Ραγκούση Πέπη

Τα τελευταία χρόνια το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης έχει πρωταγωνιστήσει στην ειδησεογραφία για λόγους όμως που ουδεμία σχέση έχουν με την παιδεία. Ούτε την κατά Πλάτωνα που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ηθική συγκρότηση του ατόμου και θεμέλιο λίθο της ιδανικής πολιτείας, ούτε –τραγική ειρωνεία! –την κατά Αριστοτέλη που, θεωρώντας τον άνθρωπο «ζώον κοινωνικόν και φύσει […]

Αν γκουγκλάρετε τη λέξη «Εσθονία», οι ελληνικοί σύνδεσμοι θα σας παραπέμψουν στο περσινό καλοκαίρι και στις εκδηλώσεις μνήμης που έγιναν στο Ταλίν –στα πλαίσια της ευρωπαϊκής προεδρίας –για τα θύματα του κομμουνισμού και του ναζισμού. Κάτι που, αν θυμάστε, είχε ζεστάνει τα εμφυλιοπολεμικά «κουμπούρια» που, στα καθ’ ημάς, εξακολουθούν να αχνίζουν μετά από εβδομήντα χρόνια. […]

Το λαϊκό αίσθημα δεν είναι διακόπτης που αναβοσβήνει κατά βούληση της κυβέρνησης. Πριν πάω στα τωρινά, να θυμίσω κάτι περασμένα. Ηταν 1999. Αύγουστος. Και είχε προηγηθεί ένα διάστημα κατά το οποίο οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας Γιώργος Παπανδρέου και Ισμαήλ Τζεμ προσπαθούσαν για την προσέγγιση των δύο χωρών κυρίως σε θέματα «χαμηλής πολιτικής», δηλαδή […]

Συμφωνώ ότι ο καιρός δεν είναι πλέον μια μετεωρολογική καταγραφή, αλλά έχει να κάνει με την τρύπα του όζοντος, το λιώσιμο των παγετώνων και διάφορα άλλα που απειλούν τον πλανήτη. Ωστόσο, έχω την εντύπωση ότι η υπερβολική ενασχόληση με τα καιρικά φαινόμενα άρχισε από τότε που τα «κορίτσια του καιρού» έγιναν σταρ της ιδιωτικής τηλεόρασης. […]

Εχουμε μάθει να πιπιλάμε το «μία εικόνα, χίλιες λέξεις». Αν και είμαι υπέρ των λέξεων, δεν μπορώ να υποτιμήσω τη δύναμη της εικόνας, ειδικά στην εποχή του Διαδικτύου. Αν μη τι άλλο, είναι μια παγκόσμια «γλώσσα» που δεν χρειάζεται μετάφραση. Εδώ και περίπου τρία χρόνια, λοιπόν, μας έχουν στοιχειώσει οι φωτογραφίες από τη Μόρια. Η […]

Το επεισόδιο έκανε τον γύρο του Διαδικτύου και δίχασε το ελληνικό κοινό με ένταση και πάθος που, πέραν της γραφικότητας, κατέδειξαν, για άλλη μια φορά, εμμονές και στερεότυπα. Καλώς απευθύνθηκε ο νεαρός στον γάλλο πρόεδρο στον ενικό και με το υποκοριστικό του; Καλώς του «τα έχωσε» ο Μακρόν; Δεν θα ήταν καλύτερα αν τον επέπληττε […]

Αναρωτιόμουν, βλέποντας χθες τους οπαδούς του Αρτέμη Σώρρα έξω από τα δικαστήρια, αν πριν από είκοσι ή τριάντα χρόνια τέτοιου είδους φαινόμενα θα ευδοκιμούσαν έστω και στο περιθώριο της πολιτικής σκηνής. Υπήρξαν, βέβαια κατά καιρούς διάφοροι εκκεντρικοί σαλτιμπάγκοι που διεκδικούσαν την ψήφο του ελληνικού λαού αλλά ουδέποτε συσπείρωσαν γύρω τους τόσο φανατισμένο κοινό. Αλλωστε πριν […]

Ο Μαρκ Μαζάουερ είναι ο πιο δημοφιλής ιστορικός της εποχής μας. Ειδικά στην Ελλάδα, τα βιβλία του που αναφέρονται στη χώρα μας όπως το «Θεσσαλονίκη, Πόλη των φαντασμάτων» και «Στην Ελλάδα του Χίτλερ», παρότι ογκώδη, συναγωνίζονται σε πωλήσεις διάσημους συγγραφείς μυθιστορημάτων. Εχω δει να διαβάζουν (και έχω διαβάσει κι εγώ) Μαζάουερ σε παραλίες. Κάτι που […]

