Νιάρχος Θανάσης Θ

Δεν συνιστά εξαίρεση το βιβλίο διηγημάτων του Γιώργου Μπράμου «Ανάμεσα στους τοίχους» όσον αφορά το οπισθόφυλλό του που, αντί να συνοψίζει το τι πρόκειται να διαβάσεις, σε μπερδεύει με παρατηρήσεις του τύπου «Σκληρά, αντιρητορικά αλλά και απρόσμενα, τα διηγήματα του βιβλίου διατρέχουν τη μνήμη και το βίωμα, αφήνοντας το ίχνος της μικρής ιστορίας, μέσα στη […]

Υπάρχουν φωτογραφίες που σε μαγνητίζουν χωρίς να μπορείς να πεις το γιατί. Γιατί κόλλησε κάποια στιγμή το βλέμμα μας στη σημερινή φωτογραφία αφού δεν γνωρίζαμε τον πλούτο των ιστοριών και των αισθημάτων που θα αποκάλυπτε ο σχολιασμός τους; Υπήρξαμε τυχεροί. Ο λαμπρός αρχιτέκτονας και φωτογράφος Στέργιος Τσιούμας παρέδωσε ένα κείμενο αντάξιο μιας αισθαντικότητας που αναδεικνύει […]

Διαβάζοντας το συναρπαστικό, είναι αλήθεια, «Ημερολόγιο μιας επιστροφής» του Τηλέμαχου Χυτήρη (μια σύνθεση τριών αφηγημάτων με το πρώτο που φέρει τον τίτλο του βιβλίου να είναι σε έκταση όσο τα δύο άλλα μαζί, η «Συνταγή» και το «Ιάσονα… Ιάσονα!») σκέφτεται κανείς την παρατήρηση που είχε κάνει κάποτε ο Αλέξης Μινωτής στον Γιάννη Τσαρούχη λέγοντάς του […]

Είναι μια μεγάλη ευλογία οι τέχνες να εισχωρούν η μία μέσα στην άλλη, και αυτή η αλληλοκαταχώρηση να παίρνει τη μορφή ενός ζωντανού σχολιασμού. Με τον αλησμόνητο δοκιμιογράφο Κωστή Παπαγιώργη, τον πεζογράφο Θανάση Βαλτινό, τον ζωγράφο Χρόνη Μπότσογλου και τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Βασίλη Παπαβασιλείου σε μια σχεδόν απρόβλεπτη συνάντηση πριν από 25 χρόνια, αισθάνεσαι […]

Αν λάβουμε υπόψη μας ότι η Ελισάβετ Χρονοπούλου έχει γεννηθεί το 1961 (δεν θα το γράφαμε αν δεν το σημείωνε η ίδια στο βιογραφικό της), σκέφτεται κανείς πως αποκτά μια μερική έστω συνείδηση του κόσμου γύρω στα 1973, σε ηλικία δηλαδή δώδεκα χρόνων. Αλλωστε η ίδια στο έξοχο διήγημά της «Ποτέ δεν έμαθα πιάνο» χρεώνει […]

Δικαιολογημένα να είναι ερωτική η σχέση των ποιητών με την Ελλάδα, οι πολιτικοί όμως δεν μας έχουν συνηθίσει σε μια αντίστοιχη επαφή μαζί της. Γι’ αυτό όσο και αν τον αναγνωρίζουμε ως ελληνολάτρη, τον πρώην υπουργό Ιωάννη Μ. Βαρβιτσιώτη, το κείμενό του για τον γενέθλιό του Ταΰγετο, μας προξενεί τη συγκίνηση που μόνον ένας αρμονικός […]

Για μια ακόμη φορά, με το κείμενο του εξαίρετου ζωγράφου Θανάση Μακρή, συνειδητοποιούμε τους λόγους για τους οποίους ο ζωγράφος Θεόφιλος υπήρξε ένα μέτρο για όλη τη μεταγενέστερή του εικαστική δημιουργία. Κι αν η συγκίνηση φαίνεται να κυριαρχεί στο κείμενο αυτό – μην ξεχνάμε τα κείμενα για τον Θεόφιλο του Γιάννη Τσαρούχη, του Γιώργου Σεφέρη […]

