Πετράκης Παναγιώτης Ε.

Η Ελλάδα εξήλθε επιτυχώς από την ενισχυμένη εποπτεία των οικονομικών της (Οδηγία 47/2013) από τους μηχανισμούς της Ευρωπαϊκής Ενωσης: European Commission, European Central Bank, ESM συμπεριλαμβανομένου του IMF. Οι εκπρόσωποί τους υπέβαλαν την 14η αναφορά της ενισχυμένης εποπτείας τον Μάιο και βάσει αυτής το Eurogroup αποφάσισε την ολοκλήρωση της σχετικής διαδικασίας στενής επίβλεψης των οικονομικών […]

Η εκτίμηση που είχαμε μέχρι σήμερα, στο ΕΚΠΑ, για την ελληνική οικονομία το 2022 ήταν ότι αναμέναμε στο κανονικό σενάριο έναν μέσο ρυθμό ανάπτυξης γύρω στο 2,8% με μέσο πληθωρισμό έτους (2022) 5,7%. Στο δυσμενές σενάριο αναμέναμε έναν ρυθμό ανάπτυξης γύρω στο 0,68% (!) με πληθωρισμό 8,54%. Οι εκτιμήσεις αυτές, και για τα δύο σενάρια, […]

Η πολιτική οικονομία του μεγαλύτερου ευρωπαϊκού πολέμου μετά το 1945 μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας αναφέρεται στην πολιτική, γεωστρατηγική και οικονομική σφαίρα. Στην πολιτική σφαίρα υπάρχουν τα ζητήματα της ευρωπαϊκής ασφάλειας και το κύμα του εθνικισμού και του λαϊκισμού που έχουν προκαλέσει οι απειλές της ασφάλειας και η χειροτέρευση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών. Οι δύο […]

Εχουν αποκαλέσει την Ευρωπαϊκή Ενωση αργοκίνητο υπερωκεάνιο. Ομως υπάρχει και η οπτική ότι η Ευρώπη μετασχηματίζεται σε ένα ομοσπονδιακό κράτος με βραδύ ρυθμό που τα τελευταία χρόνια μάλιστα έχει επιταχυνθεί. Εχουμε τονίσει ότι οι ενώσεις κρατών μετατρέπονται σε ομοσπονδιακό κράτος εφόσον αντιμετωπίσουν μία υπαρξιακή απειλή. Αντιθέτως όταν ενώσεις κρατών (Σοβιετική Ενωση) αντιμετώπισαν ένα «φιλικό» ανταγωνιστικό […]

Είναι γεγονός ότι δεν περιμέναμε θεαματικές αποφάσεις από τη Συνεδρίαση της ΕΚΤ της 14ης Απριλίου διότι, όπως έχουμε ξαναεπισημάνει, το ευρωπαϊκό (και το διεθνές) σύστημα βρίσκεται σε μια στάση αναμονής μέχρι περίπου τον Μάιο, όταν θεωρητικά θα έχει διαμορφωθεί η εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία. Ο ρυθμός ανάπτυξης στην ευρωζώνη το τελευταίο τρίμηνο του 2021 […]

Μέχρι τώρα για την ελληνική οικονομία έχουμε δεχτεί (οξεία φάση της σύγκρουσης) ότι το αναμενόμενο σενάριο περιελάμβανε για το 2022 έναν πληθωρισμό της τάξης του 6,4% και έναν ρυθμό μεγέθυνσης 1,15% (νέες εκτιμήσεις). Η παραδοχή ήταν ότι ο πόλεμος θα παραταθεί και οι τιμές της ενέργειας, που διαμορφώνουν περισσότερο από 45% του τιμάριθμου, θα διατηρηθούν […]

