Μελετόπουλος Μελέτης

Στη μεταπολεμική Γερμανία, ο κορυφαίος κοινωνιολόγος και φιλόσοφος Jürgen Habermas (1929) προώθησε την έννοια του «συνταγματικού πατριωτισμού», δηλαδή της αφοσίωσης στους δημοκρατικούς θεσμούς αντί της αφοσίωσης στο έθνος. Αυτή η θεωρία διαμορφώθηκε για να διοχετεύσει το εθνικό συναίσθημα των Γερμανών στην κατεύθυνση της εσωτερικής πολιτειακής δημοκρατικής σταθερότητας, ως υποκατάστατο του ανεξέλεγκτου γερμανικού εθνικισμού που οδήγησε […]

Από τις Καστανιές του Εβρου κατεβαίνοντας νότια μέχρι τη Ρόδο. Και μετά συνεχίζοντας ανατολικά, μέχρι το Καστελλόριζο και την Κύπρο. Και από εκεί επιστρέφοντας δυτικά, μέχρι την Κρήτη. Και μετά ανεβαίνοντας βόρεια, μέχρι το Πασά λιμάνι, την τουρκική βάση της Αυλώνας, διαγράφεται μείζων κυκλωτική κίνηση του τουρκικού επεκτατισμού. Η αντίδραση της ελληνικής κοινωνίας στα εαρινά […]

Η χάραξη της εξωτερικής πολιτικής, ιδίως στους δύσκολους καιρούς μας, πρέπει να βασίζεται όχι σε ιδεολογικές προσεγγίσεις των διεθνών σχέσεων αλλά σε υπαρκτά δεδομένα. Οπως ότι ο σημερινός κόσμος είναι οργανωμένος σε εθνικά κράτη και σε σφαίρες επιρροής των ισχυροτέρων από αυτά. Αντιθέτως, οι διάφορες εκούσιες, συγκροτημένες στη βάση ευγενών στόχων, παγκόσμιες ή περιφερειακές οργανώσεις […]

Το ερώτημα ετέθη ήδη από τους συγχρόνους των γεγονότων, με κυριότερο τον Κοραή: Μήπως η απόφαση για την Επανάσταση ήταν εσπευσμένη; Μήπως πρώτα έπρεπε το ελληνικό έθνος να ολοκληρώσει την πνευματική του ανάπτυξη, να ενδυναμωθεί εσωτερικά, και μετά να διεκδικήσει την ανεξαρτησία του; Σε μία άλλη παραλλαγή, η φαναριώτικη σχολή υποστηρίζει ότι ήταν δυνατή η […]

Η διάρκεια και το εύρος της πανδημίας θα προσδιορίσουν ασφαλώς την επόμενη ημέρα, εκτός των άλλων και στο ζήτημα της ευρωπαϊκής συνοχής, των προοπτικών της Ευρωζώνης και γενικότερα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τα βασικά σενάρια είναι τρία: Σενάριο πρώτο: η πανδημία ολοκληρώνει τον κύκλο της κάποια στιγμή πριν από τον Ιούνιο – Ιούλιο. Εν τω μεταξύ […]

Η μαύρη πανούκλα εμφανίστηκε στην Κίνα το 1330. Μέσω των διαδρομών των καραβανιών εξαπλώθηκε δυτικά. Το 1346 είχε φτάσει στην Κριμαία και τον Οκτώβριο του 1347 μεταφέρθηκε στην Ιταλία με γενουατικό εμπορικό πλοίο. Η διάδοση της πανδημίας ήταν ραγδαία. Μέχρι το καλοκαίρι του 1348, η πανούκλα είχε φτάσει στην Αγγλία, όπου την ονόμασαν «Μαύρο Θάνατο», […]

Αγαπημένος αστικός μύθος όσων προσεγγίζουν το 1821 ιδεολογικά και όχι μέσα από τα γεγονότα, είναι ότι η Επανάσταση ηττήθηκε στρατιωτικά από τον Ιμπραήμ και διασώθηκε χάρις στην παρέμβαση των τριών στόλων στο Ναυαρίνο. Τα γεγονότα όμως διαψεύδουν κατηγορηματικά αυτό το μηχανικά επαναλαμβανόμενο αλλά παραπλανητικό αφήγημα. Η άφιξη του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο τον Φεβρουάριο του 1825 […]

