Μποτόπουλος Κώστας

Η κάθοδος κάθε προσώπου σε εκλογές είναι κέρδος για μια δημοκρατία που τρέφεται από την πολιτική αντιπαράθεση. Πόσο μάλλον όταν το πρόσωπο είναι προβεβλημένο και η υποψηφιότητα έχει πιθανότητες να δημιουργήσει προστιθέμενο ενδιαφέρον και να έλξει περισσότερο κόσμο στην κάλπη. Σημασία έχει, ωστόσο, και το νόημα κάθε υποψηφιότητας, όπως βγαίνει μέσα από την αιτιολόγηση που […]

Η πρόσφατη πρωτοφανής απόφαση του πολωνικού Συνταγματικού Δικαστηρίου που δεν δέχεται την υπεροχή του ενωσιακού δικαίου, ξαναφέρνει στο προσκήνιο το ζήτημα της αντίθεσης ορισμένων χωρών της πρώην «Ανατολικής» Ευρώπης με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και γενικώς με την πολιτική πορεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Πέρα από τα αναθέματα και τα (οικονομικά κυρίως) αντίμετρα, χρήσιμο είναι να προσπαθήσουμε […]

Το διάβημα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να συγκληθεί Εξεταστική Επιτροπή, βάσει μιας ευτυχούς νέας συνταγματικής διάταξης, είναι νόμιμο και θα μπορούσε να είναι και χρήσιμο. Για δυο, όμως, τουλάχιστον λόγους η αιτιολογία του και η στόχευσή του υποτιμούν τη νοημοσύνη μας: ο πρώτος είναι η σύνδεση με την «υπόθεση Κουρτς» και ο δεύτερος η προσπάθεια να […]

Τις ίδιες ημέρες που στην Ελλάδα ασχολούμαστε, όχι αδικαιολόγητα, αλλά, κατά τη γνώμη μου, υπερβολικά, με το αν η Ακροδεξιά ξανασηκώνει κεφάλι, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού η προσοχή έχει στραφεί σε μια πολύ σημαντικότερη δημοκρατική απειλή: το ρόλο του Facebook και γενικώς των λεγόμενων «μέσων κοινωνικής δικτύωσης» στη διαμόρφωση ατομικών και συλλογικών συμπεριφορών και, […]

Υπάρχουν δυο αναγνώσεις της χθεσινοβραδινής διαγραφής κυβερνητικού βουλευτή από την κοινοβουλευτική του ομάδα: μια πολιτική και μία θεσμική. Η πολιτική ασχολείται με τους εσωκομματικούς συσχετισμούς του κυβερνώντος κόμματος (να που δεν είναι τόσο «κεντρώο» όσο κάποιοι ισχυρίζονται), τα αντανακλαστικά του Πρωθυπουργού (που δεν διστάζει, και δεν είναι η πρώτη φορά, να «σπάσει αβγά»), την επιρροή […]

Παρότι, όχι αδικαιολόγητα, τα φώτα της δημοσιότητας μονοπώλησαν οι γερμανικές εκλογές, δυο «μικρότερες» πολιτικο-θεσμικές εξελίξεις, που έλαβαν χώρα τις ίδιες μέρες, είναι, στα μάτια μου, εξίσου σημαντικές, αν όχι σημαντικότερες. Στην Ελβετία, μια πλειοψηφία 64% του συνόλου των πολιτών, που μεταφράζεται επίσης σε πλειοψηφία σε καθένα από τα 26 καντόνια – αστικά και αγροτικά, γερμανόφωνα, γαλλόφωνα […]

Η αγωνία για το ποιος θα βγει πρώτος δεν ισούται με την πολιτική σημασία μιας εκλογής. Αλλο να κρίνεται το αποτέλεσμα από δημιουργικές συγκρούσεις, άλλο από απουσίες. Απουσία πρώτη: το πάθος. Καλή η σοβαρότητα, σημαντική η διαδοχή της Μέρκελ, κρίσιμο για όλη την Ευρώπη το ποιος κυβερνά τη Γερμανία, παραδειγματική η εξισορρόπηση προς την Κεντροαριστερά… […]

Η ανακοίνωση «στρατηγικής αμυντικής συμμαχίας» μεταξύ Αυστραλίας – Ηνωμένου Βασιλείου – ΗΠΑ (από τα αρχικά των οποίων έλαβε το ακρωνύμιο AUKUS) και η πρώτη άμεση συνέπειά της, η σύναψη συμφωνίας μεταξύ Αυστραλίας και ΗΠΑ για την απόκτηση από την πρώτη πυρηνικών υποβρυχίων παραγωγής της δεύτερης, προετοιμαζόταν κρυφά για μήνες αλλά έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία. […]

