Σωτήρης Παναγιώτης

Η δημοσιοποίηση της νέας έκθεσης της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) ήρθε απλώς να επιβεβαιώσει όσα με διάφορους τρόπους έχουν καταγραφεί όλα τα προηγούμενα χρόνια από την επιστημονική κοινότητα. Σε πείσμα μιας μακράς στρατιάς «αρνητών», που στις τάξεις τους περιλάμβαναν έως και έναν αμερικανό πρόεδρο, η κλιματική αλλαγή είναι ανθρωπογενής και κατεξοχήν οφείλεται […]

Η αναγγελία ενός μέλλοντος όπου η ανθρώπινη εργασία δεν θα είναι πια αναγκαία ή τουλάχιστον όχι στην ίδια κλίμακα, επειδή θα έχει προχωρήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό η αυτοματοποίηση των παραγωγικών διαδικασιών, έχει αποτελέσει τις τελευταίες δεκαετίες την αφετηρία είτε για δυστοπικές προβλέψεις για ένα μέλλον όπου μεγάλα τμήματα του παγκόσμιου πληθυσμού θα έχουν καταστεί […]

Στο μακρινό 1994 η Παγκόσμια Τράπεζα κυκλοφορούσε μια έκθεση με τίτλο «Averting the Old Age Crisis. Policies to Protect the Old and Promote Growth» (Αποτρέποντας την κρίση της τρίτης ηλικίας. Πολιτικές για να προστατεύσουμε τους ηλικιωμένους και να προωθήσουμε την ανάπτυξη). Εκεί συγκεφαλαίωνε συζητήσεις που είχαν γίνει για χρόνια και ταυτόχρονα διαμόρφωνε τους όρους συζήτησης […]

«Είναι πιο εύκολο να φανταστεί κανείς το τέλος του κόσμου, παρά το τέλος του καπιταλισμού». Αυτή τη φράση, που αποδίδεται τόσο στον Σλαβόι Ζίζεκ όσο και στον Φρέντρικ Τζέιμσον, χρησιμοποίησε στη δεκαετία του 2000 ο Μαρκ Φίσερ για να περιγράψει αυτό που όρισε ως καπιταλιστικό ρεαλισμό, δηλαδή αυτή την αντίληψη ότι δεν υπάρχει κανένας άλλος […]

Με έκταση σχεδόν 500 πυκνογραμμένες σελίδες, το «Κοινό. Δοκίμιο για την επανάσταση στον 21ο αιώνα» των Πιερ Νταρντό και Κριστιάν Λαβάλ, που κυκλοφόρησε πριν από μερικούς μήνες από τις εκδόσεις Εκκρεμές σε μετάφραση του Πάνου Αγγελόπουλου και της Βίκυς Ιακώβου και επιμέλεια του Αλέξανδρου Κιουπκιολή, σίγουρα εντυπωσιάζει, ιδίως όταν ο αναγνώστης συνειδητοποιεί ότι η φιλοδοξία […]

Ενα από τα χαρακτηριστικά της ελληνικής δημόσιας σφαίρας είναι ο τρόπος που επανέρχεται το θέμα των απειλών εις βάρος των κλασικών σπουδών και της αρχαιογνωσίας. Από τον τρόπο που αντιμετωπίστηκε, σε προηγούμενες δεκαετίες, η «Μαύρη Αθηνά», όταν είχαμε το παράδοξο να μεταφράζονται οι πολεμικές αλλά όχι το ίδιο το επίμαχο βιβλίο, έως την τρέχουσα διάχυτη […]

Σημειώσεις στο περιθώριο της πολιτικής και της θεωρίας

Σημειώσεις στο περιθώριο της πολιτικής και της θεωρίας

Το 2011 θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το annus mirabilis της κοινωνικής και πολιτικής διαμαρτυρίας. Πώς αλλιώς να περιγραφεί μια χρονιά που περιλάμβανε τις μαζικές λαϊκές κινητοποιήσεις που συνηθίσαμε να περιγράφουμε (πιθανώς αρκετά απλουστευτικά) ως «Αραβική Ανοιξη», το κίνημα των Indignados στο Ισπανικό κράτος, το μεγάλο κίνημα των «Πλατειών» στην Ελλάδα, το Occupy! στις ΗΠΑ […]