Οι σκηνές από τον Εβρο, με τους μετανάστες να ανάβουν φωτιές, να εκπέμπουν συνθήματα, να κάνουν επιθέσεις με χημικά μαζί με την τουρκική αστυνομία κ.λπ. θυμίζουν εκπληκτικά την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης το 1453 ή της Βιέννης το 1529 και το 1683 από τους Τούρκους, όπως αυτές περιγράφονται στις ιστορικές πηγές. Πάντοτε οι Τούρκοι χρησιμοποιούσαν άμαχο […]

Ο αρχιστράτηγος της Επανάστασης καταγόταν από την πολεμική οικογένεια Τσεργίνη, που εμφανίζεται την περίοδο της Ενετοκρατίας. Η καταγωγή της οικογένειας ήταν από το Ρουπάκι Μεσσηνίας, το οποίο στην πρώτη οθωμανική απογραφή του 1461 καταγράφεται ως αμιγώς ρωμαίικο (ελληνικό). Υπήρχαν περίπου 60 οικογένειες Τσεργίνη στην ευρύτερη περιοχή της Μεσσηνίας και της Αρκαδίας. Το Ρουπάκι σε όλους […]

Οι Τούρκοι μετέτρεψαν μια μεταναστευτική/ανθρωπιστική κρίση σε υβριδική επιχείρηση εισβολής σε ξένο έδαφος. Εργαλειοποίησαν τις μάζες των εκπατρισμένων και τις προωθούν προς την ελληνική επικράτεια. Δεν κάνουν καν τον κόπο να συγκαλύψουν την άμεση εμπλοκή των τουρκικών κρατικών μηχανισμών στην επικοινωνία, παρότρυνση, μεταφορά και εξώθηση των χιλιάδων μεταναστών να εισέλθουν λαθραία στην Ελλάδα. Τα κίνητρα […]

Παρά τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, που ήταν ο αντικειμενικός του σκοπός, το ΝΑΤΟ διατηρήθηκε (και ορθώς) ως η ισχυρότερη στρατιωτική συμμαχία του πλανήτη και ως εγγύηση για την παγκόσμια ασφάλεια. Αλλά κατά την επακολουθήσασα επανίδρυση της Ρωσίας, της Λευκορωσίας, της Ουκρανίας και των υπόλοιπων συστατικών οντοτήτων της σοβιετικής αυτοκρατορίας ως κυρίαρχων κρατών, η νατοϊκή […]

Εντυπωσιάζει, στις αναλύσεις έγκυρων ευρωπαίων αναλυτών, η αποτυχία ορθών εκτιμήσεων για το Brexit. Οι αλλεπάλληλες διαψεύσεις, οι αυταπάτες και οι πλάνες οφείλονται εμφανώς στην ισχυρή επίδραση στερεοτύπων, ιδεολογικών και ψυχολογικών παραμέτρων. Αρχικώς το Brexit «δεν επρόκειτο ποτέ να γίνει». Οσοι το προέβλεπαν ήσαν άσχετοι, ίσως και κρυφοί οπαδοί της διάλυσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οταν τελικώς […]

Το κρατικό μονοπώλιο της πανεπιστημιακής παιδείας που ισχύει σήμερα στην Ελλάδα αποτελεί ασφαλώς ιδεολογικό κατάλοιπο ολοκληρωτικών αντιλήψεων και εμποδίζει την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, τον ανταγωνισμό και τη συνεχή επιδίωξη όλο και μεγαλύτερης ποιότητας. Επίσης η εικόνα που παρουσιάζουν σήμερα πολλές πανεπιστημιακές σχολές αμαυρώνεται από τον κομματισμό, τις πελατειακές συναλλαγές και τον ιδεολογικό έλεγχο. Αλλά […]

Το 338 π.Χ., ο Φίλιππος Β’ συνέτριψε στη Χαιρώνεια τις νοτιοελλαδικές πόλεις. Στη σύγκρουση δεν συμμετείχε η Σπάρτη. Μετά τη νίκη του, ο Φίλιππος έστειλε μήνυμα στους Σπαρτιάτες να υποταχθούν, λέγοντάς τους ότι: «Αν κερδίσω αυτόν τον πόλεμο, θα γίνετε σκλάβοι για πάντα». Οι Σπαρτιάτες απάντησαν στον επίδοξο εισβολέα μία μόνον λέξη: «Αν…». Ο Φίλιππος, […]