Θα ήταν συγχρόνως κοινοτοπία και βίωμα να πούμε ότι στις 11 Σεπτεμβρίου 2001 άλλαξε ο κόσμος. Εξίσου αυτονόητη θα ήταν και η διαπίστωση ότι άλλαξε προς το χειρότερο: το μόνο «κέρδος» είναι η διάλυση μιας σειρά μύθων και ψευδαισθήσεων. Της «υπερδύναμης Αμερικής» και γενικώς της «υπεροχής της Δύσης» – η 9/11 σηματοδοτεί την ανεπίστρεπτη καμπή προς […]

Η «υπόθεση Αποστολάκη» δεν συνιστά μόνο ένα πολιτικό φιάσκο, όπως ορθώς προβλήθηκε. Είναι και μια απόδειξη υποχώρησης των θεσμών, σχεδόν ταπείνωσής τους, μπροστά σε μικροκομματικές και «επικοινωνιακές» σκοπιμότητες. Δεν είναι η πρώτη ασφαλώς φορά, ούτε η πιο σημαντική, αλλά αποκτά σημασία γιατί έρχεται σε μια διπλά ακατάλληλη στιγμή, καθώς η κυβέρνηση επιχειρούσε ένα νέο ξεκίνημα […]

Ο εξαγγελθείς ανασχηματισμός έρχεται ακριβώς στο συνταγματικό μέσο της κυβερνητικής θητείας. Τα δυο πρώτα χρόνια ήταν περίοδος κυβερνητικής κυριαρχίας, ιδίως μέσω κατάληψης του χώρου της λογικής, που πολιτικά αποκαλείται και «μεσαίος χώρος», αν και χαρακτηριστικό του, στις μέρες μας, δεν είναι η ίση απόσταση από τα δύο άκρα (Δεξιά κι Αριστερά), αλλά η αγεφύρωτη αντίθεση […]

Το φθινόπωρο μπαίνει με το τέταρτο, αν δεν έχουμε χάσει το μέτρημα, κύμα της πανδημίας και το αντίστοιχο «πακέτο» μέτρων αντιμετώπισής της εκ μέρους της κυβέρνησης. Το κατέστησε αναγκαίο ο τοξικός, από υγειονομική άποψη, συνδυασμός της μετάλλαξης Δέλτα, του πλήρους ανοίγματος της χώρας στον τουρισμό και της όχι τόσο ικανοποιητικής πορείας του εμβολιασμού, στην Ελλάδα […]

Υπάρχουν – ακόμα – αρνητές του Ολοκαυτώματος, η κλιματική αλλαγή δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Σαφώς μειοψηφική αλλά φωνακλάδικη και αποπροσανατολιστική, μια τέτοια άρνηση συγκροτείται από τη σύμπλευση ατόμων και ομάδων που κινούνται για την υπηρέτηση συμφερόντων ή από ιδεοληψία και φανατισμό ή από έναν κακώς νοούμενο αντικομφορμισμό. Στηρίζεται σε ελάχιστα επιστημονικά δημοσιεύματα (έναντι πολλών χιλιάδων […]

Πρέπει μάλλον να συμφιλιωθούμε και με αυτό το στοιχείο της «νέας κανονικότητας»: όσο ο ιός συνεχίζει να μας απειλεί, πόσω μάλλον όταν βρίσκει νέους τρόπους απειλής, τόσο θα συνεχίσουμε, ατομικά και συλλογικά, να τον θέτουμε στην πρώτη γραμμή των σκέψεων και άρα και της επικοινωνίας μας, προφορικής ή γραπτής. Με ένα βασικό δεδομένο, που επίσης […]

Το φετινό καλοκαίρι βάλθηκε να διαψεύσει, για άλλη μια φορά, τον Ουμπέρτο Εκο: κατακλυσμιαίας σημασίας γεγονότα λαμβάνουν χώρα, σε εθνικό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δεν είναι μικρό πράγμα να ξεσπά πόλεμος δικαστηρίων, να αμφισβητείται η υπεροχή του ενωσιακού δικαίου, να εμφανίζονται βαθιά ρήγματα στο ευρωπαϊκό κράτος Δικαίου και, έτσι, να τίθεται εκποδών η κοινή πορεία, […]

Οι συνθήκες δεν θα μπορούσαν να είναι πιο δυσοίωνες για την Ολυμπιάδα που έρχεται. Εναν χρόνο μετά την αναβολή της, βρίσκει τον κόσμο και τη διοργανώτρια χώρα σε ίδια αν όχι χειρότερη κατάσταση από εκείνη που είχε επιβάλει την αναβολή. Η πανδημία οδεύει πλησίστια προς το τέταρτο κύμα, η Ιαπωνία βρίσκεται σε αρκετά κακή επιδημιολογική […]