Αν και ο Γιάννης Τσαρούχης δεν μνημονεύεται παρά μόνο σε ένα κείμενο σε σχέση με τα είκοσι, αυτοβιογραφικού χαρακτήρα, κείμενα που περιλαμβάνει το βιβλίο της Αλκης Ζέη «Πόσο θα ζήσεις ακόμα, γιαγιά;», θα πρέπει ωστόσο να είναι ο δημιουργός των «Τεσσάρων εποχών» και του «Ναύτη που διαβάζει» που έχει ασκήσει τη μεγαλύτερη επίδραση πάνω της […]

Οπως κι αν χαρακτηρίσει κανείς τη Μαρία Καραβία, ως δημοσιογράφο, συγγραφέα ταξιδιωτικών βιβλίων Ή μονογραφιών για σημαντικούς εικαστικούς, παραμένει μια δεινή αφηγήτρια. Ενας ακαταπόνητος γραφιάς με ωραία ελληνικά, εξακριβωμένες πληροφορίες και με μια προσωπική εμπειρία που όσο κι αν έχει αποκτηθεί χάρη σε δυσχερείς συνθήκες, δεν παύουν τα κείμενά του ν’ αποπνέουν μια ευγένεια και […]

Είναι πραγματικά στενάχωρο κείμενα που όταν τα διάβαζες μεμονωμένα και σε διαφορετικές χρονικές περιόδους αισθανόσουν πραγματική απόλαυση, τώρα συγκεντρωμένα να αποκαλύπτουν αδυναμίες που θα ήταν αδύνατον άλλοτε να τις υποψιαστείς. Ιδιαίτερα στενάχωρο μάλιστα όταν πρόκειται για έναν πολύ σημαντικό πεζογράφο, όπως ο Χριστόφορος Μηλιώνης και το βιβλίο του «Απο-θέματα» που δημοσιεύτηκε λίγο καιρό μετά τον […]

Είναι γεγονός πως όσο υπολείπεται η ποίησή τους σε σχέση με την πεζογραφία τους, για όσους δημιουργούς συμβαίνει να είναι κυρίως γνωστοί για το αφηγηματικό τους έργο, άλλο τόσο ισοϋψή θα χαρακτήριζε κανείς την πεζογραφία δημιουργών που μας έχουν συναρπάσει με το ποιητικό τους έργο. Παρά τις αναπόφευκτες ανάμεσά τους διαβαθμίσεις ως ποιητών, δεν είναι […]

Σε πόσο βάθος μπορεί να φτάσει η εικαστική ματιά το αποδεικνύει το κείμενο του εξαίρετου ζωγράφου Κώστα Παπανικολάου. Οχι μόνο σε βάθος ψυχής και αισθημάτων αλλά και σε βάθος χρόνου, αν και πολλοί θεωρούν την ψυχή, τα αισθήματα και τον χρόνο το ίδιο ακριβώς πράγμα. Δεν είναι κάτι μικρό, να μιλάς για έναν αυτοσχέδιο τρόπο […]

Στις αρχές της τρίτης χιλιετίας, όσο παρήγορο είναι ότι συνεχίζουν να εκδίδονται στον τόπο μας θαυμάσια λογοτεχνικά περιοδικά –ελπίζουμε να υπάρξει χρόνος και συνθήκες για μια εκτεταμένη και συνολική κατά διαστήματα παρουσίασή τους είτε έχουν ως έδρα τους την περιφέρεια είτε την πρωτεύουσα -, άλλο τόσο μελαγχολικό είναι ότι δεν κυκλοφορούν πια περιοδικά μιας ευρύτερης […]

Το ταχυδρομείο εξακολουθεί να παραμένει μια ευλογία, πολύ περισσότερο όταν κλείνει μέσα του ένα κείμενο όπως αυτό της κυρίας Βαρβάρας Ταβλαρίδου – Μπακάλη και μια φωτογραφία που μετράει ενενήντα χρόνια ζωής. Κι αν όσοι απεικονίζονται στη φωτογραφία θα τους θυμούνται μόνο τα παιδιά και τα εγγόνια τους, είναι ένας λόγος ακριβώς για να μας κάνει […]