Τρεις μέρες πέρασαν που σημαδεύτηκαν από σημαντικές συναντήσεις της πολιτικής ηγεσίας της Δύσης (ο Μπάιντεν στην Ευρώπη, το G7, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ). Ομως, ενώ συζητήθηκαν όλα τα σημαντικά ζητήματα, οι αποφάσεις ήταν περιορισμένες και παραπέμπουν στο μέλλον. Ο λόγος είναι απλός: όλα εξαρτώνται από τις εξελίξεις στο έδαφος στον πόλεμο της Ουκρανίας. Οι […]

Μετά τη χειροτέρευση των πολεμικών συνθηκών στο έδαφος της Ουκρανίας κάναμε νέες εκτιμήσεις για την ελληνική (και την ευρωπαϊκή) οικονομία. Στο σενάριο που έχουμε πλέον διατηρούμε τις πιέσεις στον μέσο ετήσιο πληθωρισμό στο 7,2% έναντι 2,87% που εκτιμούσαμε πριν από την επιδείνωση. Το αυξημένο αυτό ποσοστό πληθωρισμού θα πρέπει να ληφθεί ως γενικότερη ένδειξη επιδείνωσης […]

Ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν μια περίοδος γεωστρατηγικών εντάσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας και ευρύτερα της Δύσης με το ανατολικό μπλοκ που διήρκεσε από το 1947 (το δόγμα Τρούμαν) μέχρι το 1991 (διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης). Πολλές θερμές συρράξεις συνέβαιναν σε όλον τον κόσμο με την υποστήριξη των υπερδυνάμεων χωρίς να συγκρούονται απευθείας διότι βεβαίως αυτό […]

Οταν γράφονται αυτές οι γραμμές παρακολουθούμε την ανάπτυξη της ρωσικής επιθετικότητας στην Ουκρανία. Στα λόγια ο Πούτιν διέταξε επίθεση για την υποστήριξη των αυτονομιστών του Ντονμπάς με τη στρατιωτική αποδυνάμωση της Ουκρανίας αλλά ουσιαστικά στοχεύει στην κατάλυση της κυριαρχία της. Προφανώς η όξυνση της σύγκρουσης θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ευρωζώνη μέσω της μείωσης του […]

Τα πάνω κάτω έχουν φέρει η πανδημία, η ενεργειακή κρίση και ο πληθωρισμός στην Ευρωπαϊκή Ενωση και την ευρωζώνη. Η κρίση του 2008-2012 μας είχε συνηθίσει σ’ ένα μοτίβο όπου ο παραγωγικός Βορράς κουνούσε το δάχτυλό του στον ανθρωπογενή Νότο ο οποίος έδινε μικρότερη σημασία στην παραγωγικότητα και στη δημοσιονομική πειθαρχία. Ο Βορράς έχει στη […]

Εχουμε ασχοληθεί αρκετές φορές με τον πληθωρισμό γιατί είναι ένας παράγοντας που σε υψηλά επίπεδα ανατρέπει την προβλεψιμότητα στα βασικά οικονομικά μεγέθη. Στη θετική πλευρά μειώνει την αξία των χρεών μας και σε χαμηλά επίπεδα (2%) είναι επιθυμητός. Ο πληθωρισμός μπορεί να επηρεάσει άμεσα την καταναλωτική συμπεριφορά και λιγότερο άμεσα την επενδυτική συμπεριφορά, άρα το […]

Το Νησί του Πάσχα είναι νησί της Πολυνησίας που βρίσκεται στον Ειρηνικό Ωκεανό και είναι επαρχία της Χιλής. Είναι το πλέον απομονωμένο νησί στον κόσμο, περίπου όπως η Γη στο Σύμπαν. Είναι διάστικτο από γιγάντια αγάλματα 2,5 έως 10 μέτρων που ζυγίζουν μέχρι 8 τόνους (!) και χρονολογούνται από τον 5ο έως τον 8ο αιώνα […]

Οσοι είδαν στον τίτλο την Ελλάδα και την Ισπανία θα σκέφτηκαν ίσως ότι θα ήθελα να αναφερθώ στον περίεργο ρόλο της Ισπανίας και της Τουρκίας όσον αφορά τις πωλήσεις όπλων και την εξωτερική πολιτική. Εδώ όμως το αντικείμενο είναι η σύγκριση της ανάκαμψης στις δύο χώρες που, απ’ όσο θυμόμαστε στη νεότερη οικονομική ιστορία, είναι […]