Στο πολίτευμα της προεδρευομένης δημοκρατίας που προβλέπει το ισχύον Σύνταγμα της Ελλάδας, ο Πρόεδρος γενικά είναι ανεύθυνος και ο ρόλος του καθαρά τελετουργικός. Παρά ταύτα, το Σύνταγμα του εκχωρεί υπαρκτές αρμοδιότητες στον ορισμό υπηρεσιακής κυβέρνησης (επιλέγει τον πρωθυπουργό μεταξύ των προέδρων των τριών ανώτατων δικαστηρίων) και στη διαδικασία του σχηματισμού κυβέρνησης (όταν δεν υφίσταται κοινοβουλευτική […]

Ο τουρκικός αναθεωρητισμός και επεκτατισμός ήδη έχει εισέλθει στην τελική του φάση, αυτήν της διά των όπλων επιχείρησης εδαφικής πραγμάτωσης. Η αποστολή τουρκικών στρατευμάτων στη Συρία και στη Λιβύη αποσκοπεί στην ενθυλάκωση των χωρών αυτών σε μία νέα οθωμανική ζώνη επιρροής. Μόνον οι αυτοκαθησυχαζόμενοι και εθελοτυφλούντες ευρωπαίοι διπλωμάτες και αναλυτές αρνούνται να δουν ότι ο […]

Ο υπουργός των Εξωτερικών κ. Δένδιας φέρεται να δήλωσε ότι «εάν εξασφαλίσουμε ένα πλαίσιο που θα διασφαλίζει την επίλυση διαφορών μέσω διαιτησίας ή δικαστηρίων, τότε να το συζητήσουμε». Η προσθήκη της διαιτησίας στον δημόσιο λόγο της κυβέρνησης οφείλεται ασφαλώς στα ανυπέρβλητα εγγενή νομικά εμπόδια που παρουσιάζει η Χάγη, όπως η άρνηση της Τουρκίας να δεχθεί […]

Το νεο-οθωμανικό όραμα του Ερντογάν αποτελεί εφαρμογή της θεωρίας των παιγνίων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ο,τι χάνει ο ένας, κερδίζει ο άλλος. Ο,τι κερδίζει ο ένας, χάνει ο άλλος. Παίγνιο μηδενικού αθροίσματος. Ο Ελληνισμός κατοικεί σε αυτό που η νεο-οθωμανική γεωπολιτική αντίληψη θεωρεί ζωτικό της χώρο. «Γαλάζια πατρίδα» και ελληνικό Αιγαίο είναι ασύμπτωτα. Κηδεμονία των μουσουλμάνων […]

Το 1990 η επιστημονική επιθεώρηση «Νέα Κοινωνιολογία» εξέδωσε ένα τεύχος – αφιέρωμα στα ελληνοτουρκικά, με θέμα: «Οι τουρκικές προθέσεις και οι ελληνικές αυταπάτες». Σε αυτό διαπρεπείς διπλωμάτες και επιστήμονες υποστήριζαν ότι η Τουρκία είναι ένα επεκτατικό και αναθεωρητικό κράτος, επιδιώκει τη μετατροπή της σε περιφερειακή δύναμη και αποδίδει σημασία μόνον στους συσχετισμούς ισχύος και όχι […]

Σε όλα τα εγχειρίδια διαπραγμάτευσης είναι γραμμένη ως προμετωπίδα η βασική αρχή ότι: η οικειοθελής παραίτηση, και μάλιστα διακηρυσσόμενη εξ αρχής urbi et orbi, από οιαδήποτε διεκδίκηση, καθιστά τη διαδικασία άνιση και μεταθέτει τη μέση γραμμή της τελικής έκβασης στο εσωτερικό της οριοθετημένης σφαίρας συμφερόντων της πλευράς που δεν διεκδικεί τίποτε. Εντελώς ακατανόητη, υπ’ αυτό […]

Καθώς εορτάζει τα 70 χρόνια από την ίδρυσή του (συγκροτήθηκε στις 4 Απριλίου 1949), το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζει επικίνδυνες κεντρόφυγες δυνάμεις. Τα μέλη του κινούνται σε αντίθετες τροχιές και ασύμβατες κατευθύνσεις. Η Συμμαχία έχει ήδη την εμπειρία μιας υπαρξιακής κρίσης: η διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, της «αυτοκρατορίας του κακού», στέρησε την Ατλαντική Συμμαχία από τον σαφή, […]

