Σεβαστάκης Δημήτρης

Οταν φεύγει από τη ζωή μια διασημότητα, συνήθως γράφεται ή λέγεται ότι «φεύγει ο τελευταίος ευπατρίδης» αν πρόκειται για πολιτικό, ο «τελευταίος μεγάλος σταρ» στην περίπτωση ηθοποιού, η τελευταία «μεγάλη φωνή» αν ο αποδημήσας είναι αοιδός κ.λπ. Πρόκειται πάντα για κάποιον «τελευταίο» που «σφραγίζει μια εποχή» και παίρνει και τα κλειδιά μαζί του. Ο θάνατος […]

Επιμένω σε θέματα εκπαίδευσης όχι μόνο γιατί το εκπαιδευτικό γεγονός συστήνει σημαντικό παραγωγικό και πολιτιστικό επίδικο, αλλά γιατί σε συνθήκες δομικής κρίσης (όπως αυτές που ζούμε επί δώδεκα τουλάχιστον χρόνια), οι εκπαιδευτικές δομές αναλαμβάνουν τον ρόλο εκτόνωσης και κοινωνικής εξισορρόπησης. Η αστική γειτονιά, η μικρή πόλη, το ακριτικό χωριό αναφέρονται στο σχολείο, συγκροτούνται κοινωνικές σχέσεις […]

Σε λίγες μέρες ξεκινούν την εργασία τους οι πιο σκληρά εργαζόμενοι: τα παιδιά, οι μαθητές/τριες και οι φοιτητές/τριες. Πολλά μαθήματα – γνωστικά αντικείμενα, πολλές απαιτήσεις. Το πρωί σχολείο, μετά ολοήμερο, μετά φροντιστήριο, μετά αγγλικά ή δεύτερη ξένη γλώσσα, μετά γυμναστήριο ή μπαλέτο, μετά επανάληψη στο σπίτι, α και μια ερευνητική εργασία πάνω σε ένα θέμα […]

Αυτές τις μέρες γίνεται πανζουρλισμός με συνεχείς αναρτήσεις-διακηρύξεις και δημοσιεύματα στον Τύπο, για τα παιδιά που πέρασαν σε ΑΕΙ, πρώτευσαν ή αποφοίτησαν. Πολλοί γονείς θεωρούν ότι το να ανακοινώσουν «σοσιαλμιντιακά» την επιτυχία του παιδιού αποτελεί και μια μορφή επιβράβευσης. Στην πραγματικότητα μάλλον αποτελεί μια περικύκλωση σε μια υποχρεωτική εξεταστική αποδοτικότητα, η οποία ταυτίζεται (απλοϊκά και […]

«Χαμός στο Τwitter». Τι σημαίνει αυτό; Μια δήλωση, ένα γεγονός, αξιολογείται αριθμητικά σε κάποια πλατφόρμα και αυτό είναι μέτρηση κοινής γνώμης, είναι ζύγι, βαρύτητα; Το θέμα είναι ότι συχνά τα κοινωνικά δίκτυα τα επικαλούνται σε κείμενά τους δημοσιογράφοι, επιφυλλιδογράφοι ή σε συνεντεύξεις πολιτικοί ως ενισχυτικά της άποψής τους. Αυτό το «βοά», ως απόδειξη κύρους και […]

Οι εκλογές δίνουν σχήμα στην καθημερινή αγωνία. Είτε ως εξαγγελία είτε ως διαδικασία, απελευθερώνουν από τις συνήθεις μιζέριες, διεγείρουν τα πάθη και ενεργοποιούν ενταφιασμένες φιλοδοξίες. Βλέπεις ανθρώπους ήρεμους, με μια ρυθμισμένη, χαμηλοβλεπούσα σεμνότητα και ξαφνικά αρχίζουν να διαγκωνίζονται για το χρίσμα υιοθετώντας ένα απίστευτο επίχρισμα. Φωνές, αλληλοκατηγορίες, ενδοκομματικά μίση (είμαστε ακόμη στο προκαταρκτικό κυνήγι του […]

