Παπασπύρου Νίκος

Η συγκρότηση της κυβερνήσεως αποτελεί συνταγματική ευθύνη του Πρωθυπουργού. Αυτός αποτελεί τρόπον τινά τον φορέα της εμπιστοσύνης της Βουλής προς την κυβέρνηση και, στα δικομματικά συστήματα, αυτός αναδέχεται τη λαϊκή εντολή. Αλλά και σε επίπεδο συγκυρίας, δεν αμφισβητείται ο συντονιστικός ρόλος του Πρωθυπουργού και η πρωτοβουλία των κινήσεων. Από την άλλη πλευρά, για τους ίδιους […]

Την επομένη των εκλογών του 2019 τα σημερινά κυβερνητικά στελέχη δεν θα μπορούσαν ούτε στους χειρότερους εφιάλτες να διανοηθούν ότι σε δύο χρόνια θα έπρεπε να διαχειριστούν την απρόσκοπτη λειτουργία νοσοκομείων και ασθενοφόρων μετά τη θέση σε αναγκαστική αναστολή εργασίας δεκάδων χιλιάδων ανεμβολίαστων υπαλλήλων. Αντίστοιχα, χωρίς φυσικά να εξισώνω τα ζητήματα, και τα στελέχη της […]

Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να κατανοήσουμε τις συνέπειες της αρνήσεως εμβολιασμού από τα συγκριτικά στοιχεία μεταξύ περιοχών που πλήττονται από το τέταρτο κύμα. Ετσι, διαβάζουμε ότι στο συντηρητικό, ρεπουμπλικανικό και αγροτικό Αρκάνσας των ΗΠΑ πλήρως εμβολιασμένο είναι το 35% του πληθυσμού, ενώ στο Βερμόντ των βόρειων ακτών του Ατλαντικού το 67%. Και οι δύο […]

Ας υποτεθεί ότι είχε καθυστερήσει η διαθεσιμότητα των εμβολίων για ορισμένους μήνες και μας είχε βρει απροετοίμαστους το τέταρτο κύμα. Και ότι είχε μεγαλύτερη θνητότητα. Τότε δεν θα συζητούσαμε για υποχρεωτικό εμβολιασμό του πληθυσμού, εκλιπαρώντας για εμβόλια; Αυτή η υπόθεση εργασίας εξηγεί τη σημασία μίας προφυλακτικής προσέγγισης στα πράγματα και αντίστοιχης προσαρμογής των εκατέρωθεν δικαιωμάτων […]

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους αποτελεί μια πραγματικότητα με την οποία έχουμε έρθει σε επαφή, ιδίως τους τελευταίους μήνες. Από την ηλεκτρονική παρακολούθηση μιας δικαστικής υπόθεσης και τη λήψη της αποφάσεως έως τον προγραμματισμό του εμβολιασμού και τη λήψη του σχετικού πιστοποιητικού, έχουμε μια απτή απόδειξη του οφέλους για τον πολίτη. Η εξάλειψη της υποχρέωσης […]

Τυχόν θέσπιση υποχρεωτικού εμβολιασμού συγκεκριμένων κατηγοριών επαγγελματιών (π.χ. στον τομέα της υγείας) είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα. Δύο προϋποθέσεις τίθενται: Πρώτον, βάσει τεκμηριωμένων επιστημονικών δεδομένων ο εμβολιασμός να είναι αναγκαίος για την ασφαλή επιτέλεση της οικείας υπηρεσίας ή έργου. Δεύτερον, το εμβόλιο να είναι αντικειμενικά ασφαλές, δηλαδή να μην υπάρχει στατιστική πιθανότητα εμφάνισης δυσανάλογου αριθμού […]

Την προηγούμενη εβδομάδα, με αφορμή τα επεισόδια στη Νέα Σμύρνη, παρακολουθήσαμε τόσο τη ρητορική της πόλωσης, όσο και τα εγκώμια στην ενότητα. Εχουμε υποστηρίξει σε τούτες τις σελίδες ότι ο διχαστικός λόγος πλήττει τους θεσμούς. Πολλοί ωστόσο φρονούν ότι συντηρεί το δικομματικό σύστημα. Η σκέψη είναι ότι μέσα από την πόλωση καθίστανται σαφείς οι διαχωριστικές […]