Αν και ένας τόμος σχεδόν τριακοσίων σελίδων μπορεί να χαρακτηριστεί ως ογκώδης, τη συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του Γιώργη Παυλόπουλου «Ποιήματα, 1943-2008» άνετα θα την παρομοίαζε κανείς με το επισκεπτήριο ενός ποιητή. Παρομοίωση που μοιάζει να την επιβεβαιώνει μια πλαισίωση των ποιημάτων με ελάχιστα επιπλέον στοιχεία, όπως είναι ένα σύντομο βιογραφικό στα αφτιά του βιβλίου, […]

Αν οφείλουμε χάριτες στην καθηγήτρια Νεοελληνικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου Μαριλίζα Μητσού για το κείμενό της, δεν είναι μόνον γιατί δεν αποκλείεται να μην υπάρχει ένα δεύτερο άτομο επί ελληνικού και ευρωπαϊκού εδάφους που θα μπορούσε να σχολιάζει με τόση γνώση μια φωτογραφία που αριθμεί εβδομήντα δύο χρόνια ζωής. Είναι κυρίως για τη ζωηρότητα […]

Ηταν αναμφισβήτητα μια παλλόμενη συγκινητική εκδήλωση αυτή που πραγματοποιήθηκε προχθές, Σάββατο βράδυ, στον Παπάδο της Λέσβου, στον χώρο του Ελαιοτριβείου – Μουσείου Βρανά, για τον Νίκο Κούνδουρο, που για είκοσι χρόνια υπήρξε πρόεδρος της πολιτιστικής εταιρείας Αρχιπέλαγος –καμάρι της, με πολλές άλλες δράσεις της, και τούτο το λιοτρίβι του 1887 που αναστηλώθηκε και λειτουργεί ως […]

Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι αν η Λυδία Κονιόρδου έγινε υπουργός Πολιτισμού δεν της έκανε χάρη ο ΣΥΡΙΖΑ. Το ίδιο το κόμμα θα πρέπει να αισθάνεται ευγνώμον που η ανεπανάληπτη «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη δέχθηκε την πρότασή του. Κεφάλαιο για το θέατρο όπως κι αν θα αποτιμηθεί η παρουσία της στο υπουργείο Πολιτισμού –απεράντως ή λιγότερο ουσιαστική […]

Το πρώτο που σκέφτεται κανείς διαβάζοντας τον τίτλο Ιστορίες από το Μετς (μια σειρά δεκατεσσάρων διηγημάτων του Γιάννη Ν. Μπασκόζου) είναι γιατί άραγε η περιοχή αυτή της Αθήνας δικαιούται μια τόσο εξαιρετική μνεία και μεταχείριση ή αν θα είχε νόημα να διαβάσει κανείς ιστορίες που να έχουν συμβεί στο Παγκράτι, την Κυψέλη, τα Λιόσια, τα […]

Ο πολιτικός λόγος για να αρθρωθεί χρειάζεται κάποιες σταθερές, έστω κι αν αποκλείονται οφθαλμοφανείς αλήθειες. Θα ήθελε διακαώς να συμφωνήσει κανείς με το εμπεριστατωμένο, όσον αφορά τις καίριες επισημάνσεις του, κείμενο της πολύ γνωστής πολιτικού Μιλένας Αποστολάκη. Αλλά δεν μπορεί να μην αναρωτηθεί πως διασφαλίζεται ότι αφήνουμε πίσω μας το μελανό κομμάτι της Μεταπολίτευσης και […]