«Κάντε ησυχία μην ξυπνήσουμε τους Ελληνες» ήταν το χλευαστικό σύνθημα στην πλατεία των αγανακτισμένων στη Μαδρίτη. Αμέσως, χιλιάδες άνθρωποι (οικονομικά τρομοκρατημένοι, αλλά και θιγμένοι από τον καγχασμό) κατέκλυσαν την πλατεία Συντάγματος. Δεν είχαν όλοι το τυπικό προφίλ διαδηλωτή. Γνωρίζει κανείς άλλωστε την αισθητική, τη γλώσσα, τα συνθήματα και τους ενδυματολογικούς κώδικες που είχαν οι τυπικοί […]

Ο υπερχρεωμένος ήρωας ζει με την οικογένειά του σε άθλιες ορεινές συνθήκες, ψάχνει φλέβα ασημιού, αποπειράται να εκπαιδεύσει έναν ταύρο για να νικήσει στις τοπικές ταυρομαχίες, μη συμβιβαζόμενος με τον εκσυγχρονισμό που επιτελείται στην περιοχή από «την εταιρεία». Ο τούρκος σκηνοθέτης Μουσταφά Καρά, στο «Κρύο της Τραπεζούντας» του 2015, δίνει με εξαιρετικό τρόπο τις διαθλάσεις […]

Οι πόλεμοι του Βιετνάμ, των Φόκλαντς, του Αφγανιστάν, ακόμα και της Μέσης Ανατολής, ήταν «μακριά». Μπορούσαν οι πολίτες ανάμεσα στους ειδησεογραφικούς βομβαρδισμούς, απερίσπαστοι, να αγοράσουν τριάρι, νέα έπιπλα στην κουζίνα ή το σεντάν των χιλίων κυβικών σε κόκκινο χρώμα. Οι ανατιμήσεις οφείλονταν στον πληθωρισμό, η καθημερινή οικονομία τις είχε συνηθίσει, είχε βρει τα μπάι πας […]

Ενα μεγάλο μέρος του πολιτικού κόσμου και του λαού κατά τη χρεοκοπία του 2010 αποθέσαμε τις ελπίδες μας στον εξωτερικό δανεισμό. Σε ένα σφριγηλό και ίσως άδικο «έξω», που μπορούσε να σώσει τη χώρα. Κάποιοι απέθεταν τις ελπίδες σε ένα διαφορετικό «έξω», στην Κίνα ή στο «ξανθό γένος», πράγμα που επίσης θα έσωζε τη χώρα […]

Συναντάς παραδοσιακούς υπερασπιστές της έννοιας της «εθνικής ανεξαρτησίας», του ελληνικού απελευθερωτικού αγώνα κ.λπ., που όμως υποστηρίζουν την πραγματιστική (και προφανώς, εθνικά, άδικη) εξειρήνευση στην Ουκρανία. Αλλά συμβαίνει και το αντίστροφο: παλαιοί υπερασπιστές του Σχεδίου Αναν (ουσιαστικά, δηλαδή, της παραδοχής εν μέρει των αποτελεσμάτων της τουρκικής εισβολής και κατοχής στην Κύπρο) σήμερα υπεραμύνονται της ουκρανικής αντίστασης […]

Σε όλα τα κόμματα, πάντα, υπήρχε η αίσθηση της προδοσίας, σχεδόν της ερωτικής απάτης, όταν κάποιος διαφωνών απομακρυνόταν. Εψαχναν ιδιοτέλεια, αριβισμό, ιδίως όταν οι δραπέτες πήγαιναν από μικρό σε μεγάλο κομματικό σχήμα. Οι ελεύσεις είναι ευπρόσδεκτες, οι απομακρύνσεις απαράδεκτες. Οταν εντάσσονταν, ήταν ιδεολογική επιλογή· όταν όμως έφευγαν, ήταν ιδιοτέλεια και προδοσία. Μερικοί από τους δραπέτες […]

Προ ημερών, ήρωας ριάλιτι, ο κύριος «Τσάκα Τσούκας», αποθεώθηκε επιστρέφοντας στον τόπο μας. Τα αστέρια των ριάλιτι διαφέρουν από τον γιατρό Παπανικολάου ή τον Παναγιώτη Κονδύλη ή τον Κορνήλιο Καστοριάδη, οι οποίοι ποτέ δεν ήγειραν πλήθη και δεν έτυχαν λαϊκών αποθεώσεων. Ο κύριος Τσάκα Τσούκας και τα υπόλοιπα αστέρια είναι πιστά αντίγραφα των «αποθεωτών». Αυτός […]