Η μεγαλύτερη οικονομική έκπληξη του 2021 είναι το άλμα του πληθωρισμού στον κόσμο. Αναμέναμε την αύξηση του πληθωρισμού από πέρυσι αλλά η πολύπλοκη συγκυρία που τη συνόδευσε επέτεινε το φαινόμενο. Εχουμε ξαναγράψει για τα αίτιά του και δεν θα τα επαναλάβουμε εδώ. Να σημειώσουμε μόνο ότι η επιμονή του φαινομένου σχετίζεται με τρία πρόσθετα ζητήματα […]

Η οικονομική ανάκαμψη διεθνώς έχει μετατραπεί σε μία επεκτατική ανάκαμψη όπου και η απασχόληση και το εισόδημα μεγεθύνονται, ευνοώντας τις επενδύσεις. Είναι εμφανές ότι η ανάκαμψη επεκτείνεται στην Ασία, στην Αυστραλία και στις δυτικές οικονομίες ενώ ορισμένες αναπτυσσόμενες χώρες μπαίνουν σε περιπέτειες (Τουρκία) κυρίως υπό την επίδραση μη ρεαλιστικών εκτιμήσεων για τις δυνατότητές τους. Δύο […]

Το θέμα της τραπεζικής χρηματοδότησης είναι εξαιρετικά ευαίσθητο και συνδέεται με μια σειρά από παραμέτρους: Η πρώτη είναι τα δισεκατομμύρια (41,5 δισ. σύνολο από τα οποία τα 34 δισ. από τους έλληνες φορολογούμενους) που χρηματοδότησαν τη διάσωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος στη μνημονιακή περίοδο, μέχρι και το 2015. Ομως έτσι διασώθηκε ένα πολύ μεγαλύτερο μέρος πλούτου […]

Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 ο κόσμος βρισκόταν στην ταραχή της μεγάλης κρίσης χρέους της Λατινικής Αμερικής και τρεις πανίσχυροι θεσμοί (World Bank, IMF αλλά και οι ΗΠΑ) αναζητούσαν μία κοινή πλατφόρμα πολιτικής αφενός μεν για να δικαιολογήσουν στους φορολογουμένους τους τα προγράμματα διάσωσης των χωρών αυτών και αφετέρου, να καταλήξουν σε ένα κοινό […]

Η επικρατούσα άποψη στα οικονομικά όλου του εικοστού αιώνα, και μέχρι την κρίση του 2008, ήταν μονοδιάστατη. Ακόμα και όταν μετά τον πόλεμο η κεϊνσιανή αντίληψη πλησίασε μια πιο σύνθετη οπτική, οι οικονομολόγοι δεν κατάφεραν να αποκτήσουν μια ολοκληρωμένη άποψη που ανταποκρίνεται στη συνθετότητα του κόσμου. Η Αριστερά, και πολύ λιγότερο η Δεξιά, ως πολιτικοί […]

Oι αναγνώστες της στήλης γνωρίζουν ότι παρακολουθούμε τις οικονομικές εξελίξεις εβδομάδα – εβδομάδα και μήνα – μήνα (ΟΤ) ανιχνεύοντας τις θετικές αλλά ιδιαίτερα τις αρνητικές δυνάμεις που παρατηρούνται στο οικονομικό περιβάλλον και μπορούν να δημιουργήσουν ανατροπές. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις μπαίνουμε σε ένα φθινόπωρο με την οικονομική δραστηριότητα να δείχνει σημάδια θερμής επανεκκίνησης. Γι’ […]

