Μποτόπουλος Κώστας

Αν δεν ήταν στη μέση η συγκυρία και οι σκοπιμότητες, δεν θα είχε καν νόημα η συζήτηση περί «σύγκλισης» μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ. Ο ΣΥΡΙΖΑ εκπροσωπεί τη «ριζοσπαστική» «κυβερνητική» «Αριστερά» (όποια λέξη χρησιμοποιεί αυτό το κόμμα θα πρέπει να μπαίνει σε εισαγωγικά), το ΠΑΣΟΚ τη σύγχρονη σοσιαλδημοκρατία (χωρίς εισαγωγικά αλλά και χωρίς ψευδαισθήσεις). Ο ΣΥΡΙΖΑ […]

Για την ως πριν από λίγες μέρες πρωθυπουργό της Νέας Ζηλανδίας Τζασίντα Αρντερν γράφηκαν πολλοί και δικαιολογημένοι έπαινοι. Γυναίκα, νέα -στα 37 της χρόνια είχε γίνει, το 2017, η νεότερη γυναίκα πρωθυπουργός στον κόσμο -, πολιτικά επιτυχημένη -ακολούθησε και δεύτερη, και μάλιστα σαρωτική, εκλογική νίκη, το 2020 -, δημοφιλής πέρα από τα όρια της πατρίδας […]

Η υπόθεση των υποκλοπών άλλαξε – πόσο δραματικά, μένει να φανεί – το πολιτικό σκηνικό: έδωσε όπλα στην αντιπολίτευση, μουντζούρωσε την εικόνα της κυβέρνησης στο εσωτερικό και το εξωτερικό, επέτρεψε αιτιάσεις σχετικά με το κράτος δικαίου, μονοπώλησε και αποπροσανατόλισε τον πολιτικό διάλογο τους τελευταίους μήνες – που τυχαίνει να είναι και προεκλογικοί. Υπάρχουν κρίσιμες νομικές […]

Η επιστολική μορφή δεν είναι σπάνια για τη συνεννόηση μεταξύ θεσμικών οργάνων, αφού παρέχει εχέγγυα ψυχραιμίας και αφήνει ίχνος μη επιδεχόμενο αμφισβήτησης. Επιστολές σε συνέχειες, ή με ερμηνευτικό χαρακτήρα, είναι πιο σπάνιες και πιο παράξενες – αλλά και πάλι ο τύπος έχει μικρότερη σημασία από την ουσία. Και η ουσία, σε σχέση με το επιστολικό πινγκ […]

Στην αρχή του νέου χρόνου ζήσαμε μια ανατριχιαστική αλλά διόλου αναπάντεχη επανάληψη: ανοιχτή αμφισβήτηση εκλογικού αποτελέσματος, προετοιμασία στο φως της ημέρας για βίαιες ενέργειες, επίθεση σε «ναούς της Δημοκρατίας» από έξαλλους οπαδούς ηττημένου πρώην προέδρου, μηδενική αντίσταση της Αστυνομίας, εκτεταμένοι βανδαλισμοί, σοκ και δέος (ως την επόμενη φορά). Οι ομοιότητες ανάμεσα στην εισβολή στο Κογκρέσο […]

Θεωρώ τη χθεσινή παρέμβαση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου στη λειτουργία της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) και, έμμεσα, στην υπόθεση των υποκλοπών, θεσμικά άστοχη και νομικά εσφαλμένη. Θεσμικά άστοχη είναι η αυτόκλητη και κατ’ επίκληση θεμάτων «γενικότερου ενδιαφέροντος» γνωμοδότηση, πρώτον, γιατί γίνεται ενώ είναι ανοιχτή και σε εξέλιξη η διερεύνηση μιας υπόθεσης […]

Η καινούργια χρονιά δύσκολα θα είναι χειρότερη από αυτή που έφυγε. Οταν ξεκινάς από τόσο χαμηλά, από έναν κόσμο αλλαγμένο προς το χειρότερο, τα πράγματα δεν μπορούν – λέει ο ανθρώπινος νους, ξεχνώντας, για πολλοστή φορά, τους νόμους της φύσης – παρά να πάνε προς τα επάνω. Ωστόσο, οι απειλές – όπως μας δείχνει αυτές τις μέρες η […]

