Σεβαστάκης Δημήτρης

Εάν υπάρξει μια πλήρης συμφωνία, με αμοιβαία δέσμευση για το απαραβίαστο των ελληνοσκοπιανών συνόρων, με εξάλειψη αλυτρωτικών συνταγματικών διατυπώσεων, εάν αποκολληθεί δηλαδή το όνομα από αναθεωρητικά παρεπόμενα, δεν γίνεται ευκολότερη η διαπραγμάτευση; Γνωρίζουμε ότι ο βασικός μηχανισμός «προφύλαξης» είναι ο συσχετισμός δυνάμεων, το πλέγμα των συμμαχικών και διεθνών σχέσεων, η οικονομική ποιότητα και η θεσμική […]

Μέχρι τα φοιτητικά μου χρόνια, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, ένιωθα μια χλιαρή χαρά. Η μέρα δεν είχε μεν την απόλυτη ισχύ της παραμονής των Χριστουγέννων, όπου ολόκληρες και ολόφρεσκες οι δεκαπενθήμερες διακοπές ήταν μπροστά σου, αλλά δεν είχε και την απελπισία των Φώτων όπου είχες τις διακοπές πίσω σου. Η Πρωτοχρονιά ήταν μια ζυγισμένη γιορτή, […]

Εάν τα κόμματα έχουν περιπέσει σε ένα πολιτικό πρωτογονισμό λόγω Μνημονίων, επιτροπείας κ.λπ., τότε τα ιδεολογικά χαρακτηριστικά τους απλώς δεν υφίστανται. Η αναζήτησή τους είναι μάταιη, αφού η μπρουτάλ πραγματικότητα δεν επιτρέπει τον σχηματισμό ιδεολογικών πυκνωμάτων αλλά και τα ίδια τα κόμματα είναι ανίκανα να τα αφομοιώσουν. Αυτό που εμφανίζεται στην προσωπικότητα των κομμάτων ως […]

Η συζήτηση για την οικονομία όταν γίνεται με όρους οικονομίας είναι πληκτική, όταν γίνεται με όρους πολιτικής είναι ασυνάρτητη, όταν γίνεται με όρους επικαιρότητας είναι παρωχημένη, όταν γίνεται με όρους επικοινωνίας είναι κούφια. Η οικονομία είναι επιβλητική ως έννοια στον λαό, έχει όμως μικρή κοινωνική νομιμοποίηση. Συχνά μεταστρέφεται σ’ ένα αριθμητικό βιντεογκέιμ, μια αστρολογία ποσοστών. […]

Ο τούρκος πρόεδρος τόσο στη συνέντευξη στον Σκάι και τον Αλέξη Παπαχελά όσο και στις δηλώσεις ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας, εξέφρασε τον παραδοσιακό μεγαλοκρατισμό που διατρέχει τις πολιτικές ελίτ της γειτονικής μας χώρας, διιστορικά, διακομματικά και διακαθεστωτικά. Ενα είδος απωθημένου αυτοκρατορικού ύφους εμποτίζει τις διακρατικές σχέσεις και τον δημόσιο λόγο της Τουρκίας. Εχοντας φθείρει […]

Μου αρέσει το Τέξας, η Λουιζιάνα, το Νέο Μεξικό, ο αμερικάνικος Νότος. Εχει ένα γυμνό, ωχρό τοπίο με κάκτους, βράχους και δυνατό μπλε ουρανό. Πιθανόν να ανακαλώ τα πολλά γουέστερν των παιδικών μου χρόνων, όχι τόσο τον Μίτσαμ ή τον χοντροκομμένο Γουέιν, ούτε καν τον Φορντ, όσο τον Σαμ Πέκινπα, τον Τζέιμς Κόμπερν, τον Κλιντ […]

Αν δεχτούμε ότι οι κ.κ. Καμίνης και Θεοδωράκης εκφράζουν την διεύρυνση της Δημοκρατική Συμπαράταξης, οι διεργασίες στον χώρο, με τους εκπροσώπους του αμιγούς ΠΑΣΟΚ να κυριαρχούν στον δεύτερο γύρο, φαινομενικά «ξαναστένεψαν» την ιστορία. Η διεύρυνση δε φαίνεται να εκφράστηκε εκλογικά. Εν τούτοις είναι μάλλον πρωτόλεια μια τέτοια αξιολογική ερμηνεία, αφού στηρίζεται σε αδύναμες λογικές παραδοχές. […]

