Παπασαραντόπουλος Πέτρος

Η έρευνα για την πανδημία της Κάπα Research που δημοσιεύτηκε στο «Βήμα» (29 Αυγούστου 2021) είναι ιδιαίτερα διαφωτιστική για τις αντιλήψεις που χαρακτηρίζουν την ελληνική κοινωνία στο θέμα του εμβολιασμού. Οι απαντήσεις ανάμεσα σε όσους δηλώνουν ότι έχουν εμβολιαστεί (64%) και σε όσους δεν έχουν εμβολιαστεί (33%) σκιαγραφούν μια βαθύτατη κοινωνική διχοτομία που υπερβαίνει τα […]

Πριν από 4 χρόνια, στα τέλη Μαρτίου του 2017, έγινε µια µεγάλη λαϊκή συγκέντρωση στην Πάρο με κύριο σύνθημα «Λεύτερα νησιά, χωρίς αιολικά, ούτε στην Πάρο, ούτε πουθενά». Κεντρικός ομιλητής ήταν ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Λογγοβάρδας που με σηκωμένη τη γροθιά, έμπλεος συγκίνησης, με στεντόρεια φωνή δήλωνε ότι «οι ανεμογεννήτριες θα περάσουν πάνω από […]

Για όσους παρακολουθούμε τις αντιλήψεις, τις νοοτροπίες και τις συμπεριφορές που ηγεμονεύουν στην ελληνική κοινωνία, φαίνεται ότι στο κοινωνικό σώμα παρατηρούνται σημαντικές μεταλλάξεις, που ενδεχομένως εγκυμονούν σημαντικές πολιτικές εξελίξεις. Σημείο αφετηρίας της ανάλυσής μας είναι οι εκλογές του 2019 που ανέδειξαν την πρώτη πανευρωπαϊκά μεταλαϊκιστική κυβέρνηση. Ο αριστεροδέξιος λαϊκισμός ηττήθηκε εκλογικά και πολιτικά αλλά το […]

Οι παλαιοημερολογίτες, ή Γνήσιοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, είναι μια θρησκευτική ομάδα που αποκόπηκε από το σώμα της επίσημης Eκκλησίας το 1935, διαφωνώντας με την αποδοχή του νέου ημερολογίου από την Εκκλησία της Ελλάδος. Η υποστήριξη του παλαιού, Ιουλιανού, ημερολογίου ήταν το όχημα μιας πολύ ευρύτερης διαφωνίας, που εδραζόταν στην πεποίθηση ότι η Εκκλησία, αλλά και ο […]

Η χώρα ισορροπεί σε τεντωμένο σχοινί. Το τέταρτο κύμα της πανδημίας είναι ήδη εδώ. Οι ημερήσιοι εμβολιασμοί μειώνονται αισθητά, τη στιγμή που τα κρούσματα αυξάνονται. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η άρνηση ενός τμήματος της ελληνικής κοινωνίας να εμβολιαστεί συνιστά το μεγαλύτερο πρόβλημα των ημερών. Πρέπει να ξεκινήσουμε με μια γενναία παραδοχή. Στην αέναη μάχη των […]

Ενώ η χώρα έχει ξεπεράσει τα 6 εκατομμύρια εμβολιασμούς, φαίνεται ότι πλησιάζει στον σκληρό πυρήνα των αντιεμβολιαστών που θα προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στην απόκτηση «ανοσίας της αγέλης» για την οποία είναι απαραίτητο ένα ποσοστό εμβολιασμένων γύρω στο 80%. Με αυτό το δεδομένο, η χαρτογράφηση των φυλών των αντιεμβολιαστών είναι μια επείγουσα προτεραιότητα. Η πρώτη παρατήρηση […]

Οι έντονες αντιδράσεις από τμήμα της εγχώριας Αριστεράς στην επίσκεψη της Προέδρου της Δημοκρατίας στον φράχτη του Εβρου είναι ενδεικτικές μιας ευρύτερης παθολογίας αυτού του πολιτικού χώρου σε σχέση με το πρόβλημα της μετανάστευσης, που σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και στις ΗΠΑ, έχει λάβει εκρηκτικές διαστάσεις. Η ρητορεία αυτή, μεσσιανικού χαρακτήρα, θεωρεί ότι όποιος […]