Μόνο το 2001 είχε κυριαρχήσει στην επικαιρότητα και στη ζωή των ανθρώπων με τόσο καταλυτικό τρόπο ένα γεγονός – τότε ήταν οι Δίδυμοι Πύργοι. Την τρομερή χρονιά που φεύγει, τέτοιο γεγονός είναι βέβαια ο πόλεμος στην Ουκρανία, που κλείνει αισίως 300 μέρες χωρίς τίποτα να προδιαγράφει το τέλος ή την έκβασή του. Ο πόλεμος αυτός, που […]

Οι δυσάρεστες εκπλήξεις διαδέχονται η μία την άλλη – είναι νόμος της πολιτικής, αλλά τον τελευταίο καιρό έχει παραγίνει. Η υπόθεση «Κατάργκεϊτ» έχει προφανή θεσμική απαξία, αλλά και πιθανότητες να αλλάξει τα δεδομένα. Στο ερώτημα κατά πόσο θα επηρεάσει τις επερχόμενες εκλογές, και ιδίως τις επιδόσεις του κόμματος του οποίου αποτελούσε ως πρόσφατα μέλος η εμπλεκόμενη […]

Διάχυτη είναι η αίσθηση ότι βρισκόμαστε σε εποχή έξαρσης της βίας και της ανελευθερίας, άρα υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη αντίστασης. Το αποδεικνύουν τα γεγονότα στο τέλος μιας εξίσου τρομερής με το 2001 χρονιάς ενός αιώνα εξίσου τρομερού με τον 20ό. Το Ιράν εισήλθε στον τρίτο μήνα ενός μαζικού, ακηδεμόνευτου και ανυποχώρητου κινήματος διαμαρτυρίας, που ξέσπασε με […]

Παρότι «μύρισαν» εκλογές, έχω την αίσθηση ότι ο μη φανατικός και στραμμένος στο γενικό συμφέρον πολίτης θα δυσκολευόταν να αντιληφθεί όχι τι διακυβεύεται – αφού σε κάθε εκλογική αναμέτρηση αυτό που διακυβεύεται είναι η εξουσία – αλλά με τι τρόπο θα μπορούσε η χώρα να πάει (πιο) μπροστά. Σε εποχή μόνιμων κρίσεων και διαρκών απειλών κατά της […]

Στην τελευταία, και πιθανώς ύστατη, αν δεν υπάρξει νέα ανατροπή, κοινοβουλευτική προσπάθεια να φωτιστεί η «υπόθεση των υποκλοπών», δύο ήταν εξαρχής τα κύρια ζητήματα: ποιοι από τους μάρτυρες θα εμφανίζονταν και τι θα έλεγαν ενώπιον της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής και αν θα γινόταν ή όχι και πάλι επίκληση του απορρήτου. Οσα μάθαμε […]

Σαν να βάλθηκαν, τον τελευταίο καιρό, τα γεγονότα να μας ανοίξουν τα μάτια. Αρχίζοντας από το πιο σημαντικό ζήτημα, την κλιματική αλλαγή: στις συζητήσεις που ολοκληρώθηκαν αυτή τη βδομάδα στην Αίγυπτο, οι 196 χώρες της Συνόδου των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα έκαναν ένα βήμα προς τα μπροστά, σε σχέση με την οικονομική βοήθεια προς […]

Τρία μεγάλα γεγονότα, δυο παγκόσμια και ένα ευρωπαϊκό, ένα με γεωπολιτικό, ένα με οικονομικό κι ένα με κοινωνικό χαρακτήρα, απέδειξαν, ξανά, πόσο δεν υπάρχουν «αυτονόητα» και πόσο δύσκολη είναι η συνεννόηση για όσα συμβαίνουν μπροστά στα μάτια μας κι επηρεάζουν τις ζωές μας. Σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία, η οπτική της λεγόμενης Δύσης […]