Η αποτίμηση της πρώτης διετίας της παρούσας κυβέρνησης θα μπορούσε, σχεδόν, να χωρέσει σε μία φράση: δεν έλαβε χώρα η πολυδιαφημισμένη «αλλαγή παραδείγματος», αλλά οι επιδόσεις της νέας ομάδας εξουσίας είναι καταφανώς καλύτερες από της προηγούμενης, ο δε Πρωθυπουργός και ο περί αυτόν κύκλος απέδειξαν ότι διαθέτουν ένα μεταρρυθμιστικό προφίλ -όπως θα δούμε πιο κάτω, […]

Η πρόσφατη κυβερνητική εξαγγελία, διά στόματος μάλιστα Πρωθυπουργού, για την παραχώρηση «freedom pass» στους νέους από 18 έως 25 ετών, αποτελεί, κατά τη γνώμη μου, μια αστοχία, η οποία αντανακλά και ένα ευρύτερο κοινωνικό φαινόμενο. Η αστοχία είναι και ουσιαστική και πολιτική και επικοινωνιακή. Ουσιαστική, γιατί είναι άλλο η ενθάρρυνση και τα κίνητρα, τα οποία […]

Οι Κασσάνδρες κατάπιαν για μια ακόμα φορά τη χολή τους. Η εμβληματική μεταρρύθμιση της εποχής Ομπάμα, η έστω ατελής υγειονομική κάλυψη μερικών εκατομμυρίων Αμερικανών, το περίφημο και, για κάποιους περιώνυμο «Obamacare», όχι μόνο δεν λέει να πεθάνει αλλά ριζώνει ολοένα και πιο βαθιά στον νόμο και στα ήθη. Οι εχθροί του, και εχθροί κάθε μεταρρύθμισης, […]

Είναι μια νέα λέξη για μια όχι νέα αλλά τα τελευταία χρόνια πολύ οξυμμένη κατάσταση. Σημαίνει ότι, στην κοινωνική και στη δημόσια ζωή, το ούτως ή άλλως πανταχού παρόν ένστικτο του φθόνου παίρνει πιο ανοιχτή, πιο επιθετική και, κυρίως, πιο διχαστική μορφή. Δηλητηριάζοντας σχέσεις και δυσχεραίνοντας την όποια συλλογική προσπάθεια. Ως λάτρης του αθλητισμού, ένιωσα […]

Η αναζήτηση των αιτίων της τρομερής πανδημίας ενείχε μια έκπληξη, που, όποια και να είναι η κατάληξη, αποδεικνύεται κάτι μεγαλύτερο: ευκαιρία για ενδοσκόπηση. Η μετάβαση από μια θεωρία συνωμοσίας – ότι ο ιός «ξέφυγε» από εργαστήριο – σε ένα πολύ πιθανό ενδεχόμενο – αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στο 50-50, αν και είναι πιθανό να μην υπάρξει ποτέ οριστική […]

Η πρόθεση της αξιωματικής αντιπολίτευσης – σε συνεννόηση και με άλλα κόμματα; – να υποβάλει πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης – ή μήπως μόνο κατά του υπουργού Εργασίας; – είναι θεσμικά προβλεπόμενη αλλά πολιτικά απέλπιδα. Αν κατατεθεί, θα «κάψει» ένα κοινοβουλευτικό χαρτί για τουλάχιστον έξι μήνες (είναι το διάστημα που απαιτεί το άρθρο 84 παρ. 2 του Συντάγματος για […]

Γιατί η κρατική αεροπειρατεία που οργάνωσε ο δικτάτορας της Λευκορωσίας Λουκασένκο είναι κάτι παραπάνω από ένα ακόμα τρομερό συμβάν και απειλεί, αν δεν αντιμετωπιστεί όπως του αξίζει, με γενικευμένη δημοκρατική υποχώρηση; Γιατί ξεπέρασε τρία, υπό κανονικές συνθήκες απαράβατα, όρια. Η πρώτη υπέρβαση συγκροτείται από τη μορφή και το είδος της επίθεσης κατά της Ευρωπαϊκής Ενωσης […]

Με την ευκαιρία της πρόσφατης κατάθεσης του ελληνικού σχεδίου για άντληση πόρων από το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης – ενός σχεδίου που πήρε εύσημα από πολλούς παράγοντες της Ευρωπαϊκής Ενωσης -, η αξιωματική αντιπολίτευση επιχείρησε να το συνδέσει με την εποχή των Μνημονίων και με τα ίδια τα Μνημόνια, το τρίτο εκ των οποίων υπήρξε αποκλειστικά δικό […]

Η φετινή επέτειος της «Μέρας της Ευρώπης» (9η Μαΐου) συνέπεσε, διόλου τυχαία, με πολλά γεγονότα: επιτάχυνση της εμβολιαστικής προσπάθειας, λανσάρισμα «Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης», «Κοινωνική Συνάντηση Κορυφής» στο Πόρτο. Παρότι, αντικειμενικά, το κοκτέιλ είναι αναζωογονητικό, από πολλούς ακούστηκαν – με κακοπιστία, λόγω διανοητικής τεμπελιάς ή προσκόλλησης σε ένα ειδικό είδος σνομπισμού που στρέφει τα […]