Η πολυσυζητημένη δήλωση Τζανακόπουλου ότι «οι αυτονομημένες εστίες εξουσίας στο εσωτερικό της δημόσιας διοίκησης θα πρέπει να εκκαθαριστούν», πέραν του αντιδημοκρατικού ύφους και ήθους που εκπέμπει, θέτει μια σειρά από ζητήματα για το ίδιο το πολίτευμα της χώρας και πρέπει να αναλυθεί ευρύτερα, δεδομένου ότι είναι ενδεικτική για την ιδεολογική και πολιτική ιδιοσυστασία του ΣΥΡΙΖΑ. […]

Τον τελευταίο καιρό έχει εμφανιστεί ένα αξιοπρόσεκτο και αξιοπερίεργο φαινόμενο στην αντιπολιτευτική πρακτική του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Πρόκειται για την υπερπολιτικοποίηση θεμάτων που έχουν μηδαμινή ή και μηδενική πολιτική διάσταση. Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα κακέκτυπο ενός αντιπολιτικού ριζοσπαστισμού που πιστεύει ότι τα πάντα είναι πολιτική, όπως υποστηρίζουν πολλές εκδοχές της Αριστεράς, ιδίως δε τα […]

Υπάρχει μια φράση – κλειδί που φαίνεται να συμπυκνώνει την αντίληψη του Κυριάκου Μητσοτάκη για το πολιτικό γίγνεσθαι. Είναι η φράση «φυγή προς τα εμπρός», την οποία έχει επαναλάβει πολλές φορές, ξεκινώντας από την εποχή που η Νέα Δημοκρατία ήταν στην αντιπολίτευση. Το τελευταίο χρονικό διάστημα την αναφέρει συχνότερα και πλέον επίμονα, ίσως με αφορμή […]

Στη θρησκευτική ορολογία, η εισπήδηση, δηλαδή η τέλεση λατρευτικής πράξης σε άλλη μητρόπολη χωρίς άδεια του επιχώριου επισκόπου, συνιστά βαρύτατο κανονικό παράπτωμα. Το παράπτωμα αυτό προκύπτει από τον δεύτερο κανόνα της Β’ Οικουμενικής Συνόδου του 381, όπου ορίζεται ότι οι επίσκοποι «ταις υπερορίαις εκκλησίαις μη επιέναι, μηδέ συγχέειν τας εκκλησίας». Αυτή η ρητή απαγόρευση της […]

Αυτές τις ημέρες, δύο εικόνες είναι συνεχώς μπροστά στα μάτια μου. Από τη μια, η ουρά των ασθενοφόρων μπροστά στον Ευαγγελισμό με ασθενείς από την πανδημία. Από τη άλλη, φωτογραφίες από τη Μαλεσίνα, μια μικρή κωμόπολη 4.000 κατοίκων, όπου ένας γάμος με 30 καλεσμένους εντός της εκκλησίας, αλλά και άλλους 200 έξω από αυτήν, έχει […]

Η πολιτική ζωή της χώρας, παρά την πανδημία, αποκτά πολωτικά χαρακτηριστικά λόγω των υψηλών τόνων που έχει επιλέξει η αξιωματική αντιπολίτευση σε δύο βασικά θέματα: την υπόθεση Κουφοντίνα και την εφαρμογή του νέου νόμου για τα ΑΕΙ. Επικουρικά, στην ίδια γραμμή πόλωσης είναι οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για την υπόθεση Λιγνάδη, όπου ζητάει την παραίτηση […]

Η πανδημία και ο κορωνοϊός έφεραν και πάλι στην επιφάνεια μία από τις βαθύτερες παθολογίες του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού. Πρόκειται για την αντικοινωνική στάση και συμπεριφορά μεγάλου τμήματος του συνδικαλιστικού κινήματος που έχει κυριολεκτικά σημαδέψει την Τρίτη Ελληνική Δημοκρατία, από τη μεταπολίτευση μέχρι και σήμερα. Από την άρνηση της αξιολόγησης των διδασκόντων από τους συνδικαλιστικούς […]