Το σκάνδαλο των υποκλοπών, η κοινωνική δυσαρέσκεια και το κακό διεθνές κλίμα επηρεάζουν την εικόνα της κυβέρνησης στην τελική ευθεία της θητείας της. Αποδυναμώνουν τα θετικά στοιχεία – τη σοβαρότητα σε σχέση με την προκάτοχό της, την αντιμετώπιση των εθνικών θεμάτων, τη βελτίωση της μακρο-οικονομικής κατάστασης – και μεγεθύνουν τις δυστοκίες, πρώτη ανάμεσα στις οποίες θεωρώ τη […]

Η δημοσίευση λίστας προσώπων που φέρονται ότι παρακολουθούνταν μέσω του κακόβουλου λογισμικού Predator συνιστά, στο μέτρο που αποδειχθεί αξιόπιστη, γενίκευση και αναβάθμιση ενός μείζονος θεσμικού ατοπήματος. Στη λίστα βρίσκονται πολιτικοί από τον χώρο της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης, επιχειρηματίες, δημοσιογράφοι, καθώς και συγγενικά πρόσωπα όλων των παραπάνω, ανοίγοντας τη βεντάλια των παρακολουθήσεων πολύ πέρα από […]

Το πιο χαρακτηριστικό στα επινίκια του Λούλα ήταν η αυτοσυγκράτηση πρωταγωνιστών και υποστηρικτών. Ειδικά ο νικητής των εκλογών, δεν είχε ούτε τη δύναμη ούτε την ψυχή να πανηγυρίσει. Αίσθηση βάρους και καθήκοντος ναι, διάθεση για γιορτή καμία. Είναι αλήθεια ότι η νίκη αυτή, που αντήχησε στα πέρατα του κόσμου και ανακούφισε λαούς και ηγέτες σε […]

Η παράσταση που ανεβάζει τα τελευταία χρόνια ο βρετανικός πολιτικός θίασος ξεπερνά τη σαιξπηρική φαντασία. Συνδυάζει φαρσικά στοιχεία, που έχουν να κάνουν κυρίως με πρόσωπα και συμπεριφορές, και τραγικά, που αγγίζουν τους θεσμούς και την εικόνα μιας ολόκληρης χώρας. Ο συνολικός απολογισμός είναι αμείλικτος: κάτι (πολύ) σάπιο υπάρχει στο Βασίλειο της Μονομανίας. Τα επιμέρους επεισόδια […]

Αν το μεγάλο γεωπολιτικό γεγονός του αιώνα είναι η εγκατάσταση της Κίνας ως υπερδύναμης, και ως «αντι-δύναμης», έναντι όχι μόνο των Ηνωμένων Πολιτειών αλλά της λεγόμενης «Δύσης», το μεγάλο γεγονός της φετινής χρονιάς, σε συνδυασμό μάλιστα με το ακόμα μεγαλύτερο, τον πόλεμο στην Ουκρανία, είναι η εγκατάσταση του προέδρου Σι ως παντοδύναμου μονοκράτορα. Εγκατάσταση που […]

Παρότι ολόκληρη η ανθρωπότητα, χάρις στη βούληση ενός δικτάτορα, βρίσκεται σε πόλεμο, άλλος είναι ο πιο κρίσιμος αγώνας της εποχής μας. Μπορεί η προσοχή να εστιάζεται στο Ιράν, αλλά ο αγώνας απλώνεται σε κάθε γωνιά της γης, καθώς δεν αφορά, όπως καμιά φορά λέγεται, τον μισό (και κάτι) ανθρώπινο πληθυσμό, δηλαδή μόνο τις γυναίκες, αλλά […]

Τα γεγονότα – αρκεί να έχουµε τα µάτια ανοιχτά – αναδεικνύουν την αναντιστοιχία ανάμεσα στις προκλήσεις των καιρών και τις δυνατότητες αντιµετώπισής τους από τα οργανωμένα συστήματα, με πρώτο το πολιτικό. Γι’ αυτό, ή πάντως και γι’ αυτό, είναι μοιραία η φετινή χρονιά: γιατί αποκαλύπτει κάτι σημαντικό, τη στιγμή που έχει πλέον μετατραπεί σε αδιέξοδο. Κάθε μήνας, […]