Στην πανδημία η επιστήμη και η τεχνογνωσία πρέπει να έχουν τον πρώτο λόγο. Η διαχείρισή της έχει να αντιμετωπίσει μία πρωτόγνωρη αβεβαιότητα, διαρκώς εξελισσόμενα δεδομένα και ανάγκη ταχείας επανεκτίμησης. Και έναν ιό που είναι ιδιαίτερα ανθεκτικός στην πολιτική επικοινωνία και τη λογική του καφενέ. Και φυσικά το διακύβευμα είναι η δημόσια υγεία. Σε μία σοβαρή […]

Με την κατάγνωση των ποινών ολοκληρώθηκε σε πρώτο βαθμό η δίκη της Χρυσής Αυγής. Πέρα από τα πρόσωπα και τα πράγματα, τέτοιες δίκες έχουν μείζονα θεσμική και συμβολική διάταση. Αποδίδουν την ενεργοποίηση της ποινικής δικαιοσύνης σε φαινόμενα βίας που απάδουν προς τις αρχές οργάνωσης των κοινωνιών μας και τα οποία ουδεμία νομιμοποίηση μπορούν να λάβουν […]

Καταγγελίες, παρακολουθήσεις, αποκαλύψεις επανέφεραν το γκρίζο πέπλο που ενίοτε καλύπτει τη δημόσια ζωή του τόπου μας. Τα ζητήματα που ανακύπτουν είναι πολύπλοκα, όχι μόνο ως προς τον δικονομικό χειρισμό αλλά και ως την ουσιαστική αξιολόγηση. Ενα όμως είναι βέβαιο. Η πλήρης διαλεύκανση είναι αναγκαία, είτε σε πολιτικό, είτε, κατά περίπτωση, σε δικαστικό επίπεδο. Σκιές δεν […]

Χθες και προχθές η Βουλή ασχολήθηκε με τη διεύρυνση του πεδίου διερευνώμενων αδικημάτων που ενδεχομένως τελέστηκαν από πρώην υπουργό. Η διαδικασία αναδεικνύει σοβαρά ζητήματα της ισχύουσας συνταγματικής ρύθμισης για την ποινική ευθύνη υπουργών. Ζητήματα με τα οποία δεν ασχολήθηκε η πρόσφατη αναθεώρηση του Συντάγματος. Εκ πρώτης όψεως το θέμα εμφανίζεται τεχνικό, αν όχι τυπικό. Στο […]

Η επιτυχής έως σήμερα αντιμετώπιση της πανδημικής απειλής οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αξιοποίηση του επιστημονικού δυναμικού που διαθέτει η χώρα μας, στην οργάνωση υψηλού επιπέδου ομάδων εργασίας και στην ανάθεση συντονιστικού ρόλου σε πρόσωπα που μπορούν να εμπνεύσουν δημόσια πίστη. Αυτή η παράμετρος υπήρξε από την πρώτη στιγμή καθοριστική, ακόμη και για να διασκεδαστούν […]

Το lockdown αποτελεί αναμφίβολα έναν δραστικό περιορισμό της ελευθερίας κίνησης και, γενικότερα, της συνταγματικής ελευθερίας. Ωστόσο πρόκειται για περιορισμό θεμιτό. Δεν είμαστε άσχετα με το πρόβλημα πρόσωπα, αλλά εν δυνάμει φορείς με ρεαλιστική πιθανότητα να τον μεταδώσουμε σε τρίτους. Περαιτέρω, έχουμε αυξημένη υποχρέωση αλληλεγγύης προς ιδιαίτερα ευπαθείς ομάδες που τελούν σε μείζονα κίνδυνο. Επίσης ο […]

