Μποτόπουλος Κώστας

Ο Τζο Μπάιντεν ξεκίνησε καλά και η διαφορά είναι ήδη αισθητή. Ομως η πιο περίβλεπτη δημοκρατία του κόσμου έχει ακόμα πολύ δρόμο μπροστά της μέχρι να γίνει πραγματική δημοκρατία. Από τις δυο μεγάλες κινήσεις του νέου αμερικανού προέδρου αυτή την εβδομάδα, σχεδόν όλα τα φώτα έπεσαν στην πρώτη, την ψήφιση του «πακέτου βοήθειας» ύψους 1,9 […]

Η πρόταση για σύσταση προανακριτικής επιτροπής, κατά το άρθρο 86 του Συντάγματος, για τη διερεύνηση ενδεχόμενων ποινικών ευθυνών υπουργού της προηγούμενης κυβέρνησης στην «υπόθεση των τηλεοπτικών αδειών» όχι μόνο δεν εκπλήσσει αλλά ήταν, από νομική και πολιτική άποψη, αναγκαία. Δεν λέω, και κανείς δεν δικαιούται ακόμη να πει, ότι τελέστηκαν τα αδικήματα δωροληψίας και παράβασης […]

Η καταδίκη ενός πρώην Προέδρου Δημοκρατίας για αδικήματα που διέπραξε κατά νόσφιση εξουσίας αποτελεί βαρύ και ιστορικό γεγονός για κάθε δημοκρατία. Δεν σηματοδοτεί κάποιου είδους «εκδίκηση» – δρυός πεσούσης – αλλά απόδειξη ότι η δημοκρατία διαθέτει τα όπλα να «βάλει στη θέση τους» – έστω και κατόπιν εορτής – όσους τη φτηναίνουν. Η καταδίκη του Νικολά Σαρκοζί σε τρία […]

Η παρατεταμένη απεργία πείνας του καταδικασμένου εκτελεστικού βραχίονα της 17Ν, σε συνδυασμό με την αντίδραση της Πολιτείας, δοκιμάζουν πολλαπλώς τις αντοχές της δημοκρατίας μας. Αλλά δεν επιτρέπεται να αφεθούν να τις κάμψουν. Στο καθαρώς νομικό επίπεδο, ισχύει καταρχάς ότι όλοι οι φυλακισμένοι, για κάθε είδους έγκλημα, έχουν τα δικαιώματα που παρέχει με γενικά κριτήρια ο […]

Στο βρώμικο κουβάρι της «υπόθεσης Λιγνάδη», χαμένες κάπου ανάμεσα στη θλίψη, την οργή, την υποκρισία, το κουτσομπολιό και την εκμετάλλευση, βρίσκονται και οι – αδιάφορες για τους περισσότερους, όχι όμως για τη Δημοκρατία – θεσμικές διαστάσεις. Θεωρώ ότι τρία είναι, από αυτήν την άποψη, τα σημαντικότερα ζητήματα. Πρώτον, η αναγκαία διάκριση ανάμεσα στις δημόσιες και στις ιδιωτικές […]

Δημοκρατία σημαίνει ισορροπία και αποχρώσεις. Ακόμα και για τα «αυτονόητα», αφού ελάχιστες αποφάσεις που επηρεάζουν την ελευθερία του καθενός από εμάς δεν αγγίζουν ή δεν συγκρούονται με διαφορετικά συμφέροντα, επιθυμίες, αξιολογήσεις. Ισχύει, παρά τον επείγοντα και ειδικό χαρακτήρα της, και για την πανδημία: και εντός της πανδημίας τίποτα δεν είναι αυτονόητο, οι διαφορετικές απόψεις πρέπει […]

Για το απίστευτο θάρρος του Αλεξέι Ναβάλνι δεν μπορούν παρά να συμφωνούν όλοι, εντός και εκτός Ρωσίας. Ενας άνθρωπος που τολμά να αμφισβητεί και να εκθέτει ανοιχτά τον Πούτιν, που επέζησε μιας – όχι της πρώτης – απόπειρας δολοφονίας, που μόλις έγινε καλά επέλεξε να γυρίσει πίσω στη χώρα του και στον αγώνα. Που πρώτη του κίνηση […]

