Σωτήρης Παναγιώτης

Η έννοια της κρίσης δείχνει να αποκτά τον χαρακτήρα µίας πολύ ισχυρής εικόνας µε την οποία περιγράφουµε την εποχή µας. Καθόλου τυχαία δεν είναι και η δηµοφιλία που έχει η αναφορά σε «πολυκρίση», για να περιγράφουν διάφορα φαινόµενα που χαρακτηρίζουν την εποχή µας, µε τελευταίο παράδειγµα τον τρόπο που τη χρησιµοποιεί ο ιστορικός Ανταµ Τουζ. […]

Η αναλογία µε τον κανιβαλισµό έχει χρησιµοποιηθεί σε διάφορες πτυχές της συζήτησης για τα κοινωνικά πράγµατα. Βοηθούν σε αυτό οι πολλαπλές σηµασίες που µπορεί να έχει η έννοια, από την τελετουργική κατανάλωση ανθρώπινης σάρκας, στην πρακτική της λεηλασίας µιας επιχείρησης ή µιας εγκατάστασης για να χρησιµοποιηθεί ο εξοπλισµός της, στο αστρικό φαινόµενο όπου ένα ουράνιο […]

Παρότι στις οικονομικές ειδήσεις γίνονται συχνές αναφορές στα σκαμπανεβάσματα – της τάξης αρκετών δισεκατομμυρίων δολαρίων – της χρηματιστηριακής αποτίμησης των μεγάλων εταιρειών της ψηφιακής τεχνολογίας, συχνά δεν συζητάμε τους κοινωνικούς μετασχηματισμούς που συνεπάγεται η τεράστια επέκταση αυτού του κλάδου και κυρίως το τι σημαίνει γι’ αυτό που συνηθίσαμε να περιγράφουμε ως «καπιταλισμό». Γιατί μιλάμε για μετασχηματισμούς που […]

Είτε µιλάµε για τµήµατα της κλασικής Δεξιάς και της Ακροδεξιάς, που βλέπουν έναν κίνδυνο διάλυσης της κοινωνικής συνοχής, διάβρωσης της εθνικής ταυτότητας και υπονόµευσης της οικογένειας, είτε για τµήµατα της Αριστεράς που ανησυχούν ότι τέτοια ζητήµατα θα αξιοποιηθούν για να νοµιµοποιηθούν νεοφιλελεύθερες πολιτικές και ιµπεριαλιστικές επεµβάσεις, συχνά στη δηµόσια συζήτηση τα ανθρώπινα δικαιώµατα αντιµετωπίζονται ως […]

Ο Μπρούνο Λατούρ, που πέθανε στις 9 Οκτωβρίου σε ηλικία 75 ετών, υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς γάλλους φιλοσόφους και στοχαστές των τελευταίων ετών, προκαλώντας συχνά μεγάλες συζητήσεις γύρω από τις παρεμβάσεις του. Ξεκινώντας από τον χώρο των σπουδών πάνω στις επιστήμες και την τεχνολογία και μια αντίληψη «κοινωνικής κατασκευής» της γνώσης, ο Λατούρ […]

Το τέλος της εργασίας έχει αναγγελθεί πολλές φορές. Περίπου τόσες φορές όσα και τα μεγάλα τεχνολογικά κύματα που υποκατέστησαν μεγάλα τμήματα εργαζομένων. Και τόσες φορές έχει διαψευστεί από το γεγονός ότι ο συνολικός όγκος των εργαζομένων δεν έχει μειωθεί αλλά αυξηθεί. Αρκεί να αναλογιστούμε τον θόρυβο που προκάλεσε το βιβλίο του Τζέρεμι Ρίφκιν, «Το τέλος […]

Οι κινητοποιήσεις στο Ιράν, με αφορμή τον θάνατο μιας νεαρής γυναίκας κουρδικής καταγωγής, της Μαχσά Αμινί, που έχασε τη ζωή της ενώ ήταν υπό κράτηση από την «αστυνομία ηθικής» επειδή δεν φορούσε «σωστά» τη μαντίλα της, συγκεφαλαίωσαν διάφορες αντιφάσεις που διαπερνούν το σύγχρονο Ιράν και επανέφεραν στο προσκήνιο και συζητήσεις που αφορούν τις πολιτικές του […]

Η Ευρώπη σε πόλεµο συνιστά µια τοµή που φαντάζει ως η αναίρεση όλων των διακηρύξεων, εδώ και πάνω από 75 χρόνια, ότι η Ευρώπη δεν µπορεί και δεν πρέπει να αποτελέσει ξανά το πεδίο των µεγάλων πολέµων που όρισαν τη νεωτερικότητα, µε αποκορύφωµα τον απόλυτο βαθµό βαναυσότητας που σηµατοδότησε ο Β’ Παγκόσµιος Πόλεµος. Ο πόλεµος […]

Το 2021 είχαμε εκτεταμένους εορτασμούς και μεγάλες συζητήσεις, αρκετές από αυτές όντως αναστοχαστικές και κριτικές, με αφορμή τη δισεκατονταετηρίδα από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Πράγμα εύλογο, αφού τη θεωρούμε γενέθλια στιγμή του νεοελληνικού κράτους. Φέτος, όμως, ίσως δεν έχει δοθεί η σημασία που πρέπει στη δεύτερη μεγάλη τομή, αυτή του 1922, παρότι η Μικρασιατική […]

