι της «ελληνοτουρκικής φιλίας». Οταν ο Βενιζέλος υπέγραψε το περίφημο σύμφωνο φιλίας και μη επιθέσεως με τον Κεμάλ στις 30 Οκτωβρίου 1930, η μεν Ελλάδα είχε διαμελίσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία, η δε Τουρκία είχε εκπαραθυρώσει τους Ελληνες από τη Μικρά Ασία. Ο Βενιζέλος θεώρησε ότι ο κύκλος των […]

Η Δύση προβάλλει επιθετικά (αν και πλέον χωρίς την παλαιότερη αυτοπεποίθηση) το μοντέλο μιας υπερκαταναλωτικής, φιλελεύθερης, «ανοιχτής» κοινωνίας, βασισμένης στο ελεύθερο εμπόριο και στην παγκοσμιοποίηση των συναλλαγών και των ιδεών. Το μοντέλο αυτό έχει ήδη προσκρούσει στα όριά του: οι αλλεπάλληλες οικονομικές κρίσεις έθεσαν στο περιθώριο τις νεοφιλελεύθερες θεωρίες της απορρύθμισης των αγορών και υποχρέωσαν […]

Διάφορα πρόσφατα αφιερώματα, άρθρα κ.λπ. προσπαθούν ανεπιτυχώς να αποδώσουν την (πολυσυζητημένη από τις αρχές του περασμένου αιώνα) έννοια της παρακμής της Δύσης στους συνήθεις υπόπτους, απαισιόδοξους, κινδυνολόγους, «κασσάνδρες» κ.λπ. (και επί τη ευκαιρία και στους «εθνικιστές»). Ασφαλώς, εάν η παρακμή ορίζεται από την οπτική σκοπιά ενός συστήματος αξιών που εκλείπει, θα μπορούσε να θεωρηθεί σχετική […]

Οι αυταπάτες περί «ελληνοτουρκικής φιλίας», «συνεννόησης» και «ομαλής συνύπαρξης» Ελλάδας – Τουρκίας κατέρρευσαν τελικώς έπειτα από αλλεπάλληλες διαψεύσεις, ενώ οι δύο γειτονικές χώρες βρίσκονται πλέον στα πρόθυρα σύρραξης (που κάθε εχέφρων άνθρωπος εύχεται ασφαλώς να αποσοβηθεί, αλλά και κάθε εχέφρων άνθρωπος πρέπει να είναι έτοιμος να διαχειρισθεί ψυχικά και πρακτικά). Αλλά, ως κοινωνία, διανύσαμε τις […]

Το 1940, όταν ο πολύς Μουσολίνι εξαπέλυσε στρατιωτική επιχείρηση εναντίον της Ελλάδος, φαντασιώθηκε μία εισβολή-περίπατο και την κατάληψη της μικρής γειτονικής του χώρας σε χρόνο-ρεκόρ. Θα εντυπωσίαζε έτσι τον σύμμαχό του Χίτλερ, θα εδραίωνε τη φασιστική δικτατορία του στην ιταλική κοινή γνώμη, θα επεξέτεινε το εύρος της ιταλικής κυριαρχίας από την Αδριατική μέχρι την Ανατολική […]

Ευχαριστώ θερμά τον κ. Ηλία Κανέλλη για τη (μάλλον υπερβολικά εκτενή και κολακευτική) παρουσίαση της ομιλίας μου για τη Μικρασιατική Εκστρατεία στην Καλαμπάκα το περασμένο Σάββατο 15/10. Απλώς μερικές μικροδιορθώσεις για την αποκατάσταση της αλήθειας, που υπηρετεί πάνω από έναν αιώνα η ιστορική εφημερίδα μας: 1. Η βασική μου ιδιότητα είναι αυτή του καθηγητού Ιστορίας […]

Η πολιτική επιστήμη ορίζει επακριβώς το περιεχόμενο των εννοιών «Ακροδεξιά», «φασισμός», «ναζισμός», «ολοκληρωτισμός». Η κατάχρηση των λέξεων οδηγεί στην παραπληροφόρηση και στη σύγχυση. Κάτι εξαιρετικά επικίνδυνο στις δημοκρατίες. Στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη όλοι αυτοί οι όροι εκτοξεύονταν επί δεκαετίες επί δικαίους και αδίκους, χωρίς καμία προσοχή στο ακριβές τους περιεχόμενο. Οποιος δεν ήταν […]

Το βίντεο με τους «εορτασμούς» των Τούρκων για την επέτειο της Μικρασιατικής Καταστροφής κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο. Δείχνει ένα πρωτόγονο, έξαλλο πλήθος, να κραυγάζει ρυθμικά σε ύφος και αισθητική 11ου αιώνος. Αποτελεί απροκάλυπτη ψυχολογική προετοιμασία εισβολής (ασχέτως εάν τελικώς ο Ερντογάν διατάξει την ενεργοποίηση κάποιας διαδικασίας ή όχι). Η πρωτοφανής, αντίθετη σε κάθε έννοια διπλωματικών κανόνων […]

Η εκτός ορίων ανθελληνική ρητορική του Ερντογάν απευθύνεται στους εξής παραλήπτες ταυτόχρονα: 1. στην τουρκική κοινή γνώμη, με απροκάλυπτο σκοπό να την προετοιμάσει ψυχολογικά για μια επικείμενη σύγκρουση για την Ελλάδα, 2. στην ελληνική κοινή γνώμη, με σκοπό να την εκφοβίσει (εμφανώς χωρίς αποτέλεσμα) και 3. στην παγκόσμια κοινή γνώμη και στους διεθνείς θεσμούς, με […]

Στις 11 Σεπτεμβρίου 1922, στη Χίο, στο νεοκλασικό ξενοδοχείο «Το Κύμα», στην άκρη της προκυμαίας της χιακής πρωτεύουσας, συγκεντρώθηκαν αξιωματικοί του ηττημένου Ελληνικού Στρατού και κήρυξαν έκπτωτο το πολιτικό καθεστώς της Αθήνας. Επικεφαλής τους ήταν ο συνταγματάρχης Νικόλαος Πλαστήρας, ο συνταγματάρχης Στυλιανός Γονατάς και ο αντιπλοίαρχος Δημήτριος Φωκάς. Οι Τούρκοι είχαν ήδη εισβάλει στη Σμύρνη, […]