Η νέα Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναλαμβάνει το ύπατο πολιτειακό αξίωμα σε μία τεταμένη περίοδο, ενώπιον προκλήσεων με τις οποίες οι γενιές μας δεν έχουν βρεθεί αντιμέτωπες. Πριν από έναν αιώνα η Ευρώπη, και η Ελλάδα, είχαν να αντιμετωπίσουν ευρύτερες προσφυγικές ροές, αποτέλεσμα και αυτές πολέμων και, φευ, αιτίες νέων. Οχι πολύ νωρίτερα, μεγάλες επιδημίες μάστιζαν […]

Οσα καθημερινά παρακολουθούμε ως πολίτες στην ειδησεογραφία σχετικά με τις εργασίες της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Προκαταρκτικής Εξέτασης εντυπωσιάζουν. Το δημόσιο ενδιαφέρον στην αποκάλυψη της αλήθειας είναι προφανές. Εξίσου αυτονόητη είναι η ανάγκη σεβασμού της διαδικασίας, στοιχείο της οποίας, ας μην ξεχνάμε, είναι η μυστικότητα. Ο συγκερασμός αυτών των πτυχών δεν είναι φυσικά ευχερής, είναι ωστόσο σημαντικό, […]

Η απόφαση του ΣτΕ σχετικά με τον Οργανισμό του υπουργείου Παιδείας δεν αλλάζει όσα γνωρίζαμε για τον χαρακτήρα του μαθήματος των Θρησκευτικών. Κατά την Ολομέλεια, το γεγονός ότι στον Οργανισμό δεν αναφέρεται ρητώς η ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης, αλλά η προστασία της ελευθερίας της θρησκευτικής συνείδησης, δεν σημαίνει ότι ο πρώτος σκοπός παύει να αποτελεί […]

Η Βουλή δεν είναι εθνοσυνέλευση. Είναι μεν το ανώτατο όργανο της πολιτείας, αλλά έχει συγκεκριμένες αποστολές. Στο πολίτευμά μας, μια βασική της αποστολή είναι η νομιμοποίηση της κυβερνήσεως, η οποία έχει τη συνταγματική ευθύνη για τη γενική πολιτική της χώρας και ασκεί (κατά βάση αυτή) τη νομοθετική πρωτοβουλία. Το εκλογικό σύστημα συμβάλλει στην επιτέλεση αυτών […]

Η Κατερίνα Σακελλαροπούλου είναι πρόσωπο που διαθέτει τα δύο σημαντικότερα προσόντα μίας Προέδρου Δημοκρατίας. Διαθέτει θεσμικό παράστημα, το οποίο συγκρότησε μέσα από την πλέον επιτυχημένη υπηρεσία της στο Συμβούλιο της Επικρατείας, έχοντας ανέλθει σε όλους τους δικαστικούς βαθμούς. Μπορεί να εκφράσει τη διεθνή θέση της χώρας στην πλευρά της ελευθερίας και του κράτους δικαίου, διακριθείσα […]

Το αμερικανικό έθνος παρακολουθεί από προχθές τις ακροάσεις ενώπιον επιτροπής της Βουλής των Αντιπροσώπων για τη διαδικασία διώξεως του προέδρου των ΗΠΑ. Οι συνεδριάσεις είναι δημόσιες, ώστε να τεθούν ενώπιον του έθνους τα στοιχεία που δικαιολογούν μια τόσο σημαντική ενέργεια, την παραπομπή σε δίκη ενώπιον της Γερουσίας ενός εν ενεργεία προέδρου. Παράλληλα, τα στοιχεία που […]

Η διάσταση απόψεων σχετικά με την κατά πλειοψηφία απόφαση της Επιτροπής για τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης για την εξαίρεση δύο μελών της έχει νομικό, πολιτικό και ευρύτερο θεσμικό ενδιαφέρον. Στεκόμαστε στο τρίτο. Εφόσον πρόκειται για επιτροπή που διενεργεί προκαταρκτική εξέταση για την ενδεχόμενη τέλεση ποινικών αδικημάτων, η συγκρότηση και η λειτουργία της οφείλει να πληροί […]