Οι Ηνωμένες Πολιτείες πέραν των άλλων ρεκόρ που διατηρούν, έχουν και έναν ιδιαίτερα μεγάλο πληθυσμό ανθρώπων που είναι έγκλειστοι στο σωφρονιστικό σύστημα. Εκτιμάται ότι αυτή τη στιγμή 2,1 εκατομμύρια Αμερικανοί βρίσκονται σε κάποιου είδους σωφρονιστικό κατάστημα, που σημαίνει ότι παρότι οι ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν το 4,2% του παγκόσμιου πληθυσμού, διαθέτουν περίπου το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού […]

Παρότι ζούμε σε μία περίοδο όπου η προσπάθεια να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες ιδίως του αναπτυγμένου Βορρά σε ενέργεια εν μέσω των αναταράξεων που προκαλούν οι κυρώσεις εις βάρος της Ρωσίας έχει οδηγήσει σε μια μεγαλύτερη ανοχή στα ορυκτά καύσιμα, μέχρι του σημείου της επαναλειτουργίας εργοστασίων που χρησιμοποιούν γαιάνθρακα, αυτό δεν αναιρεί ότι η κλιματική αλλαγή […]

Με τον πλανήτη να αναμετριέται ακόμη με την πανδημία COVID-19 και νέους ιούς να διεκδικούν μερίδιο στην επικαιρότητα του βιολογικού φόβου, εύλογο είναι η έννοια της ανοσίας να κυριαρχεί. Ωστόσο, λίγη προσοχή έχουμε δώσει στο πώς διαμορφώθηκε μια ορισμένη σύλληψη της ίδιας της έννοιας της ανοσίας και του ανοσοποιητικού συστήματος. Αναφέρομαι, δηλαδή, στο ερώτημα μιας […]

Γράφοντας στη φυλακή, καταδικασμένος από το φασιστικό καθεστώς, ο Αντόνιο Γκράμσι προσπάθησε να στοχαστεί τον τρόπο που μέσα σε ιδιαίτερες συγκυρίες, που χαρακτηρίζονται από το είδος βαθιάς πολιτικής κρίσης που περιγράφει ως κρίση ηγεμονίας, το πολιτικό σύστημα αναζητά λύσεις πέραν των παραδοσιακών αντιπροσωπευτικών μορφών και της κοινοβουλευτικής αλλαγής. Αυτό το περιέγραψε με τις έννοιες του […]

Καθώς έχουμε συνηθίσει να αντιμετωπίζουμε την «πολιτιστική κληρονομιά», ιδίως αυτή που σχετίζεται με αυτό που περιγράφουμε ως αρχαιότητα, ως κάτι που αποτελεί ένα αυτονόητο αγαθό, τμήμα της ίδιας της συγκρότησής μας ως έθνους, που πρέπει να ερευνηθεί, να προστατευθεί και να αναδειχθεί, συχνά παραβλέπουμε τον τρόπο με τον οποίο η εικόνα και πρόσληψη της αρχαιότητας […]

Ο νεοφιλελευθερισμός ως πολιτικό ρεύμα, ιδεολογική τοποθέτηση ή παραταξιακός χαρακτηρισμός είναι μία από τις πιο διαδεδομένες έννοιες του πολιτικού μας λεξιλογίου. Και όπως συμβαίνει συχνά σε αυτές τις περιπτώσεις μια έννοια που τη θεωρούμε αυτονόητη, χωρίς συχνά να εξετάζουμε με ποιον τρόπο κυριάρχησε στην πολιτική μας συζήτηση και εάν και σε ποιον βαθμό παραμένει χρήσιμη […]

Η φροντίδα είναι βασική πλευρά της ανθρώπινης ζωής. Από τη φροντίδα για τα παιδιά, μέχρι την πρόνοια για τους ηλικιωμένους, περνώντας από όλο το φάσμα των πρακτικών φροντίδας για ασθενείς και ανθρώπους με αναπηρίες, τα παραδείγματα είναι πολλά, όπως και η διάχυτη αίσθηση ότι κάτι δεν πάει καλά με το πώς η φροντίδα προσφέρεται. Με […]

Σημειώσεις στο περιθώριο της πολιτικής και της θεωρίας

Τα ευρωπαϊκά αεροδρόμια προσφέρουν εσχάτως όχι ιδιαίτερα ευχάριστες εμπειρίες. Εδώ και εβδομάδες υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις, ανάγκη οι επιβάτες να προσέρχονται πολύ νωρίτερα και να στέκονται σε ουρές για ώρες, σοβαρά προβλήματα με τη διαχείριση των αποσκευών και μεγάλος αριθμός πτήσεων που ακυρώνονται. Η αιτία για όλα αυτά είναι ότι τα αεροδρόμια έχουν πολύ μεγάλες ελλείψεις […]

Η cancel culture, η «κουλτούρα της ακύρωσης», έχει προστεθεί σε έναν μακρύ κατάλογο εννοιών, συνήθως αγγλοσαξονικής και βορειοαμερικανικής προέλευσης, που καταγγέλλονται στην Ευρώπη ως μορφές λογοκρισίας, περιορισμού της ελευθερίας του λόγου, αμφισβήτησης της αξίας του πολιτισμού. Ας θυμηθούμε τη συνεχιζόμενη πολεμική γύρω από την «πολιτική ορθότητα», ή την ετοιμότητα αρκετών να επισημάνουν τις «υπερβολές» του […]