Η αγωγή του Αλέξη Τσίπρα εναντίον των «Νέων» και του δημοσιογράφου Γιώργου Παπαχρήστου προσφέρεται για μια πολιτική ανάγνωση, πέραν των νομικών θεμάτων. Στο κείμενο αυτό αποτυπώνεται η κοσμοαντίληψη του Τσίπρα για το πώς δρουν οι πολιτικοί του αντίπαλοι καθώς και το ποιους στόχους εξυπηρετούν. Μπορούμε να συμπυκνώσουμε αυτή την αντίληψη σε τρία σημεία. Σημείο πρώτο, […]

Βράδυ της 6ης Ιανουαρίου 2021. Παρακολουθώ την εισβολή στο Καπιτώλιο, την καρδιά της αμερικανικής δημοκρατίας. Βλέπω τις κρεμάλες που έχουν στηθεί, προφανώς για να απαγχονίσουν τους προδότες βουλευτές που έκλεψαν την εκλογική νίκη από τον Τραμπ. Παρατηρώ με απόγνωση τον ακροδεξιό όχλο, αλλά και καλοστεκούμενους Ρεπουμπλικανούς, να καταλαμβάνουν το κτίριο του Καπιτωλίου. Ο συνειρμός είναι […]

Φαίνεται ότι το κυρίαρχο θέμα πολιτικής αντιπαράθεσης, τους επόμενους μήνες, ανάμεσα στην κυβέρνηση και τον ΣΥΡΙΖΑ θα είναι το θέμα των εμβολιασμών. Ηδη, οι πρώτες τροχιοδεικτικές βολές εξαπολύθηκαν από τον Παύλο Πολάκη που έσπευσε να μας πληροφορήσει ότι «ο εμβολιασμός δεν είναι πανάκεια» ζητώντας να έρθουν άμεσα στην Ελλάδα «ακόμα και χωρίς έγκριση από τον […]

Τον τελευταίο καιρό στον πολιτικό διάλογο κυκλοφορεί μια φράση κλισέ: Προοδευτική διακυβέρνηση. Τη χρησιμοποίησε αρκετές φορές η Φώφη Γεννηματά και την επανέλαβε ο Γιώργος Παπανδρέου υποστηρίζοντας ότι η δεξιά κυβέρνηση Μητσοτάκη πρέπει να αντικατασταθεί με «μια προοδευτική διακυβέρνηση, ριζοσπαστική, οραματική αλλά και ρεαλιστική». Στον δημόσιο διάλογο που ακολούθησε, οι ερμηνείες για τον χρησμό ήταν ποικίλες. […]

Οι εθνικές εκλογές που έγιναν στη Ρουμανία στις 6 Δεκεμβρίου επιφύλασσαν μια πρώτου μεγέθους έκπληξη, που δεν είχε ανιχνευθεί σε καμία από τις δημοσκοπήσεις. Ενα ακροδεξιό κόμμα, η Συμμαχία για την Ενότητα των Ρουμάνων (AUR) που είχε ιδρυθεί μόλις ένα χρόνο πριν, τον Σεπτέμβριο του 2019, συγκέντρωσε το 9% των ψήφων και έγινε το τέταρτο […]

Η σύγκρουση ανάμεσα στην κυβέρνηση και την αντιπολίτευση για το αν θα έπρεπε να οργανωθούν συγκεντρώσεις για το Πολυτεχνείο, εν μέσω πανδημίας, έθεσε, για μια ακόμα φορά, το θέμα της αυτοπροστασίας της Δημοκρατίας. Πέρα από το αν αυτή η απαγόρευση ήταν συνταγματική ή όχι, με το ΣτΕ να αποφασίζει ότι δεν ήταν αντισυνταγματική, η κυβέρνηση […]

Τα όσα, πρωτοφανή, συμβαίνουν στις ΗΠΑ μετά τις προεδρικές εκλογές της 3ης Νοεμβρίου αξίζει να αναλυθούν και από την οπτική γωνία της χρήσης του ψεύδους ως πολιτικού εργαλείου. Πράγματι, ο Τραμπ δεν έχει κανέναν ενδοιασμό να χρησιμοποιήσει το ψέμα σε κάθε περίσταση. Το έκανε σε όλη τη διάρκεια της θητείας του, λέγοντας κατά μέσο όρο […]