Από τη διημερίδα που διοργάνωσε το Israel – Hellenic Forum στα Ιεροσόλυμα στις 12-14 Νοεμβρίου 2019, με συμμετέχοντες πολιτικούς, διπλωμάτες, ακαδημαϊκούς και δημοσιογράφους από Κύπρο, Ελλάδα και Ισραήλ, αλλά και από άλλες διμερείς επαφές που πραγματοποιούνται το τελευταίο διάστημα, προκύπτει ότι υπάρχει και από τις τρεις πλευρές ταύτιση απόψεων σε πολλά επίπεδα. Η γεωπολιτική αστάθεια […]

Οι παλινωδίες του Τραμπ προκαλούν ίλιγγο στους διεθνείς αναλυτές, οι οποίοι συχνά καταφεύγουν στην παραμυθία μιας υποτιθέμενης ταχείας πτώσης του. Ιδίως οι έλληνες διπλωμάτες και αξιωματούχοι είναι σε απόγνωση βλέποντας τη θερμή υποστήριξή του ή έστω ανοχή του στον Ερντογάν, και μάλιστα πολύ έμπρακτη, στο πεδίο της μάχης. Αλλά μια πτώση του Τραμπ δεν φαίνεται […]

Το 1215 οι Νορμανδοί φεουδάρχες της Αγγλίας υποχρέωσαν τον βασιλιά Ιωάννη τον Ακτήμονα να υπογράψει συμφωνία, με την οποία δεσμευόταν ότι δεν θα θέσπιζε ποτέ νέα φορολογία χωρίς την έγκρισή τους. Η γραπτή συμφωνία ονομάστηκε Magna Carta και θεωρείται το πρώτο συνταγματικό κείμενο στον σύγχρονο κόσμο. Εκτοτε, μέσω του ελέγχου των δημοσιονομικών δαπανών, οι φεουδάρχες […]

Καθώς οι αιώνες περνούν, οι Τούρκοι αναπαράγουν τα σταθερά στοιχεία της ιστορικής τους στρατηγικής, μεταβάλλοντας απλώς την τεχνολογική της επένδυση. Το μοντέλο ανάγεται στον 11ο αιώνα, μετά την καταστροφική μάχη στο Μαντζικέρτ, την οποία οργάνωσε η γραφειοκρατία της Κωνσταντινούπολης για να πλήξει την εξουσία των στρατιωτικών. Μετά τη διάρρηξη της βυζαντινής άμυνας, ορδές νομάδων κτηνοτρόφων […]

Η πρώτη μείζονος κλίμακας σύγκρουση μεταξύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Ρωσίας έγινε στα τέλη του 17ου αιώνα, με διακύβευμα την Κριμαία. Το γεωπολιτικό υπόβαθρο ήταν η έξοδος της αναδυόμενης ρωσικής υπερδύναμης στη Μεσόγειο. Η διαμάχη προσέλαβε θρησκευτικό και πολιτισμικό χαρακτήρα. Ηταν δύο διαφορετικοί κόσμοι, που ήρθαν σε σφοδρή αντιπαράθεση για τον έλεγχο των Βαλκανίων, […]

Δύο βασικές εμμονές της γερμανικής πολιτικής απειλούν τη συνοχή της ΕΕ: πρώτον, ο χαμηλός πληθωρισμός και τα μηδενικά ελλείμματα και δεύτερον, η ελεύθερη μετανάστευση. Πίσω τους υπάρχουν τόσο ιδεολογικοί όσο και οικονομικοί λόγοι. 1. Ο υπερπληθωρισμός, που εξανέμισε τα εισοδήματα των Γερμανών κατά τον Μεσοπόλεμο, θεωρείται από πολλούς ιστορικούς ως το υπόβαθρο που υπέθαλψε την […]

Εσχάτως έχει διευρυνθεί η χρήση του όρου «συνεκμετάλλευση», και μάλιστα από επίσημα χείλη όλου του φάσματος και καθ’ ύλην αρμόδιους ανώτατους αξιωματούχους. Θα έλεγε κανείς ότι επιχειρείται μία εξοικείωση της ελληνικής γνώμης για μία προοπτική εκχώρησης στην Τουρκία μέρους των ενεργειακών πόρων που εμπερικλείονται σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο στην ελληνική ΑΟΖ. Προφανές είναι ότι […]