Οπως διαφαίνεται, οι πολιτικές δυνάμεις είναι έτοιμες να επιλύσουν ένα μείζον ζήτημα δημοκρατίας, δηλαδή το επιτρεπτό άσκησης του εκλογικού δικαιώματος των ελλήνων και των ελληνίδων εκλογέων εκτός της επικράτειας. Μάλιστα, αντιλαμβανόμαστε ότι διαμορφώνεται ευρεία συναίνεση στη θέση που και εμείς, από τούτες εδώ τις σελίδες, υποστηρίξαμε, ότι δηλαδή η ψήφος αυτή έχει την ίδια νομική […]

Υπάρχουν ζητήματα στα οποία η πολιτική συναίνεση είναι όχι απλά επιθυμητή, αλλά αναγκαία. Τέτοια είναι τα ζητήματα της διαδικασίας. Στις ώριμες δημοκρατίες, συμφωνούμε στους κανόνες του παιχνιδιού. Αυτό δεν σημαίνει ότι αν δεν συναινέσουμε δεν υπάρχουν κανόνες. Σημαίνει ότι έχουμε μέγα χρέος να επιδιώξουμε συναινετική λύση στην επιλογή και την ερμηνεία τέτοιων κανόνων. Αντίστοιχα ισχύουν […]

Στο κοινοβουλευτικό πολίτευμα, η αξιωματική αντιπολίτευση έχει σημαντικό θεσμικό ρόλο: ελέγχει τους κυβερνώντες και εμφανίζεται ως δυνητικά εναλλακτικός φορέας διακυβέρνησης. Η ενάσκηση αυτού του ρόλου έχει δύο βασικές «συστημικές» συνέπειες. Πρώτον, συμβάλλει στη λογοδοσία των κυβερνώντων και τη διαφάνεια στην κυβερνητική πολιτική. Δεύτερον, παρέχει διεξόδους σε περίπτωση κρίσης, ώστε να αποφεύγονται πολιτειακοί κλυδωνισμοί. Αυτά ωστόσο […]

Η άρση των capital controls σηματοδοτεί αναμφίβολα ένα σημαντικό βήμα στην αποκατάσταση της κανονικότητας στην οικονομική μας ζωή. Σε έναν κόσμο που στηρίζεται στην ελευθερία κίνησης κεφαλαίων, οι χώρες που έχουν σε μεσοπρόθεσμη βάση ανάγκη τέτοιους περιορισμούς εκ των πραγμάτων τίθενται στο περιθώριο της οικονομικής προόδου. Από την άλλη πλευρά, πρέπει να επισημανθεί ότι η […]

Ηδη στις πρώτες εβδομάδες της νέας βουλευτικής περιόδου εξελίσσεται πολυσχιδές νομοθετικό έργο. Αλλες ρυθμίσεις υλοποιούν κυβερνητικό έργο (π.χ. στη φορολογία) και άλλες θέτουν οργανωτικές βάσεις για την άσκηση της κυβερνητικής λειτουργίας. Η διαδικασία θα συνεχισθεί το φθινόπωρο, με κορωνίδα την αναθεώρηση του Συντάγματος. Η ταχύτητα με την οποία εκδηλώνεται το εν λόγω έργο επιτρέπει την […]

Η κοινοβουλευτική διαδικασία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης διεξήχθη θεσμικά άψογα και υπό συνθήκες πολιτικού πολιτισμού. Υπήρξε πολιτικός λόγος και αντίλογος, μετριοπάθεια και, όπου χρειαζόταν, έντονη αντιπαράθεση επιχειρημάτων. Σε σχέση με τις συγκρουσιακές συνθήκες των χρόνων της κρίσης, σαφέστατα υπήρξε νέο κλίμα. Ποιοι είναι οι λόγοι για αυτό; Πόσο βιώσιμη είναι η πολιτική μετριοπάθεια; Προφανώς, […]