«Σχέδιο για την ελληνική οικονομία». Ή «πρόγραμμα κόμματος». Παλιότερα ήταν μόδα το «πενταετές σχέδιο ανάπτυξης» ή το «πεντάχρονο πλάνο» – αναλόγως το πολιτικό στρατόπεδο. Πόσες κρίσεις χωράει ένα διάστημα τεσσάρων ή πέντε κοινοβουλευτικών χρόνων; Και τι σχέδιο, τι πρόβλεψη, αλλά και τι είδους πολιτική δυνατότητα έχει μια χώρα να συνθέσει τις αναπτυξιακές της επιθυμίες, να δηλώσει, […]

Τα διάφορα επιδόματα που επινοούνται για την ανακούφιση των Ευρωπαίων από την ακρίβεια δεν έχουν σχέση με ένα προσωπικό εργασιακό, οικονομικό επίτευγμα του δικαιούχου, αλλά παίρνουν τον χαρακτήρα «παραχώρησης». Ως έκτακτο (άρα ανεπανάληπτο, θνησιγενές) χαρτζιλίκι. Σου δίνουν – στην εφηβεία σου – χαρτζιλίκι οι γονείς για να βγεις το Σ-Κ. Το άλλο Σ-Κ θα χρειαστεί […]

Υπάρχει μια πολύ δυναμική και κατασταλτική μορφή ανεργίας: η επισφάλεια, η θνησιγένεια της εργασιακής θέσης. Δεν ξέρεις τι σου ξημερώνει. Ο νέος καπιταλισμός έπαψε να εξασφαλίζει στον κόσμο τα προς το ζην, εισπράττει ένα μαζικό αντισυστημισμό, όχι μόνο στη Γαλλία. Ο οποίος θα γίνεται όλο και πιο «ακριβός» για το σύστημα και πιο επώδυνος για […]

Είναι περίεργο το Πάσχα αυτό. Σαν να υπάρχει μια αμφίβολη θρησκευτικότητα, που αιωρείται μακριά από τα πράγματα. Ενα είδος «αποκλεισμένης» πίστης. Την εξωθεί ίσως η παράταση ενός πνιγηρού αισθήματος δυστυχίας, αντί να την έλξει ως ίαμα. Η πίστη σαν να έχει σταματήσει να παρηγορεί. Σαν να βρίσκεται πιο πέρα από εκεί που θες. Είναι σίγουρο […]

Δεν είναι υποχρεωτικό πλέον να εντάσσεσαι σε ένα κόμμα για να εκφράζεις την πολιτική επιθυμία σου. Μπορείς εντός του απλώς να στεγάζεις την απέχθειά σου, για όλο το πολιτικό σύστημα. Ο αυτοπροσδιορισμός δεν εξασφαλίζεται μόνο από την ένταξη (σε μια κομματική γειτονιά), όσο από τη διαφορά (με τους εχθρούς σου). Το «αντί» έχει νικήσει κατά […]

Eνας 25άρης, έξω από τον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού, άκουγε στο κινητό σκυλάδικα, τα οποία προσπαθούσε να τραγουδήσει. Κατά κάποιο τρόπο μελετούσε. Χρησιμοποιούσε υβριδικά ελληνικά, δεν καταλάβαινε πού τονίζονται οι λέξεις, φάλτσαρε αδίστακτα, ήταν ένας κακοφωνίξ κανονικότατος. Ομως «τραγουδούσε» με αφοσίωση και επιμέλεια. Σαν να προπονούνταν για κάποιο διαγωνισμό τραγουδιού. Λογικό. Στο τίποτα της πραγματικότητας, […]

Η τελευταία από τις κρίσεις είναι η πιο πυκνή, είναι συνδυασμός πολλών δομικών κρίσεων. Το 1999 είχαμε την κρίση του οικονομικού ψεύδους (που εκδηλώθηκε με τη χρηματιστηριακή κατάρρευση), το 2009-10 είχαμε τη χρεοκοπία (που κατέστρεψε χρηματικό αλλά και πολιτικό κεφάλαιο), από το 2020 διάγουμε την υγειονομική και την κρίση του δημόσιου θεσμικού χώρου και τους […]