Οι ανατροπές στο πεδίο της οικονομίας έχουν λάβει τη μορφή χιονοστιβάδας. Κατακρήμνιση του ευρώ, της βρετανικής λίρας και του κινεζικού ρενμίνμπι έναντι του δολαρίου. Μεγάλη πτώση του αμερικανικού χρηματιστηρίου και δυσπραγία στις διεθνείς αγορές κεφαλαίου. Διατήρηση του πληθωρισμού σε εκτός ελέγχου επίπεδα και (εγγενώς αναποτελεσματικές) προσπάθειες χαλιναγώγησης μέσω νομισματικών παρεμβάσεων. Μεγάλες πιέσεις στα ομόλογα της […]

Η συγκυρία το έφερε έτσι, ώστε να συμπέσουν εξελίξεις που προκαλούν δημοκρατική ανησυχία έως ανατριχίλα. Στην «πατρίδα» της σοσιαλδημοκρατίας και της ανεκτικότητας, τη Σουηδία, τις εκλογές κέρδισε, έστω οριακά, ο συνασπισμός των δεξιών κομμάτων, με μεγαλύτερο ανάμεσά τους το πιο ανοιχτά ξενοφοβικό. Την Κυριακή έρχονται εκλογές στην Ιταλία και όλα δείχνουν κι εδώ νίκη, και […]

Μια πολύ ιδιαίτερη διαδικασία έλαβε χώρα αυτή την εβδομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: στην Ολομέλεια, και όχι απλώς στην αρμόδια για τις «ελευθερίες» Επιτροπή, συζητήθηκαν οι υποκλοπές στην Ελλάδα. Παίζει βέβαια ρόλο το γεγονός ότι άμεσα ενδιαφερόμενο πρόσωπο είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ωστόσο η αναβίβαση ενός εθνικού ζητήματος σε ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος είναι και σπάνιο – τα […]

Σε τρεις ράγες τρέχει πλέον η διερεύνηση της «υπόθεσης υποκλοπών»: μια κοινοβουλευτική, μια δικαστική, μια δημοσιογραφική. Και οι τρεις στηρίζονται – ή θα έπρεπε, μετά τα όσα έχουν γίνει γνωστά, να στηρίζονται – σε κοινές βάσεις: την πάγκοινη διαπίστωση, που αποδέχεται και η κυβέρνηση, ότι υπάρχει σοβαρό θεσμικό ζήτημα και την επίσης πάγκοινη βούληση, στην οποία ελπίζω […]

Γιατί άραγε, και σε τι, ενδιαφέρει την Ελλάδα, την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο η απόρριψη ενός σχεδίου Συντάγματος στη μακρινή και «τριτοκοσμική» Χιλή; Γιατί συμπυκνώνει, και μάλιστα με τρόπο περιπετειώδη και συναρπαστικό, τα προβλήματα αλλά και τις δυνατότητες της σύγχρονης δημοκρατίας, ειδικά στη μορφή της «άμεσης δημοκρατίας». Τον Οκτώβριο του 2019 μια φαινομενικά «αθώα» […]

Ως συνταγματολόγοι είμαστε υποχρεωμένοι να επιμείνουμε σε μια ακόμα «νομική λεπτομέρεια» – στην πραγματικότητα: κρίσιμη θεσμική πτυχή – της «υπόθεσης των υποκλοπών»: πρόκειται για τη διαστροφή της έννοιας του απορρήτου, από συνταγματική εγγύηση υπέρ των πολιτών (ενισχυμένη μάλιστα προκειμένου περί πολιτικών και πολιτειακών παραγόντων), ώστε να μην «παρακολουθούνται» οι επικοινωνίες τους, σε άρνηση συνδρομής σε περίπτωση που […]