Είναι τόσο απολαυστικό το μυθιστόρημα της Νίκης Μαραγκού «Είναι ο πάνθηρας ζωντανός;» (τον προσεχή Φεβρουάριο συμπληρώνονται πέντε χρόνια από τον αιφνίδιο θάνατό της σε αυτοκινητικό δυστύχημα στην Αίγυπτο), ώστε δεν θα διανοούνταν κανείς να διατυπώσει ακόμη και την ελαχιστότερη αντίρρηση, αν δεν χρειαζόταν ν’ αντιμετωπίσει το βιβλίο «κριτικά». Εστω κι αν ο θάνατος και μάλιστα […]

Με την τραγουδίστρια Μπέμπα Μπλανς, αν και στο περιθώριο της καλλιτεχνικής ζωής, παρά το γεγονός ότι για πολλούς θιασώτες του λαϊκού τραγουδιού «έγραψε» σε βαθμό που να μονοπωλεί τις αναμνήσεις τους από τη νύχτα του κεφιού, της διασκέδασης και της «ασωτίας», φεύγει και μια εποχή ασυγκρίτως πιο αθώα σε σχέση με τη δική μας. Τέλος […]

Οσοι γνώριζαν τον μέγιστο ενδυματολόγο Αντώνη Φωκά μιλάνε για την παροιμιώδη σεμνότητα που τον χαρακτήριζε. Είναι ο λόγος που μας κάνει ιδιαίτερα ευτυχείς το κείμενο ενός σημερινού του συναδέλφου, αλλά και σπουδαίου ζωγράφου, του Γιάννη Μετζικώφ, καθώς ισόποσα το μοιράζει ανάμεσα στην τεράστια Μαρία Κάλλας, τον αλησμόνητο Αλέξη Μινωτή και τον μυθικό ενδυματολόγο, αποδεικνύοντας ταυτόχρονα […]

Μόνον ένας ποιητής μπορεί να κάνει μια τοποθεσία να μιλήσει με τον τρόπο που το κατορθώνει ο Βασίλης Δασκαλάκης, κι αν έχεις μάτια και διαβάζεις θ’ ακούσεις όλους τους ήχους που κλείνουν μέσα τους τα «αόρατα γεφύρια» της Βέροιας. Και θα αισθανθείς αυθόρμητα τον τούρκο περιηγητή Εβλιγιά Τσελεμπή, τον Γιάννη Τσαρούχη, τον ποιητή Νίκο-Αλέξη Ασλάνογλου, […]

Είναι παρήγορο κι ενθαρρυντικό η πιο μεστή, ουσιαστική και διαβαστερή διηγηματογραφία να γράφεται χάρη σε νέους συγγραφείς –γυναίκες και άνδρες -, σχετικά όχι ιδιαίτερα γνωστούς ακόμη, όπως είναι η Εύα Μ. Μαθιουδάκη, που έχει δημοσιεύσει ώς τώρα μία μόνο νουβέλα με τον τίτλο «Αυτός ο ένας, ο Αρίστος». Αλλά και όπως παρατηρήσαμε ήδη σε σχέση […]

Δεν συνηθίζεται να αναφέρει κανείς παρατακτικά τα τρία «μεμπτά» σημεία ενός βιβλίου και μάλιστα όταν πρόκειται για ένα βιβλίο πολύ ενδιαφέρον και καλογραμμένο όπως οι «Ομορφοι έρωτες» του Ιάκωβου Ανυφαντάκη, που περιλαμβάνει δεκαπέντε άλλοτε εκτενή και άλλοτε πολύ σύντομα διηγήματα. Με τέταρτο «μεμπτό» σημείο το οπισθόφυλλο που μοιάζει να θέλει να μεταβάλει σε σιβυλλικό ένα […]

1953, Αϊ-Στράτης. Οταν τραβήχτηκε αυτή η φωτογραφία εγώ, γεννημένος το καλοκαίρι του 1945, ήμουν ήδη οκτώ ετών, άλλο αν χρειάστηκε να περάσουν αρκετά χρόνια, να μπω για τα καλά στην εφηβεία, ώστε να συνειδητοποιήσω ότι ο Πόλεμος, η Κατοχή, η Αντίσταση, ο Εμφύλιος –δεν μιλάω για όσα ακολούθησαν ύστερα –δεν ανήκαν στον χώρο του μακρινού […]