Η προσφυγιά δεν έχει εθνικό, χρονικό ή κοινωνικό πρόσημο. Είναι μια αόρατη κλωστή που δένει τους ανθρώπους όταν γίνονται ένα κομβόι που ξεκινάει από κάτι συγκεκριμένο, οικείο, αγαπημένο, στέρεο, ασφαλές για να πάει προς μια εύθραυστη, ασαφή, επισφαλή, ξένη και, κατά κανόνα, εχθρική πραγματικότητα. Είναι μια βίαιη ανατροπή της συνέχειας της ζωής. Οχι της βιολογικής […]

Οταν πρωτοβλέπαμε τα ντοκιμαντέρ του Κουστό στην ασπρόμαυρη τηλεόραση και φανταζόμασταν τα χρώματα της θάλασσας και των κοραλλιών όχι μόνο ο όρος «ανανεώσιμες πηγές ενέργειας» αλλά και η οικολογία ακούγονταν, τουλάχιστον σε εμάς τους πολλούς, ως σανσκριτικά. Οταν, παιδιά, διαβάζαμε τον «Δεκαπενταετή πλοίαρχο», το «Ταξίδι στο κέντρο της Γης», τις «20.000 λεύγες υπό τη θάλασσα» […]

Πριν από δύο εβδομάδες, ένας 34χρονος στην Αμφισσα πυροβολούσε στα τυφλά εναντίον παρέας Ρομά, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί η 13χρονη Γιαννούλα. Ο δράστης διέφυγε και ύστερα από λίγες μέρες παραδόθηκε. Κατά την προσαγωγή του στο δικαστήριο κάμποσοι κάτοικοι της πόλης τον χειροκροτούσαν, τον επευφημούσαν, φώναζαν «Μπράβο» και «Είμαστε μαζί σου». Πριν από λίγες μέρες, σε […]

Ποσειδωνίες τις λέγαμε κι εμείς τότε, όταν ήμουν παιδί, στο νησί. Αλλωστε και οι μεγάλοι έτσι τις έλεγαν. Και σήμερα, τόσα χρόνια μετά, διαβάζοντας το θέμα του Προκόπη Γιόγιακα, μαθαίνω ότι αυτή είναι η επιστημονική τους ονομασία. Ενώ είχα μείνει με την εντύπωση ότι ήταν μια επινόηση των νησιωτών. Κάτι που πίστευα ότι παρέπεμπε σε […]

Μου διηγήθηκε η Ελένη Ευαγγελοδήμου τις σκηνές που, τόσο παραστατικά, περιγράφει παραπάνω. Κωμωδία πανικού –και δεν ξέρω καν αν υπάρχει τέτοιος όρος. Είναι σκηνές που, με τις ανάλογες προσαρμογές, επαναλαμβάνονται κάθε τόσο σε δημόσιους χώρους. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Δεν πά’ να μιλάμε σε smartphones, να ανακαλύψαμε τη Λυρική Σκηνή και να […]

Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών εγκαινιάστηκε το 1991, δηλαδή στην αρχή μιας δεκαετίας που η αστική τάξη στην Ελλάδα απέκτησε οντότητα, ανέπτυξε τις δικές της αναφορές και διαμόρφωσε ένα νέο τοπίο με νέα ήθη, νέα ατζέντα, νέες συνήθειες. Κυριάρχησε, έγινε αυτό που, σήμερα, λέμε influencer, κίνησε μια οικονομία, δημιούργησε νέες μορφές επιχειρηματικότητας, συνέτεινε στο να αναβιώσουν […]

Θυμάστε εκείνα τα συνθήματα υψηλού λαϊκού φρονήματος που συντηρούσαν με ληγμένες εμμονές την εθνική μας αξιοπρέπεια; Θυμάστε που φωνάζαμε ότι δεν θέλαμε να γίνουμε τα γκαρσόνια των ξένων; Τότε, την πρώτη δεκαετία της Μεταπολίτευσης, όταν ο τουρισμός μάς φαινόταν μια παραφυάδα του ιμπεριαλισμού; Και οι τουρίστες κάτι σαν αποικιοκράτες με φωτογραφικές μηχανές; Ε, να τα […]

Ντάλα μεσημέρι, ντάλα πρωτοκαλόκαιρο με ζέστη, υγρασία και συννεφόκαμα που κάνουν την ατμόσφαιρα ανυπόφορη. Περπατάω στο πεζοδρόμιο της Πλατείας Συντάγματος, από την πλευρά της Ερμού, ανάμεσα σε δεκάδες άλλους ταλαιπωρημένους αθηναίους και κινέζους, γιαπωνέζους, ρωσόφωνους τουρίστες. Κρατάω σακούλες και νιώθω ότι το περπάτημά μου είναι βαρύ, ατσούμπαλο, κουρασμένο (μαμά, γερνάω). Φαντάζομαι και την έκφραση του […]