Λίγα μέρη στον κόσμο υφίστανται το διαρκές αδυσώπητο βάρος της Ιστορίας περισσότερο από εκείνον τον τόπο που ακόμα και το πώς θα επιλέξεις να τον ονομάσεις, Ισραήλ ή Παλαιστίνη, σηματοδοτεί με έναν τρόπο και λήψη θέσης, όχι τόσο έναντι της μιας ή της άλλης σύγκρουσης όσο τελικά απέναντι στην ίδια την Ιστορία. Και ταυτόχρονα σε […]

Σημειώσεις στο περιθώριο της πολιτικής και της θεωρίας

Μια σημαντική έκδοση, που μόλις κυκλοφόρησε, μας επιτρέπει να στοχαστούμε τη σχέση, πιο σωστά την ενδεχόμενη ασυμβατότητα, ανάμεσα στον καπιταλισμό και στη δημοκρατία, σε πείσμα μιας κυρίαρχης αντίληψης ότι είναι ακριβώς ο καπιταλισμός που εγγυάται τη φιλελεύθερη δημοκρατία. Αναφέρομαι στη συλλογή κειμένων του Καρλ Πολάνυι με τίτλο «Ο φασιστικός ιός. Κείμενα της περιόδου 1923-1960», που […]

Η χρονική απόσταση από τη δικτατορία και το γεγονός ότι εδώ και χρόνια η πολιτική σκηνή δεν κυριαρχείται από πρόσωπα που ήταν πολιτικά ενεργά στην περίοδο εκείνη, συμπεριλαμβανομένης της σταδιακής απόσυρσης της «γενιάς του Πολυτεχνείου», την έχει καταστήσει πια τμήμα ενός παρελθόντος αρκετά μακρινού, κάτι που υποδηλώνει και η απροθυμία να θεωρήσουμε ότι είμαστε ακόμη […]

Ενα βιβλίο που συνέγραψε ο καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Νίκος Παναγιωτόπουλος και ένας τόμος τον οποίο διηύθυνε, έρχονται να δώσουν μια εικόνα της ελληνικής κοινωνίας που συνήθως απουσιάζει από τη δημόσια σφαίρα. Το πρώτο, με τίτλο «Οι αφανείς», αποπειράται μια κοινωνιολογία των λαϊκών τάξεων στην Ελλάδα. Ο δεύτερος που έχει πραγματοποιηθεί με τη συμμετοχή […]

Δεκαετίες τώρα η ευελιξία αντιμετωπίζεται ως αυτονόητη παράμετρος των εργασιακών σχέσεων και της απασχόλησης. Πρώτα, διαμορφώθηκε μια ολόκληρη φιλολογία για το πώς το μεγαλύτερο πρόβλημα της οικονομίας ήταν η υποτιθέμενη ακαμψία των εργασιακών μορφών, που δέσμευε τις επιχειρήσεις και δεν τους επέτρεπε να κάνουν τις επενδύσεις που θα ήθελαν ή να προσλάβουν τους ανθρώπους που […]

Η εικόνα ενός τεράστιου ακινητοποιημένου πλοίου κοντέινερ στη Διώρυγα του Σουέζ και ο παγκόσμιος πανικός που δημιούργησε όχι μόνο για τη διαθεσιμότητα κρίσιμων προϊόντων (από καύσιμα και χαρτί υγείας, έως σεξουαλικά βοηθήματα όπως έσπευσαν να μας ενημερώσουν), αλλά και για τη συνολική συνθήκη της παγκόσμιας οικονομίας ήρθε να υπογραμμίσει πόσο καθοριστικές είναι για τον σύγχρονο […]