Στην πρόσφατη ενώπιον των δύο νομοθετικών σωμάτων ομιλία του ο πρόεδρος Μπάιντεν χρησιμοποίησε δύο πρωτόγνωρες εκφράσεις. Η πρώτη – «κυρία Αντιπρόεδρε και κυρία Πρόεδρε της Βουλής» – δεν είχε ειπωθεί ποτέ, γιατί οι ΗΠΑ δεν είχαν ποτέ άλλοτε δύο γυναίκες σε αυτά τα αξιώματα. Η δεύτερη – «δεν μπορούμε να σταματήσουμε, γιατί βρισκόμαστε σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή […]

Σε αρκετές περιοχές του κόσμου οι εξελίξεις της πανδημίας ή περί την πανδημία δημιουργούν συνθήκες για βαθιές αλλαγές. Σε χώρες βαριά πληττόμενες, όπως η Ινδία και η Βραζιλία, τρίζουν τα νομιμοποιητικά θεμέλια της εξουσίας και, επειδή πρόκειται για αυταρχικές κυβερνήσεις, απειλείται η ίδια η δημοκρατική συνέχεια. Στην ακόμα πιο αυταρχική Κίνα, τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα […]

Δεν πιστεύω, ακόμα και στους καιρούς που ζούμε, ότι η αξία και η ομορφιά της πολιτικής είναι πράγματα ξεπερασμένα ή οριστικά χαμένα. Αντίθετα, πιστεύω ότι, για κουράγιο κι έμπνευση, η δική μου γενιά – ας την πούμε «γενιά της προσγείωσης»: ούτε αντίσταση στη δικτατορία, ούτε γενιά του Πολυτεχνείου, ούτε συμμετοχή στα ηρωικά χρόνια της μεταπολίτευσης – […]

Ολλανδία, Ισραήλ, Βουλγαρία: άλλες τρεις πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις, άλλες τρεις υποχωρήσεις των κεντροαριστερών ή «προοδευτικών» κομμάτων, άλλες τρεις ευκαιρίες για τους εχθρούς τους να μιλήσουν για εκλογική και κοινωνική εξαφάνιση της «μη ριζοσπαστικής Αριστεράς». Κι όμως. Την ίδια στιγμή που κάποιοι μετατρέπουν τις επιθυμίες τους σε χρησμούς, η ίδια η πραγματικότητα παρέχει σημάδια και παραδείγματα […]

Οι θεσμοί της δημοκρατίας δεν είναι δισυπόστατοι. Αφήνουν περιθώρια ερμηνείας αλλά ένα μόνο αποτέλεσμα, ένας τρόπος λειτουργίας είναι ορθός. Στηρίζονται σε κείμενα και σε γεγονότα. Αρέσουν, δεν αρέσουν, κι όποια κριτική κι αν τους ασκηθεί, είναι ίδιοι για όλους και οφείλουν να δίνουν το ίδιο αποτέλεσμα για όλους. Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί θεσμοί και […]

Είναι πάντα αναζωογονητικό να μιλάς σε νέους – η φρέσκια ματιά τους σε αναγκάζει να ελέγξεις βεβαιότητες και εικασίες. Σε πρόσφατη «συνομιλία» -διαδικτυακή λόγω των καιρών – με μαθητές του παλιού σχολείου μου, δοκίμασα κάτι που πάντα με ενδιέφερε: να αναφερθώ στη δημοκρατία όχι μέσα από θεωρητικά σχήματα αλλά μέσα από γεγονότα της πολύ πρόσφατης επικαιρότητας. Το […]

Ο αγώνας ενός λαού για την ελευθερία όχι μόνο δεν θα έχανε τίποτα από το μεγαλείο του, αλλά θα κέρδιζε, θα γινόταν ακόμα πιο θαυμαστός, αν δεν μέναμε στο αγωνιστικό φρόνημα και την ανδρεία και θέταμε στη θέση που τους αρμόζει και τις αντιφάσεις, τις δολιχοδρομήσεις, τις λιγότερο ένδοξες σελίδες

Ο εορτασμός των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση περνά μακριά μας, θύμα της πανδημίας και της κατάστασης που έφερε η πανδημία. Προσφάτως, και εμμέσως, τον ανακαλεί στη συλλογική μνήμη η επίκληση άλλων «αγώνων» με απελευθερωτικό προκάλυμμα. Ας σκεφτούμε περί αυτών, αποφεύγοντας ανίερες συγκρίσεις, αλλά κοιτώντας κατάματα τα γεγονότα και τις έννοιες, δηλαδή την Ιστορία. […]