Και όμως ήταν Γερμανός. Καθηγητής πανεπιστημίου, τότε, σε έδρα Ιστορίας. Ο πρώτος άνθρωπος που μου μίλησε αναλυτικά για το Δίστομο κάπου στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Κάτι βέβαια μας είχαν πει στο σχολείο αλλά στα πλαίσια του μαθήματος της Ιστορίας. Εκείνος ο Γερμανός όμως μου μίλησε αναλυτικά, με τα σπαστά ελληνικά του, πρώτη φορά […]

Ας κάνουμε μια προβολή. Να υποθέσουμε ότι είμαστε –η χώρα εννοώ –μια οικογένεια. Και έρχεται στο σπίτι μας ένας επισκέπτης. Αν μας ζητήσει ένα ποτήρι νερό, επειδή είμαστε φιλόξενοι, θα του φέρουμε ολόκληρη την κανάτα. Αν όμως φεύγοντας πάρει μαζί του το ποτήρι, εμάς μεν δεν θα μας λείψει διότι τα ντουλάπια μας είναι γεμάτα […]

Θυμάμαι μια γελοιογραφία στο περιοδικό «New Yorker» την εποχή που είχε αρχίσει να εφαρμόζεται στις ΗΠΑ η απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους. Αποτελούνταν από δύο σκίτσα. Στο πρώτο, οι πελάτες ενός εστιατορίου συνέχιζαν να τρώνε ατάραχοι ενώ κάποιος ανάμεσά τους τους σημάδευε με όπλο. Στο δεύτερο, οι πελάτες ήταν πανικόβλητοι γιατί κάποιος κάπνιζε. Η […]

Δεν θα αναφερθώ ειδικά στη Μεσόγειο, παρόλο που θεωρώ ότι είναι η ωραιότερη θάλασσα του πλανήτη μας. Ιδανική θερμοκρασία (όχι σαν τις θάλασσες – σούπες των τροπικών), ο τέλειος κυματισμός (ούτε τα τεράστια κύματα του Ατλαντικού ούτε οι ακύμαντες λίμνες του Ινδικού) με αμμουδιές «φιλικές στις πατούσες» που δεν κατακρεουργούνται από θραύσματα των κοχυλιών όπως […]

Με αμηχανία και προβληματισμό διαβάζω τα αποτελέσματα της έρευνας. Και μου προκαλούν συνειρμούς που με πάνε άλλοτε στο παρελθόν και άλλοτε στο μέλλον. Μοιραία, όσο μελαγχολικές και αν είναι τέτοιες αναγωγές, σκέφτομαι τι θα απαντούσε η δική μου γενιά, αν μας γίνονταν, την εποχή που ήμαστε σε αντίστοιχες ηλικίες, τέτοιες ερωτήσεις. Και καταλήγω στο ότι […]

Και θλίψη και πόνος και οργή και αγανάκτηση και συντριβή. Μια φίλη μου είπε ότι λιποθύμησε καθώς άκουγε από την τηλεόραση την περιγραφή όσων συνέβαιναν πίσω από τα κλειστά παράθυρα του σπιτιού στη Λέρο. Και δεν έχω λόγο να μην την πιστεύω. Η υπόθεση αυτή μας συγκλόνισε όλους, μας έκανε να σκύψουμε πάνω από παθογένειες […]

Στην αμερικανική κοινωνία δεν υπάρχει αυτή η υπολανθάνουσα καχυποψία –και η ενοχή –για τα μεγάλα κέρδη μιας επιχείρησης, κάτι που μπορεί να διακρίνεις, έστω και ως άλλοθι, στην Ελλάδα ή σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Εκεί, business σημαίνει money χωρίς αστερίσκους. Και η τηλεόραση είναι πολύ μεγάλη μπίζνα. Γι’ αυτό μου κάνει εντύπωση που μέσα […]

Ο τίτλος σημαίνει στα ελληνικά «Η γη τρέμει». Και αναφέρεται στην ταινία που γύρισε το 1948 ο Λουκίνο Βισκόντι. Εκτυλίσσεται σε ένα παραθαλάσσιο χωριό της Σικελίας, το Ατσι Τρέτσα, οι κάτοικοι του οποίου ίσα ίσα καταφέρνουν να επιβιώσουν με τα ελάχιστα χρήματα που τους απομένουν από το ψάρεμα, όσα δηλαδή τους αφήνουν οι μεγαλέμποροι. Μια […]

«Είναι τρελοί αυτοί οι Ιταλοί». Την παραφρασμένη ατάκα την άκουσα και τη διάβασα αρκετές φορές («ποδοσφαιρικά» όμως, δηλαδή θετικά διατυπωμένη) τις τελευταίες ώρες. Από τότε που οι πολιτικές εξελίξεις ανέδειξαν ως πρωταγωνιστή τον πρόεδρο της Ιταλικής Δημοκρατίας Σέρτζο Ματαρέλα. Σε έναν ρόλο που του επιτρέπει μεν το Σύνταγμα της χώρας του αλλά εξαγριώνει το μαύρο […]