Η ορμητική νύστα Σε αντίθεση με το σκοτεινό, βίαιο «Πολυτεχνείο ’80», με τους νεκρούς Ιάκωβο Κουμή και Σταματίνα Κανελλοπούλου, η επέτειος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου τον Νοέμβρη του 1981 είχε μια έκδηλη αμηχανία. Επικεφαλή της πορείας ήταν εκτός των άλλων υπουργοί της πρώτης κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ. Υψιτενείς, καινούργιες άφθαρτες φιγούρες, αλλά όμως υπουργοί, κράτος, εξουσία. Υπήρχε […]

Οι διάφορες επικλήσεις της «αριστείας» είναι αντιστρόφως ανάλογες των πρακτικών που το γέρικο σύστημα έχει εγκαταστήσει. Πρόκειται για μια νεφελώδη, ελαστική έννοια – επικάλυψη, σκιά. Μέσον, άκρη, δόντι, γλείψιμο, βύσμα κ.λπ. Πόσες λέξεις έχει επινοήσει ο λαός για να εκφράσει την εδραία πραγματικότητα! Την οποία βέβαια αναπαράγει, αφού είναι πεπεισμένος ότι η προσφυγή στο μέσον […]

«Αμα το πιέσετε, θα το καταφέρετε. Το πιστεύουμε αυτό και ελπίζουμε σε εσάς…». Αντιγράφω το SMS που μου έστειλαν. Πού επενδύει ο συγγραφέας του μηνύματος χρησιμοποιώντας την κολακευτική πίεση; Στην εύρεση μοχλού συντόμευσης, στην πλάγια, by pass, διαδικασία που αποφεύγει τον κανόνα, τη ρύθμιση, τον νόμο. Δίκιο έχει. Αυτό έχει διδαχθεί, αυτό θεωρεί ως αυτονόητο, […]

Η συνέντευξη Σόιμπλε ήταν μεταλλική, με μέριμνες για υστεροφημία. Απαντούσε στον Αλέξη Παπαχελά, στον Σκάι, με λογική και κριτική ακεραιότητα. Επανέλαβε το επιχείρημα: δεν φταίει ο δανειστής που σου προτείνει δάνειο, εσύ φταις που το ζητάς. Μην ψάχνετε φταίχτες αλλού, για τα αναπτυξιακά και διοικητικά λάθη που εσείς κάνατε. Μια χώρα με οικονομία που δεν […]

Η Ελλάδα δεν μπορεί να γίνει βιομηχανική χώρα με τους όρους των αναπτυγμένων βιομηχανικών χωρών. Μπορεί όμως με κέντρο την αγροτική παραγωγή (στην οποία έχει παράδοση) να οργανώσει μια μεταποιητική βιομηχανία. Η Ολλανδία είναι το προωθημένο παράδειγμα μιας τέτοιας εξειδικευμένης ανάπτυξης. Η προηγούμενη παράγραφος είναι η ελεύθερη απόδοση μιας τηλεοπτικής απάντησης του Γρηγόρη Γιάνναρου. Μου […]

Οσο η ρητορική περί εκσυγχρονισμού αναπτύσσεται στη χώρα μας, τόσο αποκαλύπτονται τα συντηρητικά έγκατα της ελληνικής κοινωνίας, αλλά και οι απίστευτες καθηλώσεις της ελληνικής πολιτικής σκηνής, ιδίως ενός τμήματος της Δεξιάς. Κάθε στιγμή αναδύεται ένα ρηχό και καιροσκοπικό εθνικολαϊκιστικό πρόταγμα, ανασφαλές, ανιστόρητο, συχνά ιδιοτελές. Διάφοροι κήρυκες μιας γενικής «προδοσίας», εξόχως χρηματοδοτημένοι από ευρωπαϊκά κονδύλια, ωφελιμιστές […]