Αρκετοί φίλοι ίσως αναρωτηθούν, και μόνο από τον τίτλο, τι μπορεί να μας ενδιαφέρει ένα πραξικόπημα σε μια χώρα τόσο μακρινή και τόσο ξένη όσο η Μιανμάρ, πρώην Βιρμανία. Η απάντηση είναι ότι πρέπει να μας ενδιαφέρει αν μας ενδιαφέρει η δημοκρατία. Και ότι, επιπλέον, το συγκεκριμένο γεγονός βοηθά να διαλυθούν μια σειρά από μύθοι […]

Η ζωή είναι πιο περίπλοκη από τη φαντασία και καθιστά μάταιες τις πολιτικές προβλέψεις. Η φετινή χρονιά τέθηκε στον αστερισμό δίδυμων θετικών εξελίξεων – της απομάκρυνσης του Τραμπ από την εξουσία και της έναρξης των εμβολιασμών κατά του κορωνοϊού -, που προοιωνίζονταν, εκ των πραγμάτων αλλά και από πολιτική επιλογή, διαπλάτυνση κι εμβάθυνση της διεθνούς συνεργασίας. […]

Η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο αποτέλεσε, αυτή τη φορά περισσότερο από ποτέ, ένα παγκόσμιο γεγονός: ο νέος πρόεδρος έχει τη δυνατότητα, αλλά και το βάρος, να αλλάξει όχι απλώς την πορεία της χώρας του, αλλά το πρόσωπο της πολιτικής. Στα 78 του χρόνια, το βάρος αυτό μπορεί να τον λυγίσει, αλλά και να του […]

Η αντιμετώπιση εκ των έσω απειλής κατά της δημοκρατίας στην Ελλάδα του Μνημονίου και στις ΗΠΑ του Τραμπ έχει περισσότερες διαφορές παρά ομοιότητες. Στην Ελλάδα η αντίδραση, σταδιακή αλλά από ένα σημείο και πέρα μαζική, στράφηκε συλλήβδην κατά του πολιτικού και κομματικού συστήματος, με επίκεντρο την οικονομική κατάρρευση. Την επέλευση της κατάρρευσης οι ηγεσίες της […]

Μέσα σε όλες τις αβεβαιότητες της χρονιάς που άρχισε, υπάρχει τουλάχιστον μια βεβαιότητα: δεν θα έχουμε εκλογές στην Ελλάδα. Αυτό λένε η λογική, οι θεσμοί και οι αριθμοί. Και ευτυχώς και κάποιοι υπουργοί, με προεξάρχοντα τον πλέον αρμόδιο, παρότι όλοι γνωρίζουμε πόσο μετρούν οι «επίσημες διαψεύσεις» σε αυτό το ζήτημα. Η λογική: δεν γίνονται μη […]

Το Διαδίκτυο είναι ο κατεξοχήν χώρος ελευθερίας της έκφρασης. Αυτό καθίσταται όχι απλώς δυνατό, αλλά σχεδόν αδήριτο, λόγω της μη υποκείμενης σε περιορισμούς εξέλιξης της τεχνολογίας και της απειρίας των χρηστών, ιδίως των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ενας «Μεγάλος Αδελφός» του Διαδικτύου δεν είναι επιθυμητός αλλά ούτε και εφικτός. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να […]

Οσοι νόμισαν ότι η μάχη για την ψυχή της αμερικανικής, και της παγκόσμιας, δημοκρατίας κρίθηκε με την ήττα του Τραμπ στις κάλπες, θα πρέπει γρήγορα να κατάλαβαν ότι βιάστηκαν. Εξω έπεσαν όμως κι εκείνοι που θεώρησαν «απίστευτη» τη μετατροπή της αμερικανικής ημι-δημοκρατίας, όπως είχε καταντήσει επί Τραμπ, σε μη δημοκρατία, με τα γεγονότα της 6ης […]