Η σειρά των ιστορικών γεγονότων που συγκροτούν τη λεγόμενη «Μικρασιατική Καταστροφή», από της οποίας την τραγική κορύφωση συμπληρώνονται αυτές τις μέρες εκατό χρόνια, προσφέρουν μια ευκαιρία να θυμηθούμε και κυρίως να στοχαστούμε. Τι πήγε στραβά τότε, θα μπορούσε άραγε να αποφευχθεί και μήπως διορθώθηκαν στη συνέχεια οι δομικές δυσλειτουργίες; Πού βρίσκεται, από πλευράς θεσμών και […]

Είναι κρίμα που η επάνοδος από τις διακοπές συμπίπτει με την αποκάλυψη μιας μεγάλης θεσμικής δυσλειτουργίας. Κι ακόμα πιο κρίμα που η θητεία μιας κυβέρνησης συνολικά όχι αποτυχημένης – με βασικά επιτεύγματα τη διαχείριση των λεγόμενων «εθνικών θεμάτων», τη στάση στον πόλεμο της Ουκρανίας, την ώθηση της οικονομίας και τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής υπό […]

Αποτελεί κοινοτοπία, αλλά πράγματι η κατάσταση στον κόσμο, και ιδίως στην Ευρωπαϊκή Ενωση, θυμίζει τέλεια καταιγίδα. Καταστροφικές ζέστες και πυρκαγιές. Πληθωρισμός, ακρίβεια, πτώση του ευρώ και της αγοραστικής δύναμης, πορεία προς βέβαια ύφεση. Αξεπέραστα προβλήματα στον ενεργειακό εφοδιασμό. Εμφάνιση δυσκολιών στην παροχή όπλων και οικονομικής βοήθειας στην Ουκρανία. Πολιτική αστάθεια, ως συνέπεια όλων αυτών αλλά […]

Το πρόσωπο του καπιταλισμού στην εποχή της τεχνολογικής επανάστασης δεν είναι σαν του Ιανού, με δύο όψεις, αλλά σαν του Καλιγούλα, με μια όψη που τη γνωρίζουν όλοι. Κι όμως πολλοί από αυτούς τους όλους, υπερβολικά πολλοί, πέφτουν στην παγίδα του εύκολου, γρήγορου, άκοπου και άνισου κέρδους, που είναι η ύβρις, αλλά και το σημάδι, […]

Είναι κρίσιμο για την παγκόσμια δημοκρατία να τεθούν στις ορθές τους διαστάσεις οι συνέπειες της πρόσφατης απόφασης του Αμερικανικού Ανωτάτου Δικαστηρίου σχετικά με τις αμβλώσεις. Η απόφαση δεν κηρύσσει παράνομες τις αμβλώσεις, αλλά αίρει τη συνταγματική – δηλαδή έναντι όλων, πολιτών και δημοσίων Αρχών – προστασία τους και εναποθέτει τη ρύθμιση σε καθεμία από τις Πολιτείες μέσω […]

Μεγάλη και εν πολλοίς αδικαιολόγητη ταραχή δημιούργησαν τα αποτελέσματα των πρόσφατων γαλλικών εκλογών: η απώλεια της απόλυτης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας από ένα προεδρικό «κόμμα» που ποτέ δεν ήταν κόμμα (κατά τη διάρκεια της προηγούμενης θητείας του Μακρόν είχε από μόνο του «χάσει» 48 βουλευτές και την απόλυτη πλειοψηφία), δεν δημιουργεί αξεπέραστη πολιτική κρίση, ούτε αναδεικνύει θεσμική […]

Ο πόλεμος απελευθέρωσε τεκτονική ενέργεια που ταρακουνάει συθέμελα την παγκόσμια ισορροπία. Και τα δύο βασικά θεμέλιά της – η οικονομία και η δημοκρατία – βρίσκονται μπροστά στα μάτια μας, σε αποδρομή, χωρίς να εμφανίζεται, ή έστω να μπορεί να συλληφθεί, κάποια «λύση». Αν τα παραπάνω ακούγονται απαισιόδοξα σε βαθμό υπερβολής, ας ανατρέξουμε στα στοιχεία της πραγματικότητας. Στο […]