«Στους ελαιώνες και στα νυχτέρια του χωριού». Ηταν κείμενο φθινοπώρου στο Αναγνωστικό της Δ’ Δημοτικού. Μεταπολεμική συγγραφή με εικονογράφηση του Τάσου Αλεβίζου (του γνωστού χαράκτη Τάσου). Γεφύρωνε τη λήξη του τρύγου με τις φθινοπωρινές και χειμερινές γεωργικές εργασίες, το μάζεμα της ελιάς. Η ίδια η διάρθρωση του Αναγνωστικού περιέγραφε ένα πλήρες παραγωγικό σύστημα. Κυρίως αγροτικές […]

Συντελείται μια σταδιακή ακροδεξιά μετατόπιση του μέσου πολίτη, του δημοκρατικού, ανεκτικού πολίτη. Δεν είναι ορατή στις μετρήσεις της κοινής γνώμης, γιατί αυτή η μετατόπιση συμβαίνει ερήμην των κομμάτων ή μάλλον ξεπερνώντας το σχήμα τους. Πιθανόν να υπάρχει, εν μέρει, ανάμεσα σ’ αυτούς που δεν απαντούν, στους σιωπηλούς, αυτούς που ενδεχομένως διστάζουν να εκληφθούν ως ακροδεξιοί […]

Η Κεντροαριστερά εννοεί τον εαυτό της είτε ως πληρεξούσια, είτε ως οικόπεδο απειλούμενο με καταπάτηση, είτε ως αμαρτωλή, εν πάση περιπτώσει οι ιδεολογικές ανασφάλειες και οι αμφιβολίες για τη φυσιογνωμία της, την κάνουν απόκρημνη και αμυντική. Λόγω μιας εξαιρετικά περιπεπλεγμένης κατάστασης, στο ιδεολογικό, στο οργανωτικό, ακόμη και συναισθηματικό και προσωπικό επίπεδο, όλο το πρόβλημα καθορισμού […]

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος στην «Καθημερινή» γράφει: «Ο Ανδρέας Παπανδρέου συνδιαμόρφωσε τα τρία θεμελιώδη συναινετικά κεκτημένα της Μεταπολίτευσης: Ενα ευρύτατης αποδοχής και νομιμοποίησης Σύνταγμα, ένα σταθερό και ευρύτατης αποδοχής πλαίσιο εξωτερικής πολιτικής (…) και το ευρωπαϊκό πρόταγμα της χώρας». Ορθά. Στο κείμενο, όμως, τα κεκτημένα (μια ενυπάρχουσα βούληση) συνδέουν ακύμαντα την εκλογίκευση του Ανδρέα με την […]

Μεγάλο μέρος του σχεδίου Μάρσαλ σπαταλήθηκε, φαγώθηκε στις ενδιάμεσες κλίμακες του ελληνικού «φαινομένου». Ανάμεσα στους θεσμούς, μέσα στις παρέες και τα δίκτυα (βλ. και Α. Βετσόπουλου «Η Ελλάδα και το σχέδιο Μάρσαλ», Cutenberg). Ο κ. Φλωρίδης πριν από λίγα χρόνια είχε μιλήσει για το «πλιάτσικο του ΕΣΠΑ». Εργα υπερτιμολογημένα, ενδεχομένως εξωραϊστικά, με εντελώς ανισοϋψή προστιθέμενη […]

Ο Μαζάουερ έχει επιμεληθεί μια ενδιαφέρουσα συλλογή από κείμενα με τίτλο «μετά τον πόλεμο». Κείμενα επιστημόνων ευρύτατου ιδεολογικού φάσματος για την περίοδο 1943 – 1960 στην Ελλάδα. Συχνά ξεχωρίζει κανείς τα πραγματολογικά στοιχεία από την ιδεολογική τους αναγωγή. Εντοπίζει τον ιδιότυπο εκλεκτικισμό (επιλέγεται αυτή ή την άλλη πληροφορία για να οργανωθεί αυτό ή το αντίθετο […]

«Κύριε, αμάρτησα ενώπιόν σου: ονειρεύτηκα πολύ. Ετσι ξέχασα να ζήσω» Περιπλανιέται ο Τάσος Λειβαδίτης. Ο ποιητής μπορεί να κινείται στην επικράτεια και του Θεού και του ανθρώπου. Κάπως έτσι μπορεί να συναντήσει κανείς τον γενέθλιο τόπο. Και όταν συμβαίνει αυτό το θαύμα, απομακρύνεσαι από την αρχή σου, τείνοντας όχι στο τέλος, αλλά στο αχανές. Αντιθέτως: […]

