Σωτήρης Παναγιώτης

Στην περιφέρεια των επίσημων εκδηλώσεων για τη δισεκατονταετηρίδα από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 εμφανίστηκε μια συζήτηση για την αποικιοκρατία και το πώς το νεαρό επαναστατημένο έθνος ταυτόχρονα εξεγειρόταν απέναντι σε ξένο δυνάστη και διεκδικούσε να είναι στην πρώτη γραμμή του αγώνα της λευκής Ευρώπης απέναντι σε μια «Ανατολή» που ταυτιζόταν με τη βαναυσότητα και […]

Τις 90.000 σελίδες έχει φτάσει πλέον το «κοινοτικό κεκτημένο», δηλαδή το σύνολο των ρυθμίσεων που έχει παραγάγει η διαδικασία της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης, αποτελώντας το πιο εντυπωσιακό «μνημείο γραφειοκρατικής επέκτασης στην ανθρώπινη ιστορία», για να χρησιμοποιήσουμε τη διατύπωση του Πέρι Αντερσον από το βιβλίο του «Ever Closer Union? Europe in the West» («Μια διαρκώς στενότερη ένωση; […]

Ο καθηγητής Κωνσταντίνος Μπουντάς, αφού έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην πρόσληψη του έργου του Ζιλ Ντελέζ στον αγγλόφωνο κόσμο, τα τελευταία χρόνια έχει επιδοθεί σε μια σημαντική προσπάθεια μετάφρασης κειμένων του γάλλου φιλοσόφου στα ελληνικά, εμπλουτίζοντας έτσι την ελληνική φιλοσοφική βιβλιογραφία. Ηδη κυκλοφορούν οι μεταφράσεις που έχει κάνει σε δύο σημαντικά βιβλία του Ντελέζ, «Διαφορά και […]

Στις μέρες μας η «Μεγάλη Ιδέα» αποτελεί κυρίως ένα σχήμα λόγου για να περιγράψουμε κάποιο μεγαλεπήβολο σχέδιο, συχνά με διάθεση ειρωνική ή με αμφισβήτηση του εφικτού χαρακτήρα του. Ωστόσο, για ένα σημαντικό τμήμα της ιστορίας του νεοελληνικού κράτους, η Μεγάλη Ιδέα ήταν ένα ιδεολογικό πρόταγμα και ένα πολιτικό σχέδιο το οποίο έπαιξε σημαντικό ρόλο και […]

Υπό κανονικές συνθήκες θα φάνταζε μια αντίφαση εν τοις όροις. Μια μακρά πολιτική και θεωρητική παράδοση επέμεινε ότι ο ορίζοντας των πολιτικών μορφών του εργατικού κινήματος, ιδίως αυτών που είχαν ορίζοντα τον «σοσιαλιστικό μετασχηματισμό» και δη σε επαναστατική εκδοχή, δεν μπορεί να είναι η διαχείριση του «αστικού» κράτους, αλλά η εγκαθίδρυση μιας διαφορετικής εκδοχής εξουσίας, […]

Η έκφραση ότι ο τουρισμός είναι μια βαριά βιομηχανία δεν είναι απλώς μια μεταφορά. Είναι η ακριβής περιγραφή ενός κλάδου της οικονομίας που παράγει πάνω από το 10% του παγκόσμιου ΑΕΠ και που στις χώρες που έχουν αναπτυγμένη τουριστική δραστηριότητα συχνά αποτελεί τη μεγαλύτερη οικονομική δραστηριότητα. Ταυτόχρονα, αποτελεί μια από τις πιο χαρακτηριστικές πλευρές, με […]

Η έννοια της κρίσης δείχνει να αποκτά τον χαρακτήρα µίας πολύ ισχυρής εικόνας µε την οποία περιγράφουµε την εποχή µας. Καθόλου τυχαία δεν είναι και η δηµοφιλία που έχει η αναφορά σε «πολυκρίση», για να περιγράφουν διάφορα φαινόµενα που χαρακτηρίζουν την εποχή µας, µε τελευταίο παράδειγµα τον τρόπο που τη χρησιµοποιεί ο ιστορικός Ανταµ Τουζ. […]

Η αναλογία µε τον κανιβαλισµό έχει χρησιµοποιηθεί σε διάφορες πτυχές της συζήτησης για τα κοινωνικά πράγµατα. Βοηθούν σε αυτό οι πολλαπλές σηµασίες που µπορεί να έχει η έννοια, από την τελετουργική κατανάλωση ανθρώπινης σάρκας, στην πρακτική της λεηλασίας µιας επιχείρησης ή µιας εγκατάστασης για να χρησιµοποιηθεί ο εξοπλισµός της, στο αστρικό φαινόµενο όπου ένα ουράνιο […]

Παρότι στις οικονομικές ειδήσεις γίνονται συχνές αναφορές στα σκαμπανεβάσματα – της τάξης αρκετών δισεκατομμυρίων δολαρίων – της χρηματιστηριακής αποτίμησης των μεγάλων εταιρειών της ψηφιακής τεχνολογίας, συχνά δεν συζητάμε τους κοινωνικούς μετασχηματισμούς που συνεπάγεται η τεράστια επέκταση αυτού του κλάδου και κυρίως το τι σημαίνει γι’ αυτό που συνηθίσαμε να περιγράφουμε ως «καπιταλισμό». Γιατί μιλάμε για μετασχηματισμούς που […]