Στη μέση σχεδόν της θητείας της κυβέρνησης, και παρότι εν τω μεταξύ ο κόσμος έχει γυρίσει ανάποδα, όλα βαίνουν καλώς και δεν υπάρχει ανάγκη για «νέο ξεκίνημα»: αυτό είναι το μόνο δυνατό μήνυμα ενός ανασχηματισμού με ελάχιστες αλλαγές υπουργών και φούσκωμα ενός ήδη πληθωρικού σχήματος. Η διόγκωση αυτή αποτελεί από μόνη της ένα ισχυρό μήνυμα […]

Η χρονιά που, επιτέλους, αφήσαμε πίσω μας υπήρξε συγκλονιστική, αν και σχεδόν μονοθεματική: η πανδημία μονοπώλησε το ενδιαφέρον, την προσοχή και την αγωνία των πολιτών σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Ελάχιστα άλλα γεγονότα θα μπορούσαν να σταθούν δίπλα της: ένα παγκόσμιας σημασίας – οι αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου και η ήττα του Τραμπ – και, για τους […]

Ανήκω, όπως πιστεύω και η πλειονότητα των πολιτών, σε εκείνους που θεώρησαν μείζον επιστημονικό επίτευγμα την τόσο γρήγορη δημιουργία εμβολίου και έναρξη των εμβολιασμών. Σε αυτούς, επίσης, που χαιρέτησαν, χωρίς υποσημειώσεις, την ομαδική κινητοποίηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τη συμμετοχή της χώρας μας σε αυτή. Σε αυτούς, τέλος, που περιμένουν, χωρίς καμία επιφύλαξη, τη σειρά […]

Το 2020 έδωσε πολλές αφορμές απελπισίας για την τύχη της παγκόσμιας δημοκρατίας. Η πανδημία κατέστησε αναγκαία, αλλά και δυνατή, την υποχώρηση των δημοκρατικών θεσμών. Θέση σε εφαρμογή τυπικής (π.χ. Γαλλία, Ισπανία) ή άτυπης (ΗΠΑ, Βρετανία) κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Λήψη έκτακτων νομοθετικών μέτρων με (προσωρινή) διάλυση του Κοινοβουλίου (Ουγγαρία, Ισραήλ) ή χωρίς (Ελλάδα). Περιορισμός, σε όλες […]

Παρότι πέρασε σε δεύτερη μοίρα μέσα στον τυφώνα της πανδημίας που σάρωσε την ανθρωπότητα, το 2020 προσέφερε στη δημοκρατία λύσεις σε δυο μεγάλα μέτωπα και αντίστοιχα προπύργια της «λαϊκιστικής διεθνούς»: την προεδρία Τραμπ και το Brexit. Το τέλος της πρώτης σφραγίστηκε, πάνω από ένα μήνα μετά τις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου, με την επίσημη ανάδειξη […]

Η ιστορία με την εξοχική οικία του πρώην πρωθυπουργού δεν θα είχε ενδιαφέρον, και πάντως προσωπικά δεν θα με απασχολούσε, αν δεν έφερνε στο προσκήνιο τρεις αλήθειες που αφορούν όχι μόνο τους πολιτικούς αλλά την ίδια τη δημοκρατία, ειδικά στις μέρες μας. Πρώτον, κάτι γνωστό παγκοσμίως και απολύτως βασικό την εποχή του Διαδικτύου: αυτό που […]

Ενα από τα συνηθέστερα τιθέμενα «ζητήματα δημοκρατίας», ιδίως σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ενωση, κατεξοχήν δε σε εποχές κρίσης, έχει να κάνει με την έλλειψη εναλλακτικών. Σύμφωνα με μια διαδεδομένη αλλά μάλλον επιφανειακή «θεωρία», το τίμημα που υποχρεώνονται να πληρώσουν όλες οι χώρες, και όλες οι κυβερνήσεις, για τη συμμετοχή τους στην Ευρωπαϊκή Ενωση, πολλώ […]

Για την Καιτούλα Η Δημοκρατία βασίζεται στη μνήμη αλλά προχωρά μέσα και από τη λήθη. Η μνήμη, γεγονότων ή καταστάσεων, εστιασμένη ή διάχυτη, οδηγεί τους λαούς να κάνουν επιλογές και τους ηγέτες, ιδίως τους πραγματικούς ηγέτες, να διαμορφώνουν αποφάσεις. Η λήθη επουλώνει πληγές, επιτρέπει τη συνεχή διεκδίκηση μιας προόδου που μονίμως διαψεύδεται, σπρώχνει την εγγενώς […]