Πρόοδος – οπισθοδρόμηση. Οι μανιχαϊστικές απλουστεύσεις που κυριαρχούν σε κάθε συζήτηση για τα εκπαιδευτικά ζητήματα ουσιαστικά υπερπηδούν το θεμελιώδες πρόβλημα. Η χώρα μας για πολλά χρόνια έχοντας υψηλό οικονομικό επίπεδο επένδυσε στις δομές εκπαίδευσης. Αυτό συμπύκνωνε μια λαϊκή επιθυμία τού «μάθε παιδί μου γράμματα» ως εργαλείου κοινωνικής ανέλιξης. Η υλοποίηση όμως αυτής της εκπαιδευτικής διαπλάτυνσης, […]

«Δεν γίνεται. Χρειάζεται έγκριση απ’ το υπουργείο». «Η συνάδελφός σας προχθές δεν μου το ζήτησε». Τα πόδια είναι στυλωμένα, δεν έχει νόημα να επιμείνει κανείς μπροστά στον γραφειοκράτη. Οι περισσότεροι ταυτίζουν το κράτος με το Δημόσιο και το Δημόσιο με το λαϊκό συμφέρον. Είναι βέβαια γνωστό ότι δεν ισχύει η συνεπαγωγή. Υπάρχει μια νοοτροπία ιδιωτικής […]

Η υψηλή πολιτική στον τόπο μας επιβάλλεται απ’ τις συμφωνίες δανειστών και δανειζομένου. Η μεσαία όμως και η χαμηλή πολιτική φιλτράρονται απ’ την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τις διοικητικές αρρυθμίες, παραμορφώνονται απ’ τη μικρή, διάσπαρτη διαφθορά, τα κυκλώματα και τις αλληλεξαρτήσεις. Ενα κουβάρι πυκνό και αδιαπέραστο απ’ τον άοπλο πολίτη και τον άβγαλτο πολιτικό. Πώς λύνεται ο […]

Κοιτούσε χαμηλά, διάλεγε τα λόγια του, προσπαθούσε να προφυλάξει τον εαυτό του. Φρόντιζε να μην πει την παραπάνω κουβέντα που ενδεχομένως θα τορπίλιζε το αίτημα. Τόσα χρόνια δικαστικός επιμελητής είχε εκπαιδευτεί στις ακριβείς σιωπές, στους εύστοχους ψιθύρους, στην αποδοτική εχεμύθεια. Είχε διοριστεί με σημείωμα του κυβερνητικού βουλευτή στα μέσα του ’60, όπως ακριβώς και ο […]

Η εύρεση του απόλυτου ενόχου είναι δελεαστικό πράγμα. Κάποιος προβεβλημένος πολιτικός, το κόμμα, ένας δημόσιος υπάλληλος, μια ομάδα συμφερόντων, μια συντεχνία, ένας διεφθαρμένος αυτοδιοικητικός, ένας ενδιάμεσος. Επτά χρόνια στριφογυρίζει ο δημόσιος λόγος, η πολιτική σκηνή, στην εικονογράφηση του «κακού». Ο καθένας είναι υποψήφιος για τον ρόλο. Μάλιστα η υποψηφιότητα του αμαρτωλού είναι κινούμενη. Ολισθαίνει. Πότε […]

Εάν η υπόθεση συγκρότησης της Κεντροαριστεράς εξαντληθεί σε κομματικά κόλπα, ντρίμπλες, συγκολλήσεις και διεμβολισμούς, χάθηκε. Ποιος χάνει απ’ αυτή την απώλεια; Οχι απαραίτητα ομάδες που διεκδικούν τον χώρο και που πιθανόν θα επιζήσουν. Χάνει η ίδια η Κεντροαριστερά ως διάβημα, η κεντρώα ερμηνευτική, η συνθετική αντίληψη του πολίτη, η ποιότητα να βλέπει και διά του […]