Δεν ξέρω εάν έχετε δει τη σφαίρα του κόσμου από την πλευρά που φαίνεται και η Ελλάδα. Ακριβώς στο κέντρο της σφαίρας υπάρχει ένα σημάδι-κράτος: αυτό είναι το Αφγανιστάν. Το 1988 όταν ο Brzezinski, ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας πολλών αμερικανών προέδρων, δημοσίευσε (Η Μεγάλη Σκακιέρα) το όραμά του για την εξασφάλιση της αμερικανικής υπεροχής του […]

Η αβεβαιότητα και οι προσδοκίες επηρεάζουν αποφασιστικά την πορεία της ανάκαμψης και πηγάζουν από το αίσθημα εμπιστοσύνης των πολιτών. Γι’ αυτό η αντιπολιτευτική και συμπολιτευτική ρητορεία συνήθως στοχεύει σε αυτήν. Η αβεβαιότητα του COVID περιλαμβάνει μία σειρά από υγειονομικά ζητήματα όπως την έκταση των μολύνσεων, τις νέες μεταλλάξεις, τη θνησιμότητα, τη σχέση εμβολιασμών και μολύνσεων, […]

Το υγειονομικό μας πρόβλημα έχει τρεις διαφορετικές συνιστώσες. Η μία είναι οι μεταλλάξεις του ιού (μεταδοτικότητα, επικινδυνότητα) και ιδιαιτέρως η μετάλλαξη Δέλτα. Η δεύτερη είναι ότι το ποσοστό εμβολιασμού προσκρούει στην αρνητική στάση ενός σημαντικού μέρους του πληθυσμού. Η τρίτη, που σ’ έναν βαθμό είναι και αποτέλεσμα των άλλων δύο, είναι ότι παρόλη την αύξηση […]

Η προβλεπτικότητα έχει επιστρέψει στις οικονομικές προγνώσεις, μετά τον Μάιο του 2020, πάντοτε βεβαίως μέσα στα περιθώρια αβεβαιότητας. Παρ’ όλα αυτά, επισυμβαίνουν μεταβολές που, αν και δεν είναι δραματικές, έχουν ιδιαίτερη αξία. Μέχρι τώρα γνωρίζαμε ότι μετά τον Covid θα είχαμε ανάκαμψη το 2021 και μια γενναία ανάπτυξη το 2022 που θα έφερνε και την […]

Η κρίση της Covid-19 σημαίνει ότι η κατανάλωση απουσιάζει από την οικονομία. Μία μεγάλη μερίδα των ανθρώπων έπαψε να εργάζεται και έτσι τα εισοδήματά τους εξαερώθηκαν, δεν παρήχθησαν δηλαδή αλλά συγχρόνως οι άνθρωποι αύξησαν τις αποταμιεύσεις τους. Στην ευρωζώνη το 2020 έφθασαν στο 20% του διαθέσιμου εισοδήματος και οι καταθέσεις των νοικοκυριών αυξήθηκαν με τον […]

Κινούμεθα σε ένα καινούργιο οικονομικό περιβάλλον της μετα-COVID εποχής με έναν βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, 2021-2022, έναν μεσοπρόθεσμο, 2022-2024, και έναν μακροπρόθεσμο μέχρι το 2030, που μπορεί να φτάσει οραματικά μέχρι το 2050. Στο σημείωμά μας αυτό κοιτάζουμε μόνο το πρώτο επίπεδο (2021-2022) που χαρακτηρίζεται στην Ελλάδα και στην ευρωζώνη από τη χαλάρωση της νομισματικής και δημοσιονομικής […]

Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος κληροδότησε στον κόσμο την οικονομική ανοικοδόμηση και μία πολιτική σταθερότητα που στηριζόταν στον διαχωρισμό Δύσης και Ανατολής. Αυτός έφερνε μαζί του και τον αντίστοιχο διαχωρισμό Δεξιάς και Αριστεράς. Η Δύση και η Δεξιά κουβαλούσαν πολιτισμικά τον ατομικό ωφελιμισμό, η Ανατολή και η Αριστερά κουβαλούσαν τη συλλογικότητα του κρατισμού και τη διάθεση […]