Η ακρίβεια εξατμίζει την αντιπολεμική διάθεση. Δύσκολα μπορεί να εσωτερικεύσει ο πολίτης τα αιματηρά τεκταινόμενα. Δύσκολα μπορεί να διαμορφώσει διαρκές αντιπολεμικό αίσθημα. Ηδη μειώνονται οι ώρες μετάδοσης από τα μέτωπα, μπαίνουν σιγά-σιγά τα σίριαλ, οι εκπομπές ποικιλιών. Συνηθίζει ο κόσμος τις πολεμικές σκηνές, πιθανόν θα συμβεί αυτό που συνήθως συμβαίνει στις κρίσεις. Να στραφεί, από […]

Τα γραφεία της ΕΔΑ ήταν κίτρινα και ζεστά. Με είχε πάει ο πατέρας μου (πρέπει να ήμουν πέντε ή έξι), κόσμος πηγαινοερχόταν, ακούρευτα, ιδρωμένα στελέχη, στο βάθος του κεντρικού διαδρόμου δέσποζε ένα τεράστιο σήμα της ειρήνης. Η προδικτατορική ΕΔΑ (η ιστορικά πιο έγκυρη και πολύπλευρη μορφή Αριστεράς) είχε θεμελιώσει την πολιτική της στον πασιφισμό και […]

Πρόλαβε η ευλύγιστη Τουρκία να παίξει μεσολαβητικό ρόλο. Η οποία με έναν επιδέξιο χειρισμό χρησιμοποιεί την (πολυετή) απείθεια προς το ΝΑΤΟ και τους Αμερικανούς για να τους πουλήσει «εκδούλευση» και να φανεί πολύτιμη. Το είχα γράψει σε παλιότερο κείμενο στα «ΝΕΑ». Η Τουρκία (μετά τη νίκη του Μπάιντεν) θα χρησιμοποιήσει την «απείθεια» για να κάνει […]

Ενα από τα πιο σκοτεινά στοιχεία που ολοκληρώνονται με το «Ουκρανικό», είναι ο αναθεωρητισμός ισχύος με πυρηνική απειλή. Ανέκαθεν υπήρχε (όπως στην ανεξήγητα υποβαθμισμένη, τουρκική εισβολή και κατοχή της Κύπρου), αλλά με την εισβολή μιας μεγάλης πυρηνικής δύναμης, αλλά και με την πληροφοριακή έκταση που έχει λάβει, ο αναθεωρητισμός γίνεται πιο εικονογραφημένος, «πραγματικός», άρα περισσότερο […]

Αν υποχωρήσεις μπροστά στον τύπο που σε έβρισε στο μποτιλιάρισμα, θα φας μια ακόμα ταπείνωση από τις τόσες και τόσες που έχεις μεταβολίσει. Αν δεν υποχωρήσεις, πιθανόν θα φας ξύλο. Σε τέτοια διλήμματα παίζονται τα καθημερινά οδικά δράματα (και ωδικά, αφού όλοι βρίζονται). Ασε. Μη βγεις καθόλου από το αυτοκίνητο. Προκειμένου να αναμετρηθείς και να […]

Ισαποστάκηδες, μενουμευρωπαίοι, καραβελιστές κ.λπ. Η πολιτική δημιουργεί συνεχώς την αργκό της. Μπροστινός, κολαούζος, μανιαμούνιας. Απαξιωτικά επίθετα ή μεταφορές υιοθετημένες από τον λούμπεν χώρο. Συμπυκνώνουν, περιγράφουν και απογυμνώνουν με το σαρκαστικό τους νόημα έναν τόπο επαγγελματικής ωμότητας όπως η εφαρμοσμένη πολιτική. Πράγματι ο χώρος του μεταφορικού λόγου, ο κυλιόμενος νοηματικά λόγος, ίσως είναι ο μόνος που […]