Πριν από ένα χρόνο και λίγους μήνες, ο Νίκος Αλιβιζάτος, από τούτες τις σελίδες, υποστήριξε την ιδέα μίας εντοπισμένης αναθεώρησης σε θεσμικά ζητήματα. Την ιδέα αυτή την υποστηρίξαμε. Και, τύχη αγαθή, κατέστη πλέον εφικτή. Η βασική λογική, όπως την αντιλαμβανόμαστε, είναι η ανάγκη εξορθολογισμού του πολιτικού συστήματος. Αυτό είναι στη βάση του διπολικό, αλλά συνάμα […]

Αποτελεί κοινό τόπο στην πολιτική επιστήμη ότι στα δημοκρατικά συστήματα οι πολιτικοί υιοθετούν σύντομο ορίζοντα στον προγραμματισμό δράσης τους. Για τους κυβερνώντες αυτός οριοθετείται στις παραμονές των επόμενων εκλογών (για τους υπουργούς στον επόμενο ανασχηματισμό, κ.ο.κ.). Κατά μείζονα λόγο, εάν θεωρούν αμφίβολη την επανεκλογή τους. Φυσικά, αυτό από μόνο του δεν είναι πρόβλημα. Οι εκλογές […]

Στις αρχές της προσεχούς εβδομάδας θα κατατεθεί, κατά τα αναγγελθέντα, πρόταση δυσπιστίας κατά υπουργού. Η κυβέρνηση, αξιοποιώντας σχετικό προηγούμενο, θα «μετατρέψει» την πρόταση δυσπιστίας σε πρόταση εμπιστοσύνης υπέρ της κυβέρνησης. Η κυβέρνηση μπορεί να ζητά την ψήφο εμπιστοσύνης της Βουλής «οποτεδήποτε» (άρθρο 84 παρ. 1 του Συντάγματος). Η υποβολή της πρότασης στη συγκεκριμένη στιγμή πρακτικά […]

Στις 8 Ιουνίου 2005, οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ κατέθεσαν πρόταση δυσπιστίας κατά του τότε υπουργού Οικονομίας Γ. Αλογοσκούφη. Ο τότε πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής ζήτησε τη μετατροπή σε πρόταση εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση, με τη σκέψη ότι η οικονομία δεν είναι υπόθεση ενός προσώπου. Οι χθεσινές δηλώσεις του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης και του Πρωθυπουργού μάς […]

Το Σύνταγμα ορίζει ότι μόνο η Βουλή έχει την αρμοδιότητα να ασκεί δίωξη κατά υπουργών για αδικήματα «που τέλεσαν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους» (86 παρ. 1). Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η διάταξη αφορά μόνο στα αδικήματα που φέρεται ότι τελέστηκαν κατά την άσκηση υπουργικών καθηκόντων. Ετσι, για παράδειγμα, έχει κριθεί ότι η νομιμοποίηση εσόδων […]

Με τη χθεσινή της απόφαση, η Βουλή ολοκλήρωσε το πρώτο στάδιο της αναθεωρητικής διαδικασίας, προσδιορίζοντας τις διατάξεις που η επόμενη Βουλή δύναται να αναθεωρήσει. Η διαδικασία εξελίχθηκε ομαλά, η συζήτηση στην Επιτροπή ήταν διεξοδική, ενώ προηγήθηκε μακρά περίοδος προβληματισμού. Τελικά, ευρεία συναίνεση επιτεύχθηκε μόνο σε ορισμένα θεσμικής φύσης ζητήματα (αποσύνδεση προεδρικής εκλογής από διάλυση Βουλής, […]

Οι ταχύτατες μεταβολές στη σύνθεση κοινοβουλευτικών ομάδων που επέφερε η συμφωνία των Πρεσπών και οι μορφές συνεργασίας βουλευτών με τη συμπολίτευση δίχως όμως εκείνοι να προσχωρούν σε αυτήν, αποτελούν φαινόμενα που δεν είναι οικεία στην πρόσφατη κοινοβουλευτική ιστορία. Για να κατανοήσουμε αυτές τις εξελίξεις είναι σκόπιμο να έχουμε υπόψη μας τον ευρύτερο ιστορικό χρόνο. Μετά […]