Η ηγεσία και τα στελέχη της Χρυσής Αυγής καταδικάστηκαν για τις εγκληματικές τους πράξεις και όχι για τις ιδέες τους. Αυτή η φράση, που είναι σωστή με βάση τη νομοθεσία της χώρας, τείνει να αποκτήσει διαστάσεις αυτονοήτου στον δημόσιο διάλογο. Μήπως όμως δεν είναι και τόσο αυτονόητη; Στις φιλελεύθερες δημοκρατίες εκτυλίσσεται, εδώ και πολλά χρόνια […]

Η σύγκρουση στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, που κρατάει πάνω από δύο μήνες, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα εσωκομματικών αντιπαραθέσεων ερήμην της κοινωνίας. Στην αρχή ήταν η δήλωση Τσίπρα για τον Δεκαπενταύγουστο και για «τη Μάνα που προστατεύει τους αδύναμους και σκέπει τους αδικημένους». Οταν κάποιοι αντέδρασαν, ο Νίκος Καρανίκας τους κατακεραύνωσε καλώντας τους να φύγουν από […]

Η βία είναι βουβή: αρχίζει εκεί όπου σταματάει ο λόγος. Χάνα Αρεντ Η δολοφονία Φύσσα το 2013, πριν από 7 χρόνια, ήταν η κορυφή του παγόβουνου για ένα φαινόμενο που σημάδεψε την Ελλάδα της κρίσης. Πρόκειται για την ευρύτατη κοινωνική αποδοχή και υποστήριξη της πολιτικής βίας. Σε δημοσκόπηση που έγινε τον Ιούλιο του 2011, ένας […]

Οι φιλοπόλεμες δηλώσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που κορυφώθηκαν με την ομιλία του στον εορτασμό της επετείου της μάχης του Μαντζικέρτ το 1071 εναντίον των βυζαντινών στρατευμάτων, περιέχουν κάποιες ιδιαίτερες ιδεολογικές συνδηλώσεις που αξίζει τον κόπο να αναλυθούν, δεδομένου ότι συγκροτούν μια στροφή προς την ακραία εθνικιστική ρητορεία. Παράλληλα με την ομιλία του, ο Ερντογάν […]

Μια από τις πλέον οδυνηρές εμπειρίες του καλοκαιριού ήταν οι τηλεοπτικές συνεντεύξεις κάποιων νεαρών που δήλωναν, σαν να ήταν συνεννοημένοι, ότι δεν πιστεύουν πως υπάρχει κορωνοϊός και μόνον εάν νοσήσει κάποιος φίλος ή συγγενής τους θα πειστούν ότι όντως ο ιός υπάρχει. Κατά μια έννοια δεν πρωτοτύπησαν. Οπως αποκάλυψαν πρόσφατα οι «New York Times», ένας […]

Η πανδημία του κορωνοϊού είχε μια παράπλευρη, πλην σημαντική, επίπτωση στον κόσμο των ιδεών και των αντιλήψεων. Σήμανε την περαιτέρω αποδυνάμωση του διπόλου Αριστερά – Δεξιά, που για δεκαετίες ήταν η κυρίαρχη ερμηνεία των κοινωνικών φαινομένων και συγκρούσεων. Για πολλά χρόνια ήταν μια παραδεδεγμένη σοφία ότι στην πολιτική η κυρίαρχη αντίθεση και η θεμελιώδης διαφοροποίηση […]

Από την αρχή, που η πανδημία του κορωνοϊού άρχισε να εξαπλώνεται στις ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ αρνήθηκε κατηγορηματικά και πεισματικά να φορέσει προστατευτική μάσκα. Η άρνησή του συνοδεύτηκε από πολιτικοποίηση του θέματος. Δήλωσε ρητά ότι όσοι φοράνε μάσκα το κάνουν για να δείξουν ότι τον αποδοκιμάζουν. «Δεν θα σας δώσω την ικανοποίηση να δείτε δημόσια […]

Αναρωτιούνται πολλοί, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αν γύριζε ο χρόνος πίσω, θα συνεργαζόταν ξανά ο ΣΥΡΙΖΑ με τον Καμμένο; Το ερώτημα αυτό συνιστά ιστορικό αναχρονισμό, δηλαδή λογικό σφάλμα, που επιχειρεί ερμηνεία γεγονότων του παρελθόντος με όρους του παρόντος. Πρόκειται για ιδεολογική χρήση της Ιστορίας. Η λανθάνουσα απορία αυτής της ερώτησης είναι το αν ο ΣΥΡΙΖΑ […]