Ξαφνικά χάνεται ο περιφρουρημένος χαρακτήρας των εσωκομματικών διαδικασιών. Θα έχουν πλάκα όταν από δω και μπρος στις κλειστές κομματικές διαδικασίες θα απαγορεύουν τα κινητά. Μην τύχει και «γράψει» κάποιος τα τεκταινόμενα και «ξεφωνηθούν», όπως έπαθαν τα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας στη Σπάρτη ή εκτεθούν όπως ο κ. Γεωργαντάς σε κομματική σύσκεψη, με τις σπαρταριστές οδηγίες […]

Αυτοπροβολή, διά του θρήνου. Του τύπου: «Δείτε με, θρηνώ». Αναρτήσεις πάνω στις απώλειες δημοφιλών προσώπων που έχουν ως μέγιστη μέριμνα όχι την υπόμνηση ή την έκφραση οδύνης, αλλά την εικονογράφηση του θρηνούντος στα social media. Συχνά συνοδεύεται από την περιγραφή μιας στενής (φανταστικής ή πραγματικής), προσωπικής πάντως, σχέσης με τον -κατά προτίμηση – «διάσημο» αποδημήσαντα. Στις […]

Τον ευρωατλαντικό προσανατολισμό της χώρας μας τον αποδέχονται οι περισσότερες πολιτικές δυνάμεις. Στρατηγικό συμφέρον θεωρείται η δυτική επιλογή και αυτό πραγματώνεται από όλες ανεξαιρέτως τις ελληνικές κυβερνήσεις. Τα δομικά στοιχεία του κοινωνικοοικονομικού συστήματος επίσης δεν αμφισβητούνται. Αλλωστε σε ένα πυκνό πλέγμα διεθνούς και πάντως διευρωπαϊκού καπιταλισμού, τι περιθώριο αποκλίσεων έχει μια μικρή οικονομία όπως η […]

Τη περίοδο της φρέσκιας χρεοκοπίας τα σημαντικότερα πρόσωπα ήταν οι υπουργοί Οικονομικών. Επαιζαν τον διπλό ρόλο του απορροφητήρα των δανειστών και του αποσβεστήρα των λαϊκών αντιδράσεων. Σήμερα σημαντικότεροι είναι οι υπουργοί Υγείας. Παίζουν έναν μεικτό ρόλο, των αστυνομικών και των γιατρών. Το ίδιο όμως συμβαίνει και με τους γιατρούς. Παίζουν τον διπλό ρόλο των στατιστικών […]

Βρετανοί «Α αρσενικοί», «αυτόχθονες ιθαγενείς», οι Γερμανοί, Ισπανοί, Αμερικάνοι, Ρουμάνοι ομόλογοί τους. Η «διεθνής» του χάους. Στην Ευρώπη ευρείες ομάδες πολιτών, έχουν διαμορφωμένα ισχυρά και ευδιάκριτα πρωτο-φασιστικά, χαρακτηριστικά. Οχι μόνο οι μικρές παραδοσιακές, λούμπεν ομάδες. Παρόλη τη γραφειοκρατική ή λομπίστικη παραγωγή πολιτικής, η Ευρώπη εξακολουθεί σε ένα βαθμό, να έχει δημοκρατικό βάθος και να διαθέτει […]

Πολλές ελληνικές κυβερνήσεις και πολιτικοί, υποβάθμιζαν τα ελληνοτουρκικά προβλήματα θεωρώντας τα δυσεπίλυτους μπελάδες και έστρεφαν το ενδιαφέρον τους στην «κουλτούρα του νοικοκύρη». Αυτό το μοντέλο, καθόριζε τις πολιτικές ηγεμονίες. Μέγιστη απάντηση στις απειλές ή τις στρατιωτικές πράξεις, είναι η υπεράσπιση του Οίκου, δηλαδή η αναβάθμιση του σπιτιού, η αποταμίευση και η οικονομική νοικοκυροσύνη. Το σχήμα […]

Με τη χρεοκοπία του 2010 άλλαξε η φύση της οικονομίας. Με την πανδημία, που είναι μια μορφή χρεοκοπίας αλλά πιο συλλογική και η αντιμετώπισή της διεθνώς πιο «συνεννοημένη», άλλαξε ακόμα μία φορά η οικονομία. Το δείχνουν οι πολλές μικρές επιχειρήσεις που κατέρρευσαν. Μετά τα lockdown, αρκετές δεν άνοιξαν. Αλλες όμως ανθοφορούν. Ο κύκλος της υγείας […]