Φοβούμαι ότι τελικά κανείς δεν θα βγει κερδισμένος από τον φετινό τρόπο «εορτασμού» της επετείου του Πολυτεχνείου. Η ίδια η επέτειος, επειδή, όχι για πρώτη φορά, αλλά ίσως περισσότερο από ποτέ, πέρασε χωρίς να ασχοληθούμε καθόλου με τη μνήμη και τη σημασία του Πολυτεχνείου. Η κυβέρνηση, γιατί, ενώ το Συμβούλιο της Επικρατείας, η μεγάλη πλειοψηφία […]

Το γνωστό ελληνικό ταλέντο πρόκρισης επουσιωδών θεμάτων έναντι των ουσιωδών – ιδιότητας που δεν υποχωρεί ούτε υπό συνθήκες έκτακτης ανάγκης όπως αυτή που βιώνουμε – προκαλεί εσχάτως πολλή συζήτηση για το κατά πόσον είναι νόμιμη, ή και συνταγματική, η απαγόρευση συγκεντρώσεων κατά τον φετινό εορτασμό της επετείου του Πολυτεχνείου. Θα ήθελα να ξεκαθαρίσω εξαρχής τη θέση μου, […]

Τώρα που οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο κόσμος ετοιμάζονται, έχοντας πέσει από το ψηλότερο βουνό, ν’ αλλάξουν σελίδα, καλό θα ήταν, τουλάχιστον πριν αρχίσει η νέα θητεία, να σκεφτούν ορισμένα πράγματα. Πώς από τον ψύχραιμο, ουμανιστή, διανοούμενο Ομπάμα ένας μεγάλος λαός πέρασε κατευθείαν στον αγράμματο, λαϊκιστή, αυταρχικό Τραμπ. Πώς αυτός ο τελευταίος αποκαλύφθηκε στα μάτια […]

Το πλήγμα που επέφερε ο Τραμπ στη δημοκρατία μοιάζει πολύ με το αντίστοιχο της Αλ Κάιντα στους Δίδυμους Πύργους: και ο αμερικανός πρόεδρος μπήκε ως λαθρεπιβάτης στο αεροπλάνο της δημοκρατίας, έμαθε να πιλοτάρει μόνο για να τρακάρει και επιτέθηκε στα θεμέλια του συστήματος. Η διαφορά ήταν ότι, στην περίπτωση του Τραμπ, παρότι η επίθεση κράτησε […]

Με την ολοκλήρωση της πρωτόδικης απόφασης για τη Χρυσή Αυγή, και κατά της Χρυσής Αυγής, τι κέρδισε άραγε το δημοκρατικό πολίτευμα και τι δρόμο έχει ακόμα μπροστά του; Ιδού ορισμένες προσωπικές, αλλά ελπίζω γενικότερου ενδιαφέροντος, σκέψεις, υπό θεσμική πάντα οπτική. 1 Η ελληνική Δικαιοσύνη απέδειξε ότι – «όταν θέλει», θα έλεγε ίσως κάποιος πιο καχύποπτος – μπορεί […]

Την ώρα που η Ελλάδα παλεύει, και σε μεγάλο βαθμό καταφέρνει, να αφήσει πίσω της τον εφιάλτη της Χρυσής Αυγής, η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει κάθε λόγο να ανησυχεί. Γιατί ο δικός της, και κοινός για όλους μας, εφιάλτης κάθε άλλο παρά έχει εξαφανιστεί. Το βαθύτερο πρόβλημα δημοκρατίας αυτή τη στιγμή στην Ενωση δεν προέρχεται από […]

Πολλές – κατά τη γνώμη μου, υπερβολικά πολλές, πολύ καθυστερημένες και συχνά υποκριτικές – προσδοκίες εναποτέθηκαν, από το πολιτικό σύστημα περισσότερο από ό,τι από το κοινωνικό σώμα, στη δίκη της Χρυσής Αυγής. Η ιστορική σημασία και της δίκης και της απόφασης δεν αμφισβητείται, αλλά δεν μπορεί, και δεν πρέπει, αν θέλουμε το συλλογικό κέρδος να μην είναι […]