Στη χώρα μας δεν υπάρχει η ποιότητα στην οικονομία, στην παραγωγή, στη βάση που να μπορεί να ανανεώσει, να αναμορφώσει το πολιτικό σύστημα, την πολιτική σκέψη, να «επιβάλει» λειτουργικό και ηθικό δημόσιο χώρο, κράτος, αυτοδιοίκηση, πολιτικό σύστημα κ.λπ. Δεν υπάρχει η παραγωγική ορμή, που θα παρασύρει, θα επηρεάσει την ποιότητα των υπερκειμένων. Τότε τι σημαίνει […]

Η συμφωνία στο Eurogroup έχει την κατεύθυνση που περιέγραφα και σε προηγούμενο κείμενο στα «ΝΕΑ» (2/6/2017). Πιο ευκρινείς διατυπώσεις, μεγαλύτερη χρηματοδότηση, μετάθεση αποσαφηνίσεων. Κρατά εντός προγράμματος το ΔΝΤ –άρα διατηρείται ενεργός η πίεση για το χρέος και εμμέσως αναγνωρίζεται η ανάγκη ανασχεδιασμού του. Η συμφωνία ενέχει μια μορφή «ρήτρας ανάπτυξης», συναρτά το αναπτυξιακό σκέλος με […]

Η ελληνική πολιτική σκηνή συγκροτήθηκε μεταδικτατορικά με ισχυρή αναφορά στον ευρωπαϊσμό. Είτε αντίδικα και στα πλαίσια ενός μετωπικού αντιμπεριαλισμού, είτε ομόρροπα, στα πλαίσια μιας γενικής ανασφάλειας απ’ την οποία έπασχε το ελληνικό πολιτικό σύστημα. Η έννοια του ευρωπαϊσμού είχε και έχει μεγάλη ιδεολογική χωρητικότητα, που περιέχει όλους τους καημούς. Για τους πιο συντηρητικούς πραγματιστές της […]

Τα πρόσφατα μέτρα θα εφαρμοστούν μετά τη λήξη του προγράμματος. Οι γερμανικές εκλογές είναι το φθινόπωρο. Επομένως, υπάρχει περιθώριο μερικών μηνών (μετά δηλαδή τις γερμανικές εκλογές) ώστε να αποφασιστεί, σχεδιαστεί η αναρρύθμιση του ελληνικού χρέους. Περιθώριο δε, πάνω από έναν χρόνο διαβούλευσης, για τις αποφάσεις εφαρμογής αυτής της αναρρύθμισης. Το χρέος αναγκαστικά θα ανασχεδιαστεί, αναμορφωθεί, […]

Βράδυ, στις παρυφές του θέρους του 2012. Καμιά δεκαριά τριαξονικές νταλίκες μετέφεραν όγκους χρημάτων από το στρατιωτικό αεροδρόμιο της Ελευσίνας. Είχαν προσγειωθεί μεταγωγικά αεροπλάνα με χρηματοδοτικά εφόδια. Οι τράπεζες είχαν ξεμείνει από ρευστό, η Ελλάδα «είχε τελειώσει» ούτως ή άλλως και η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση ήταν επείγουσα. Ηταν περίεργη, ζεστή νύχτα. Ενιωθες μια ανήσυχη και αγχώδη […]

Φυσικά δεν συμμερίζομαι τον ανακουφισμένο ενθουσιασμό για το αποτέλεσμα των γαλλικών εκλογών και την «ήττα» της Λεπέν. Είναι σίγουρο ότι το κοινό της ευρύνεται και θα εξακολουθήσει να μεγεθύνεται όσο διαρκούν η κρίση και τα οικονομικοθεσμικά μοντέλα που αυτή διαμορφώνει. Είτε, αυτό το κοινό, κατοικήσει στο κόμμα της, είτε μετακινηθεί σε άλλα σχήματα θα κουβαλά […]

Η διοικητική και πολιτική γραφειοκρατία της Ευρώπης προσπαθεί να ελέγξει μια αντιφατική κατασκευή. Μια κατασκευή που αντί να γίνει επικράτεια, ένα διεθνικό συνεχές, καθηλώνεται σ’ ένα είδος διάτρητου θεσμικού «αναγλύφου». Και επειδή η ίδια η γραφειοκρατία είναι τέκνο αυτής της ασυνέχειας και της αρχιτεκτονικής αμηχανίας, προσπαθώντας να εκλειάνει αντινομίες αντί να λύσει αντιφάσεις, ουσιαστικά πασχίζει […]