Στη λαϊκιστική κοσμοαντίληψη, οι κοινωνίες συγκροτούνται με βάση τη μανιχαϊστική διχοτομία μεταξύ του καλού και του κακού, του «ή εμείς ή αυτοί». Δεν υπάρχουν αποχρώσεις. Αυτή ακριβώς η προσέγγιση διαπερνά το πρόσφατο τηλεοπτικό σποτ του ΣΥΡΙΖΑ για τα μέσα ενημέρωσης. Δεν πρόκειται για την, συνήθη στις φιλελεύθερες δημοκρατίες, πολιτική κριτική για μια κυβερνητική απόφαση. Είναι […]

Ενα νέο φαινόμενο, με εκρηκτικές διαστάσεις, αναδύθηκε τον τελευταίο καιρό, εκείνο της σχέσης ανάμεσα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την εξουσία, σε όλες της τις μορφές, πολιτική, δικαστική, νομοθετική. Σε σχέση με την πολιτική εξουσία, αξίζει να μνημονεύσουμε ορισμένα χαρακτηριστικά περιστατικά: Πριν από λίγες ημέρες το Facebook, το Twitter και το YouTube «κατέβασαν» αναρτήσεις του […]

Σε προηγούμενο σημείωμά μας στα «ΝΕΑ» είχαμε μιλήσει για τη μετάλλαξη του λαϊκιστικού ιού που πλέον χρησιμοποιεί συστηματικά τις θεωρίες συνωμοσίας για να εκπέμψει το πολιτικό του μήνυμα. Η διαπίστωση αυτή αφορά στην πολιτική προσφορά που επιζητεί την κοινωνική ζήτηση. Εάν παρατηρηθεί κοινωνική ζήτηση, τότε ο λαϊκιστικός πολιτικός φορέας αποκτά υπόσταση και πολιτική δυναμική. Είναι […]

Η πανδημία του κορωνοϊού έπληξε την καρδιά της λαϊκιστικής αφήγησης. Σύμφωνα με αυτή την αφήγηση, οι σύγχρονες κοινωνίες συγκροτούνται σε δύο διακριτά σύνολα, τον «λαό», που είναι άσπιλος, αμόλυντος και άμωμος, και την «ελίτ», που είναι διεφθαρμένη. Επιπλέον, ο «λαός» είναι το 99% του πληθυσμού, ενώ οι «ελίτ» μόνο το 1%. Οι αυτοχρισθέντες εκπρόσωποι του […]

Στις 27 Φεβρουαρίου ο τηλεπαρουσιαστής του Fox News Σον Χάνιτι, αγαπημένος του Ντόναλντ Τραμπ, σχολίαζε τα γεγονότα έχοντας πίσω του μια οθόνη με ένα τεράστιο μηδέν κάτω από την επιγραφή «θάνατοι από κορωνοϊό στις ΗΠΑ». Καθόλου παράξενο, δεδομένου ότι την προηγούμενη ημέρα ο Τραμπ υποστήριζε ότι ο κορωνοϊός (hoax των Δημοκρατικών) είναι μια γρίπη που […]

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο κορωνοϊός συνιστά τη μεγαλύτερη απειλή, αλλά και πρόκληση, για τις φιλελεύθερες δημοκρατίες, μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το ίδιο το κεκτημένο της νεωτερικότητας τίθεται σε αμφισβήτηση. Τα θεμελιώδη του κοινωνικού συμβολαίου θρυμματίζονται. Οι κανόνες της κοινωνικής συμβίωσης καταργούνται. Οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης είναι η νέα κανονικότητα. Οι ατομικές […]

Οταν, στις αρχές της δεκαετίας του ’60 ο Μάρσαλ Μακ Λούαν υποστήριζε ότι ο πλανήτης μετασχηματιζόταν σ’ ένα «παγκόσμιο χωριό» (global village), σίγουρα δεν θα είχε κατά νου ότι θα επιβεβαιωνόταν, με τραγικό τρόπο, με τη πανδημία του κορωνοϊού. Με δεκάδες χώρες σε καραντίνα, με χιλιάδες νεκρούς, ανεξαρτήτως τόπου κατοικίας, φύλου, χρώματος δέρματος, εθνικότητας. Πώς […]