Η δημοκρατία δηλητηριάζεται με πολλούς τρόπους. Με πραγματικό δηλητήριο (Ρωσία) και με το δηλητήριο του λαϊκισμού (μέγα πλήθος χωρών και προσώπων). Από τους εχθρούς της, εκλεγμένους (Τραμπ, Πούτιν, Ερντογάν, Μπολσονάρο κ.λπ. κ.λπ. κ.λπ.) και μη (Σι αλλά και πάλι Τραμπ, που είναι εκλεγμένος μεν, ηττημένος στην κάλπη δε), αλλά και εκ των έσω, από τους […]

Mε την κατάθεση νομοσχεδίου με το οποίο αλλάζει μονομερώς όρους της Συμφωνίας του περασμένου Οκτωβρίου για την αποχώρησή της από την Ευρωπαϊκή Ενωση, η Βρετανία προέβη σε μια τριπλή ταπείνωση: του εαυτού της, της διεθνούς θέσης της και του Κράτους Δικαίου. Τεράστιο, και δυσανάλογο, τίμημα για μια εσωστρεφή κι απέλπιδα κίνηση πολιτικού αμοραλισμού. Είναι άλλο […]

Δεν αποτελεί σπάνιο φαινόμενο, είναι όμως αποκαλυπτικό για τον υποκειμενικό χαρακτήρα κάθε ανθρώπινης κρίσης, να συνυπάρχουν, στο πλαίσιο μιας και μόνης απόφασης δικαστηρίου ή ανεξάρτητης Αρχής, ορθές και εσφαλμένες λύσεις. Το κρίσιμο κριτήριο, τόσο για κάθε απόφαση όσο και για κρίση περί αυτής, είναι το ποια πείθει εκείνον που τις προσεγγίζει απροκατάληπτα. Για τις νομικές […]

Η έναρξη της βουβής και ύπουλης νέας σεζόν σηματοδοτεί και την είσοδο της δίκης της Χρυσής Αυγής στην τελική της φάση. Μιας δίκης ιστορικής από πολλές απόψεις. Εξαιτίας του ότι, για πρώτη φορά, στρέφεται ευθέως κατά ηγετών και μελών ενός πολιτικού κόμματος. Λόγω της διάρκειάς της (ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2015, ενώ το γεγονός που […]

Ο θεός των μεγάλων πραγμάτων είναι συχνά τυφλός στη δημοκρατία: η απόπειρα δηλητηριασμού του υπ’ αριθμόν ένα αντικαθεστωτικού της Ρωσίας ελάχιστα ανησυχεί τον Πούτιν, ένας ακόμα πισώπλατος πυροβολισμός κατά άοπλου Μαύρου ελάχιστη διαφορά κάνει για την τύχη των εκλογών ή της οπλοχρησίας στην Αμερική. Φαινομενικά μικρότερης εμβέλειας γεγονότα είναι αυτά που αναδεικνύουν τις ρωγμές και […]

Η ανθρωπότητα γνωρίζει ότι στις επερχόμενες αμερικανικές εκλογές παίζεται η μοίρα της Δημοκρατίας. Στις εκλογές αυτές, που μπαίνουν στην τελική ευθεία τους με τα διαδικτυακού τύπου κομματικά συνέδρια και με την επίσημη προεκλογική εκστρατεία από τον Σεπτέμβριο, δεν διακυβεύεται μόνο η επανεκλογή ή η απόρριψη ενός προέδρου που αποδείχθηκε ο πιο διχαστικός στην αμερικανική ιστορία […]

Ας μπούμε στον μήνα της ανάπαυλας, αν όχι με αισιοδοξία – είναι μη ρεαλιστικό να είναι κανείς αισιόδοξος τη σήμερον ημέρα -, πάντως με κάτι σαν ανάσα. Δεν μιλώ τόσο για την πανδημία, όσο για τη Δημοκρατία, που δείχνει ότι μπορεί να αντισταθεί στους αντιπάλους και στους σφετεριστές της. Την τελευταία εβδομάδα – το θέρος συνεχίζει να […]