Είτε µιλάµε για τµήµατα της κλασικής Δεξιάς και της Ακροδεξιάς, που βλέπουν έναν κίνδυνο διάλυσης της κοινωνικής συνοχής, διάβρωσης της εθνικής ταυτότητας και υπονόµευσης της οικογένειας, είτε για τµήµατα της Αριστεράς που ανησυχούν ότι τέτοια ζητήµατα θα αξιοποιηθούν για να νοµιµοποιηθούν νεοφιλελεύθερες πολιτικές και ιµπεριαλιστικές επεµβάσεις, συχνά στη δηµόσια συζήτηση τα ανθρώπινα δικαιώµατα αντιµετωπίζονται ως […]

Ο Μπρούνο Λατούρ, που πέθανε στις 9 Οκτωβρίου σε ηλικία 75 ετών, υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς γάλλους φιλοσόφους και στοχαστές των τελευταίων ετών, προκαλώντας συχνά μεγάλες συζητήσεις γύρω από τις παρεμβάσεις του. Ξεκινώντας από τον χώρο των σπουδών πάνω στις επιστήμες και την τεχνολογία και μια αντίληψη «κοινωνικής κατασκευής» της γνώσης, ο Λατούρ […]

Το τέλος της εργασίας έχει αναγγελθεί πολλές φορές. Περίπου τόσες φορές όσα και τα μεγάλα τεχνολογικά κύματα που υποκατέστησαν μεγάλα τμήματα εργαζομένων. Και τόσες φορές έχει διαψευστεί από το γεγονός ότι ο συνολικός όγκος των εργαζομένων δεν έχει μειωθεί αλλά αυξηθεί. Αρκεί να αναλογιστούμε τον θόρυβο που προκάλεσε το βιβλίο του Τζέρεμι Ρίφκιν, «Το τέλος […]

Οι κινητοποιήσεις στο Ιράν, με αφορμή τον θάνατο μιας νεαρής γυναίκας κουρδικής καταγωγής, της Μαχσά Αμινί, που έχασε τη ζωή της ενώ ήταν υπό κράτηση από την «αστυνομία ηθικής» επειδή δεν φορούσε «σωστά» τη μαντίλα της, συγκεφαλαίωσαν διάφορες αντιφάσεις που διαπερνούν το σύγχρονο Ιράν και επανέφεραν στο προσκήνιο και συζητήσεις που αφορούν τις πολιτικές του […]

Η Ευρώπη σε πόλεµο συνιστά µια τοµή που φαντάζει ως η αναίρεση όλων των διακηρύξεων, εδώ και πάνω από 75 χρόνια, ότι η Ευρώπη δεν µπορεί και δεν πρέπει να αποτελέσει ξανά το πεδίο των µεγάλων πολέµων που όρισαν τη νεωτερικότητα, µε αποκορύφωµα τον απόλυτο βαθµό βαναυσότητας που σηµατοδότησε ο Β’ Παγκόσµιος Πόλεµος. Ο πόλεµος […]

Το 2021 είχαμε εκτεταμένους εορτασμούς και μεγάλες συζητήσεις, αρκετές από αυτές όντως αναστοχαστικές και κριτικές, με αφορμή τη δισεκατονταετηρίδα από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Πράγμα εύλογο, αφού τη θεωρούμε γενέθλια στιγμή του νεοελληνικού κράτους. Φέτος, όμως, ίσως δεν έχει δοθεί η σημασία που πρέπει στη δεύτερη μεγάλη τομή, αυτή του 1922, παρότι η Μικρασιατική […]

Οι Ηνωμένες Πολιτείες πέραν των άλλων ρεκόρ που διατηρούν, έχουν και έναν ιδιαίτερα μεγάλο πληθυσμό ανθρώπων που είναι έγκλειστοι στο σωφρονιστικό σύστημα. Εκτιμάται ότι αυτή τη στιγμή 2,1 εκατομμύρια Αμερικανοί βρίσκονται σε κάποιου είδους σωφρονιστικό κατάστημα, που σημαίνει ότι παρότι οι ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν το 4,2% του παγκόσμιου πληθυσμού, διαθέτουν περίπου το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού […]

Παρότι ζούμε σε μία περίοδο όπου η προσπάθεια να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες ιδίως του αναπτυγμένου Βορρά σε ενέργεια εν μέσω των αναταράξεων που προκαλούν οι κυρώσεις εις βάρος της Ρωσίας έχει οδηγήσει σε μια μεγαλύτερη ανοχή στα ορυκτά καύσιμα, μέχρι του σημείου της επαναλειτουργίας εργοστασίων που χρησιμοποιούν γαιάνθρακα, αυτό δεν αναιρεί ότι η κλιματική αλλαγή […]

Με τον πλανήτη να αναμετριέται ακόμη με την πανδημία COVID-19 και νέους ιούς να διεκδικούν μερίδιο στην επικαιρότητα του βιολογικού φόβου, εύλογο είναι η έννοια της ανοσίας να κυριαρχεί. Ωστόσο, λίγη προσοχή έχουμε δώσει στο πώς διαμορφώθηκε μια ορισμένη σύλληψη της ίδιας της έννοιας της ανοσίας και του ανοσοποιητικού συστήματος. Αναφέρομαι, δηλαδή, στο ερώτημα μιας […]

Γράφοντας στη φυλακή, καταδικασμένος από το φασιστικό καθεστώς, ο Αντόνιο Γκράμσι προσπάθησε να στοχαστεί τον τρόπο που μέσα σε ιδιαίτερες συγκυρίες, που χαρακτηρίζονται από το είδος βαθιάς πολιτικής κρίσης που περιγράφει ως κρίση ηγεμονίας, το πολιτικό σύστημα αναζητά λύσεις πέραν των παραδοσιακών αντιπροσωπευτικών μορφών και της κοινοβουλευτικής αλλαγής. Αυτό το περιέγραψε με τις έννοιες του […]