Η ωμή αλήθεια, χωρίς τη συνήθη καθ’ ημάς επικοινωνιακή συσκευασία, είναι ότι το τελευταίο εξάμηνο κατέρρευσε παταγωδώς στην πράξη ένα θεμελιώδες αξίωμα της εξωτερικής μας πολιτικής: το ενιαίο αμυντικό δόγμα Ελλάδας – Κύπρου. 1. Το ενιαίο αμυντικό δόγμα, χωρίς να έχει διατυπωθεί επίσημα αλλά θεωρούμενο ανέκαθεν ως αυτονόητο, εφαρμόστηκε στην πράξη από την κυβέρνηση του […]

Παράδοξο που κανείς δεν είχε προβλέψει: αφού η εξωτερική και ενεργειακή πολιτική του Ερντογάν κατάφερε να διχάσει το αμερικανικό πολιτικό σύστημα, τώρα οδηγεί τις ΗΠΑ σε γεωπολιτική αποδυνάμωση. Οι διαστάσεις και οι ερμηνείες του προβλήματος είναι πολλές. 1Η σθεναρή άρνηση του Τραμπ να επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία (πέραν της τεχνικά αυτονόητης ακύρωσης της παράδοσης των […]

Το πιο σοβαρό και επείγον θέμα που έχει μπροστά της η νέα κυβέρνηση είναι ασφαλώς τα ελληνοτουρκικά. Το τηλεφώνημα που έσπευσε να κάνει ο τούρκος πρόεδρος στον νικητή των εκλογών (πριν ακόμα και από τον απερχόμενο πρωθυπουργό), έχει πολλαπλές σημασίες: επίδειξη καλής θέλησης προς τη διεθνή κοινότητα, σήμα ότι θεωρεί τον νέο Πρωθυπουργό αποδεκτό συνομιλητή, […]

Η στάση του Τραμπ έναντι του Ερντογάν στην Οσάκα της Ιαπωνίας ουσιαστικά ακύρωσε την έως εκείνη τη στιγμή σφοδρή αντίδραση της αμερικανικής Γερουσίας στην επικείμενη παραλαβή των ρωσικών πυραύλων από την Τουρκία. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ έδειξε ότι είναι διατεθειμένος να δεχθεί τη στρατηγική συνεργασία της Τουρκίας με τη Ρωσία χωρίς σοβαρές συνέπειες στη σχέση […]

Ενώ η Τουρκία αναπτύσσει επιθετικά την επιχείρηση στρατιωτικής επιβολής της στην κατανομή των ενεργειακών πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο, με γεωτρύπανα, ασκήσεις με πραγματικά πυρά, απειλές κ.λπ. εις βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου, το διεθνές περιβάλλον αντιμετωπίζει προς το παρόν την κρίση χωρίς σαφή και ενιαία στρατηγική. Η Ρωσία σιωπά, οι ΗΠΑ ακόμα αμφιταλαντεύονται, η […]

Η διελκυστίνδα Δύσης – Τουρκίας φαίνεται ότι οδεύει σε αδιέξοδο και ρήξη. Ο Ερντογάν δοκιμάζει τα όρια της δυτικής πολιτικής και τις κόκκινες γραμμές της. Κόκκινη γραμμή 1: η εξελισσόμενη τουρκική γεώτρηση στην κυπριακή ΑΟΖ αποσκοπεί να εκβιάσει και να επιβάλει δια της στρατιωτικής λογικής την τουρκική συμμετοχή στον ενεργειακό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου. Οι […]

Εντυπωσιάζει η απουσία ευρύτερου προβληματισμού για τα πρόσφατα εκλογικά αποτελέσματα στη Θράκη. Τα οποία καταδεικνύουν ότι το μειονοτικό κόμμα εμπεδώνει την παρουσία του. Το Κόμμα Ισότητας Ειρήνης και Φιλίας (ΚΙΕΦ) στον Νομό Ροδόπης έλαβε 38% (η ΝΔ έλαβε 20% και ο ΣΥΡΙΖΑ 14%). Στον Νομό Ξάνθης έρχεται δεύτερο με 20,07% (η ΝΔ έλαβε 26,4% και […]

Η Τουρκία αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο να μείνει εκτός νυμφώνος στην εξόρυξη και διανομή των ενεργειακών πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο. Βλέπει το όραμά της να αναστήσει το οθωμανικό της μεγαλείο να μεταβάλλεται στον εφιάλτη της μετατροπής της σε οικονομικά ήσσονος σημασίας χώρα, ενώ τα γειτονικά της κράτη θα εξελίσσονται σε μικρές Σαουδικές Αραβίες. Η συμμαχία ΗΠΑ […]