Το 2009 και το 2010 που προσπαθούσαν οι ΗΠΑ και η Ευρώπη να βγουν από την κρίση του 2008, ακολούθησαν πολύ διαφορετικούς δρόμους, επηρεαζόμενες βεβαίως από τις επιλογές πολιτικής που έκαναν και από τον τρόπο που ήταν οργανωμένες ως κρατικές οντότητες. Οι ΗΠΑ αύξησαν το χρέος τους και φούσκωσαν τη χρηματοπιστωτική αγορά με ρευστότητα, οδηγώντας […]

Η μεσαία τάξη ήταν στη δύση ο μεγάλος χαμένος των δύο επάλληλων κρίσεων του 2008 (2010 για την Ελλάδα) και του 2020. Μειώθηκαν τα σχετικά όρια ορισμού της, άρα και το μέσο εισόδημά της και κατ’ επέκταση οι αποταμιεύσεις της. Ανθρωποι που κατατάσσονταν στη μεσαία τάξη βρέθηκαν σε χαμηλότερα από αυτήν στρώματα, άρα η μεσαία […]

Ο κόσμος, η Ευρώπη και η Ελλάδα αντέδρασαν στην πανδημία. Αύξησαν το χρέος, που θα το πληρώσουν οι επόμενες γενεές (λεφτόδεντρο δεν υπάρχει), αύξησαν τη ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος κινητοποιώντας και τη δημοσιονομική πολιτική (Next Generation EU και Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων). Παράλληλα η ΕΚΤ προχώρησε σε εξαγορές δημόσιου χρέους για να συγκρατήσει τις τιμές τους, […]

Παρ’ όλες τις αναταράξεις από το τωρινό σφοδρό κύμα των μολύνσεων και την αναταραχή στις γραμμές προμήθειας των εμβολίων, το καλοκαίρι θα έχει εμβολιαστεί ένα πολύ σημαντικό μέρος του πληθυσμού. Οικονομικές δραστηριότητες θα επανεκκινήσουν και η ταξιδιωτική κινητικότητα θα επανέλθει σταδιακά εντός της Ευρώπης μαζί με ασθενέστερους διάσπαρτους, περιοδικούς περιορισμούς κοινωνικής αποστασιοποίησης. Σε διεθνές επίπεδο […]

Ζούμε ένα μήνα με αρκετά ιδιαίτερες και αντιφατικές εξελίξεις. Στο επιδημιολογικό μέτωπο τα ημερήσια κρούσματα ξεπέρασαν τα υψηλά του Νοεμβρίου του 2020. Μπορεί να υπάρχουν τρεις λόγοι: η επιθετικότητα του ιού, το πλήθος των tests που διενεργούνται και τέλος οι αποφάσεις για το ποιες ανθρώπινες δραστηριότητες απελευθερώνονται ή περιορίζονται. Πάντως για το τελευταίο θέμα ο […]

Το ζήτημα του χρόνου της εφαρμογής και της ποιότητας των μεταρρυθμίσεων είναι από τα πλέον αμφιλεγόμενα στην πολιτική οικονομία. Αναλόγως του μεγέθους και του χαρακτήρα τους κυμαίνεται και η αποτελεσματικότητά τους. Οι επενδύσεις στο φυσικό κεφάλαιο έχουν σχεδόν άμεσα αποτελέσματα που συνδέονται με τους γνωστούς πολλαπλασιαστές οικονομικής δραστηριότητας, που είναι υψηλότεροι στις επενδύσεις και στην […]

Η επιθετικότητα του COVID-19 ξαναφέρνει στην επικαιρότητα το ζήτημα της κοινωνικής αποστασιοποίησης, άρα και το κλείσιμο της οικονομίας, άρα και το οικονομικό μας κόστος. Το λάθος της περιόδου από 9/8 έως 21/11/2020 δεν θα πρέπει προφανώς να επαναληφθεί. Είναι η περίοδος που, παρόλο που τα μέτρα αποστασιοποίησης παρέμειναν σταθερά (Stringency index του Blavatnik School of […]